ပို႔စ္တခု = Hein Thura January 11 at 6:06am ေတာင္ဥကၠလာ အထက ၃/၁ က ၉-၁ဝ တန္း ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးေတြနဲ႔ ရပ္ကြက္ထဲက ၂ဝ-၂၅ အရြယ္ေကာင္ေလး၊ ေကာင္မေလးေတြ ဒီေဆးကဒ္ေတြ က်ယ္က်ယ္ ျပန့္ျပန္႔ သံုးစဲြလာၾကပါတယ္။ အလြယ္တကူလဲဝယ္ရတယ္။ ေဆးဆိုင္ေတြကလဲ သားသမီးခ်င္းမစာနာ ေရာင္းတယ္။ တ/ဥ ရဲစခန္းကို အျကိမ္ျကိမ္ PH ဆက္လဲ ေရွာင္ဖယ္ ေရွာင္ဖယ္နဲ႔။့ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးကို PH ဆက္ျပန္ေတာ့လဲ 199 နဲ႔တိုင္ပင္တဲ့ ေခါင္းေရွာင္တယ္။ 199 ဆက္ေတာ့ ပိတ္ထားတယ္။ ရက္ကြက္ရုံးေျပာေတာ့ ကေလးေတြကိုဆံုးမတဲ့။ ႕႕႕႕႕
Terco-D ေဆးကို ထိုင္းႏိုင္ငံကထုတ္တယ္။ ATC Classification = R05FA02 ဘိန္းကေနထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ခြ်ဲထြတ္ေစႏိုင္တဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးျဖစ္တယ္။ Dextromethorphan HBr 15 mg, guaifenesin 100 mg, terpin hydrate 130 mg ေဆးေတြပါဝင္ေနတယ္။ အသည္းေရာဂါ၊ ပန္းနာေရာဂါနဲ႔ သိပ္ငယ္တဲ့ကေလးေတြကို မေပးရပါ။ Thai FDA Category အဆင့္ D လို႔သတ္မွတ္ထားတယ္။ မူးေဝတဲ့သတၲိရွိတယ္။ ေဆးစြဲေစတယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား
ေခါင္းမူးမယ္။ အစာေျခလမ္းကသိကေအာင့္ျဖစ္မယ္။ စိတ္တက္ၾကြေစမယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးေစမယ္။ အသက္ရွဴမႈကို အားနည္းေစမယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ေခါင္းမူး၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဝမ္းပ်က္၊ အိပ္ခ်င္၊ စိတ္ဂနာမျငိမ္၊ မ်က္စိမွတ္ထားရင္ သူမ်ားမျမင္ မၾကားရတာမ်ိဳး ျမင္ၾကားမယ္။
ဆရာဝန္သတ္မွတ္တဲ့ေဆး (တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္) ထက္ ၃ ဆကေန ၂ဝ ဆအထိေသာက္ရင္ -
အေကာင္းေတြလို႔ထင္ျမင္ေနမယ္။ အားျပည့္ေနသလိုထင္မွတ္ရမယ္။ ကိုယ္ကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈ ရွိသင့္တာထက္ပိုမယ္။ ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္မယ္။ အိပ္မရျဖစ္မယ္။ စကားေတြအျမန္ေျပာေနမယ္။ သူငယ္အိမ္က်ယ္ေနမယ္။ မ်က္လံုးက ေငးၾကည့္ေနမယ္။
ဆရာဝန္သတ္မွတ္တဲ့ေဆး (တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္) ထက္ ၁၅ ဆကေန ၇၅ ဆေသာက္မိရင္ -
သူမ်ားမျမင္မၾကားရတာမ်ိဳး ျမင္ၾကားမယ္။ စိတ္ျမင္အစည္းေျပသလိုျဖစ္လာမယ္။ အန္မယ္။ အျမင္ေတြေဝဝါးေနမယ္။ သူငယ္အိမ္ပိုက်ယ္လာမယ္။ ေခြ်းျပန္မယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ ေသြးဖိအားက်မယ္။ အသက္ရွဴေႏွးလာမယ္။ ႏွလံုးခုန္ ျမန္လာမယ္။ ဝမ္းေလွ်ာမယ္။ ဆီးအိမ္တင္းေနမယ္။ အိပ္ငိုက္ေနမယ္။ ၾကြက္သားေတြအလုိလုိလႈတ္ေနမယ္။ အေကာင္းေတြလို႔သာ ထင္ျမင္ေနမယ္။ အာရံုခံမႈေျပာင္းမယ္။ ဘာမွန္းမွမသိျဖစ္လာမယ္။ မ်က္စိကမျမင္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ မ်က္စိကို စူးစိုက္လို႔မရေတာ့ဘူး။ အေရျပားအနီကြက္ေတြထြက္လာမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၁-၂ဝ၁၆
ေခါင္းမူးမယ္။ အစာေျခလမ္းကသိကေအာင့္ျဖစ္မယ္။ စိတ္တက္ၾကြေစမယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးေစမယ္။ အသက္ရွဴမႈကို အားနည္းေစမယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ေခါင္းမူး၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဝမ္းပ်က္၊ အိပ္ခ်င္၊ စိတ္ဂနာမျငိမ္၊ မ်က္စိမွတ္ထားရင္ သူမ်ားမျမင္ မၾကားရတာမ်ိဳး ျမင္ၾကားမယ္။
ဆရာဝန္သတ္မွတ္တဲ့ေဆး (တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္) ထက္ ၃ ဆကေန ၂ဝ ဆအထိေသာက္ရင္ -
အေကာင္းေတြလို႔ထင္ျမင္ေနမယ္။ အားျပည့္ေနသလိုထင္မွတ္ရမယ္။ ကိုယ္ကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈ ရွိသင့္တာထက္ပိုမယ္။ ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္မယ္။ အိပ္မရျဖစ္မယ္။ စကားေတြအျမန္ေျပာေနမယ္။ သူငယ္အိမ္က်ယ္ေနမယ္။ မ်က္လံုးက ေငးၾကည့္ေနမယ္။
ဆရာဝန္သတ္မွတ္တဲ့ေဆး (တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္) ထက္ ၁၅ ဆကေန ၇၅ ဆေသာက္မိရင္ -
သူမ်ားမျမင္မၾကားရတာမ်ိဳး ျမင္ၾကားမယ္။ စိတ္ျမင္အစည္းေျပသလိုျဖစ္လာမယ္။ အန္မယ္။ အျမင္ေတြေဝဝါးေနမယ္။ သူငယ္အိမ္ပိုက်ယ္လာမယ္။ ေခြ်းျပန္မယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ ေသြးဖိအားက်မယ္။ အသက္ရွဴေႏွးလာမယ္။ ႏွလံုးခုန္ ျမန္လာမယ္။ ဝမ္းေလွ်ာမယ္။ ဆီးအိမ္တင္းေနမယ္။ အိပ္ငိုက္ေနမယ္။ ၾကြက္သားေတြအလုိလုိလႈတ္ေနမယ္။ အေကာင္းေတြလို႔သာ ထင္ျမင္ေနမယ္။ အာရံုခံမႈေျပာင္းမယ္။ ဘာမွန္းမွမသိျဖစ္လာမယ္။ မ်က္စိကမျမင္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ မ်က္စိကို စူးစိုက္လို႔မရေတာ့ဘူး။ အေရျပားအနီကြက္ေတြထြက္လာမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၁-၂ဝ၁၆
CoughSyrup Addiction ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးစြဲျခင္း
သမီးအမ်ိဳးသားက တရုတ္ကထုတ္တဲ့ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးတစ္မ်ိဳးကို မူးယစ္ေဆးအျဖစ္သံုးစြဲေနပါတယ္ဆရာ။
သူေဆးသံုးတာ တနွစ္ခြဲေလာက္ရွိပါျပီ။ သမီးသူ ့ကိုေဆးျဖတ္ေစခ်င္ပါတယ္ ။ သူကေတာ့ ေဆးျပတ္ခ်င္စိတ္မရွိပါ။
သူအရမ္းေမ့တတ္လာပါတယ္ ။ ဒီလိုမူးယစ္ေဆးသံုးရင္ ဘယ္လိုဆိုးၾကိဳးေတြျဖစ္လာနိုင္ပါသလဲဆရာ။
သူ႔ကို ေဆးျပတ္ေအာင္ သမီးေဘးကေနဘာေတြ အတတ္နိုင္ဆံုးလုပ္ေပးလို ့ရပါသလဲ။
တရုပ္ကလာတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးထဲမွ ဘယ္ေဆးပါသလဲ မသိေသးပါ။ အိႏၵိယကလာတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးကေတာ့ လူငယ္-လူၾကီးေတြစြဲေနၾကတဲ့ Phensedyl (ဖင္စီဒိုင္း) ျဖစ္တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးေနသူကို ဆရာဝန္က တေန႔မွာ 5-10 ml သာေသာက္ေစပါတယ္။
ေဆးစြဲျဖတ္ဘို႔ဆိုတာ ကာယကံရွင္က စိတ္ပါလာဘို႔ကပဌမျဖစ္တယ္။ စိတ္အထူးကုဆရာဝန္က ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္မွာ ျပႆနာရွိေနတယ္လို႔သိလာရင္ ဦးဆံုးေျခလွမ္းျဖစ္တယ္။ မလြယ္ဘူးဆိုတာလဲ သိထားပါ။ ငါျဖတ္ႏိုင္ရမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ မုခ်ျပတ္ပါတယ္။
ေဆးျဖတ္ျခင္းဟာ အေပ်ာ္တမ္းသမားအရည္အခ်င္းနဲ႔မရပါ။ ေဆးျဖတ္လကၡဏာေတြခံစားရမယ္။ မသက္မသာရွိေနမယ္။
ဒါေတြကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားႏိုင္ရင္ သူရဲေကာင္းျဖစ္တယ္။ ေဆးရည္ေသာက္ခ်ိန္မွာ ဒါကိုသာတန္းတေနမွာဘဲ။ တျခား အာရံုနဲ႔အလုပ္တခုခုကို အစားထိုးပါ။
ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေဆးကုဘို႔သံုးတာမွာ ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးတာ၊ ခြ်ဲထြက္ေအာင္နဲ႔ ရင္ၾကပ္တာသက္သာဘို႔ ေရာဂါမတူလို႔ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးထဲမွာ ပါတဲ့ေဆးေတြကလဲ မတူပါ။ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးေတြကိုစြဲၾကတာ ကေန႔ေခတ္မွာ ေနရာတကာမယ္ရွိတယ္။ စိတ္ေျပာ့သူေတြစြဲၾကတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးေတြထဲမွာ Drixoral Cough Liquid Caps, Robitussin AC, Dectuss, Phenergan with Codeine, Phensedyl, and Pherazine with Codeine စတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြ အပါအဝင္ျဖစ္တယ္။ ေဆးျဖစ္လို႔ အႏၲရာယ္မရွိဘူးထင္ရေပမဲ့ ရွိပါတယ္။ စြဲလာတယ္။ ျဖတ္ဘို႔ ခက္တယ္။
Dextromethorphan (DXM) ပါတဲ့ေဆးေသာက္ရင္ အစမွာ သာယာမႈရတယ္။ ပိုျပီးစြဲသြားေစတယ္။ THC ေဆးဟာ ေဆးေျခာက္နဲ႔တူတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရတိုမွာ ဘာမွမလုပ္ခ်င္မကိုင္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ ၾကြက္သားေတြ အားေျပာ့ေနမယ္၊ မဟုတ္ပဲနဲ႔ ေကာင္းတယ္ပဲထင္ေနမယ္။
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြကို ဝယ္ယူတယ္ဆိုတာ ဒီစြဲလမ္းမႈကိုေျပာတာျဖစ္တယ္။ ဝမ္းနဲျပီး စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ သူငယ္အိမ္က်ယ္ျခင္း၊ အတုနဲ႔အစစ္ကိုမခြဲတတ္ျခင္း၊ မတ္တပ္ရပ္ရင္မူးေဝျခင္း၊ ကိုယ္ပူလိုက္၊ ခ်မ္းလိုက္ျဖစ္ျခင္း၊ ေဆာက္တည္ရာမရ၊ ထိန္းသိမ္းမႏိုင္ျဖစ္ျခင္း၊ စိတ္ေဝဒနာျဖစ္ျခင္း၊ မွတ္ဥာဏ္ေမ့ျခင္း၊ ၾကြက္သားေတြထိန္းလုပ္ရမွာေတြ မလုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ အေရျပားအနီျပင္ထြက္ျခင္းနဲ႔ လိင္စိတ္နည္းပါးလာျခင္းေတြျဖစ္မယ္။
ေဆးျဖတ္လကၡဏာေတြ = အိပ္မရတာ၊ (စိုးရိမ္ + စိတ္က် + မသက္မသာျဖစ္ျခင္း)၊ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္းေတြ ျဖစ္မယ္။ စိတ္ဓါတ္က်တာက အဆိုးဆံုး ျဖစ္တယ္။ ညပိုင္းဆို တုန္တုန္ရီရီျဖစ္မယ္။ စိတ္ေဝဒနာသည္လိုေနမယ္။
SSRI စိတ္မက်ေဆး၊ Yohimbe တိုင္းရင္းေဆး၊ MAO inhibitors စိတ္မက်ေဆးေတြနဲ႔ Antihistamines (Claritan) အလာဂ်ီေဆးေတြနဲ႔ ေရာမိရင္ ေသေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးေသာက္ရင္ အထဲကကေလးကိုသက္ေရာက္မယ္။
ေဆးစြဲသူတိုင္း ျဖတ္ဘို႔ဆိုတာ ကာယကံရွင္က စိတ္ပါလာဘို႔ကပဌမျဖစ္တယ္။ ကိုယ့္က်န္းမာေရးအတြက္ ဆရာဝန္ဆီ အကူအညီေတာင္းရျခင္းဟာ လုပ္သင့္တဲ့ ေကာင္းတဲ့အလုပ္သာျဖစ္တယ္။ ေအာက္က်ေနာက္က်အလုပ္မ်ိဳး မဟုတ္ပါ။
ခ်စ္လို႔ လက္ထပ္ေပါင္းသင္းထားတဲ့ ဇနီးမယားကေန ေဆးျဖတ္ေစခ်င္ေနတယ္။ သမီးရည္းစားဘဝမွာ ဒီေတာင္ကို ေမာင္ျဖိဳပါ့မယ္ ျမင္းမိုရ္မို႔လားဆိုတာမ်ိဳး ေျပာေလ့ရွိၾကတယ္။ ေဆးျဖတ္ရတဲ့ေတာင္ကိုသာ ျဖိဳျပလိုက္ပါလားဗ်ာ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
တရုပ္ကလာတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးထဲမွ ဘယ္ေဆးပါသလဲ မသိေသးပါ။ အိႏၵိယကလာတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးကေတာ့ လူငယ္-လူၾကီးေတြစြဲေနၾကတဲ့ Phensedyl (ဖင္စီဒိုင္း) ျဖစ္တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးေနသူကို ဆရာဝန္က တေန႔မွာ 5-10 ml သာေသာက္ေစပါတယ္။
ေဆးစြဲျဖတ္ဘို႔ဆိုတာ ကာယကံရွင္က စိတ္ပါလာဘို႔ကပဌမျဖစ္တယ္။ စိတ္အထူးကုဆရာဝန္က ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္မွာ ျပႆနာရွိေနတယ္လို႔သိလာရင္ ဦးဆံုးေျခလွမ္းျဖစ္တယ္။ မလြယ္ဘူးဆိုတာလဲ သိထားပါ။ ငါျဖတ္ႏိုင္ရမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ မုခ်ျပတ္ပါတယ္။
ေဆးျဖတ္ျခင္းဟာ အေပ်ာ္တမ္းသမားအရည္အခ်င္းနဲ႔မရပါ။ ေဆးျဖတ္လကၡဏာေတြခံစားရမယ္။ မသက္မသာရွိေနမယ္။
ဒါေတြကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားႏိုင္ရင္ သူရဲေကာင္းျဖစ္တယ္။ ေဆးရည္ေသာက္ခ်ိန္မွာ ဒါကိုသာတန္းတေနမွာဘဲ။ တျခား အာရံုနဲ႔အလုပ္တခုခုကို အစားထိုးပါ။
ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေဆးကုဘို႔သံုးတာမွာ ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးတာ၊ ခြ်ဲထြက္ေအာင္နဲ႔ ရင္ၾကပ္တာသက္သာဘို႔ ေရာဂါမတူလို႔ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးထဲမွာ ပါတဲ့ေဆးေတြကလဲ မတူပါ။ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးေတြကိုစြဲၾကတာ ကေန႔ေခတ္မွာ ေနရာတကာမယ္ရွိတယ္။ စိတ္ေျပာ့သူေတြစြဲၾကတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးေတြထဲမွာ Drixoral Cough Liquid Caps, Robitussin AC, Dectuss, Phenergan with Codeine, Phensedyl, and Pherazine with Codeine စတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြ အပါအဝင္ျဖစ္တယ္။ ေဆးျဖစ္လို႔ အႏၲရာယ္မရွိဘူးထင္ရေပမဲ့ ရွိပါတယ္။ စြဲလာတယ္။ ျဖတ္ဘို႔ ခက္တယ္။
Dextromethorphan (DXM) ပါတဲ့ေဆးေသာက္ရင္ အစမွာ သာယာမႈရတယ္။ ပိုျပီးစြဲသြားေစတယ္။ THC ေဆးဟာ ေဆးေျခာက္နဲ႔တူတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရတိုမွာ ဘာမွမလုပ္ခ်င္မကိုင္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ ၾကြက္သားေတြ အားေျပာ့ေနမယ္၊ မဟုတ္ပဲနဲ႔ ေကာင္းတယ္ပဲထင္ေနမယ္။
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြကို ဝယ္ယူတယ္ဆိုတာ ဒီစြဲလမ္းမႈကိုေျပာတာျဖစ္တယ္။ ဝမ္းနဲျပီး စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ သူငယ္အိမ္က်ယ္ျခင္း၊ အတုနဲ႔အစစ္ကိုမခြဲတတ္ျခင္း၊ မတ္တပ္ရပ္ရင္မူးေဝျခင္း၊ ကိုယ္ပူလိုက္၊ ခ်မ္းလိုက္ျဖစ္ျခင္း၊ ေဆာက္တည္ရာမရ၊ ထိန္းသိမ္းမႏိုင္ျဖစ္ျခင္း၊ စိတ္ေဝဒနာျဖစ္ျခင္း၊ မွတ္ဥာဏ္ေမ့ျခင္း၊ ၾကြက္သားေတြထိန္းလုပ္ရမွာေတြ မလုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ အေရျပားအနီျပင္ထြက္ျခင္းနဲ႔ လိင္စိတ္နည္းပါးလာျခင္းေတြျဖစ္မယ္။
ေဆးျဖတ္လကၡဏာေတြ = အိပ္မရတာ၊ (စိုးရိမ္ + စိတ္က် + မသက္မသာျဖစ္ျခင္း)၊ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္းေတြ ျဖစ္မယ္။ စိတ္ဓါတ္က်တာက အဆိုးဆံုး ျဖစ္တယ္။ ညပိုင္းဆို တုန္တုန္ရီရီျဖစ္မယ္။ စိတ္ေဝဒနာသည္လိုေနမယ္။
SSRI စိတ္မက်ေဆး၊ Yohimbe တိုင္းရင္းေဆး၊ MAO inhibitors စိတ္မက်ေဆးေတြနဲ႔ Antihistamines (Claritan) အလာဂ်ီေဆးေတြနဲ႔ ေရာမိရင္ ေသေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးေသာက္ရင္ အထဲကကေလးကိုသက္ေရာက္မယ္။
ေဆးစြဲသူတိုင္း ျဖတ္ဘို႔ဆိုတာ ကာယကံရွင္က စိတ္ပါလာဘို႔ကပဌမျဖစ္တယ္။ ကိုယ့္က်န္းမာေရးအတြက္ ဆရာဝန္ဆီ အကူအညီေတာင္းရျခင္းဟာ လုပ္သင့္တဲ့ ေကာင္းတဲ့အလုပ္သာျဖစ္တယ္။ ေအာက္က်ေနာက္က်အလုပ္မ်ိဳး မဟုတ္ပါ။
ခ်စ္လို႔ လက္ထပ္ေပါင္းသင္းထားတဲ့ ဇနီးမယားကေန ေဆးျဖတ္ေစခ်င္ေနတယ္။ သမီးရည္းစားဘဝမွာ ဒီေတာင္ကို ေမာင္ျဖိဳပါ့မယ္ ျမင္းမိုရ္မို႔လားဆိုတာမ်ိဳး ေျပာေလ့ရွိၾကတယ္။ ေဆးျဖတ္ရတဲ့ေတာင္ကိုသာ ျဖိဳျပလိုက္ပါလားဗ်ာ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Misuseand Abuse of Prescription Drugs တရားဝင္ေဆး တလြဲသံုးျခင္း
ကြ်န္ေတာ့္ပို႔စ္တခုျဖစ္တဲ့
Terco-D ေဆးမွာ ဆက္ျဖည့္ေရးစရာေပၚလာပါတယ္။ တာဝန္ရွိဆရာဝန္တဦးကေန အၾကံျပဳလို႔ပါ။
တရားဝင္ထုတ္တဲ့ေဆးေတြကို ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔အညီသံုးလို႔ရတဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါရေစ။ ေဆးေတြမွာ ဘိန္းကေနထုတ္တာေတြလည္းရွိပါတယ္။ မျဖစ္မေနသံုးရပါတယ္။ ဥပမာ ကင္ဆာေဝဒနာ အၾကီးအက်ယ္ ခံစားေနရသူေတြ၊ ေသလုေမ်ာပါး နာက်င္မႈနဲ႔ ရုပ္ပိုင္း စိတ္ပိုင္းေဒဒနာခံစားေနရသူေတြကို မူးယစ္နြယ္ေဆးေတြ မျဖစ္မေနေပးရပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက (အက္သစ္) ေခၚ က်င့္ဝတ္အရ ေဆးညႊန္ေပးရပါတယ္။
အခုလိုေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးကိုလည္း ေပးသင့္သူေတြကို ေဆးကို အသက္၊ ေရာဂါကိုၾကည့္ျပီး ဆရာဝန္ကေန ေဆးညႊန္နဲ႔ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Misuse တလြဲသံုးျခင္းက ေနာက္အေၾကာင္းအရာတခုပါ။ အဲလိုအျဖစ္ေတြက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ အေရးယူတာ၊ ကာကြယ္တားဆီးတာက ေနာက္အေၾကာင္းအရာတခုပါ။ တရားဝင္ေဆးေတြကို တရားမဝင္ မူးယစ္ေဆးေတြနဲ႔ တန္းတူေတာ့ ထားလို႔မရပါ။
FDA ကေနတရားဝင္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ေဆးကို နည္းလမ္းတက် (ေဆးလက္မွာနဲ႔ဝယ္ရတာနဲ႔ အလြတ္ဝယ္ႏိုင္) ဝယ္သံုးရင္ Misuse တလြဲအသံုးျပဳတယ္လို႔မေခၚပါ။ သူ႔အတြက္ ဆရာဝန္ကညႊန္မထားတာကို ေရာင္းရင္ ဝယ္သံုးရင္ေတာ့ တလြဲသံုးတာ မည္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ညႊန္တျ့အတိုင္းထက္ပိုသံုးရင္လည္း တလြဲသံုးျဖစ္တယ္။ အဲဒီထဲမွာ euphoric feeling စိတ္ကို ေပ်ာ္ေစတဲ့သတၲိရွိတဲ့ေဆးေတြပါဝင္တယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေစတဲ့ေဆးလည္းပါတယ္။ နာတာသက္သာေစတဲ့ ေဆးေတြလည္း ပါတယ္။ အဲလိုသံုးတာမွန္သမွ် က်န္းမာေရးကိုထိခိုက္ေစပါမယ္။
ေဆးတိုင္းမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိေသးတယ္။ Opioids ဘိန္းပါတဲ့ေဆးကိုတလြဲသံုးရင္ ေသဆံုးတဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Benzodiazepines ေဆးမ်ိဳးကိုတလြဲသံုးရင္ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ တက္တာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) အတြက္သံုးတဲ့ေဆးကေန ေသြးတိုးေစမယ္။
ဒီလိုေဆးတလြဲသံုးတဲ့ျပႆနာကၾကီးမားပါတယ္။ အေမရိကန္ Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) ဖက္ဒရယ္က်န္းမာေရးေအဂ်င္စီ ၂ဝဝ၈ အစီရင္ခံစာအရ အသက္ ၁၂ ႏွစ္အဖထက္ ၅၂ သန္း တသက္မွာ အနည္းဆံုးတၾကိမ္ေဆးတလြဲသံုးေနၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ၁၉၉၈ ကေန ၂ဝဝ၈ အထိ ၄ဝဝ% တိုးလာပါသတဲ့။ ေဆးေတြက ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကမ်ားတယ္။
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ဌာနေလ့လာမႈတခုအရ အထက္တန္း (၁၂ တန္းအထိ) ေက်ာင္းသား ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ဆရာဝန္လက္မွတ္မပါတဲ့ေဆးမ်ိဳးသံုးစြဲတယ္လို႔ ေတြ႔ရတယ္။ အဲတာက ၁၉၉၂ ကေန ၂ဝဝ၈ အထိဆိုရင္ ၂ဝ% ေလ်ာ့က်လာပါတယ္။
အမ်ားဆံုးတလြဲသံုးၾကတာ ေဆးအမ်ိဳးအစား (၄) မ်ိဳးရွိတယ္။
(၁) Pain relievers အနာအကိုက္သက္သာေဆးေတြ၊ (၂) Tranquilizers စိတ္ျငိမ္ေဆးေတြ၊ (၃) Stimulants စိတ္ၾကြေဆးေတြနဲ႔ (၄) Sedatives အိပ္ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။
အေမရကန္ ၃၅ သန္းတို႔ဟာ ဘိန္းပါတဲ့အနာအကိုက္သက္သာေဆး Hydrocodone (Vicodin), Oxycodone (OxyContin, Percodan, Percocet) နဲ႔ Fentanyl (Duragesic) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့ သံုးဘူးၾကတယ္။
၂၁႕၅ သန္းဟာ စိတ္ျငိမ္ေဆး Diazepam (Valium), Alprazolam (Xanax) နဲ႔ Clonazepam (Klonapin) တမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။
၂၁႕၂ သန္းဟာ စိတ္ၾကြေဆး Amphetamine (Adderall), Methylphenidate (Ritalin, Concerta, and Daytrana), နဲ႔ Methamphetamine (ယာဘ) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။ ၁၃ သန္းေလာက္ဟာ (ယာဘ) ေဆးသံုးတယ္။
၉ သန္းဟာ အိပ္ေဆး Amobarbital (Amytal), Pentobarbital (Nembutal) နဲ႔ Secobarbital (Seconal) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။
ထိန္းခ်ဳပ္ေရးလုပ္ရင္ အဖက္ဖက္ကၾကည့္ရမယ္။ သတင္းပူေလာင္တာေလးတခုနဲ႔ ေဆးမီးတိုနဲ႔ေတာ့ ကုစားလို႔မရပါ။ အေမရိကန္လို ဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းတဲ့ႏိုင္ငံမွာေတာင္ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ေဆးဝါးတလြဲသံုးျခင္းကို ကိုင္တြယ္ဘို႔ လူတိုင္းမွာတာဝန္ရွိပါတယ္။ တရားဝင္ေဆးေတြနဲ႔ တရားမဝင္ေဆးေတြကိုလည္း ခြဲျခားနားလည္ရပါမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၁-၂ဝ၁၆
တရားဝင္ထုတ္တဲ့ေဆးေတြကို ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔အညီသံုးလို႔ရတဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါရေစ။ ေဆးေတြမွာ ဘိန္းကေနထုတ္တာေတြလည္းရွိပါတယ္။ မျဖစ္မေနသံုးရပါတယ္။ ဥပမာ ကင္ဆာေဝဒနာ အၾကီးအက်ယ္ ခံစားေနရသူေတြ၊ ေသလုေမ်ာပါး နာက်င္မႈနဲ႔ ရုပ္ပိုင္း စိတ္ပိုင္းေဒဒနာခံစားေနရသူေတြကို မူးယစ္နြယ္ေဆးေတြ မျဖစ္မေနေပးရပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက (အက္သစ္) ေခၚ က်င့္ဝတ္အရ ေဆးညႊန္ေပးရပါတယ္။
အခုလိုေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးကိုလည္း ေပးသင့္သူေတြကို ေဆးကို အသက္၊ ေရာဂါကိုၾကည့္ျပီး ဆရာဝန္ကေန ေဆးညႊန္နဲ႔ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Misuse တလြဲသံုးျခင္းက ေနာက္အေၾကာင္းအရာတခုပါ။ အဲလိုအျဖစ္ေတြက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ အေရးယူတာ၊ ကာကြယ္တားဆီးတာက ေနာက္အေၾကာင္းအရာတခုပါ။ တရားဝင္ေဆးေတြကို တရားမဝင္ မူးယစ္ေဆးေတြနဲ႔ တန္းတူေတာ့ ထားလို႔မရပါ။
FDA ကေနတရားဝင္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ေဆးကို နည္းလမ္းတက် (ေဆးလက္မွာနဲ႔ဝယ္ရတာနဲ႔ အလြတ္ဝယ္ႏိုင္) ဝယ္သံုးရင္ Misuse တလြဲအသံုးျပဳတယ္လို႔မေခၚပါ။ သူ႔အတြက္ ဆရာဝန္ကညႊန္မထားတာကို ေရာင္းရင္ ဝယ္သံုးရင္ေတာ့ တလြဲသံုးတာ မည္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ညႊန္တျ့အတိုင္းထက္ပိုသံုးရင္လည္း တလြဲသံုးျဖစ္တယ္။ အဲဒီထဲမွာ euphoric feeling စိတ္ကို ေပ်ာ္ေစတဲ့သတၲိရွိတဲ့ေဆးေတြပါဝင္တယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေစတဲ့ေဆးလည္းပါတယ္။ နာတာသက္သာေစတဲ့ ေဆးေတြလည္း ပါတယ္။ အဲလိုသံုးတာမွန္သမွ် က်န္းမာေရးကိုထိခိုက္ေစပါမယ္။
ေဆးတိုင္းမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိေသးတယ္။ Opioids ဘိန္းပါတဲ့ေဆးကိုတလြဲသံုးရင္ ေသဆံုးတဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Benzodiazepines ေဆးမ်ိဳးကိုတလြဲသံုးရင္ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ တက္တာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) အတြက္သံုးတဲ့ေဆးကေန ေသြးတိုးေစမယ္။
ဒီလိုေဆးတလြဲသံုးတဲ့ျပႆနာကၾကီးမားပါတယ္။ အေမရိကန္ Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) ဖက္ဒရယ္က်န္းမာေရးေအဂ်င္စီ ၂ဝဝ၈ အစီရင္ခံစာအရ အသက္ ၁၂ ႏွစ္အဖထက္ ၅၂ သန္း တသက္မွာ အနည္းဆံုးတၾကိမ္ေဆးတလြဲသံုးေနၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ၁၉၉၈ ကေန ၂ဝဝ၈ အထိ ၄ဝဝ% တိုးလာပါသတဲ့။ ေဆးေတြက ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကမ်ားတယ္။
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ဌာနေလ့လာမႈတခုအရ အထက္တန္း (၁၂ တန္းအထိ) ေက်ာင္းသား ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ဆရာဝန္လက္မွတ္မပါတဲ့ေဆးမ်ိဳးသံုးစြဲတယ္လို႔ ေတြ႔ရတယ္။ အဲတာက ၁၉၉၂ ကေန ၂ဝဝ၈ အထိဆိုရင္ ၂ဝ% ေလ်ာ့က်လာပါတယ္။
အမ်ားဆံုးတလြဲသံုးၾကတာ ေဆးအမ်ိဳးအစား (၄) မ်ိဳးရွိတယ္။
(၁) Pain relievers အနာအကိုက္သက္သာေဆးေတြ၊ (၂) Tranquilizers စိတ္ျငိမ္ေဆးေတြ၊ (၃) Stimulants စိတ္ၾကြေဆးေတြနဲ႔ (၄) Sedatives အိပ္ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။
အေမရကန္ ၃၅ သန္းတို႔ဟာ ဘိန္းပါတဲ့အနာအကိုက္သက္သာေဆး Hydrocodone (Vicodin), Oxycodone (OxyContin, Percodan, Percocet) နဲ႔ Fentanyl (Duragesic) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့ သံုးဘူးၾကတယ္။
၂၁႕၅ သန္းဟာ စိတ္ျငိမ္ေဆး Diazepam (Valium), Alprazolam (Xanax) နဲ႔ Clonazepam (Klonapin) တမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။
၂၁႕၂ သန္းဟာ စိတ္ၾကြေဆး Amphetamine (Adderall), Methylphenidate (Ritalin, Concerta, and Daytrana), နဲ႔ Methamphetamine (ယာဘ) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။ ၁၃ သန္းေလာက္ဟာ (ယာဘ) ေဆးသံုးတယ္။
၉ သန္းဟာ အိပ္ေဆး Amobarbital (Amytal), Pentobarbital (Nembutal) နဲ႔ Secobarbital (Seconal) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။
ထိန္းခ်ဳပ္ေရးလုပ္ရင္ အဖက္ဖက္ကၾကည့္ရမယ္။ သတင္းပူေလာင္တာေလးတခုနဲ႔ ေဆးမီးတိုနဲ႔ေတာ့ ကုစားလို႔မရပါ။ အေမရိကန္လို ဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းတဲ့ႏိုင္ငံမွာေတာင္ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ေဆးဝါးတလြဲသံုးျခင္းကို ကိုင္တြယ္ဘို႔ လူတိုင္းမွာတာဝန္ရွိပါတယ္။ တရားဝင္ေဆးေတြနဲ႔ တရားမဝင္ေဆးေတြကိုလည္း ခြဲျခားနားလည္ရပါမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၁-၂ဝ၁၆
No comments:
Post a Comment