ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း (၁)

ရွိရွိသမွ် အမ်ိဳးသမီး-မိန္းကေလးထဲက တဝက္ေလာက္ဟာ တသက္တာမွာ အနည္းဆံုး တခါေတာ့ ဆီးေအာင့္ဘူးၾကတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတဲ့ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးထြက္ျပြန္၊ ဆီးအိမ္ နဲ႔ ဆီးသြားျပြန္ တေနရာရာမွာ ေရာဂါပိုးဝင္တာ ခံၾကရတယ္။ ဆီးအိမ္မွာျဖစ္တာက သိပ္မဆိုးပါ။ ခ်က္ခ်င္း ကုသရင္ ေကာင္းသြားမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အထက္တက္ျပီး ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးေရာက္သြားေစႏိုင္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆိုးတယ္။

Bladder Infection Symptoms ဆီးအိမ္ပိုးဝင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ဆီးသြားတိုင္း ပူျပီး နာမယ္။
• ဆီးခဏခဏသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေနမယ္။
• ဆီးစပ္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာက နာမယ္။
• ဆီးထဲ အနယ္ပါမယ္။ ဆီးနံ႔ဆိုးတယ္။
• ဆီးထဲ ေသြးလဲပါတတ္တယ္။
• တခ်ိဳ႕မွာ အဲလိုဟာေတြ မခံစားရဘူး။

Kidney Infection ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ေက်ာက္ကပ္တည္ရာ ေနာက္ေက်ာ ဘယ္-ညာ ျဖစ္တဲ့ဘက္မွာနာမယ္။
• ကိုယ္ပူမယ္။ ခ်မ္းမယ္။
• ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္မယ္။
• ဆီးစစ္မွ ပိုး (ျပည္-ဆဲလ္) ေတြ႔ျပီး ေရာဂါလကၡဏာေတြ မခံစားရတာလဲ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနရင္ေတာ့ ေဆးကုမွ ေကာင္းတယ္။ ကေလးေတြကိုလဲ ေဆးကုရမယ္။

When to See Your Doctor ဆရာဝန္ျပဘို႔ မလြဲမေသြလိုသူေတြ
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊
• အသက္ၾကီးသူ၊
• ဆီးခ်ိဳရွိသူ၊
• ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိထားသူ၊
• ခုခံအား မေကာင္းသူ။

UTI or Something Else တျခားေရာဂါေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• (STD) လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ဥပမာ -
၁။ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား)၊
၂။ Gonorrhea (ဂႏိုရီးယား)၊
၃။ Trichomoniasis (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္)၊

Honeymoon Cystitis မဂၤလာဦး ဆီးေအာင့္ျခင္း
• အျဖစ္မ်ားတယ္။
• ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကို ေနရာေျပာင္းပို႔ေပးသလိုျဖစ္ေစတယ္။
• တကယ္ေတာ့ မဂၤလာဦးမွာသာ ျဖစ္တာ မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ဆက္ဆံမႈ စျပဳသူေတြလဲ ျဖစ္သလို ကေလးအေမ ျဖစ္ျပီးမွလဲ ျဖစ္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္တားဘို႔သံုးရတဲ့ Diaphragm သားအိမ္ဝအဖံုး သံုးသူေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

Stealth UTIUTI Complications တိတ္တိတ္ေလး ေနာက္ဆက္ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ ရွိတယ္။
• ဆီးအိမ္ကေန ေက်ာက္ကပ္ဆီေရာက္ႏိုင္တယ္။ တဖက္ထဲျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ဖက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ပိုးဝင္တာခံရမယ္။
• ေက်ာက္ကပ္ကို အလုပ္ဆက္မလုပ္ႏိုင္ေစတာအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• အစကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ သိပ္မေကာင္းသူဆိုရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။
• ရွားရွားပါးပါး ပိုးက ေသြးထဲေရာက္ရင္ တျခားေနရာေတြအထိ ပိုးေရာက္ကုန္မယ္။

How do UTIs begin? ဘယ္ကေနစသလဲ
• အူေတြထဲမွာနဲ႔ မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြရွိေနၾကတယ္။
• တကယ္ေတာ့ ဆီးဆိုတာ မေကာင္းေပမဲ့ က်န္းမာေနရင္ ပိုးေတြရွိမေနပါ။
• E. coli ပိုးကေနျဖစ္တာမ်ားတယ္။ အမွတ္မထင္ ေရာက္လာတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။
• ဆီးလမ္းအဝကေန အထက္တက္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဆီးသြားလမ္းတိုၾကလို႔ ပိုအျဖစ္မ်ားၾကတယ္။

Your Risk ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြ
• လိင္ဆက္ဆံမႈ ျဖစ္ႏိုင္-ျဖစ္ေနသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊
• ေရ-အရည္ေသာက္နည္းသူမ်ား၊
• ေရစိမ္ျပီး ခဏခဏခ်ိဳးသူမ်ား၊
• ဆီးသြားခ်င္ေပမဲ့ မသြားေသးဘဲ ေအာင့္ထားသူမ်ား၊
• ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္ရွိေနသူမ်ား။

Diagnosing UTIs ေရာဂါေသျခာေအာင္လုပ္ျခင္း
Urinalysis ဆီးစစ္ျခင္း၊ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပါေန-မေန စစ္မယ္။
ဆီးထဲမွာ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးနီဥေတြကိုလဲ ေရတြက္မယ္။
Dipstick test နည္းနဲ႔စစ္တာျမန္တယ္။
(ဗက္တီးရီးယား) အမ်ိဳးအစားလဲ ခြဲဘို႔လိုရင္လုပ္တယ္။

Urinary Tract Infections in Men ေယာက္်ားေတြ ဆီးေအာင့္ျခင္း
အျဖစ္နည္းတယ္။ ျဖစ္ရင္ တျခားအခံ က်န္းမာေရးအေျခအေနတခုခု ရွိေနႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္၊ ဆီးအက်ိတ္ ၾကီးေနျခင္း၊ STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ။

Treating UTIs ဘယ္လိုကုမလဲ
• ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။
• ေရ-အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။
• ေက်ာက္ကပ္ ပိုးဝင္တာကို ဆိုးမွသာ ပဋိဇီဝထိုးေဆးလိုမယ္။

• ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနရင္ -
၁။ ပဋိဇီဝေဆးနည္းနည္းကို ၾကာရွည္ေသာက္ပါ။
၂။ လိင္ဆက္ဆံျပီးတိုင္း ပဋိဇီဝေဆးတၾကိမ္ေသာက္ပါ။
၃။ ဆီးေအာင့္တယ္ထင္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ပဋိဇီဝေဆး ေသာက္လိုက္ပါ။

UTIs and Diabetes ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳ
• ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။
• ခုခံအားလဲ နည္းေနတာရယ္ သၾကားဓါတ္ေၾကာင့္ ပိုးေတြပိုျပီး ပြါးလြယ္တာရယ္ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ဆီးအိမ္သြား အာရံုေၾကာလဲ သိပ္မေကာင္းေနတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

UTIs and Pregnancy ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္
• ေက်ာက္ကပ္အထိပိုးဝင္တာ ျဖစ္လြယ္တယ္။
• ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ၾကီးလာတဲ့သားအိမ္က ဆီးလမ္းကို ဖိေနလို႔ ဆီးကို ေအာင့္ထား၊ ေအာင္းထားသလိုျဖစ္ေနေစတယ္။

UTIs and Menopause ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးဆံုးျခင္း
• ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း နည္းလာတယ္။ ဆီးအိမ္ နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို ပိုးဝင္လြယ္ေစမယ္။

UTIs in the Elderly အသက္ၾကီးသူေတြ
• ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ခံစားရတာ ျဖစ္ေနၾကနဲ႔ မတူတတ္ဘူး။ ကေရာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္တာ၊ စိတ္ကေရာက္ကယက္ ျဖစ္တာ ဆိုရင္ ဆီးကိုစစ္ဘို႔မေမ့ရပါ။

UTIs and Hospital Stays ေဆးရံုလူနာ
• ေရာဂါတခုခုနဲ႔ ေဆးရံုတက္ေနရရင္ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးပိုက္တပ္ထားရရင္ ေသျခာေပါက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

UTIs in Infants ကေလးငယ္ငယ္ေလးေတြ
• မေျပာတတ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္ေနရင္ သတိျပဳပါ -
• ဘာလို႔မွန္မသိဘဲ ကိုယ္ပူမယ္၊
• ဆီးအနံ႔မေကာင္းျဖစ္မယ္၊
• အစားပ်က္မယ္၊ အန္မယ္၊ • အမူအယာ တမ်ိဳးျဖစ္မယ္။

UTIs in Children ကေလးေတြ
• အသက္ ၁၁ ႏွစ္သမီးေတြ ၃% ၁၁ ႏွစ္သားေတြ ၁% မွာ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တယ္။
• အိမ္သာထဲမွာ ၾကာေနရင္ သတိထားၾကည့္ပါ။
• တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမ်ာ ေမြးရာပါ ဆီးလမ္းအားနည္းခ်က္ ရွိေနႏိုင္တယ္။
• Toilet training ေရအိမ္သြားနည္း သင္ထားေပးပါ။

Preventing UTIs ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ၊
• လိင္ကိစၥ မတိုင္ခင္နဲ႔ အျပီးတိုင္းဆီးသြားပါ၊
• သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဘက္ဆီသာ တလမ္းသြားလုပ္ပါ၊
• Feminine hygiene sprays မိန္းမကိုယ္သန္႔ရွင္းေရး ေဆးရည္ေတြ မသံုးပါနဲ႔။
• ေရခ်ိဳးရင္ ေၾကြကန္ထဲ စိမ္မခ်ိဳးဘဲ အထက္ကေန မိုးရြာသလို က်ေနတဲ့ ေရခ်ိဳးနည္း လုပ္ပါ။
Cranberry (ခရင္ဘယ္ရီ) သီး
ဆီးေအာင့္သူမ်ားအတြက္ အလြန္ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကာကြယ္ရာမွာသာ ေကာင္းတယ္ ျဖစ္ေနတာကိုေတာ့ ေပ်ာက္ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ။ အရြယ္လတ္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ ပိုသင့္တယ္။ ေဆးလံုး-ေဆးေတာင့္လုပ္ ေရာင္းတာလဲ ရွိတယ္။

Urinary Tract Infection (3) ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း (၃) http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/07/urinary-tract-infection-uti-urinary.html
Urinary Tract Infection (2) ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂) http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/07/urinary-tract-infections.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၂၁-၃-၂ဝ၁၂ )
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ – ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း  (၁)