သားေလးအတြက္ အသက္ ရွည္ေအာင္ေနရမယ့္ ေမေမ့ရဲ႕ ဘ၀

HIV/AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ မိမိေနထုိင္သည့္ ေနအိမ္ကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံရမည္လို႔ မသီတာက တစ္ခါမွ မေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါ။ အသက္ (၂၉) ႏွစ္အရြယ္ သူမမွာ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီး၊ ေတာင္ငူၿမိဳ႕မွ (၁၃) မိုင္အကြာရိွ မွန္လံုရြာ တြင္ ရာသီေပၚ သီးႏွံျဖစ္သည့္ ပဲေခၽြ၊ မွ်စ္ခ်ိဳးကာ မိသားစု ဝမ္းစာအတြက္ ေန႔စား အလုပ္လုပ္ကိုင္ ေနရသူလည္း ျဖစ္သည္။ မွန္လံုရြာသားမ်ား သူ႔ကို ခ်စ္ခင္ေလးစားၾကသည္။ သူသည္ ငယ္ရြယ္ႏုပ်ိဳၿပီး အလုပ္ ၾကမ္းတြင္ သမာအာဇီ၀လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းျပဳသည္။

သူမ၏ သားရတနာ ေကာင္းခန္႔ ၁ ႏွစ္ႏွင့္ ၆ လအျပည့္မွာ ကေလး၏ ဖခင္မွာ မေမွ်ာ္လင့္ပဲ သူတို႔ သားအမိကို ခြဲခြာခဲ့သည္။ ထာဝရ ႏႈတ္ဆက္သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ “အ့ဲဒီအခ်ိန္မွ ကၽြန္မ သိလုိက္တယ္။ ကၽြန္မ အမ်ိဳးသားဆံုးတာ ေနာက္ဆံုးေပၚ ေရာဂါတဲ့။ ဒါဆို ကၽြန္မမွာလည္း ဒီေရာဂါကူးေနၿပီေပါ့” ဟု မ်က္ဝန္းအိမ္တြင္ မ်က္ရည္တြဲခိုေနသည့္ သူမက သားေလးကို ေပြ႕ခ်ီရင္း ဆိုသည္။ သူမကို ေတာင္ဒဂုံၿမိဳ႕နယ္ NLD ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္း၏ HIV/AIDS ေဆးေပးခန္းတြင္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထမီ အညိဳအဆင္ေလးႏွင့္ အကၤ်ီမီးခိုးအေရာင္ ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ေလးက သူမ မ်က္ႏွာကို ဝင္းေနေစသည္။ ၁၀ေပ ပတ္လည္ အခန္းက်ဥ္းေလးတြင္ အမ်ိဳးသမီး အေယာက္၂၀ ခန္႔ စကားဝိုင္းေကာင္းေနၾကသည္။ သူမက သင္ျဖဴးဖ်ာတစ္ခ်ပ္ေပၚတြင္ ထိုင္ကာ သားေလးကို ေခ်ာ့ျမဴေနသည္။

သားေလးမွာ ဝဝကစ္ကစ္ႏွင့္ ခ်စ္စရာ အလြန္ေကာင္းသည္။ သို႔ေသာ္ သူ႔မွာ တစ္ခုထူးျခားေနသည္က သူ႔မ်က္လံုးႏွစ္ဖက္စလုံးက နီရဲေနသည္။ “သူက ေအအာတီ ေဆးစ စမ္းေသာက္ေနရၿပီေလ။ အဲ့ဒါ ေဆး ရိွန္ေၾကာင့္ နီေနတာ” ဟု သူ႔မိခင္က ေျပာသည္။

အမ်ိဳးသားဆံုးၿပီးေနာက္ပိုင္း မွန္လံုရြာသားေတြ သူတို႔သားအမိကို မ်က္ေထာင့္နီျဖင့္ ဝုိင္းအုံၾကည့္ ေနၾကၿပီ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုတာ အေျဖကေတာ့ အရွင္းႀကီးျဖစ္သည္။ အရင္လို ေပါင္းသင္းဆက္ဆံဖို႔ အေနသာ သူတို႔ သားအမိကို မေခၚမေျပာေတာ့ေပ။ သူမကေတာ့ သားေလးအတြက္ အသက္ဆက္ရွင္ ရလိမ့္မည္ဟု သူ႔ကိုယ္သူ အားေပးႏွိမ့္သိမ့္ေနရသည္႔ ဘ၀။ 

ခင္ပြန္းဆံုးၿပီး ႏွစ္လၾကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ေတာင္ဒဂုံၿမိဳ႕နယ္ရိွ NLD ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္း၏ HIV /AIDS ေရာဂါေ၀ဒနာသည္တို႔၏ နားခိုရာ ေဆးေပးခန္းတို႔ သားအမိႏွစ္ေယာက္ ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။

ရြာမွ ရန္ကုန္သို႔ ေဆးသြား ထုတ္ရန္ ခရီးအိတ္ျပင္ဆင္ေနသည္။ အဝတ္အစားမ်ားမ်ား စားစား မဟုတ္ေတာင္ အနည္းငယ္ယူေဆာင္ကာ သူမ အိမ္က ထြက္ရန္ ေျခလွမ္းျပင္လိုက္သည္။ ေျခလွမ္း ၁၀ ကိုက္ခန္႔ လွမ္းၿပီးခ်ိန္ သူမတို႔ ေနအိမ္မွ မီးခိုးတစ္လိပ္လိပ္ ေကာင္းကင္သို႔ တက္သြားသည္ကို လွည့္ၾကည့္ ေငးေမာေနသည္။မၾကာပါ။ သူမအိမ့္အဖီကို သူ႔ေဆြမ်ိဳးမ်ား မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးလုိက္သျဖင့္ ျပာပံုသာ က်န္ေနေတာ့သည္။

”ရြာကလူေတြက ေရာဂါကူးမွာစိုးလို႔ မေခၚမေျပာခ်င္ၾကတာ လက္ခံပါတယ္။ အခုက အမ်ိဳးေတြက ေရာဂါကူးမွာစိုးလို႔တဲ့။ ရြာျပင္ေတာင္ မေရာက္ေသးဘူး။ ေနတဲ့အဖီေလးကို မီးရႈိ႔ပစ္လိုက္တာကို ၾကည့္ၿပီး ရင္နာ လိုက္ရတာ ”ဟု မသီတာက ဆိုသည္။

မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးသည့္ အရပ္ေဒသေတြမွာ ကူးစက္ခံရမွာ လူအမ်ားစု ေၾကာက္ၾကေနသည့္ ေရာဂါေတြ ယခုအခ်ိန္ထိ HIV/AIDS ေရာဂါဟာလည္း အပါအဝင္ ျဖစ္ေနဆဲပါ။ ေဝဒနာရွင္ေတြဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံ ခံေနရဆဲ။ ကမၻာ႔  က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ နွင့္ျမန္မာ ႏိုင္ငံတို႔သည္ ကူးစက္ပ်ံ႕ပြားမႈႏႈန္း အမ်ားဆုံးျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးဗဟုသုတ၊ အသိပညာနည္းပါးေသာ ေက်းလက္ေဒသမ်ား၌ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပြားသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္ဟု ဆိုသည္။

ယခုလက္ရွိမွာ ပုသိမ္၊ စစ္ေတြ၊ လားရွိဳး၊ မႏၲေလး၊ ရခိုင္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေရႊဘို၊ ေခ်ာက္၊ မုံရြာ၊ ျပည္၊ ရန္ကုန္၊ ပဲခူး အစရွိသည့္ၿမိဳ႕ေတြမွာရွိတဲ့ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာလည္း Sex worker အလုပ္သမ မ်ား၏ ေရာဂါ ခံစားေနသည့္ စာရင္းအရ ”နယ္ေတြက HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြ အခုဆို (၇ဝဝ) ေက်ာ္ရွိလာတယ္  ” ဟု  က်န္းမာေရးပညာေပးေတြကို လိုက္လံေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ Sex worker in myanmar network မွ ဥကၠဌ ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ဆိုသည္။

”ဒီေရာဂါက ပိုးရွိသူနဲ႔ အတူေနထိုင္တာနဲ႔ မကူးနိုင္ဘူး။ ေက်းလက္ေတြက က်န္းမာေရးအသိေတြ နည္းပါးေတာ့ မသိၾကဘူးေလ။ အမွန္ေတာ့ ပိုးရိွသူကိုခြဲျခား ဆက္ဆံဖို႔မလိုပါဘူး။ ” ဟု Burnet Institute  မွ ေဒါက္တာ နန္းပန္းအိခမ္းက ဆိုသည္။ 

HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားမွာ ေရာဂါပိုး ရွိသူႏွင့္အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ လိင္တူဆက္ဆံျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါးသုံးစြဲရာတြင္ အပ္တေခ်ာင္း တည္းျဖင့္ မွ်ေဝသုံးစြဲျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အသက္ (၁၅) ႏွစ္မွ (၄၉) ႏွစ္ၾကားအရြယ္ရွိ လူအုပ္စုမ်ားတြင္ HIV ပိုး ကူးစက္ခံထားရသူ ကေလး၊ လူႀကီးစုစုေပါင္း (၂၃၆၀၀၀) ရွိေၾကာင္း ႏွင့္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္က HIV/AIDS ေရာဂါျဖင့္ေသဆုံးမႈလူ ဦးေရ ေပါင္း (၁၈ဝဝဝ) ရွိၿပီး အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ယွဥ္ပါက (၁၇) အဆင့္တြင္ ရွိေၾကာင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဗဟိုေထာက္လွန္းေရးေအဂ်င္စီ (CIA) ၏ World Facebook အရ သိရွိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ တစ္ရက္လွ်င္ (၂၇) ေယာက္ ကူးစက္ခံေနရေၾကာင္းႏွင့္ HIV ပိုး ကူးစက္ခံေနရ သူ တစ္နာရီလွ်င္ တစ္ေယာက္ႏႈန္းရိွေၾကာင္း Burnet Institute မွ ေဒါက္တာလွေ႒းက ဆိုသည္။ ေရာဂါ ကူးစက္ႏႈန္းျမင့္တက္ေနျခင္းသည္ အသိပညာ ဗဟုတုတ နည္းပါးေနျခင္းေၾကာင့္ႏွင့္ သိသိႀကီး နဲ႔ မလုိက္နာၾက၍ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ျမင္ေနရသည္။ ထို႔ျပင္ HIV ေရာဂါပိုးရိွ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားမွ  ကေလးမ်ား မွာလည္း ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္သည္ အထိ လူ႔ပတ္ဝန္းက်င္အတြင္း ခြဲျခားဆက္ဆံခံရသည့္ျဖစ္ရပ္မ်ားလည္း ရွိေနသည္။

”ကြၽန္မတူေလးဆို အေဖ အေမက သူ (၂) ႏွစ္သားေလာက္ ကတည္းက ဆုံးသြားၾကတယ္။ ေက်ာင္းထားတာကို ၉ တန္းႏွစ္မွာ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရတယ္။ မိဘေတြ၊ဆရာေတြက တျခားကေလးေတြ ကူးမွာစိုးလို႔တဲ့။ ကေလးက ေက်ာင္းကျပန္ျပန္လာရင္ ငိုၿပီးေျပာတယ္။ ကြၽန္မကေတာ့ စိတ္မေကာင္းဘူးေပါ့ေနာ္။ ကေလးကို ပညာတတ္ေလးျဖစ္ၿပီး သက္တမ္းေစ့ေလး ေနေစခ်င္တာေပါ့ ” ဟု အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္မွာ ေနထိုင္ တဲ့ ေဒၚႏုႏုကေျပာသည္။

HIV/AIDS ေရာဂါကို လူေတြ ရြံ႕ရွာ မုန္းတီးေနၾကသလို ေရာဂါရွင္ေတြကိုလည္း လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းမွ ေဘးဖယ္၊ ေရွာင္က်ဥ္ေနၾကသည္။ ခုဆိုလွ်င္ ကမၻာေပၚတြင္ HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္ အမ်ားစုက ေဆးမွီ၀ဲကာ သက္တမ္းေစ့ေနထိုင္ႏိုင္၊ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ၿပီ။ လူေတြကို ေဖ်ာ္ေျဖေနသည့္ အႏုပညာရွင္မ်ား၊ ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားေနေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား မ်ားျပားစြာရိွသည္။

မသီတာမွာေတာ့ သူ႔သားေလးအတြက္ ေဆးေသာက္ရင္း အလုပ္ေတြ ဆက္လုပ္မည္။ “သားအနာဂတ္ အတြက္ သက္ဆိုးရွည္ရွည္ထားမည္။ မိမိကိုယ္မိမိ က်န္းမာေအာင္ ေနထိုင္မည္။” ဟု ဆိုရင္း သူမ မ်က္ဝန္းအိမ္ မွ မ်က္ရည္ လွ်ံထြက္က်လာသည္ကို လက္ျဖင့္ သုတ္ကာ လက္တစ္ဖက္မွာ သားေလးကို တင္းတင္းဖက္ထားလုိက္သည္။ “ကၽြန္မ ေဆးယူၿပီး ရြာကို ျပန္မယ္။ အလုပ္ကို ႀကိဳးစားမယ္။ ဘယ္ေတာ့ အားမေလွ်ာ့ဘူး။ ေလာကႀကီးကို အသက္ရွင္ေနသေရႊ႕ အရႈံးမေပးဘူး” ဟု မသီတာက ဆိုသည္။

ျမစ္မခ – သားေလးအတြက္ အသက္ ရွည္ေအာင္ေနရမယ့္ ေမေမ့ရဲ႕ဘ၀