ငါ့ဒူးဘာေၾကာင့္နာရသလဲ ?

ငါ့ဒူးဘာေၾကာင့္နာရသလဲ ?

.................................. #ေဒါက္တာခင္မုိးမုိး

လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေနထုိင္တာက သင့္အဆစ္ေတြနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္တစ္ခုလံုးအတြက္ အလြန္ေကာင္းေပမယ့္ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရခဲ့ရင္ေတာ့ သင့္ဒူးေတြက အရင္ဆံုးခံရတဲ့ အထဲမွာပါပါတယ္။ ဒူးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျဖစ္အမ်ားဆံုး ျပႆနာေတြထဲမွာ

အရြတ္ ဒဏ္ပိတာ၊ အရြတ္ေရာင္ရမ္းတာနဲ႔ အ႐ုိးႏုစုတ္ၿပဲတာေတြပါ၀င္ပါတယ္။ သင့္ဒူးေခါင္းက အရင္က ဒဏ္ရာရခဲ့ဖူးၿပီး ကုသမႈထိထိေရာက္ေရာက္မံယူထားရင္ မၾကာခဏ ဒဏ္ရာျပန္ရၿပီး တစ္ခ်ိန္လံုး ဒူးနာေနတတ္ပါတယ္။

ဒူးေခါင္းနာရသည့္အေၾကာင္းရင္းမ်ား

၁။ Bursitis (အဆီအိတ္ေရာင္ရမ္းျခင္း)

Bursa ဆုိတာ အဆစ္အေပၚဘက္ အေရျပားေအာက္မွာရွိေနတဲ့ အဆီအိတ္ေလးျဖစ္ၿပီး အဆစ္ေရြ႕လ်ားမႈလုပ္တုိင္း ပြတ္တုိက္မႈမရွိေအာင္ ကာကြယ္ေပးထားပါတယ္။ သူ႔ကုိ အသံုးျပဳဖန္မ်ားလြန္းတာ၊ လိမ့္က်တာ ဒါမွမဟုတ္ မၾကာခဏ ဒူးေကြးရတာ၊ ဒူးေထာက္ရတာေၾကာင့္ ဒူးဆစ္ဖံုးအေပၚမွာရွိတဲ့ Bursa ဟာ ပြတ္တုိက္ခံရတာမ်ားလာၿပီး ေရာင္ရမ္းမႈျဖစ္လာကာ ဒူးဆစ္ေရာင္ရမ္းနာက်င္လာတယ္။
...
၂။ ဒူးဆစ္ဖံုးျပဳတ္သြားျခင္း (Dislocated Kneecap)

ဒူးဆစ္ဖံုးျပဳတ္ထြက္သြားတာေၾကာင့္ ဒူးဆစ္ေရာင္ရမ္းၿပီး နာက်င္မႈ ျဖစ္တာပါ။ Patellardislocation လုိ႔လည္း ေခၚပါတယ္။
...
၃။ Sliotibial (IT)Band Syndrome

Sliotibial ဆုိတာက ေပါင္ကေန ဒူးေခါင္းအျပင္ဘက္ကုိ ဆက္သြယ္ထားတဲ့အရြတ္ပါ။ လႈပ္ရွားမႈ လြန္သြားတဲ့အခါမွာ ေရာင္ရမ္းမႈျဖစ္လာၿပီး ဒူးေခါင္းအျပင္ဘက္မွာ နာက်င္မႈျဖစ္တာပါ။ ေတာင္ဆင္းလမ္းမွာ ေျပးရတဲ့သူေတြမွာ  အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
...
၄။ အ႐ုိးႏုအစျပဳတ္ထြက္ျခင္း (Loose Cartilage)

တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဒူးကုိ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရမိတာေၾကာင့္ အ႐ုိးႏုအစအပုိင္းေတြ ျပဳတ္ထြက္လာၿပီးအဆစ္အတြင္း ေရာက္ရွိသြားတာေၾကာင့္ ေရာင္ရမ္းတာနဲ႔ နာက်င္တာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒူးကုိ လႈပ္ရွားမႈျပဳလုပ္တုိင္း ဒူးနာတတ္တဲ့ အမ်ဳိးအစားပါ။
...
၅။ Osgood-Schlatter Disease

ဒူးဆစ္အတြင္းက အ႐ုိးနဲ႔ တျခားအစိတ္အပုိင္းေတြ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ေသးတဲ့ အသက္ငယ္ရြယ္သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ျပႆနာပါ။ ဒူးဆစ္ဖံုးက အရြတ္ေတြ အေရျပားနဲ႔ တြယ္ဆက္ေနတဲ့ ဒူးေခါင္း ေအာက္ေနရာမွာ အဖု(Bump)ေပၚလာၿပီး နာက်င္တာပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းအလြန္အကၽြံလုပ္သူေတြက ဒီေနရာကို ပြတ္တုိက္မိဖန္မ်ားတာေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ။ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
...
၆။ အ႐ုိးအဆစ္ေရာင္ျခင္း

အသက္ ၅၀ ေက်ာ္မွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ ျပႆနာပါ။ လႈပ္ရွားမႈျပဳလုပ္တဲ့အခါတုိင္း အဆစ္က ေရာင္ၿပီး ကုိက္ခဲတာပါ။ အ႐ုိးအဆစ္ေရာင္ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ အဆစ္တုိင္း မနက္အိပ္ရာထခါစမွာ ေတာင့္တင္းေနတတ္ပါတယ္။
...
၇။ ဒူးေခါင္းဖံုးအရြတ္ေရာင္ရမ္းျခင္း(Patellar Tendinitis)

ဒူးေခါင္းနဲ႔ ေျခသလံုး႐ုိးကုိ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ အရြတ္ေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္တာပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းအလုပ္လြန္တာေၾကာင့္ပါ။ ႀကိဳးခုန္တာလုိမ်ဳိး မၾကာခဏ ခုန္ရတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ဳိးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ Jumper's knee လုိ႔လည္း ေခၚပါတယ္။

၈။ Patellofemoral Pain Syndrome
 ေျခေထာက္အတြင္း ႂကြက္သားထု တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု အရြယ္ပမာဏခ်င္းမတူညီ တာ၊ တင္းေနတာနဲ႔ Alignment ျပႆ နာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာပါ။ သင့္ဒူး ေခါင္းက သင္ရဲ႕ ခႏ္ၶာကုိယ္အေလးခ်ိန္ ကုိ ထမ္းမထားႏုိင္တဲ့အတြ

က္ေၾကာင့္ပါ။ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာေၾကာင့္ ျဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီျပႆနာဟာ အမ်ဳိးသမီး ေတြမွာ ပုိအျဖစ္မ်ားပါတယ္။
..........

ဒူးေခါင္းဒဏ္ရာရရင္ ဘယ္လုိခံစားရသလဲ?

ဒူးေခါင္းနာက်င္တဲ့ေ၀ဒနာက သင္ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲျပားသြားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ -
► ေျခေထာက္ေကြးတာ(အထူးသျဖင့္ ေလွကားအဆင္း) ဒါမွမဟုတ္ ဆန္႔တာေတြ ျပဳလုပ္ခ်ိန္မွာ နာက်င္ျခင္း၊
► ေရာင္ရမ္းျခင္း
► ဒူးေခါင္းက ကုိယ္အေလးခ်ိန္ကုိ ထမ္းမထားႏုိင္ျခင္း
► ဒူးေခါင္းေရြ႕လ်ားဖုိ႔ ခက္ခဲျခင္း

ဒီလုိျပႆနာေတြျဖစ္ခဲ့ရင္ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသၿပီး သင့္ဒူးေခါင္းကုိ စစ္ေဆးပါ။
..........

ဒူးေခါင္းနာက်င္တဲ့ေ၀ဒနာ သက္သာေအာင္ 

သင္ရဲ႕ ဒဏ္ရာရတဲ့အေျခအေနေပၚ မူတည္ၿပီး ကုသမႈ ကြဲျပားသြားႏုိင္ပါတယ္။ နာက်င္မႈေ၀ဒနာ အျမန္သက္သာေအာင္ -

► ဒူးေခါင္းကုိ အနားေပးပါ။
► ေရခဲကပ္ပါ။ တစ္ႀကိမ္ကုိ ၁၅-၂၀ မိနစ္အထိ ေလးနာရီၾကာတုိင္း ကပ္ေပးပါ။ ဒူးနာတာ ေပ်ာက္တဲ့အထိ ၂-၃ရက္ေလာက္ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္။
► ဒူးကုိ ဖိအားေပးပါ။
► က်ဳံ႕ႏုိင္ဆန္႔ႏုိင္တဲ့ပတ္တီး ဒါမွမဟုတ္ ဒူးေခါင္းအစြပ္နဲ႔ ဒူးကုိ စြပ္ထားေပးတာက ေရာင္ရမ္းမႈေတြ သက္သာေစႏုိင္ပါတယ္။
► ဒူးေခါင္းကုိျမႇင့္တင္ထားပါ။ သင္ထုိင္ေနစဥ္ ဒါမွမဟုတ္ လဲေလ်ာင္းေနစဥ္ မွာ ဒူးေခါင္းေအာက္မွာ ေခါင္းအံုးတစ္လံုး ခုထားေပးပါ။
► ေရာင္ရမ္းမႈေပ်ာက္ေဆးေတြ မွီ၀ဲပါ။
► ဒူးသန္မာတဲ့ေလ့က်င့္ခန္းနဲ႔ ဆြဲဆန္႔ ေလ့က်င့္ခန္းကုိျပဳလုပ္ေပးပါ။ (ဒူးေလ့က်င့္ခန္းကုိ Good Health Journal အပတ္စဥ္ (၆၂၃၊ ၄-၁-၂၀၁၇ထုတ္)မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္.. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=933493223418437&id=390774211023677 )
► တခ်ဳိ႕ဒူးနာတဲ့ေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီလုိျပဳလုပ္တာနဲ႔ မေပ်ာက္ကင္းတတ္ၾကပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ အဆီအိတ္ေရာင္ရမ္းတာေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ ဒူးေခါင္းအဆီအိတ္ထဲက အရည္ေတြကုိ စုပ္ထုတ္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အဆစ္ေရာင္တာေ

ၾကာင့္ျဖစ္ရင္ စတီး႐ိြဳက္ထုိးေဆးအသံုးျပဳဖု႔ိ လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။ အရြတ္စုတ္ၿပဲတာ ဒါမွမဟုတ္ ဒူးေခါင္းဒဏ္ရာရတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရင္ခြဲစိတ္ကုသဖုိ႔လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။
..........

ဒူးနာတဲ့ေ၀ဒနာ ဘယ္ေတာ့သက္သာလာႏုိင္မလဲ?

ေ၀ဒနာသက္သာတာကေတာ့ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတဲ့အေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြက တျခားသူေတြထက္ ေပ်ာက္ကင္းႏႈန္းျမန္ဆန္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒူးနာတဲ့ေ၀ဒနာ သက္သာေပမယ့္လည္း ဒူးနာေ၀ဒနာ ပုိမဆုိးသြား

ေအာင္ေတာ့ ထပ္မံဂ႐ုစုိက္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အေျပးကစားသမားေတြက ေရကူးေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

ဒူးေခါင္းဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းမွာ အႀကီးမားဆံုးအဆစ္ျဖစ္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ ေျပးတာနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္တာေတြေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ေန႔တုိင္း ဒဏ္ပိခံေနရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒူးေခါင္းတစ္ဖက္ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ဖက္ဒဏ္ရာရခဲ့ရင္ ဒူးျ

ပန္လည္လႈပ္ရွားႏုိင္ေအာင္ျပဳလုပ္ဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ အလြန္အမင္းနာက်င္ေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ ဒူးေခါင္းကုိ ေရြ႕ လ်ားမႈမျပဳလုပ္ႏုိင္ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသၿပီး ခ်က္ခ်င္းကုသမႈခံယူဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာအဲဒီေလာက္မဆုိးခဲ့ရင္ေတာ့ RICE

နည္းလမ္းကုိ အသံုးျပဳေပးရပါမယ္။ R = Rest (အနားေပးတာ)၊ I= Ice (ေရခဲကပ္တာ)၊ C=Compression (ဒူးစြပ္၀တ္တာ)၊ E=Elevation (ဒူးေခါင္းကုိျမႇင့္တင္ထားတာ)ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္ပါလကၡဏာေတြ ရွိမွသာ သင္ရဲ႕ ပံုမွန္

ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းေတြကုိ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

► သင့္ဒူးေခါင္းေကြးစဥ္ ဒါမွမဟုတ္ ဆန္႔စဥ္မွာ ဒူးေခါင္းနာက်င္မႈမရွိေတာ့ရင္
► သင္လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ လမ္းျမန္ျမန္ေလွ်ာက္တာ ဒါမွမဟုတ္ ခုန္ေနစဥ္မွာ ဒူးေခါင္းနာက်င္မႈမရွိေတာ့ရင္
► သင့္ဒဏ္ရာရဒူးေခါင္းက တျခားဒူးတစ္ဖက္လုိ သန္မာေနခဲ့ရင္
► ဒူးေခါင္းနာက်င္မႈေ၀ဒနာ ေကာင္းေကာင္း မေပ်ာက္ေသးဘဲ ဒူးကုိ ျပန္လည္အသံုးျပဳရင္ ေနာက္ထပ္ဒဏ္ရာ ျပန္လည္ရရွိဖုိ႔ အလြန္လြယ္ကူႏုိင္တာေၾကာင့္ပါ။
..........

ဒူးမနာေအာင္ ဘယ္လုိကာကြယ္မလဲ?

ဒူးနာရတဲ့အေၾကာင္းရင္းအားလံုးကို မကာကြယ္ႏုိင္ေပမယ့္ ဒူးနာတာနည္းပါးေအာင္ေတာ့ ေအာက္ပါနည္းလမ္းေတြ ျပဳလုပ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။

► သင့္ဒူးေခါင္းနာက်င္ေနရင္ ေလ့က်င့္ ခန္းလုပ္တာ ရပ္လုိက္ပါ။
► ဒူးေလ့က်င့္ခန္းေတြကုိ ျပဳလုပ္ရင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တုိးၿပီး ျပဳလုပ္သြားပါ။
► ေလ့က်င့္ခန္းမျပဳလုပ္ခင္နဲ႔ ျပဳလုပ္ၿပီးတုိင္း ေျခေထာက္ဆြဲဆန္႔ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ပါ။
► ဘုရားရွိခုိးတာလုိမ်ဳိး မၾကာခဏ ဒူးေထာက္တဲ့အေနအထားေတြ ျပဳလုပ္ရမယ္ဆုိရင္ ဒူးစြပ္စြပ္ထားပါ။
► သင့္ေျခဖ၀ါးနဲ႔သင့္ေတာ္ၿပီး ေျခေထာက္ကုိ အေထာက္အပံ့ေပးႏုိင္မယ့္ ဖိနပ္ကုိသာ စီးပါ။
► ေပါင္ႂကြက္သားေတြ သန္မာေအာင္ ဆြဲဆန္႔ေလ့က်င့္ခန္းနဲ႔ ႂကြက္သားသန္မာေစတဲ့ေလ့က်င့္ခန္းေတြ ျပဳလုပ္ပါ။
► သင္ကအ၀လြန္ေနခဲ့ရင္ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ကုိေလွ်ာ့ခ်ပါမွ ဒူးဆစ္အပါအ၀င္ ခႏ္ၶာကုိယ္ရဲ႕အဆစ္အားလံုးအေပၚမွာ ဖိအားသက္ေရာက္မႈနည္းသြားမွာပါ။

#ေဒါက္တာခင္မုိးမုိး
Good Health Journal 626

Credit:
https://www.facebook.com/Good-Health-Journal-390774211023677/