ျမန္မာ့က်န္းမာေရး အလားအလာေကာင္း

လိင္လုပ္သားမ်ားကို ART ေဆး ဦးစားေပး တိုးျမႇင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆို

ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသအသီးသီးရွိ လိင္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း ျပဳေနေသာ HIV ကူးစက္ခံ လိင္လုပ္သား (Sex Worker) မ်ားကို ART ေဆးဝါးမ်ား တိုးျမႇင့္ေပးမည့္ အစီအစဥ္အတြက္ HIV/ AIDS ကူးစက္ခံ ေဝဒနာရွင္မ်ားကို ကူညီ ေထာက္ပံ့ေပးေနသည့္ ကမၻာ့ ရန္ပုံေငြ အဖြဲ႕ (Global Fund) က ဦးစားေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း Sex Workers in Myanmar (SWiM) Network က ထုတ္ျပန္ ေၾကညာသည္။

ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ Excel Treasure Tower တြင္ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္ႏွင့္ ၃၀ ရက္ေန႔ တို႔က ျပဳလုပ္သည့္ အဆိုပါ ကြန္ရက္ (ေတာ္ဝင္ခေရ) ၏ ဒုတိယ အႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေဝးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသ အသီးသီးမွ တက္ေရာက္လာသည့္ SWiM ကြန္ရက္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ တညီတညြတ္တည္း သေဘာတူညီမႈအရ ယင္းကဲ့သို႔ ထုတ္ျပန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္း ကြန္ရက္ ဥကၠ႒ ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ဆိုသည္။

ကုသမႈ က႑ အေနႏွင့္ ေနရာ အႏွံ႔အျပားတြင္ ART ေဆးမ်ား ရရွိေနေသာ္ လည္း လိင္လုပ္သား အနည္းစုသာ ေဆးရရွိေနေသးၿပီး အခ်ဳိ႕ ေဒသမ်ားတြင္ အဆိုပါေဆး ရရွိရန္ ေစာင့္ဆိုင္းေနစဥ္မွာပင္ ေသဆုံးမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕ေန ရေၾကာင္း SWiM ကြန္ရက္ အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ဦးက ဆိုသည္။

“ပဲခူးတိုင္းမွာဆိုရင္ ၁၆၀ ေလာက္ ေဆးေစာင့္ေနရေပမယ့္ ခုနစ္ဦးပဲ ART ေဆး ရတယ္” ဟု ပဲခူးတိုင္း ေဒသႀကီးမွ ကြန္ရက္ အဖြဲ႕ဝင္ ေဒသ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးက ကြန္ရက္၏ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေဝး တြင္ ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုသည္။
လူထုအတြင္း က်ပ္တည္း လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳေနရသည့္ လိင္လုပ္သားမ်ား အေနႏွင့္ HIV/AIDS ကာကြယ္ တားဆီးေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ဌာနမ်ားႏွင့္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးရာတြင္ အရည္အေသြး ျပည့္မီရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ အခ်ဳိ႕ေသာ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ လိင္လုပ္သား မ်ားအေပၚ ခြဲျခား ဆက္ဆံေနျခင္းေၾကာင့္ လိုအပ္သည့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို မခံယူရဲၾကေၾကာင္း ယင္းကြန္ရက္၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

“ဒီအလုပ္ လုပ္ေနပါတယ္ဆိုတာကို လူေတြ သိသြားမွာ စိုးလို႔ ေဆးခန္းကို မသြားရဲၾကဘူး။ အုံ႔ပုံးပဲ လုပ္စားေနၾကတယ္” ဟု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ဒလၿမဳိ႕နယ္ အေျခစိုက္ SWiM ကြန္ရက္ အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ဦးက ဆိုသည္။

အေျခအေန အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ေနရာ အတည္တက် ေနထိုင္ရန္ မလြယ္ကူဘဲ ေနရာေဒသ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းကာ အလုပ္ လုပ္ေနရသည့္ လိင္လုပ္သားမ်ားမွာ သတ္မွတ္ထားသည့္ရက္တြင္ ေဆးလာ ေရာက္ယူရန္ အဆင္မေျပေၾကာင္း၊ ေဆး ရရွိရန္ သတ္မွတ္ထားသည့္ မွတ္ပုံတင္၊ ရပ္ကြက္တြင္ အမွန္တကယ္ ေနထိုင္ေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္၊ မိသားစုဝင္ တစ္ဦး၏ ေထာက္ခံခ်က္မ်ား စသည့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေစခ်င္ေၾကာင္း အဆိုပါ အခမ္းအနားသို႔ တက္ေရာက္ လာသည့္ ကြန္ရက္ အဖြဲ႕ဝင္ ေဒသ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ဆိုသည္။

လိင္လုပ္သား HIV ကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား အဆင္ေျပစြာ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မည့္ သင့္ေတာ္ေသာ ဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းေပး ရန္ႏွင့္ ေထာင္က်ခံ လိင္လုပ္သားမ်ားကို လိုအပ္ေသာ ေဆးဝါးမ်ား ကူညီ ေထာက္ပံ့ေပးရာတြင္ ေထာင္ေျပာင္းေရႊ႕ရပါက အေၾကာင္းၾကားျခင္း မရွိသည့္အတြက္ အဆင္မေျပမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ ကြန္ဒုံး လက္ဝယ္ ေတြ႕ရွိ ႐ုံႏွင့္ ဖမ္းဆီးေနျခင္းကလည္း ေရာဂါ ကာကြယ္ တားဆီးေရးကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစေၾကာင္း ‘ခြဲျခားမႈမ်ားမွ တန္းတူညီမွ်မႈမ်ားဆီသို႔’ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ အဆိုပါ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ဝင္ေရာက္ ေဆြးေႏြးသည္။

လိင္လုပ္သားမ်ားအေပၚ ခြဲျခား ႏွိမ့္ခ် အႏိုင္က်င့္မႈမ်ား ကင္းရွင္း၍ တန္းတူ အခြင့္အေရးမ်ားရရွိေစရန္၊ HIV ထိခိုက္ ကင္းစင္ေသာ လူမႈဘဝ ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ခု ေပၚေပါက္လာေစရန္အတြက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ တြင္ ႏိုင္ငံတြင္း ေဒသႀကီး ၁၀ ခုမွ လိင္လုပ္သား ၃၅ ဦးျဖင့္ SWiM ကြန္ရက္ကို စတင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ ၿပီး ယခုႏွစ္ ျပဳလုပ္သည့္ ေတာ္ဝင္ခေရအဖြဲ႕ (လိင္လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳသူမ်ား ကြန္ရက္) ၏ ဒုတိယ အႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားကို ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး ၁၃ ခုမွ ေဒသ ကိုယ္စားလွယ္ ၈၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ႔ေၾကာင္း အဆိုပါ ကြန္ရက္ထံမွ သိရသည္။

ေအာင္မ်ဳိးထက္
ရန္ကုန္၊ ဇူလိုင္ ၃၀
The Voice Weekly - လိင္လုပ္သားမ်ားကို ART ေဆး ဦးစားေပး တိုးျမႇင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆို 

ျမန္မာ့က်န္းမာေရး အလားအလာေကာင္း

HIV/AIDS၊ ငွက္ဖ်ားနဲ႔ တီဘီေရာဂါ ကာကြယ္တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြ အတြက္ ေရာဂါ ၃ မ်ိဳး ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔ႀကီးက အခုအခါမွာ ေထာင္စုႏွစ္ က်န္းမာေရး ပန္းတိုင္ အသြင္ေျပာင္းၿပီး ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြ ေပးလာတာမို႔  အေျပာင္း အလဲေတြ လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရး က႑ဟာ တိုးတက္မႈေတြ ရွိလာႏိုင္ေတာ့မယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ခန္႔မွန္းသံုးသပ္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အစိုးရအေနနဲ႔ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြအတြက္ စားဝတ္ေနေရး အဆင္ေျပေစဖို႔ လုပ္ခလစာေတြ တုိးျမႇင့္ေပးတာ အပါအဝင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြနဲ႔ ပံ့ပိုးေပးဖို႔ေတြေတာ့  လိုအပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ John Hopkins တကၠသိုလ္က ညႊန္ၾကားေရးမႈး  ေဒါက္တာ ခရစ္ ေဘယာ (Dr. Chris Beyrer) နဲ႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့  ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က အျပည့္အစံုကို  တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေဆာင္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္း အရင္က ရပ္ဆိုင္းထားတဲ့  3-D Fund ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔ႀကီးကေန HIV/AIDS ငွက္ဖ်ားနဲ႔ တီဘီေရာဂါ ကာကြယ္ တုိက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ျပန္လုပ္လာခဲ့သလို အခုအခါမွာ 3MDG လို႔ေခၚတဲ့ ေထာင္စုႏွစ္ က်န္းမာေရး ပန္းတိုင္ ရည္မွန္းခ်က္အရ ဒီေရာဂါ ၃ မ်ိဳးအျပင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္နဲ႔ ကေလးသူငယ္ က်န္းမာေရး အတြက္ပါ တိုးၿပီး လုပ္ေဆာင္လာခဲ့တာပါ။

ဒီေထာင္စုႏွစ္ က်န္းမာေရး ပန္းတိုင္အတြက္ အရင္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အတြက္ အေရးယူထားတဲ့ အေမရိကန္အစိုးရ အပါအဝင္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ပံ့ပိုးမႈေတြ တိုးလုပ္လာတာမို႔  ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ အနာဂတ္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေထာက္အကူ ရလာႏိုင္တယ္လို႔ John Hopkins တကၠသိုလ္က HIV/AIDS ေရာဂါသုေတသနနဲ႔ လူထုက်န္းမာေရး ဆိုင္ရာအႀကီးအကဲ ေဒါက္တာ ခရစ္ ေဘယာက ေျပာပါတယ္။

“ဒီရန္ပုံေငြအတြက္ အေထာက္အပံ့ေပးဖို႔  ကတိေပးထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြထဲမွာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက DIFID လို႔ ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အကူညီေပးေရးဌာန၊ AUSAID၊ အီးယူ၊ ေနာ္ေဝးအျပင္ အခုဆို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုပါ ပါလာၿပီး သူတို႔က လာမယ့္ ၅ ႏွစ္အတြင္းမွာပဲ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၂၅၀ ကေန ၃၅၀ အတြင္း အကူညီေပးမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ သိရပါတယ္။  ဒါဟာ အရင္  3MDG ရန္ပံုေငြကို ထပ္ၿပီး ေဆာင္းေပးမွာမို႔  ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေတာ့္ကို အကူအညီ ရမွာပါ။”

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လထဲ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာေဘယာ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ တိုးတက္လာေနတာကို ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အကူအညီေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပြင့္လင္းလာတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ေသေသခ်ာခ်ာ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မွာမို႔ အလႉရွင္ေတြ ကူညီရက်ိဳးနပ္မယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေကာင္းဘက္ေဆာင္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ အမ်ားႀကီး ျမင္ေနရပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာရရင္ ဒါဟာ အေျပာင္းအလဲရဲ႕ အစပဲရွိေန ပါေသးတယ္။  ႏိုင္ငံေရးအရ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ အတူ သတင္းမီဒီယာ ပြင့္လင္းမႈ ပိုရွိလာတဲ့အတြက္ လုပ္ငန္းပိုင္း ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အေနနဲ႔ ပိုၿပီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆိုႏုိင္လာတာ ေတြရပါတယ္။ ဒီအေျခအေနက  စိန္ေခၚေနတဲ့ ျပႆနာေတြကို လူေတြ ပိုသိလာႏိုင္တာျဖစ္ၿပီး  ဥပမာ အလႉရွင္ေတြ လႈလိုက္တဲ့ ေငြေတြအလဟႆ မျဖစ္ပဲ တကယ္လုိအပ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ တကယ္သံုးႏိုင္တဲ့ အေနထားမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။”

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈေတြ လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ က်န္းမာေရးက႑မွာ အစိုးရရဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမႈဟာ အဓိကလိုအပ္ေနတယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပပါတယ္။ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြ အေနနဲ႔ လုပ္ခလစာနဲပါးတဲ့အတြက္ ဘဝ ရပ္တည္ေရးအတြက္ လံုေလာက္မႈ မရွိတာဟာ က်န္းမာေရးက႑မွာ အဓိက ျပႆနာတခုလို႔လည္း ျမင္ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီဆိုးရြားတဲ့ ေရာဂါေတြနဲ႔  ပတ္သက္ၿပီး အေျခေန တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ရမယ့္ လုပ္ရပ္ေတြက အမ်ားႀကီး က်န္ပါေသးတယ္။  ဒီအထဲမွာ အေရးအပါဆံုးသူေတြက သူနာျပဳေတြ သားဖြားဆရာေတြ နဲ႔ တျခား က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြပါ။ သူတို႔က HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္ေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုး လုပ္ေပးႏုိင္တာကို ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလုိမွာ ေတြ႔ရေလ့ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဆရာဝန္က လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိတဲ့ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ သူတို႔က သိပ္အေရးပါပါတယ္။

ေနာက္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္တခ်က္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ျမင္တာက အစိုးရရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈပါ။ အစိုးရလက္ေအာက္မွာပဲ ဒီက်န္းမာေရးလုပ္သားေတြ ရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ အခု အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဝင္ေငြနဲပါးတဲ့ အတြက္ တျခားမွာ ဘဝရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔  အလုပ္ထြက္ လုပ္ေနရတာမ်ိဳး ေတြ႔ရတဲ့ အတြက္ အစိုးရဘက္က သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ပံ့ပိုးေပးတဲ့ အေနနဲ႔ လုပ္ခလစာေတြကို တိုးျမွင့္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါကို အဓိက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီက်န္းမာေရး လုပ္သားေတြ အစိုးရ လက္ေအာက္မွာပဲ  ျပည့္ျပည့္စံုစံုနဲ႔  လူထုအတြက္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ကုသမႈေတြ လုပ္ေပးရမွာပါ။”

ဒါ့အျပင္ ေဒသခံ ျမန္မာ NGO အဖြဲ႔ေတြရဲ့ က႑ကလည္း သိပ္ကိုအေရးပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ရသမွ် အလႉေငြနဲနဲနဲ႔ တကယ္ႀကီးမားတဲ့ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတာ ေတြ႔ရတာမို႔ အခုလို ပြင့္လင္းလာခ်ိန္မွာ အစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း အႀကံေပးပါတယ္။

HIV/AIDS ေရာဂါမ်ိဳးကို ရွမ္းျပည္နဲ႔ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတာေတြ႔ရၿပီး ဒီေဒသေတြအတြက္ အထူးစီမံကိန္းေတြ ခ်ေပးဖို႔ လိုအပ္သလို တုိင္းရင္းသား က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ့ က႑ကလည္း သိပ္ကို အေရးပါတာမို႔ လွ်စ္လ်ဴရႈ မထားသင့္ဘူးလို႔ ေဒါက္တာေဘယာက ေျပာပါတယ္။

ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္

ဗြီအိုေအ - ျမန္မာ့က်န္းမာေရး အလားအလာေကာင္း