HIV တိုက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ေဒၚလာသန္း ၁၆၀ ေက်ာ္ ကူညီမည္

ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန အပါအဝင္ HIV/AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆာင္႐ြက္ေနေသာ ျပည္တြင္းျပည္ပ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားအတြက္ ေလးႏွစ္တာ စီမံကိန္းကာလ ေထာက္ပံ့ေၾကးအျဖစ္ ကမၻာ့ ရန္ပုံေငြ အဖြဲ႕ႀကီး (Global Fund) က အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၁၆၀ ေက်ာ္ ကူညီမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္သည္။

ယခု ရရွိေသာေထာက္ပံ့ေငြေၾကးမ်ား သည္ HIV ႏွင့္ ေနထိုင္သူမ်ား အတြက္ ေဆးဝါးႏွင့္ အျခား ေထာက္ပံ့မႈမ်ား တိုးျမႇင့္ရာတြင္ အသုံးျပဳ သြားမည့္ အျပင္ ႏွစ္သိမ့္ ေဆြးေႏြးမႈႏွင့္ HIV ပိုး စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈမ်ား အလြယ္ တကူ ျပဳလုပ္ရာ၌လည္း အသုံးခ်သြားရန္ ရည္႐ြယ္ေၾကာင္း အဆိုပါ ထုတ္ျပန္ ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ျပည္တြင္းတြင္ ကမၻာ့ရန္ပုံေငြ အဖြဲ႕၏ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုျဖစ္ေသာ Save The Children ႏွင့္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုျဖစ္ေသာ UNOPS တို႔က ခြဲေဝ ေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ယင္းေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ အမ်ဳိးသား ခုခံအား တိုက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္အတြက္ ေထာက္ပံ့ေငြ ပမာဏကို မသိရွိရေသးေၾကာင္း အဆိုပါ စီမံခ်က္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာျမင့္ေရႊက The Voice သို႔ ေျပာၾကား သည္။

"သာမန္အားျဖင့္ေတာ့ INGO ေတြက ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရတယ္။ အမ်ဳိးသား AIDS စီမံခ်က္နဲ႔ သူနဲ႔ တြဲဖက္လုပ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရတယ္" ဟု ၎က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားသည္။

ေထာက္ပံ့မႈမ်ားေပၚ မူတည္ကာ ေရွ႕ဆက္ ေဆာင္႐ြက္သြားမည့္ စီမံခ်က္ မ်ားအတြက္ လာမည့္ တစ္ပတ္အတြင္း အစည္းအေဝး ျပဳလုပ္ကာ လုပ္ငန္း ေဆာင္႐ြက္ ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္သြားရန္ရွိေၾကာင္း ေဒါက္တာျမင့္ေရႊက ဆိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူးယစ္ေဆးဝါး သုံးစြဲသူမ်ား၊ လိင္လုပ္သားႏွင့္ လိင္တူ ဆက္ဆံသူတို႔ထံတြင္ HIV ပိုးအသစ္ ကူးစက္မႈႏႈန္းသည္ တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့က် လာသည့္အျပင္ ART ေဆးရရွိသူ အေရအတြက္ လည္း ႏွစ္စဥ္ တိုးတက္လာေၾကာင္း ယင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေရးသား ထားသည္။

Shan news - HIV တိုက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ေဒၚလာသန္း ၁၆၀ ေက်ာ္ ကူညီမည္

HIV ေဆး ေစာေစာေပးေတာ့မည္

 WHO ကမာၻ႔ က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ၾကီးကေန ပိုးရွိေနသူေတြကို အရင္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကာလထက္ ေစာျပီး ေဆးတိုက္ေပးဘို႔ Guidelines လမ္းညႊန္အသစ္ ထုတ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါကို မေလးရွားမွာ က်င္းပေနတဲ့ International AIDS conference အစည္းအေဝးမွာ ထုတ္ျပန္ လိုက္တာပါ။ 

လူနာရဲ႕ CD4 count အေရအတြက္ 500 cells/cumm ၅ဝဝ ထက္ေအာက္ နည္းလာတာနဲ႔ ေဆးေပး ရပါမယ္။ CD4 ဆိုတာ ဗိုင္းရပ္စ္ကေန တိုက္တာ ခံရတဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔အေရအတြက္ဟာ လူနာရဲ႕ ခုခံအားကို ညႊန္ျပ ေနပါတယ္။ ၅ဝဝ အထိ ရွိေနရင္ ပံုမွန္ျဖစ္ျပီး ၂ဝဝ အထိက်လာရင္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ဝင္လာဘို႔ အႏၠရာယ္ ရွိလာေနပါျပီ။

၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္က ထုတ္ခဲ့တဲ့ လမ္းညႊန္ခ်က္ဟာ CD4 count ၃၅ဝ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္တံုးကေတာ့ ၂ဝဝ ဆိုမွ ေဆးဝယ္ၾကရပါတယ္။ သီးျခား အုပ္စုေတြကိုေတာ့ HIV ပိုးေတြ႔တာနဲ႔ CD4 အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ ရွိေနေန၊ ေဆးေသာက္ေစရ ပါမယ္။ Active TB တီဘီပိုး လက္ရွိ ရွိေနသူေတြနဲ႔ Hepatitis B အသဲေရာင္ (ဘီ) ေရာဂါ ရေနသူေတြကို ေျပာတာပါ။ ေနာက္ျပီး လိင္အတူေနဘက္ ဇနီးခင္ပြန္းမွာ ပိုးရွိေနျပီး ကုိယ့္မွာ မရွိေသးသူေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္ေနသူေတြနဲ႔ ကေလးႏို႔ တိုက္ေနရသူေတြလဲ ဒီစာရင္းထဲမွာ ပါသလို အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကလဲ ပါပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆရာဝန္ေတြကေတာ CD4 levels ကို ၾကည့္ မေနေတာ့ဘဲ ေဆးေပးပါမယ္။ ဒီလိုု လုပ္ႏိုင္ရင္ ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြ ဝင္မွာကို တားဆီးႏိုင္မယ္၊ အသက္ ပိုရွည္ႏိုင္မယ္လဲ ထင္ရတယ္။

WHO guidelines ဆိုတာ တကယ္ေတာ့ ဆင္းရဲေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက အစိုးရေတြ အတြက္ ေပၚလစီခ်ဘို႔ရာ အကူအညီ ေပးဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းညႊန္သစ္အရ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ မခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံေတြက လူေပါင္း ၂၆ သန္းဟာ ေဆး စေသာက္ရပါ လိမ့္မယ္။ အေဟာင္းအတိုင္း ဆိုရင္ လူနာေပါင္း ၁၇ သန္းကသာ ေဆးေသာက္ ရပါမယ္။ 

တကယ္ ေဆးေသာက္ေနရသူ (ေနႏိုင္သူ) ၁ဝ သန္း ရွိပါတယ္။ ပိုးကူးစက္ ခံေနရသူေပါင္း တကမာၻ လံုးမွာ ၃၄ သန္း ရွိပါတယ္။

ေဆးဘိုးနဲ႔ ေဆးစစ္ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို တြက္ခ်က္ ရပါတယ္။ အားလံုးက ေစ်းႏွဳန္း က်လာေနပါတယ္။ က်န္းမာေရး ဘတ္ဂ်က္ တိုးလာႏိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြကလဲ အလွဴရွင္ေတြ အေပၚ မွီခိုရ သက္သာလာတယ္။ ဥပမာ ေတာင္အာဖရိကမွာ AIDS budget ကို ၅ဝဝ% အထိ တိုးလာႏိုင္ပါျပီ။

လမ္းညႊန္သစ္အရ ရိုးရွင္းတဲ့ေဆး ၃ မ်ိဳးကို ေဆးတေတာင့္ထဲမွာသာ ထည့္ထားတာကို သံုးပါမယ္။ Tenofovir + Efavirenz နဲ႔ Lamivudine ဒါမွမဟုတ္ Emtricitabine ကို ေရာထားပါတယ္။ လမ္းညႊန္သစ္ကေန ကူးႏိုင္ေျခ ရွိေနသူတိုင္း ကိုေတာ့ ေဆးေသာက္ဘို႔ ေျပာမထားပါ။ ဥပမာ မူးယစ္ေဆး စြဲေနသူေတြ၊ လိင္လုပ္ငန္း လုပ္ေနသူေတြ၊ ေဂးေတြ၊ ေယာက္်ား အက်ဥ္းသားေတြ၊ ဖနီးခင္ပြန္းမွာ ပိုးရွိေနသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကို ေန႔စဥ္ Tenofovir pill ေပးေနရင္ ကူးလာမွာကို တားႏိုင္ပါတယ္။

WHO အဆိုအရ ဒီနည္းလမ္းသစ္ေၾကာင့္ ၂ဝ၂၅ အထိ လူေပါင္း ေနာက္ထပ္ ၃ သန္းကို ကယ္ရာက်ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ နည္းသစ္ကို လက္ရွိ အာဂ်င္တီးနား၊ ဘရာဇီးလ္နဲ႔ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား ႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ေနျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးေပးသင့္တဲ့ စာရင္းထဲမွာ လူနာ ၁၆ သန္းသာ ရွိရာကေန အခု ၂၆ သန္း အထိ ရွိလာပါမယ္။ ဒါဟာ ပိုးရွိေနသူေတြထဲက ၈ဝ% နဲ႔ညီပါတယ္။ ေငြအားျဖင့္ ၁ဝ% တိုးလာဘို႔ ရွိပါတယ္။ ေဒၚလာ ၂၃ ဘီလီယန္နဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္။

AIDS, TB နဲ႔ ငွက္ဖ်ား တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ေနတဲ့ Global Fund နဲ႔ Doctors Without Borders အဖြဲကေန ၂၁ ႏိုင္ငံက လူနာေပါင္း ၂၈၆ဝဝဝ ကို ေဆးကုေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ၾကိဳဆို လိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Health GAP အဖြဲ႔ကေတာ့ ေငြလွဴသူေတြနဲ႔ ေဆးထုတ္သူေတြကို ဆက္ျပီး ေဝဖန္ လိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ အနိမ့္ဆံုးနဲ႔ အနည္းဆံုးကိုသာ လုပ္ေပးရာ က်တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အလွဴရွင္ေတြေရာ၊ ကုလအရာရွိေတြေရာ၊ ေတာင္ပိုင္းကမာၻက အစိုးရေတြေရာဟာ ခြဲျခားမႈေတြ မ်ားေနတယ္လို႔ Asia Russell ကေန ေျပာလိုက္ပါတယ္။

Healthy people have a CD4 count of between 800 and 1,200. ၁၆ သန္းနဲ႔ ၁၇ သန္း မတူတာ ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ သတင္း တခုမက ကိုးကားထားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၃ဝ-၆-၂ဝ၁၃)

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ -  HIV ေဆး ေစာေစာေပးေတာ့မည္