မယ္ဘယက္

**************
ဓားေရာင္လက္လက္ မယ္ဘယက္ (သုိ႔) ကုနး္ေဘာင္ေခတ္ အမ်ဳိးသမီးသူရဲေကာင္း

မယ္ဘယက္သည္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေႏွာင္းပိုင္း ကာလတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးစစ္ဗိုလ္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ သူမသည္ ျမင္းစီးကြၽမ္းက်င္မႈႏွင့္ ဓားေရးကြၽမ္းက်င္မႈေၾကာင့္ နာမည္ႀကီးသူျဖစ္သည္။မယ္ဘယက္သည္ ဘႀကီးေတာ္ စစ္ကိုင္းမင္း လက္ထက္တြင္ အမႈေတာ္ထမ္း ဗိုလ္တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး နန္းမေတာ္မယ္ႏု အထိန္းေတာ္၏ ေခၽြးမ ျဖစ္သူ မယ္ခလုပ္ အား အမရပူရၿမိဳ႕ေျမာက္ဘက္က်ဳံးထိပ္တြင္ ျမင္းစီးခ်င္းထိုးကာ အႏိုင္ယူခဲ့သူ ျဖစ္ေၾကာင္း အမရပူရ ရာဇ၀င္တြင္ ေရးသားထားသည္။ေတာင္သမန္အင္း အေရွ႕ေျမာက္ေထာင့္တြင္ တည္ရွိေသာ မယ္ဘယက္ကုန္း ဟူသည့္အရပ္သည္ ထိုေခတ္က သူမအား အပိုင္စားေပးခဲ့သည့္ နယ္ေျမ ျဖစ္သည္။

ဘႀကီးေတာ္စစ္ကိုင္းမင္းကို ညီေတာ္ သာယာဝတီမင္းက နန္းခ်ကာ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ စစ္ကိုင္းမင္းအား အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားရာေနရာႏွင့္ နန္းမေတာ္မယ္ႏုအား ေရခ်ကြပ္မ်က္သည့္ေနရာသည္ မယ္ဘယက္ကုန္း အနီးတြင္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရွိရသည္။ဘႀကီးေတာ္မင္းလက္ထက္ ေအဒီ ၁၈၂၆ က တပ္ဗိုလ္တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့သူ မယ္ဘယက္၏ အမည္သည္ အႏွစ္ ေလးဆယ္ တိတိအၾကာ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္ ေအဒီ ၁၈၆၆ စစ္မွတ္တမ္းတြင္လည္း ျပန္လည္ပါဝင္လာသည္ကို အံ့ၾသဖြယ္ ေတြ႕ရွိရသည္။

ရတနာပံုၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္ ၊ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး လက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၂၈ ခု (ေအဒီ ၁၈၆၆ ၾသဂုတ္လ) တြင္ သားေတာ္မ်ား ျဖစ္ေသာ ျမင္ကြန္းႏွင့္ ျမင္းခံုတိုင္ မင္းသားႏွစ္ပါး ထႂကြပုန္ကန္သည့္ အေရးအခင္း ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။(ထို အေရးအခင္းတြင္ အိမ္ေရွ႕စံ ကေနာင္ကိုယ္ေတာ္ႀကီး နတ္႐ြာစံခဲ့သျဖင့္ ကေနာင္ကိုယ္ေတာ္ႀကီး၏ သားေတာ္ ပန္းတိမ္းမင္းသားက မင္းတုန္းမင္းအေပၚ နားလည္မႈလြဲကာ ပုန္ကန္ျခားနားခဲ့သည္။)ျမင္ကြန္း၊ ျမင္းခုန္တိုင္တို႔က ပုန္ကန္မႈ မေအာင္ျမင္သည့္ အခါ ေအာက္ျပည္သို႔ဆင္းကာ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားကို ထိပါးသည္။ပန္းတိမ္းကုိယ္ေတာ္ေလးက ေ႐ႊဘိုသို႔တက္ကာ လူသူစုရံုးသည္။

ထိုကဲ့သို႔ မင္းတုန္းမင္းႀကီးအတြက္ သားေတာ္မ်ား၏ ပုန္ကန္မႈမ်ားေၾကာင့္ အခက္ႀကံဳေနစဥ္ အမရပူရ ျမိဳ႕ဝန္ကေတာ္ေဟာင္း ျဖစ္ေသာ အသက္ ၄၀ ခန္႔ရွိ မုဆိုးမ မိနက္ႀကီး ဆိုသူကပါ လက္နက္လူသူ စုရံုးသည္။မိနက္ႀကီးသည္ မင္းတုန္းမင္းကို စိတ္နာရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမွာ ေအဒီ ၁၈၅၃ ခုႏွစ္ ပုဂံမင္းလက္ထက္ မင္းတုန္းမင္းႏွင့္ ကေနာင္မင္းသားတို႔ ပုန္ကန္သည့္အခါ မိနက္ႀကီး၏ လင္ေယာက်္ား အမရပူရၿမိဳ႕ဝန္ကို မင္းတုန္းကေနာင္ ညီေနာင္ႏွစ္ပါးက မတရားျပဳဖူးသည္ကို အစြဲျပဳ၍ ျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။မိနက္ႀကီးသည္ ျမင္းစီး အလြန္က်င္လည္၍ အစြမ္းေကာင္း၏။ျမင္းေျပးစဉ္တြင္ ရပ္၍စီးျခင္း ၊ ခုန္၍စီးျခင္း ၊ ေနာက္ျပန္စီးျခင္း ၊ ေျခတစ္ေခ်ာင္းေထာက္၍ စီးျခင္း ၊ ခါးညြတ္၍ စီးျခင္း ၊ ျမင္းေပၚမွ ဆင္း၍ ျမင္းႏွင့္အတူေျပးကာ မီေအာင္ ျပန္တက္ျခင္း စသည္ျဖင့္ အံ့ဩေလာက္ေအာင္ စီးနိုင္ေလသည္။(တုတ္ၿပီး၊ ဓားၿပီးေစေသာ ကာယသိဒၶိလည္း ရွိသည္ဟူ၏။)

မိနက္ႀကီးသည္ တိုက္ပြဲဝင္သည့္အခါ တပ္တြင္ ဗိုလ္ျပဳ၍ ဆံပင္ကို ဖားလ်ားခ်လ်က္ ျမင္းစီး၍ ေရွ႕ကထြက္၏။မင္းတုန္းမင္းႀကီး၏ ရတနာပံုတပ္သား တပ္ဗိုလ္မ်ားလည္း တစ္ဖက္က မိန္းမ ျဖစ္ေန၍ သနၿပီးလ်ွင္ ဖရိုဖရဲ ေနရာမက်ဘဲ တပ္မ်ားကို ျပန္ဆုတ္ရေလ့ရွိ၏။ (မိန္းမႏွင့္ဖက္ၿပိဳင္တိုက္ရမည္ကို မလိုလားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ဟန္တူသည္။တပင္ေ႐ႊထီးလက္ထက္ ယိုးဒယားသို႔ စစ္ခ်ီရာ ယိုးဒယားမင္းမိဖုရားေခါင္ ျဗသီရိဆူရီယိုထိုင္းက ဥပရာဇာသဖြယ္ ဝတ္ဆင္၍ စီးခ်င္းရင္ဆိုင္သည္။ ထိုအခါ ျပည္မင္းသတိုးဓမၼရာဇာက တိုက္ခိုက္သျဖင့္ ဆူရီယိုထိုင္းသည္ ဆင္ဦးတြင္ပင္ အနိစၥေရာက္သည္။တပင္ေ႐ႊထီးက “ဣတၴိယႏွင့္စီးခ်င္းထိုးရာသေလာ” ဟုဆိုကာ ျပည္မင္းအား ႏႈတ္ပစ္တင္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ စစ္ေျမျပင္တြင္ ေယာက်ာ္းခ်င္းသာ ဘုန္းလက္ရံုးခ်င္း ရင္ဆိုင္လိုစိတ္ကို ျမင္သာႏိုင္သည္။)

မိနက္ႀကီးႏွင့္ရင္ဆိုင္တိုင္း တပ္မ်ား လန္သည့္အေၾကာင္းကို မင္းတုန္းမင္းႀကီး သိေတာ္မူလွ်င္ မနၲေလးဘက္၌လည္း ထိုမိနက္ႀကီးကဲ့သို႔ပင္ က်င္လည္ အစြမ္းေကာင္းေသာ မယ္ဘယက္ ဆိုသူကို ဗိုလ္တင္၍ တိုက္ေစသည္။မယ္ဘယက္ ဦးေဆာင္ေသာ ရတနာပံုတပ္သားတို႔လည္း ထိုအခါမွပင္ မိနက္ႀကီး ဦးေဆာင္ေသာ သူပုန္တပ္တို႔ကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ရင္ဆုိင္တိုက္ခိုက္ၾကရာ မိနက္ႀကီးအေရးနိမ့္၍ သူပုန္မ်ား ကယိမ္းကပါး ဆုတ္ခြာရေလ၏ ဟူသတည္း။ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္ မယ္ဘယက္ႏွင့္ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ မယ္ဘယက္သည္ တစ္ဦးတည္းေလာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ သီးျခားစီေလာကိုမူ ေဝခြဲရခက္လွသည္။ (မိမိအျမင္အရမူ သီးျခားစီျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ယူဆပါသည္။ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္က အသက္ႏွစ္ဆယ္ခန္႔ (ခန္႔မွန္း) အမ်ိဳးသမီးဗိုလ္ မယ္ဘယက္သည္ အႏွစ္ေလးဆယ္အၾကာ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္တြင္ အသက္ ေျခာက္ဆယ္ခန္႔ ရွိေနမည္ ျဖစ္ရာ သက္ႀကီးပိုင္းေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ျမင္းစီး လွံထိုးရာတြင္ သြက္လက္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ်။)

လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေခတ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ မယ္ဘယက္ အေၾကာင္း ရိုက္ကူးေသာ ရုပ္ရွင္မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ မင္းသမီး ေဒၚခင္ယုေမ၊ မင္းသမီး ေဒၚစံရွားတင္ တို႔ ပါဝင္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ ဟုဆိုသည္။ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မယ္ဘယက္ကိုပင္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ့အား ေတာ္လွန္သူအျဖစ္ သရုပ္ေဖာ္ခဲ့ေသာ ျပဇာတ္မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။ယေန႔အခါတြင္ ရတနာပုံတကၠသိုလ္သို႔ သြားရာ လမ္းမၾကီး အေနာက္ဘက္၌ မယ္ဘယက္ကို ရည္စူး၍ တည္ထားေသာ ေစတီကို ေလ႔လာဖူးေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ေရွးယခင္ကမူ လွည္းလမ္းမနံေဘး ေက်ာက္ေတာ္ၾကီး ဘုရားသို႔ သြားရာလမ္း၌ မယ္ဘယက္ သစ္သားတံတားငယ္ ရွိခဲ့ဖူးသည္ ဆို၏။ (ကတၱရာလမ္းအျဖစ္ ျပဳျပင္သည့္အခါ အဆိုပါ တံတား၏ ငုတ္တိုင္ငယ္မ်ားကို ျမင္ဖူးၾကသူမ်ား ရွိသည္ဆို၏။ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ နယ္ေျမခံမ်ား၏ ထင္းအလို႔ ငွာလည္းေကာင္း၊ အျခားအသုံးျပဳစရာေၾကာင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွးေဟာင္း သမိုင္းဝင္ သစ္ငုတ္တို တံတားအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ယူေဆာင္သြားၾကရာမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္ကုိ သိရွိရပါသည္။)

ကုန္းေဘာင္ေခတ္ အမ်ိဳးသမီး သူရဲေကာင္း တစ္ဦးျဖစ္သူ မယ္ဘယက္အား လက္လွမ္းမီရာ အကိုးအကားမ်ားျဖင့္ စုစည္းေရးသားထားပါသည္။
မယ္ဘယက္ဘုရား၊ မယ္ဘယက္ကို ရည္စူးထားသည့္ ရုပ္တုႏွင့္ ပန္းခ်ီၿမိတ္ဝင္းထိန္၏ မယ္ဘယက္ ပန္းခ်ီကားတို႔ကိုလည္း တစ္ပါတည္း ပူးတြဲေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

က်မ္းကိုး

၁။ ဦးဖိုးက်ား၏ ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ရာဇဝင္ ဖတ္စာ
၂။ ကို James Thu Ra ၏ မယ္ဘယက္အေၾကာင္း ကြင္းဆင္းေလ့လာေရးသားထားသည့္ စာစု

မူရင္းေရးသားသူ – ပဥၥမံေၾကာင္(မင္းထက္ေက်ာ္စြာ)