“ကေလးသူငယ္မ်ားကို ၀န္းရံေပးပါ”

“..ရူးေနေအာင္ အလွၿပင္ထား.. ငါ့ပံုစံ လန္းေနလား..”

ေဆးခန္းရဲ႔ အ၀င္၀မွာ ၀ုိင္းစုခိုင္သိန္းရဲ႔ သီခ်င္းသံက ခပ္တုိးတုိးေလး ထြက္ေပၚေနတယ္။ ေဆးခန္းၿပဖုိ႔ ေစာင့္ဆိုင္းေနတဲ့ လူနာေတြကေတာ့ တီဗီြကို ေငးလိုက္၊ စာေစာင္ငံု႔ဖတ္လိုက္၊ စကားစၿမည္ ေၿပာလိုက္နဲ႔ေပါ့။ တီဗီြဖန္သားၿပင္ထက္မွာေတာ့ အရမ္းကို လွပေနတဲ့ မင္းသမီးေလးေတြက မိန္းကေလးဘ၀ဟာ ဘယ္ေလာက္ေပ်ာ္စရာေကာင္းေၾကာင္း၊ သူတုိ႔ ဘယ္ေလာက္ႏွစ္သက္ေၾကာင္းကို သီခ်င္းအဓိပၸါယ္နဲ႔ လိုက္ဖက္စြာ တက္တက္ၾကြၾကြ ရႊင္ရႊင္လန္းလန္း သရုပ္ေဖာ္ၿပေနေလရဲ႔။

ေဆြးေႏြးခန္းအတြင္းက ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႔ ေရွ႔တည္႔တည္႔မွာေတာ့ အသက္ ၁၀ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမေလးတစ္ေယာက္နဲ႔ သူ႔အေမ အမ်ိဳးသမီးၾကီးတစ္ေယာက္တုိ႔ ထုိင္ေနတယ္။ ကေလးေလးက ေကၽြးထားတဲ့မုန္႔ကို အပူအကင္းစြာ စားေနေပမဲ့ သူ႔အေမရဲ႔ မ်က္လံုးေတြမွာေတာ့ မ်က္ရည္ေတြက တြဲလို႔ ခိုလုိ႔။

“ဟုတ္ကဲ့၊ ၿဖစ္ပံုေလး ေၿပာၿပပါဦး”

“ဒီလိုပါ ဆရာ၊ အဲဒီလူၾကီးက ကၽြန္မတို႔ရပ္ကြက္ထဲကပါပဲ။ ဘုရားတရား လုပ္လြန္းလို႔ေတာင္မွ အားလံုးက ေလးစားေနၾကတာ၊ ကေလးေတြကိုလည္း ေခၚၿပီးမုန္႔ေကၽြးလိုက္၊ မုန္႔ဖုိးေပးလုိက္ အၿမဲလုပ္ေနက်၊ ကေလးေတြကလည္း သူ႔အိမ္ကို အၿမဲတမ္း ၀င္ေန ထြက္ေနတာပါပဲ။ ကၽြန္မတုိ႔ကလည္း မထင္ဘူးေပါ့။ အခု သူတုိ႔ကေလးခ်င္းေၿပာေနတာကို ၾကားေတာ့မွပဲ သိရတာ။ သမီးကလည္း ငယ္ေသးေတာ့ ဘာမွန္းသိတာ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး ဘယ္သူ႔ကိုမွ ၿပန္မေၿပာရဘူး၊ ေၿပာရင္ သတ္ပစ္မယ္လို႔လည္း ၿခိမ္းေၿခာက္လိုက္ေသးတာ တဲ့။ ၿဖစ္တာကေတာ့ ၂လေလာက္ေတာင္ ရွိေနၿပီ ဆရာ”

“ဟုတ္လား၊ သမီးေလးလည္း မွတ္မိသေလာက္ ဦးကို နည္းနည္းေၿပာၿပပါဦး။”

“သမီးတို႔က သူ႔အိမ္ေရွ႔မွာ ကစားေနတာ၊ အဲဒါနဲ႔ ေမာလို႔ သူ႔အိမ္မွာ ေရ၀င္ေသာက္တုန္း အခန္းထဲကိုလုိက္ခဲ့၊ မုန္႔ေကၽြးမယ္ ဆုိၿပီး ေခၚတယ္။ ၿပီးေတာ့.. ..”

အဲဒီလူၾကီးက သူ႔ကို ဘယ္လုိလုပ္လုိက္ေၾကာင္း လက္ထဲမွာ ေဆာ့ဖုိ႔ေပးထားတဲ့ ဘုိမအရုပ္ေလးနဲ႔ သရုပ္ၿပေပးပါတယ္။

ခႏၶာကုိယ္ၿပင္ပမွာ ဘာဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မွ မရွိသလုိ၊ ၿဖစ္ခဲ့တာကလည္း ၂လေလာက္ေတာင္ ရွိေနၿပီမုိ႔ က်န္းမာေရးက႑အေနနဲ႔ လုပ္ေပးႏုိင္တာေတာ့ သိပ္မက်န္ေတာ့ပါဘူး။ ကေလးကို စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အားေပးဖုိ႔နဲ႔ လူမႈေရးပုိင္း အကူအညီေတြ ရေအာင္ ခ်ိတ္ဆက္ေပးဖုိ႔ပဲ လုပ္စရာရွိပါေတာ့တယ္။ အဲဒီလို ကၽြန္ေတာ့္ဆီကုိ ေရာက္လာတဲ့သူေတြ အားလံုးနီးပါးက ၿဖစ္ၿပီးတာ အေတာ္ၾကာမွ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လာယူၾကတဲ့ delayed care seeker ေတြခ်ည္းပါပဲ။ ဒီကေလးကက်ေတာ့ အေမက စာမတတ္ဘူး၊ အေဖက အေ၀းမွာ အလုပ္သြားလုပ္ေနတယ္။ ေနာက္ကေလးတစ္ေယာက္က မိဘမဲ့၊ အရက္သမား ဦးေလးနဲ႔ အတူတူေနတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က်ၿပန္ေတာ့ အေဖက လက္လုပ္လက္စား၊ အေမက ေလၿဖတ္ၿပီး အိပ္ရာထဲလဲေနတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က် ဥာဏ္ရည္မမီဘူး။ သူတုိ႔အေၾကာင္းေတြ နားေထာင္ရင္း ကုိယ္ပါ မ်က္ရည္က်ခ်င္မိပါတယ္။ ေပ်ာက္ေသာလမ္းမွာ စမ္းတ၀ါး၀ါးၿဖစ္ရံုတင္မဟုတ္ဘူး၊ လံုး၀ကို ေမွာင္အတိက်ေနတာပါ။

မီဒီယာေတြ ပုိပြင့္လင္းလာတဲ့ ခုေနာက္ပုိင္းမွာ အရမ္းကို အေတြ႔ရမ်ားလာတဲ့ ၿပႆနာတစ္ခုကေတာ့ ကေလးသူငယ္ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈ (Child sex abuse) ပါပဲ။ ဒါေတာင္ မီဒီယာေတြေပၚ တက္မလာတဲ့ အၿဖစ္အပ်က္ေတြအမ်ားၾကီးပဲ ရွိဦးမွာပါ။ ကေလးဆုိေတာ့ ဘာမွမသိေသးတာကုိပဲ အခြင့္ေကာင္းယူေနၾကလား၊ ကုိ္ယ္၀န္မရႏုိင္ေသးတဲ့အရြယ္မို႔ပဲ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာ ဘာမွမရွိဘူးလို႔ ထင္ေနၾကလားေတာ့ မသိပါဘူး၊ ေမာင္ႏွမသားခ်င္းေတြမွာလည္း ၿဖစ္ရဲ႔၊ လက္နဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ တၿခားပစၥည္းတစ္ခုခုကို ထည္႔ၿပီး က်ဴးလြန္ၾကတာေတြလည္း ရွိရ႔ဲ၊ စံုေနေအာင္ကုိပဲ ၾကားရပါတယ္။

အရင္က အဲဒီလိုကိစၥတစ္ခုၿဖစ္ရင္ ၿပဳက်င့္ခံလုိက္ရတဲ့သူကို victim လို႔ သံုးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ရဲ႔ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာကို အားေပးဖို႔၊ ထပ္ၿပီး စိတ္မွာ ထိခုိက္မသြားဖုိ႔ဟာ သူတို႔ကို အားေပးကူညီေစာင့္ေရွာက္တဲ့ေနရာမွာ မၿဖစ္မေန အေလးထားရတဲ့ကိစၥမို႔ အသံုးအႏံႈးကအစ သတိထားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ victim လို႔ မသံုးဘဲ survivor လို႔ သံုးပါတယ္။ ဒီလိုတုန္လႈပ္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥၾကီးတစ္ခု ၿဖစ္သြားတာေတာင္မွ ၿပန္လည္ႏိုးထႏုိင္သူ၊ အသစ္တစ္ဖန္ ရွင္သန္ႏုိင္သူရယ္လုိ႔ အသိအမွတ္ၿပဳအားေပးတဲ့အေနနဲ႔ပါ။ အသံုးအႏံႈးကေတာ့ အဲဒီလိုရည္ညႊန္းေပမဲ့လည္း အဲဒီကေလးမေလးေတြ တကယ္ေရာ ရုန္းထလာႏုိင္ပါ့မလားဆုိတာကေတာ့ မေရရာ မေသခ်ာပါဘူး။ မၿဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ေတာင္ ရင္နာနာနဲ႔ ေၿပာလိုုက္ခ်င္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဘက္ေပါင္းစံုက ထုိးႏွက္ခ်က္ေတြက ရုန္းထလာမဲ့သူတုိ႔ေလးေတြကို အသင့္ေစာင့္ၾကိဳေနၾကလုိ႔ပါပဲ။

(၁) တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆုိတာကေတာ့ ၿမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ ေနရာအႏွံ႔မွာ မေတြ႔ရလြန္းလို႔ မွန္ဘီလူးနဲ႔ေတာင္ လိုက္ရွာေနရတဲ့ အရာတစ္ခုပါ။ ဒီေနရာမွာမွ မဟုတ္ပါဘူး၊ တစ္တုိင္းၿပည္လံုးအတုိင္းအတာနဲ႔ကုိ ၿဖစ္ေနတဲ့ ၿပႆနာပါ။ လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈ ရာခုိင္ႏႈန္းမ်ားလာၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ဒီထက္ပိုေပၚထြက္လာဖုိ႔က ခဏထားလိုက္ပါဦး၊ လက္ရွိ ၿပဌာန္ထားၿပီးသား ဥပေဒေတြကိုပဲ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ ဘာမွ မရွိေအာင္ အရင္လုပ္ၾကရမွာပါ။

ဒီအမႈေတြဟာ ရဲအေရးပုိင္တဲ့အမႈပါ၊ သိရက္နဲ႔ ရဲကို အေၾကာင္းမၾကားရင္ ထိမ္ခ်န္မႈနဲ႔ေတာင္ အေရးယူလုိ႔ ရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေက်ေအးခြင့္လည္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ တခါတေလ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးနဲ႔တင္ ၿပီးသြားပါတယ္။ ညွိခုိင္း ႏိႈင္းခုိင္းလုိက္ၿပီး ေလ်ာ္ေၾကးတစ္စံုတစ္ရာနဲ႔ အဆင္ေၿပသြားပါတယ္။ တရားရံုးထိ ေရာက္သြားတဲ့အခါမွာလည္း လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ ရံုးခ်ိန္းေတြ အၾကိမ္ၾကိမ္အခါခါ တက္ရ၊ ပိုက္ဆံေတြကလည္း ကုန္ေတာ့ ၾကာၾကာေတာင့္မခံႏုိင္ၾကဘူး။ ေနာက္ထပ္တစ္ခါ ညွိၾကႏိႈင္းၾကၿပီး ေလ်ာ္ေၾကးနဲ႔ပဲ ဇာတ္လမ္းက ၿပတ္သြားၿပန္ပါတယ္။ ကေလးဆုိေတာ့လည္း ေရလည္ေအာင္ မေၿပာတတ္၊ တစ္ဖက္ကလည္း အေၾကာက္အကန္ၿငင္း၊ က်ဴးလြန္တဲ့သူအမ်ားစုကလည္း အေၿခမ့ဲအေနမဲ့ေတြ မဟုတ္၊ ဘယ္လုိမွ ထင္စရာမရွိတဲ့ လူေတြ၊ အမ်ားအားၿဖင့္ ၿဖစ္ၿပီးအေတာ္ၾကာမွ သိတတ္ၾကတာဆုိေတာ့ ေဆးစစ္ခ်က္ဆုိတာကလည္း က်ဴးလြန္တဲ့ကိစၥတုိင္းမွာ ခုိင္ခုိင္မာမာ မေတြ႔ရတတ္။ အက်င့္ပ်က္ၿခစားမႈေတြကလည္း တပံုတပင္ ရွိေနၿပန္ေသးတယ္။ ဒီေတာ့ အမႈကိစၥက မၿပီးဆံုးႏုိင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီလိုကိစၥေတြမွာ ကိုယ့္ပိုက္ဆံကိုယ္စုိက္ၿပီး လုိက္ပါကူညီေပးေနတ့ဲ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကေတာ့ ေၿပာဖူးတယ္၊ ခံလုိက္ရတဲ့သူသာ ဗုိက္ၾကီးၿပီး ကေလးေမြးသြားမယ္၊ အမႈက ၿပတ္မွာမဟုတ္ဘူး တဲ့။ အဲဒီေတာ့ အစကတည္းက ညွိခုိင္းလိုက္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးရဲ႔ အေၿမာ္အၿမင္ကိုပဲ ေလးစားၾကရမလုိလို။ သူတုိ႔ကိုလည္း အၿပစ္တင္လုိ႔ေတာ့ မရပါဘူး။ ကိုယ္ဆုိလည္း ဒီလိုအၾကံေပးမိမလားပဲ။ ယုိင္နဲ႔ေနတဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္မွာ ကုိယ့္ဟာကိုယ္ပဲ အဆင္ေၿပသလို စီရင္ေနၾကရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေလ်ာ္ေၾကးဆုိတာဟာလည္း ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးရွိမဲ့ (ေခတ္စကားနဲ႔ေၿပာရင္ win win ေပါ့) အညင္သာဆံုးနဲ႔ အၿမန္ဆန္ဆံုး စီရင္ထံုးတစ္ခု ၿဖစ္လာပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အဲဒီလို ေလ်ာ္ေၾကးကိစၥဆုိတာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႔ ဘ၀၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဂုဏ္သိကၡာေတြကို ေငြေလးမၿဖစ္စေလာက္နဲ႔ အလဲအထပ္လုပ္လုိက္တာပါပဲ။ တကယ္ဆုိ လူသတ္မႈကမွ လူပဲေသတာပါ၊ ဒီကိစၥက ဘ၀တစ္ခုလံုး ရစရာမရွိေအာင္ စုတ္ၿပတ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ တစ္သက္လံုး အရိပ္ဆိုးၾကီးတစ္ခုက သူတုိ႔ေလးေတြေနာက္ကုိ လိုက္ေနေတာ့မွာပါ၊ မထူးဇာတ္ခင္းလိုက္ေတာ့မယ္ ဆုိၿပီး ၿပည္႔တန္ဆာဘ၀ေတာင္ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေရာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေလ်ာ္ေၾကးယဥ္ေက်းမႈရဲ႔ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ဒီကိစၥေတြဟာ ပိုပိုၿပီးေတာ့ ၿဖစ္လာၾကတယ္၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ အၿပစ္ေပးမႈ မရွိတဲ့အခါမွာ က်ဴးလြန္သူေတြဟာ ဒီလိုလုပ္ရမွာကို မေၾကာက္ၾကေတာ့ဘူး၊ ထပ္ထပ္ၿပီး က်ဴးလြန္ၾကတယ္၊ ေအာ္ ဒါေလးမ်ား ေလ်ာ္ေၾကးေပးလုိက္ ၿပီးတာပဲ ဆုိတာမ်ိဳးအထိ ၿမင္လာၾကပါမယ္္။

(၂) ဆင္းရဲမြဲေတမႈ

ဒါၿဖင့္ ေၿပာမွာေပါ့၊ မယူပါနဲ႔လား၊ အဲဒီေလ်ာ္ေၾကးကို။
ဟုတ္ကဲ့၊ မယူလို႔မရပါဘူး။ ယူကုိယူရပါမယ္။
ဟုတ္လား၊ တစ္ေယာက္ေယာက္က အတင္းအၾကပ္ ယူခုိင္းလို႔လား။
ဟုတ္ပါတယ္၊ ယူခုိင္းလို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလို ယူခုိင္းတဲ့သူက လူပုဂိၢဳလ္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈပါ။ အဲဒီဆင္းရဲမြဲေတမႈကပဲ သူတို႔ေတြ ေလ်ာ္ေၾကးမယူယူေအာင္ကို တြန္းအားေပးေနေတာ့တာပါ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ုကိုယ္တုိင္လည္း သူတုိ႔ေနရာမွာ ေရာက္ေနၾကည္႔၊ ယူမိမွာပါပဲ။ ဆက္ၿပီးေတာ့ တရားရင္ဆုိင္ေနလည္း အခ်ိန္ကုန္မွာရယ္၊ ေငြကုန္ေၾကးက်ေတြ အမ်ားၾကီး ရွိလာဦးမွာရယ္ေၾကာင့္ ဒီလုိတရားရင္ဆုိင္တာဟာ နံရံကို ေခါင္းနဲ႔ေဆာင့္တာနဲ႔ ဘာမွမၿခားဘူးမဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ သူေထာင္က်ၿပီး၊ ကုိယ္က ေငြကုန္ (ဒါမွမဟုတ္လည္း ရွိသမွ် ေပါင္ႏွံေရာင္းခ်လုိက္ရ) နဲ႔ ဘယ္သူမွ အက်ိဳးမရွိဘူး။ ေအးေအးေဆးေဆး ေလ်ာ္ေၾကးေလး ယူ၊ အိမ္ေလးဘာေလး ၿပင္ေဆာက္၊ ကေလးေတြ ေက်ာင္းထား၊ မေကာင္းဘူးလား။ ဟာ အဲလိုလုပ္ရင္ ဒီလူေတြ ခုထက္ ပုိပုိဆုိးလာၾကမွာေပါ့။ ဒါေတာ့ မသိဘူးေလ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔လည္း မဆုိင္ဘူး၊ ေတြးလည္းေတြးမေနႏုိင္ဘူး၊ ကိုယ္ဒုကၡေရာက္၊ ငတ္ၿပတ္ေနေတာ့လည္း ဘယ္သူကမွ လာကယ္ၾကတာမွ မဟုတ္တာ။

အဲဒီရဲ႔ အက်ိဳးဆက္က ဆင္းရဲတဲ့မိသားစုေတြရဲ႔အၿမင္မွာ ဒါဟာ ေလ်ာ္ေၾကးေတာင္းစရာ ကိစၥတစ္ခု၊ လုပ္ကြက္တစ္ခုလို (မီးပြိဳင့္ေတြမွာ ကေလးေတြ ဗန္းၿပၿပီး ေတာင္းစားၾကသလုိ) ၿဖစ္မလာႏုိင္ဘူး လို႔ ဘယ္သူက ကံေသကံမ ေၿပာႏုိင္ပါသလဲ။ အလြန္အမင္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြက တုိက္စားပါမ်ားလာေတာ့ မိဘေမတၱာဆုိတာလည္း အနည္းနဲ႔အမ်ား ပြန္းပဲ့လာၾကရပါတယ္။ ပိုဆိုးတာက လူေတြရဲ႔အၿမင္ကလည္း အဲလို ၿမင္လာၾကပါမယ္၊ အာ ဒီလူေတြ ေလ်ာ္ေၾကးလုိခ်င္လုိ႔ ကေလးဗန္းၿပၿပီး တမင္ဂြင္ဆင္တာ ဆုိၿပီး။ ဒါဟာ နဂိုကတည္းကမွ ကူကယ္ရာမဲ့ေနတဲ့ ကေလးေလးေတြအတြက္ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႔ စုတ္တသပ္သပ္ လုပ္ေပးမႈေလးကိုေတာင္ ဆံုးရံႈးၾကရဦးမဲ့ အေနအထားတစ္ခုပါ။

(၃) ပညာမဲ့မႈ

ဆင္းရဲတယ္ဆုိတာ ပုိက္ဆံခ်ည္းပဲ ကြက္ၿပီး မဆင္းရဲပါဘူး၊ သူ႔ရဲ႔ အေပါင္းအပါေတြၿဖစ္တဲ့ အသိပညာနဲ႔ လူေနမႈအဆင့္အတန္းပါ လိုက္ဆင္းရဲပါတယ္။ ၿမိဳ႔မွာလာကတဲ့ ဇာတ္အဖြဲ႔သားတစ္ေယာက္ရဲ႔ လက္ထပ္ပါ့မယ္၊ အရမ္းခ်စ္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အလိမ္အညာစကားေတြေအာက္မွာ ေၿခေတာ္တင္ၿခင္းကုိ ခံလုိက္ရတဲ့ ၁၂ႏွစ္အရြယ္ေကာင္မေလးကို ရြလုိက္တာ လို႔ လူေတြအၿပစ္တင္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔မသိတာက ဒီကေလးဟာ မိဘမဲ့၊ အရက္သမားဦးေလးနဲ႔ အတူေနရတယ္၊ အတန္းပညာ ၂တန္းပဲ ေအာင္တယ္၊ ဒါေတာင္ ခု မေရးတာ မဖတ္တာ ၾကာေတာ့ စာမတတ္တဲ့သူနဲ႔ ဘာမွမကြာဘူး ဆိုတာေတြပါပဲ။ အဲဒီကေလးမရဲ႔ ဆင္ၿခင္ဥာဏ္ဟာ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာထိ ရွိေနမယ္ထင္လဲ။ ဆင္းရဲေတာ့ ပညာမတတ္ဘူး၊ ပညာမတတ္ေတာ့ ဆင္ၿခင္ႏုိင္စြမ္း အားနည္းတယ္၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအလုပ္ကို ေကာင္းေကာင္းမလုပ္ႏုိင္ဘူး၊ ကိုယ့္မွာ ဘာအခြင့္အေ၇းေတြ ရွိမွန္း၊ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ဘယ္လုိကာကြယ္ရမွန္းလည္း မသိဘူး၊ သိသင့္သိထုိက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ သိမေနဘူး၊ သိလည္း မသိခ်င္ဘူး၊ သိရေကာင္းမွန္းလည္း မသိဘူး၊ ထမင္း၀ဖုိ႔သာ နံပါတ္တစ္၊ ထမင္း၀ဖုိ႔သာ နံပါတ္ႏွစ္၊ ထမင္း၀ဖုိ႔သာ နံပါတ္သံုး ပဲ။ အဲဒီလို အဆုိးသံသရာေတြက ပြဲေစ်းက ခ်ားရဟတ္ေတြလုိ တစ္ေၾကာ့ၿပီးတစ္ေၾကာ့ကို လည္ေနတယ္။

လူငယ္ဆုိတာ တုိင္းၿပည္ရဲ႔ အနာဂတ္ တဲ့၊ ရတနာ တဲ့။ ကေလးေကာင္းမွ လူၾကီးေကာင္းတာ တဲ့။ ေၿပာေတာ့ေၿပာၾကတာပါပဲ။ ဒီလုိ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ ၿပည္႔ႏွက္ေနတဲ့ ကေလးေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔တုိင္းၿပည္ရဲ႔ အနာဂတ္ကုိ ဘယ္လိုမ်ား တည္ေဆာက္ၾကမွာတဲ့လဲ။

(၄) လူမႈအသိုိင္းအ၀ုိင္း

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္အစိုးရရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ခံခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ပ်က္စီးသြားတာေတြထဲမွာ အဆုိးတကာ့ အဆုိးဆံုးပ်က္စီးမႈကေတာ့ စိတ္ဓါတ္ပ်က္ဆီးမွႈပါပဲ။ ဘယ္သူေသေသ ငေတမာရင္ၿပီးေရာ ဆုိတဲ့စိတ္၊ ခ်မ္းသာဖို႔သာ အဓိက၊ ကုိယ္က်င့္သိကၡာေတြ ဘာေတြအေရးမၾကီးဘူး ဆိုတ့ဲစိတ္ေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔အေပၚ အၾကီးအက်ယ္ လႊမ္းမိုးလာပါတယ္။ ဒီအတြက္ ကိုယ့္ေရွ႔မွာ ဘာၾကီးၿဖစ္ေနေန ကုိယ္နဲ႔မဆုိင္သေရႊ႔ ကုိယ့္အက်ိဳးစီးပါြး မထိခုိက္သေရြ႔ လက္ပိုက္ၾကည္႔ေနတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ဒီကိစၥေတြ မရပ္တန္႔ႏုိင္ေသးတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုပါပဲ။

ပိုဆုိးတာက ဒီလုိကိစၥတစ္ခု ၿဖစ္လာၿပီဆုိရင္ က်ဴးလြန္သူထက္ ခံရသူကို ပုိၿပီး အၿပစ္တင္တတ္ၾကတာပါပဲ။ နင္က ဒီေနရာ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ အေဖာ္မပါဘဲ ထြက္တာကုိး၊ နင္က ဒီလို၀တ္စားသြားတာကိုး၊ နင္က ဘာလို႔ သူေခၚတဲ့ေနာက္ လုိက္သြားရတာလဲ၊ ခံေပါ၊့ ၿဖစ္တာေတာင္ နည္းေသးတယ္ ဆိုတာေတြက မၾကားခ်င္မွအဆံုး ၾကားေနရပါတယ္။ ရပ္ကြက္ကလည္း ေၿပာပါတယ္၊ ရဲေတြကလည္း ေၿပာပါတယ္၊ တရားရံုးမွာလည္း ေၿပာပါတယ္။ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ လက္မထပ္ခင္ ရည္းစားနဲ႔အတူေနတယ္၊ ေအးေဆးပါပဲ၊ ဘယ္သူကမွ ဘာမွမေၿပာဘူး၊ ယူတဲ့သူကလည္း ယူၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုအဓမၼၿပဳက်င့္ခံထားရတဲ့ မိန္းကေလးဆုိရင္ေတာ့ ဘယ္သတုိ႔သားကမွ မၾကိဳက္သလုိ၊ ဘယ္မိဘကမွလည္း သူတို႔ သားနဲ႔သေဘာမတူပါဘူး။ တကယ္ဆုိ ကုိယ္က်င့္တရားရႈေထာင့္ကၾကည္႔ၾကည္႔၊ ယဥ္ေက်းမႈရႈေထာင့္ကၾကည္႔ၾကည္႔ ဒီမိန္းကေလးေတြဟာ ဘာအၿပစ္မွ မရွိၾကပါဘူး။ မတရားမႈရဲ႔ သားေကာင္ၿဖစ္သြားရံုေလးတင္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အားလံုးကေတာ့ စာရိတၱပ်က္ၿပားေနတဲ့ အၿပစ္သားတစ္ေယာက္လုိ ၀ုိင္း၀န္းဆက္ဆံၾကပါတယ္။ ဒီအတြက္ မိန္းကေလးေတြဟာ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ထုတ္ေဖာ္မေၿပာရဲေတာ့ဘူး။ လိုအပ္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို မခံယူရဲေတာ့ဘူး။ ၿဖစ္သမွ်ၾကိတ္ခံၾကရတယ္၊ အိမ္ထဲက အိမ္ၿပင္မထြက္ရဲၾကေတာ့ဘူး၊ ဒီလိုနဲ႔ ဘ၀တစ္ခုလံုး အညြန္႔တံုးသြားရပါတယ္။

ေဒါသၿဖစ္္စရာအေကာင္းဆံုးကိစၥကေတာ့ ခုနက ၁၂ႏွစ္သမီးေလးရဲ႔ကိစၥမွာပါ။ သူတုိ႔ႏွစ္ေယာက္ ဆုိင္ကယ္တစ္စီးနဲ႔ အတူထြက္သြားတာကို ၿမင္လိုက္တဲ့ ဆုိင္ကယ္ကယ္ရီသမားရဲ႔ ယုတ္ညံ႔မႈက တကယ္လုပ္သြားတဲ့သူေလာက္ စိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီလို ၿမင္သြားၿပီး ေနာက္ရက္က်ေတာ့ အဲဒီကေလးမေလးကို ၀က္အူလွည္႔နဲ႔ ေထာက္ၿပီး အဲ့ေန႔ညက ဘာၿဖစ္ခဲ့တာလဲ လို႔ေမးတယ္၊ ကေလးက ေၾကာက္ေၾကာက္န႔ဲ အကုန္ေၿပာၿပလုိက္ေတာ့ အဲဒီအေၾကာင္းေတြကို ကယ္ရီသမားအခ်င္းခ်င္း လုိက္ၿဖန္႔တယ္၊ ခုဆို ရပ္ကြက္ထဲမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား သိကုန္ၾကၿပီတဲ့။ သမီးကိုေတြ႔ရင္လည္း ရိသဲ့သဲ့နဲ႔ ထိကပါး ရိကပါးလုပ္တယ္ တဲ့။ ခုေတာ့ အဲဒီ survivor ကေလးမေလးလည္း ဒီေနရာမွာ ဆက္မေနႏုိင္ေတာ့လို႔ ေနာက္ထပ္တစ္ေနရာကို အၿပီးေၿပာင္းလိုက္ရပါၿပီ။

(၅) လူမႈေရးသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္တည္းက သြန္သင္ဆံုးမခံလာၾကရတဲ့ ေယာက်ာ္းေလးဆုိတာ ဘယ္လုိမ်ိဳး၊ မိန္းကေလးဆုိတာေတာ့ ဘယ္လိုၿဖစ္သင့္တယ္ ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကလည္း တခါတေလမွာ မိန္းကေလးေတြအတြက္ ေတာ္ေတာ္ေလး အတားအဆီး ၿဖစ္ေနပါတယ္။ မိန္းကေလးဆုိတာ အရွက္အေၾကာက္ၾကီးရတယ္၊ လိင္ႏွင့္္ပတ္သက္ရင္ မေၿပာရဘူး၊ မဆုိရဘူး၊ မေမးရမၿမန္းရဘူး၊ သိလည္း သိစရာမလုိဘူး လို႔ သတ္မွတ္ထားၾကတယ္။ ဒီေတာ့ လိင္ႏွင့္မ်ိဳးဆက္ပြါးက်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ သူတုိ႔ဘာမွ မသိၾကဘူး။ ထုတ္လည္းမေၿပာရဲၾကဘူး၊ တစ္ေယာက္ေယာက္က လာေၿပာရင္လည္း နားမေထာင္၀ံ့ၾကဘူး။ ဒီလိုသြန္သင္ခံလာၾကရတဲ့ မိန္းကေလးေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႔အၿဖစ္သနစ္ကို တၿခားလူတစ္ေယာက္ကို ထုတ္ေၿပာဖုိ႔ဆုိတာ ထင္သေလာက္ မလြယ္ပါဘူး။ နဂုိတည္းကမွ ရွက္ေၾကာက္ေနရတဲ့ၾကားထဲ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႔ ၿပစ္တင္ေၿပာဆုိမႈအႏၱရာယ္ကလည္း ရွိေနေသးေတာ့ ဒီအၿဖစ္အပ်က္ၾကီးတစ္ခုလံုးရဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲဆုိးက်ိဳးမွန္သမွ်ကုိ တစ္ေယာက္တည္းပဲ ခါးစည္းခံၾကရပါတယ္။ အဲဒီအခါ ၿဖစ္လာတယ္၊ အေဖနဲ႔ရတဲ့ ကုိယ္၀န္ ၅လရွိေနၿပီ ဆုိတာမ်ိဳးေတြေပါ့။

(၆) အရက္၊ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ လူေနမႈအဆင့္

သမၼတၾကီးကေတာ့ အရက္အစား ႏြားႏုိ႔ေသာက္ဖုိ႔ တခုတ္တရ မွာထားေပမဲ့လည္း လက္ရွိအေနအထားမွာေတာ့ အရက္က စုိင္းထီးဆုိင္သီခ်င္းလုိ ‘ေနရာတုိင္းမွာ’ ရွိေနၿပီး ႏြားႏုိ႔ကေတာ့ စႏီၵၿမင့္လြင္သီခ်င္းလို ‘ရွာမွရွား’ ၿဖစ္ေနဆဲပါပဲ။ Physical access လို႔ေခၚတဲ့ လက္လွမ္းမီမႈကလည္း ေနရာအႏွံမွာ ရွိေနတယ္၊ Economic access လို႔ ေခၚတဲ့ ေစ်းႏႈန္းကလည္း သက္သာတယ္၊ လွ်ပ္စစ္မီးေတြ ပုိလုိ႔ေတာင္ ေရာင္းေနရပါတယ္ဆိုေပမဲ့ ခုခ်ိန္ထိ ေန၀င္မီးၿငိမ္းဘ၀က မလြတ္ၾကေသးတဲ့ သူတုိ႔ရဲ႔ဘ၀မွာ ေပ်ာ္စရာဆုိလို႔ ဒီအရက္ပဲ ရွိတယ္၊ ဒီေတာ့ ေသာက္တယ္။ အားလံုးကလည္း လက္ခံထားတယ္၊ ေသာက္သင့္တဲ့ ကိစၥအၿဖစ္။ ဒီေတာ့ မူးတယ္၊ ဆင္ၿခင္တံုတ၇ားေတြ ကင္းမဲ့လာတယ္၊ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အေဖက သမီးကို မုဒိမ္းက်င့္တယ္ဆုိတဲ့ မၾကား၀ံ့ မနာသာကိစၥေတြ ၿဖစ္လာတဲ့အထိကို အရက္က တြန္းအားေပးလာပါတယ္။

ၿမိဳ႔လယ္ေခါင္မွာ စကဒ္အတုိ ၀တ္လို႔ ဘယ္သူကမွ ဘာမွမလုပ္ဘူး၊ နယ္မွာေတာ့ ထမီကို ေၿခမ ဖံုးေအာင္ အထပ္ထပ္၀တ္ၿပီးသြားရင္ေတာင္ အႏၱရာယ္ရွိတယ္။ ဘာလို႔လဲ၊ ရွင္းပါတယ္၊ မီဒီယာဆုိတဲ့ ေစာင့္ၾကည္႔မဲ့သူ မရွိရင္ အစုိးရေတြ မဟုတ္တာလုပ္တတ္ၾကတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ လင္းခ်င္းေနတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ဘာ၀တ္ထားထား၊ ၿပသနာမရွိဘူး၊ လင္းေနတာကိုး၊ ဘယ္သူက ဘာလုပ္ရဲမလဲ။ ေတာမွာက် ဒီလုိမဟုတ္ဘူး၊ ေနရာတုိင္းက ေမွာင္မည္းေနေတာ့ မေကာင္းမႈလုပ္ဖုိ႔က ငွက္ေပ်ာသီးအခြံႏႊာစားရသလုိ ၿဖစ္ေနတယ္။

ေနာက္တစ္ခု၊ ရြာေတြမွာ ဘယ္အိမ္မွ တံခါးတပ္ေလ့မရွိဘူး၊ ဒီေတာ့ အိမ္ထဲကို ၀င္လာၿပီး အဓမၼၿပဳက်င့္ဖုိ႔ဆိုတာ လြယ္လြယ္ေလးလုိပါပဲ။ အိမ္ကက်ဥ္းက်ဥ္း၊ မိသားစုေတြကမ်ား၊ privacy သီးၿခားၿဖစ္တည္မႈဆုိတာ လံုး၀မရွိ၊ ဒီလိုအေနအထားမ်ိဳးမွာ ဆင္ဆာမဲ့ဗီဒီယုိေတြ ၾကည္႔ထားတဲ့ ၆တန္းအရြယ္ အစ္ကိုက ၆ႏွစ္အရြယ္ ညီမေလးကို ေမွာက္မွားတဲ့ကိစၥေတြလည္း ၿဖစ္လာပါတယ္။

(၇) လုပ္ထံုးလုပ္နည္း

ဒီလိုကိစၥတစ္ခု ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရၿပီဆုိရင္ ပထမဆံုးၿပႆနာက လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ မရင္းႏွီးတဲ့အတြက္ ဘယ္ကုိသြားၿပီး ဘာလုပ္ရမွန္း မသိတာပါပဲ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးဆီ သြားရမလုိလုိ၊ ရဲပဲ တန္း တုိင္ရမလုိလို၊ အမ်ိဳးသမီးေရးရာကိုပဲ သြားသင့္တာလုိလုိနဲ႔ ဘာလုပ္ရမွန္းမသိ ၿဖစ္ၾကရပါတယ္၊ တစ္ေနရာေရာက္ ကုိယ့္အၿဖစ္ကို တစ္ခါေၿပာနဲ႔ ၾကာေတာ့ စိတ္ပ်က္လာၾကရပါတယ္၊ ကုိယ့္ကိစၥ လူေတြသိကုန္တာပဲ အဖတ္တင္ပါတယ္။ ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးေတြမွာ သိပ္ကိုအေလးထားရတဲ့ Confidentiality ဆိုတဲ့ လွ်ိဳ႔၀ွက္ထိန္းသိမ္းမႈဆိုတာကိုလည္း ဘယ္သူကမွ ဂရုစုိက္ေလ့ မရွိၾကဘူး။

အထူးကုေဆးရံုၾကီးတစ္ခုရဲ႔ ေရွ႔တည္႔တည္႔မွာ ကားတုိက္ရင္ေတာင္ လုိအပ္တဲ့ကုသမႈ မခံရဘူး၊ အ၀င္ေတာင္မခံဘဲနဲ႔ ေဆးရံုၾကီးကုိပဲ တန္းသြား ဆုိတဲ့ လြဲမွားတဲ့ထင္ၿမင္ယူဆမႈမ်ိဳးက ဒီမွာလည္း ရွိပါတယ္။ ရဲအေရးပုိင္တဲ့အမႈ၊ ရဲမႈခင္းဆုိေတာ့ ကိုယ့္ကိုအမႈလာပတ္ႏုိင္တာမုိ႔လုိ႔ ဘယ္ဆရာ၀န္ ဆရာမကမွ မထိၾက မကိုင္ၾကဘူး။ ရဲဆီပဲ သြားခုိင္းၾကတယ္။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ မုဒိမ္းမႈေၿမာက္မေၿမာက္ ဆံုးၿဖတ္တာဟာ ရဲနဲ႔ တာ၀န္က်ဆရာ၀န္ရဲ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္ဆုိေပမဲ့ ဒီလို လိုအပ္တဲ့ က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကိုေတာ့ ဘယ္ဆရာ၀န္၊ဆရာမမဆုိ ေပးလုိ႔ရပါတယ္။

ရဲဆီေရာက္လာရင္ေတာ့ ရဲက စစ္ခ်က္ယူဖုိ႔အတြက္ တာ၀န္ရွိတဲ့ ဆရာ၀န္ဆီကို ေခၚလာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေဆးေက်ာင္းသားဘ၀ကေတာ့ ဒီလိုအမႈတစ္ခု ၿဖစ္ရင္ rape case ဟုတ္မဟုတ္ အတည္ၿပဳေပးဖုိ႔၊ စစ္ေဆးေပးဖုိ႔သာ အဓိကထား သင္ၾကားခဲ့ၾကရတယ္။ ခံလုိက္ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေလးမွာ ဘာေတြ ခံစားေနရမယ္၊ ဘာေတြ လိုအပ္ေနမယ္ဆိုတာမ်ိဳး မေတြးခဲ့ဖူးၾကဘူး။ rape ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ၿပီး၊ ေမးၿပီး ၿပီးၿပီ။ တကယ္ေတာ့ မႈခင္းေဆးပညာအရ သင္ၾကားခဲ့ရတာ ဆုိေပမဲ့ WHO က ထုတ္တဲ့ Guideline မွာေတာ့ clinician တစ္ေယာက္ရဲ႔တာ၀န္ဟာ ဒီလိုစစ္ေဆးဖုိ႔အၿပင္ survivor ကို အေၿခတည္ၿပီး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပးဖုိ႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာလည္း စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈကို ခံယူခြင့္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၿငင္းဆန္ပိုင္ခြင့္၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာ၀န္ကို ေတာင္းဆုိပုိင္ခြင့္ စတဲ့သူတုိ႔ရဲ႔အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားေပးၾကရပါမယ္။ ဒီလိုအမႈတစ္ခုၿဖစ္ၿပီဆုိရင္ ဆရာ၀န္ေတြအပါအ၀င္ အားလံုးက မႈခင္းရႈေထာင့္ကေနပဲ ၾကည္႔ၾကတယ္။

တုိင္မယ္ တန္းမယ္ ဖမ္းမယ္ ဆီးမယ္ ဒါပဲ။ တကယ္ေတာ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြ အမ်ားၾကီး ၾကံဳေတြ႔ရဖုိ႔ ရွိေနပါတယ္။ မလုိခ်င္ဘဲ ကိုယ္၀န္ရတာ၊ အဲဒီကိုယ္၀န္ကို ဖ်က္ခ်ရင္း အသက္ဆံုးပါးသြားႏုိင္တာ၊ HIV ပိုး၊ B ပိုး၊ ကာလသားပုိးတို႔လုိ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြ ရသြားႏုိင္တာ၊ ကိုယ္ခႏၶာမွာ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာ၊ ဒါ့အၿပင္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာမွာလည္း သတ္ေသတဲ့အထိ ၿဖစ္သြားႏုိင္တာ စတဲ့ ၿပႆနာေတြကို အၾကီးအက်ယ္ ရင္ဆုိင္ရဦးမွာပါ။ ဒါေတြမၿဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးေပးဖို႔ဟာလည္း က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြရဲ႔ အေရးၾကီးတဲ့ တာ၀န္တစ္ခုပါပဲ။ ေၿပာရရင္ Rape ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးေပးဖုိ႔ထက္ေတာင္မွ ပုိလို႔အေရးၾကီးပါေသးတယ္။ ဒီလို္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို အခ်ိန္မီ ခံယူဖုိ႔ အေရးၾကီးတဲ့အေၾကာင္းကို က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြတင္မကဘူး၊ ၿပည္သူတစ္ရပ္လံုးကပါ သတိရွိေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ တရားခံက ေထာင္ပဲက်က်၊ ေသဒဏ္ပဲေပးေပး၊ ကုိယ္၀န္နဲ႔က်န္ခဲ့ရမယ္ဆုိရင္၊ ေရာဂါေေတြ ကူးစက္က်န္ခဲ့ရမယ္ဆုိရင္ အဲဒီေကာင္မေလးတစ္ေယာက္အတြက္ေတာ့ ဒါဟာ သူလုိခ်င္တဲ့ ေၿဖရွင္းနည္းတစ္ရပ္ မၿဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။   ။

ဒီလိုအတားအဆီးေတြ ၀ုိင္း၀ုိင္းလည္ေနတဲ့ မိန္းကေလးေတြရဲ႔ဘ၀၊ ကေလးေလးေတြရဲ႔အၿဖစ္ကို ေတြးမိလုိက္ရင္ အရမ္းကိုပဲ စိတ္ေတြေလး ေလးသြားပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔၊ ၿဖစ္လာခဲ့ရင္လည္း ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ မေပၚေပါက္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးဖုိ႔ဟာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ တစ္ဖြဲ႕တစ္က႑တည္းရဲ႔အားနဲ႔ မရပါဘူး။ က်န္းမာေရးက႑၊ တရားစီရင္ေရးက႑၊ ကာကြယ္ေရးက႑၊ စိတ္ပိုင္း၊လူမႈေရးပုိင္းဆုိင္ရာ ေထာက္ပံ့ကူညီေပးမဲ့က႑၊ ဒါေတြအားလံုး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွ ရမွာပါ။ လက္ရွိအေနအထားအထိေတာ့ ဒါဟာ သီအိုရီတစ္ခု၊ စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္တစ္ခုဆိုတာထက္ မပိုေသးပါဘူး။

ကၽြန္ေတာ့္ေရွ႔မွာထုိင္ေနတဲ့ ကေလးမေလးေတြ၊ ေနာက္လည္း လာထုိင္ၾကဦးမဲ့ ကေလးမေလးေတြ လိုအပ္ေနတာ ဘာမ်ားလဲ၊ ေလ်ာ္ေၾကးလား၊ မွ်တတဲ့ တရားစီရင္မႈလား၊ ထိေရာက္တဲ့ အကာအကြယ္ေတြလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အပူအပင္ကင္းတဲ့ ကေလးေလးဘ၀လား၊ ကၽြန္ေတာ္လည္း မသိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး ဘယ္လုိမွမစုိးမုိးတဲ့ဥပေဒ၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ပညာမဲ့မႈ၊ အကာအကြယ္မရွိမႈ၊ အႏုိင္က်င့္ဗိုလ္က်မႈေတြရဲ႔ၾကားက မိန္းကေလးေတြရဲ႔ဘ၀ဟာ ၀ုိင္းစုခုိင္သိန္းသီခ်င္းထဲကလုိေတာ့ “မိန္းကေလးအလွ မိန္းကေလးဘ၀ ဒါ အေပ်ာ္ရႊင္ဆံုးေပါ့ That’s what we want” ဆုိတာမ်ိဳး လံုး၀ လံုး၀ ၿဖစ္မေနဘူးဆုိတာပါပဲ။

ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ 

(မူရင္းတင္တဲ့ Page ကိုၾကည့္ခ်င္ရင္ စာေရးသူအမည္ကို Click လိုက္ပါ ခင္ဗ် Links ခ်ိတ္ထားပါတယ္)