HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ ေအအာတီ စင္တာအသစ္မ်ား

လိင္အလုပ္သမမ်ား လူ႔အခြင့္အေရး တန္းတူရရန္ ေတာင္းဆို

 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိ က်င့္သံုးေနသည့္ ျပည့္တန္ဆာ ႏွိပ္ကြပ္ေရး ဥပေဒကို ျပန္လည္ ေလ့လာစိစစ္ၿပီး အသစ္ျပန္လည္ေရး ဆြဲေပးရန္ အပါအ၀င္ ေတာင္းဆိုခ်က္ ၄ ခ်က္ကို ေတာ္၀င္ခေရ အဖြဲ႔ (လိင္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ျပဳသူမ်ား ကြန္ရက္) က ေတာင္းဆို လိုက္သည္။

“က်မတို႔က လိင္လုပ္ငန္းကို တရား၀င္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးပါဆိုၿပီး ေတာင္းဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကို လူေတြက အထင္ လြဲေနတယ္။ အဓိကက က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို တျခားသူေတြနဲ႔ တန္းတူညီမွ် ရရွိေရး ေတာင္းဆိုတာပါ။ ႏွိပ္ကြပ္ေရး ဥပေဒထက္ ကာကြယ္ေရး ဥပေဒ ျဖစ္သင့္ပါတယ္” ဟု ေတာ္၀င္ခေရအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
ယေန႔ေခတ္ လူမႈဘ၀ႏွင့္ မကိုက္ညီသည့္ ျပည့္တန္ဆာ ႏွိပ္ကြပ္ေရးဥပေဒမ်ားေၾကာင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ား အျဖစ္ ေနထိုင္ရသည့္ လိင္အလုပ္သမမ်ားအား ဥပေဒစိုးမိုးေရး ၀န္ထမ္းမ်ားက အႏိုင္က်င့္ ျပဳမူဆက္ဆံမႈမ်ား ရွိေၾကာင္း ကြန္ရက္၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲတြင္ ပါ၀င္သည္။ ေတာ္ဝင္ခေရ၏ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အိတ္ဇဲလ္ တာ၀ါတြင္ ၂ ရက္ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚစႏၵာမင္းက ဧည့္သည္အျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ဆက္လက္၍ “ရဲေတြက ေထာင္ဖမ္းတာ ရွိတယ္။ တည္းခိုခန္းကို ေခၚသြားၿပီး လိင္ဆက္ဆံၿပီးမွ ဖမ္းတာ ရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ လိင္လုပ္သားနဲ႔ ေဖာက္သည္နဲ႔ အတူတူ ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ၀င္ဖမ္းတဲ့အခါ မိန္းကေလးကိုက်ေတာ့ ဖမ္းၿပီး ေဖာက္သည္ကို က်ေတာ့ သက္ေသအျဖစ္ပဲ ယူတယ္။ အဲဒီသက္ေသက ရဲစခန္းမွာပဲ ထြက္ဆိုၿပီး တရားရံုးအထိ ပါမလာဘူး” ဟု ေျပာသည္။ ယင္းကြန္ရက္၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ထဲတြင္ HIV ကာကြယ္ ကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ား အဆင္ေျပစြာ လုပ္ကိုင္ႏုိင္မည့္ ဥပေဒမ်ား ျပန္႒ာန္းေပးရန္ဆိုသည့္ အခ်က္လည္း ပါဝင္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႔ရွိ ေဒသဆိုင္ရာ HIV/ AIDS ကူးစက္မႈ ကာကြယ္ေရး၊ ကုသေရးႏွင့္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ေဒသဆိုင္ရာ ကြန္ရက္အဖြဲ႔ ၁၇ ခုႏွင့္ ရပ္ရြာလူထု အေျချပဳအဖြဲ႔ ၃၆ ဖြဲ႔တို႔မွ စုစုေပါင္းအဖြဲ႔၀င္ ၈၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္သည့္ ေတာ္၀င္ခေရ၏ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းတြင္ အခ်က္ ၄ ခ်က္ကို လက္မွတ္ ေရးထိုး ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

ယင္းအခ်က္မ်ားတြင္ HIVပိုးကူးစက္မႈကာကြယ္ႏိုင္ရန္ လိင္လုပ္ငန္းျဖင့္အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းျပဳသူမ်ား ရာႏႈန္းျပည့္ ကြန္ဒံုးသံုးစြဲေရးအတြက္ ပညာေပးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို က်န္းမာေရး႒ာနမ်ားႏွင့္ INGO မ်ားက ထိေရာက္စြာအားစိုက္လုပ္ ေဆာင္ေပးရန္ဆိုသည့္ အခ်က္လည္းပါ၀င္သည္။

“လိင္လုပ္သားဆီကိုလာတဲ့ ေဖာက္သည္ေတြကလည္း ကြန္ဒံုးမသံုးရင္ ေငြပိုေပးမယ္ဆိုၿပီး စည္းရံုးတယ္။ ဗိုက္ဆာေနရင္ လုပ္မိလုပ္ရာ လုပ္မွာပဲ။ ေနာက္မွာ သူ႔ကိုမွီခိုေနရတဲ့ မိသားစုရွိေနတယ္။ ေငြပိုရေတာ့ ကြန္ဒံုးနဲ႔ ကာကြယ္ဖို႔ လြတ္သြားတာမ်ိဳး လည္းရွိတယ္။ သူတို႔ကုိယ္တိုင္ကို အသိပညာေပးဖို႔လိုသလို လာတဲ့ေဖာက္သည္ေတြ မွာလည္း ဒီအသိရွိဖို႔လိုပါတယ္” ဟု ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ေျပာသည္။

ထို႔အျပင္ က်န္းမာေရး႒ာနမ်ားႏွင့္ INGO မ်ားသည္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ ေဆးကုသမႈဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား တိုးခ်ဲ႕ျခင္း၊ အစီအစဥ္ ဆြဲျခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေတာ္၀င္ခေရ အဖြဲ႔၀င္မ်ားအား ပါ၀င္ခြင့္ ေပးရန္၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္မ်ားကို ေလးစား လိုက္နာရန္ႏွင့္ ကမၻာ့ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔က ART ေဆး တိုးျမႇင့္ေပးသည့္ အစီအစဥ္တြင္ ေဒသအသီးသီးရွိ လိင္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ျပဳသူမ်ားအား ပိုမိုဦးစားေပးရန္လည္း ေတာင္းဆိုထားသည္။

ေနာက္ဆံုး ေတာင္းဆိုခ်က္တခုမွာ က်န္းမာေရးက႑ႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး က႑မ်ား၌သာမက၊ ပညာေရးႏွင့္ စီးပြားေရး နယ္ပယ္မ်ားတြင္ လိင္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ျပဳသူမ်ားႏွင့္ မိသားစု ၀င္မ်ားအား ခြဲဲျခားႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံမႈမျပဳဘဲ၊ လူသားအျဖစ္ ရပိုင္ခြင့္ရွိေသာ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို တန္းတူရည္တူ ခံစားခြင့္ရရွိေစေရး အသိအမွတ္ျပဳ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ယင္း ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚစႏၵာမင္းမွတဆင့္ လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပေဆြးေႏြး သြားႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစား သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ေျပာသည္။

ေတာ္၀င္ခေရ အဖြဲ႕ကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလက ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေဒသ ၁၀ ခုမွ လိင္အလုပ္သမ ၃၅ ဦးတုိ႔ ကြန္ရက္ခ်ိတ္ဆက္ကာ စတင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ကြန္ရက္သည္ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ပုသိမ္၊ ျပည္၊ ပဲခူး၊ မေကြး၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္း၊ မံုရြာ၊ ျမင္းၿခံ၊ လားရိႈး၊ ေအာင္ပန္း၊ ေရႊဘိုႏွင့္ စစ္ေတြ ၿမိဳ႕မ်ားရွိ အဖြဲ႔၀င္မ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ကာ ကြန္ရက္ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိေၾကာင္း ယင္းအဖြဲ႔မွ သိရသည္။

အဆိုပါအဖြဲ႔သည္ လိင္အလုပ္သမမ်ား၏ အသိပညာ၊ ဗဟုသုတ၊ စြမ္းေဆာင္ရည္၊ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ျမႇင့္တင္ၿပီး၊ HIV/AIDS လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္တိုင္းႏွင့္ ခြဲျခားႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံျခင္း ေလွ်ာ့ခ်ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ စည္းရံုးလႈံ႕ေဆာ္ျခင္းျဖင့္ တက္ႂကြစြာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းအဖြဲ႔၏ လက္ကမ္းစာေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ဧရာဝတီ - လိင္အလုပ္သမမ်ား လူ႔အခြင့္အေရး တန္းတူရရန္ ေတာင္းဆို 

HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ ေအအာတီ စင္တာအသစ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕မည္

အစိုးရ ေဆး႐ံုႀကီးခုနစ္ခုႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ ခုခံက် ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ ေဆးခန္း ခုနစ္ခုတို႔တြင္ ေအအာတီ စင္တာအသစ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာနမွ သိရသည္။
ထို႔ျပင္ လာမည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အကုန္တြင္ အစိုးရေဆး႐ံုႀကီး ၆၅ ခုႏွင့္ ခုခံက် ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ ေဆးခန္း ခုနစ္ခုအထိ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ေဆာင္ရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္းႏွင့္ ယင္းေအအာတီ စင္တာမ်ားတြင္ ေျခာက္လမွ တစ္ႏွစ္အထိ ေအအာတီေဆး၀ါးျဖင့္ ကုသမႈ ခံယူၿပီးေသာ လူနာမ်ားအား ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ Decentralized ART မ်ားသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးၿပီး ဆက္လက္ကုသမႈ ခံယူေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း Decentralized ART sites ၃၀ အထိ ဖြင့္လွစ္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၀၁ ခုအထိ တိုးခ်ဲ႕သြားရန္ လ်ာထားေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအား ေအအာတီေဆး၀ါးျဖင့္ ကုသေပးေနသည့္ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ရွိ မဂၤလာဒံု အထူး ကုေဆး႐ံု ေအအာတီစင္တာကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စတင္ဖြင့္လွစ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ပထမေလးလအထိ ရရွိထားသည့္ စာရင္းမ်ားအရ ကေလးလူနာ ၄၁၁ ဦး အပါအ၀င္ ေ၀ဒနာရွင္ စုစုေပါင္း ၃၈၄၁ ဦးအား ေအအာတီေဆး၀ါးမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ေအအာတီေဆး၀ါး ေသာက္သံုးၿပီး တစ္ႏွစ္ျပည့္ လူနာမ်ားအား ကိုယ္ခံအားစနစ္ တိုးတက္မႈ ရွိ၊ မရွိ သိရွိႏုိင္ရန္အတြက္ ပိုးေကာင္ေရစစ္ေဆးျခင္း (Viral Load Testing) ႏွင့္ ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ CD4 အေရအတြက္ စစ္ေဆးေပးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ေအအာတီ စင္တာမ်ားတြင္ ေအအာတီ ေဆး၀ါးကုသမႈ လုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးမႈ ခံယူၿပီး အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုး ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးေပးျခင္း၊ အိပ္ခ်္အုိင္ဗြီပိုး စစ္ေဆးေတြ႕ရွိထားေသာ လူနာမ်ားအား Pre-ART Register တြင္ စာရင္းသြင္းၿပီး CD4 အေရအတြက္ စစ္ေဆးေပးျခင္း၊ အခြင့္အေရးယူ ၀င္ေရာက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားအား ကုသေပးျခင္း၊ လူနာမ်ားအား တီဘီပိုး ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးေပးျခင္းႏွင့္ ကုသေပးျခင္း၊ Cotrimoxazole ကာကြယ္ေဆးမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း၊ ေအအာတီေဆး စြဲျမဲစြာ ကုသမႈ ခံယူရန္အတြက္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးျခင္းႏွင့္ ေရာဂါပိုးရွိ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္မ်ား အပါအ၀င္ ေဆးကုသမႈ ခံယူရန္ လိုအပ္ေသာ လူနာမ်ားအား National guideline for HIV clinical management ႏွင့္အညီ ေအအာတီေဆး၀ါးမ်ား အခမဲ့ ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း စသည့္လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးလ်က္ ရွိသည္။

Eleven - HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ ေအအာတီ စင္တာအသစ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕မည္