သြားညိႇကိရိယာ တပ္ဆင္အသံုး ျပဳျခင္း၏ ေကာင္းက်ိဳးႏွင့္ဆိုးက်ိဳး မ်ား

တိုးတက္လာတဲ႔ ယေန႔ေခတ္မွာ လူငယ္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ သြားေတြ ညီညာ လွပေစဖို႔အတြက္ သြားညိႇ ကိရိယာ ဆိုတဲ႔ ပစၥည္းေလး တစ္ခုကို တပ္ဆင္ အသံုးျပဳလာၾကပါၿပီ။ ဒီကိရိယာေလးကို ဘယ္လိုလူေတြ တပ္ဆင္အသံုးျပဳသင့္ သလဲဆုိတာနဲ႔ ဒီကိရိယာ ကုိ အသုံးျပဳမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြကို သိရွိေစဖို႔အတြက္ World Federation of Orthodontists အဖြဲ႔ ဝင္  သြားညိႇကုပါရဂူ ေဒါက္တာ မိုးဝင္း သိန္းကို ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။

 

ဘယ္လိုလူေတြက သြားညိႇကိရိယာ တပ္ဆင္အသံုးျပဳဖို႔ လိုအပ္ပါသလဲ။

သြားညိႇပညာရဲ႕ ရည္႐ြယ္ခ်က္ က သြားေတြ ညီေအာင္ လုပ္ဖို႔ပါ။ အဲဒီလို လုပ္ျခင္းျဖင့္ သြားေတြညီ လာရင္ သြားဖံုးေရာဂါ ေတြ သြားပိုး စားေရာဂါေတြကို အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သလုိ အေပၚေအာက္သြား ထိခ်က္ေတြ ညီညာမွ အေပၚေအာက္ ေမး႐ိုးဆံု ရာ အဆစ္၊ မ်က္ႏွာနဲ႔ ေမး႐ိုးမွာ ရိွတဲ့ ၾကြက္သားေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ ေကာင္း မွာ ျဖစ္တဲ့ အျပင္၊ အေပၚ ေအာက္ေမး႐ိုး အခ်ိဳးက်လာ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ အရြယ္ေပၚ မူတည္ၿပီး သြားေတြကို သင့္ေလ်ာ္ တဲ့ ေ႐ြ႕လ်ားေစတဲ့ ကိရိယာ တပ္ ဆင္ကုသမႈ  အပါအဝင္ ႀကီး ထြား ေနတဲ့ ကေလးေတြမွာ ေမး႐ုိးႀကီး ထြားမႈကို ထိန္းညိႇေပးတဲ့ ကိရိယာ ျဖင့္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ကုသျပဳျပင္မႈေပး တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားစု ကေတာ့ သြားမညီလို႔ သြားေခါလို႔ ပါးစပ္မ လွလို႔ကိုပဲ အဓိက လုိအပ္ခ်က္ျဖစ္ ေနၾကပါတယ္။ အလွအပအတြက္ သာမက အေပၚေအာက္ သြားႏွင့္ ေမး႐ိုးမညီညာ အခ်ိဳးမက်၍ စားရ ဝါးရ ခက္ေသာႏႈတ္ခမ္းကြဲ အာေခါင္ ကြဲလူနာေတြ အျခားေမြးရာပါ မ်က္ ႏွာ နဲ႔ ေမး႐ိုးပံု သဏၭာန္ခြၽတ္ယြင္းတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ခြဲစိတ္ ကုသမႈနဲ႔ သြားညိႇတာ ပူးေပါင္းၿပီး လုပ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ သြားတု တပ္ဆင္ ဖို႕ ေနရာအ ခက္အခဲရိွရင္ အသံုးျပဳသလို လြတ္ ေနတဲ့ သြားေနရာမွာ ကပ္လ်က္သြား ကို ေ႐ႊ႕ၿပီး အစားထိုးရင္လည္း အ သံုးျပဳပါ တယ္။ ေမး႐ိုး ႀကီးထြားမႈအ နည္းအမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးေတြ မွာလည္း အဲဒါနဲ႔ လိုက္ဖက္တဲ့ ကိရိယာကို သံုးပါတယ္။

သြားညိႇကိရိယာ တပ္ဆင္အသံုးျပဳ ျခင္းရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးေလး ေတြေျပာျပေပးပါရွင္။

သြားညိႇ ကိရိယာ တပ္ဆင္ျခင္း ရဲ႕ေကာင္းက်ိဳးေတြ ကေတာ့ အ ေပၚက ေျပာတဲ့အခ်က္ေတြ အတိုင္း ေကာင္းတာေတြ ရလာမွာပါ။ သြား ေတြ ညီရင္ သြားဖံုးေရာဂါေတြ  သြားပိုးစား ေရာဂါေတြ ကာကြယ္ ႏိုင္မယ္။ အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ သြား ႏွင့္ခံတြင္း၊ အလွအပႏွင့္ က်န္းမာ ေရးေတြ ေကာင္းလာမွာပါ။ ဆိုး က်ိဳး အေနနဲ႔ေတာ့ ႀကီးႀကီးမားမား မရိွပါဘူး။ အဓိကက လူနာရဲ႕ အ ေျခအေန ဟာ ကုသ သင့္ တဲ့ အေျခ အေနျဖစ္ၿပီး ကုတဲ့သြားဆရာဝန္ ရဲ႕ ကြၽမ္းက်င္မႈနဲ႔အေတြ႕အႀကံဳ၊ ၿပီး ေတာ႔ အသံုးျပဳတဲ့ကိရိယာရဲ႕အ ရည္အေသြး၊ အသံုးျပဳတဲ့ နည္းစနစ္ ေကာင္းပါက ဆိုးက်ဳိး မရိွသေလာက္ မေျပာပသေလာက္ပါပဲ။ အဲဒီအ ခ်က္ေတြမွာ အားနည္းခ်က္ ရိွရင္ ေတာ့ နည္းနည္း ပါးပါးရိွႏိုင္ပါတယ္။

သြားညိႇ ကိရိယာကို အခ်ိန္ကာလ ဘယ္ေလာက္ တပ္ဆင္ထားဖို႔ လို အပ္ပါသလဲရွင့္။

သြားညိႇကိရိယာကို တပ္ဆင္ ရမယ့္ကာလ အေနနဲ႔ လူနာရဲ႕ အ ေျခအေနရယ္၊ သံုးတဲ့ ကိရိယာရဲ႕ အရည္အေသြး၊ သြားဆရာဝန္ ရဲ႕ ကြၽမ္းက်င္မႈ၊ အသံုးျပဳတဲ့ နည္းစနစ္ ေတြနဲ႔လည္း အခ်ိဳ႕ဆိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ ေအာက္ေမး႐ိုး တိုေနတဲ႔ ကေလး တစ္ေယာက္ ကို ေအာက္ ေမး႐ိုး ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္လာေအာင္ အ ေျခအေန ၾကည့္ၿပီးေတာ႔ ကိရိယာ တစ္ခု တပ္ၿပီးေနာက္ ကုသၿပီး ေမး ႐ိုးတိုးတက္ လာမွ ေနာက္ထပ္ သြားညီလာေအာင္ ေနာက္ ကိရိယာ တစ္မ်ိဳး ေျပာင္းတပ္ရတာမ်ိဳး ရိွပါတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးဆို ႏွစ္ႏွစ္ နဲ႔ အထက္ၾကာ ပါတယ္။  အခ်ဳပ္ေျပာရ ရင္ ကေလးေတြမွာ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ ပါတဲ႔ ကုသမႈနဲ႔ အဆင့္ တစ္ဆင့္သာ ပါတဲ႔ ကုသမႈ ဆိုၿပီး ရိွတယ္။ ႀကီး ထြားမႈ ရပ္သြား တဲ႔ အခ်ိန္မွာေတာ့ ကုသမႈၿပီးတဲ့အထိ သြားမ်က္ႏွာျပင္ မွာ ေတာက္ေလွ်ာက္ ကပ္ထားရတဲ့ ကိရိယာမ်ိဳး Braces (Fixed app-liances) လို႔ေခၚတဲ့ ကိရိယာကို အဓိက သံုးရပါတယ္။ အဓိက cases  ေတြကေတာ့ တစ္ႏွစ္ခြဲ ကေန ႏွစ္ ႏွစ္ခြဲအထိ ၾကာတတ္ ပါတယ္။ လြယ္ တဲ့  cases ေတြ ဆိုရင္ေတာ႔ ဘယ္ ေလာက္လြယ္လဲ အေပၚ မူတည္ၿပီး အဲဒီအခ်ိန္ ကာလထက္ ပိုၿပီးေလ်ာ့ သြားပါတယ္။ ခြဲစိတ္ ကုသမႈနဲ႔ ေပါင္း လုပ္တဲ့  cases ေတြကေတာ့ ခြဲစိတ္ ကုသမႈ အမ်ိဳးအစား အေပၚ မူတည္ ၿပီး တစ္ႏွစ္ ကေနႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ထိ ၾကာ တတ္ပါတယ္။ အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္က သြားညီသြားၿပီ၊ ေမး႐ိုးညီ သြားၿပီဆိုၿပီး တပ္ထားတဲ့ ကိရိယာ ျဖဳတ္ၿပီးရင္ ေရႊ႕ ထားတဲ့ သြားေတြ ျပန္မေ႐ြ႕သြားေအာင္ Retainer လို႔ ေခၚတဲ႔ အထိန္းကို အနည္းဆံုး တစ္ႏွစ္ေလာက္ ကစၿပီး ႏွစ္ရွည္အ ထိ အခက္ အလြယ္ေပၚ မူတည္ၿပီး ဆက္တပ္ရတာပါပဲ။

သြားညိႇကိရိယာ တစ္ႀကိမ္တပ္ဆင္ ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ ထပ္ၿပီး တပ္ ဆင္ဖို႔ လိုအပ္ပါသလား။

သြားညိႇကိရိယာ တပ္ဆင္ၿပီး ကုသမႈ ၿပီးေျမာက္သြားရင္ေတာ့ Retainer အထိန္းကို ဆရာဝန္ ၫႊန္ ၾကားတဲ့ အတိုင္း ကာလတစ္ခု တပ္ ဆင္ရပါမယ္။ တကယ္လို႔ တပ္ဆင္ မႈပ်က္ကြက္လို႔ သြားေတြ အေျခ အေန ေျပာင္းလဲသြားရင္ လူနာနဲ႔ သြားဆရာဝန္ တို႔ရဲ႕ ဆႏၵအရ ထပ္ ၿပီး တပ္ဆင္မႈကို ဆံုးျဖတ္ရပါမယ္။

သြားညိႇကိရိယာ တပ္ဆင္လို သူေတြ အေနနဲ႔ ဘယ္လို လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိပါသလဲရွင့္။

သြားညိႇကိရိယာ တပ္ဆင္လို သူေတြ အမ်ားစုက သြားမညီလို႔ သြားအေနအထား မလွလို႔ လာတဲ့ လူေတြ မ်ားပါတယ္။ သြားဆရာဝန္ ဘက္ ကေတာ့ အဲဒီလိုအပ္တဲ့ လူ ေတြကို သြားညိႇ ကုသမႈ လုပ္သင့့္တဲ့ အေျခအေနေတြ ရိွ မရွိ စစ္ေဆး ၿပီး လုပ္ေပးသင့္ရင္ လုပ္ေပးရပါ တယ္။ မလုပ္ေပးသင့္ရင္ လည္း ျပန္လည္ ရွင္းျပေပးရပါတယ္။ ဥပမာ အ႐ိုးႏွင့္ ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါအခ်ိဳ႕ ျဖစ္ေနလို႔ သက္ဆိုင္ ရာေဆးေသာက္ ေနသူေတြ အေပၚ ေအာက္ ေမး႐ိုးဆံုရာ အဆစ္ လႈပ္ရွားမႈ မေကာင္း တဲ့သူေတြ၊ သြားဖုံးေရာင္ ေရစီး ကမ္းၿပိဳေရာ ဂါ ျဖစ္ေနသူေတြမ်ိဳးကို  မလုပ္သင့္ပါဘူး။

ဒီကိရိယာ တပ္ဆင္ထားစဥ္ ကာလ အတြင္းမွာ ဘာေတြ ေဆာင္ဖို႔၊ ေရွာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါသလဲရွင့္။

ကိရိယာတပ္ဆင္ခ်ိန္မွာ ေရွာင္ ရန္ေဆာင္ရန္ေတြ အေနနဲ႔ ကိရိ ယာေၾကာင့္ အစာေတြ ပိုခိုႏိုင္တယ္။ သြားပိုးစားနဲ႔ သြားဖုံးေရာဂါေတြ မ ျဖစ္လာဖို႔ သြားသန္႔ရွင္းေရး လုပ္ ရတာ ပိုၿပီး အာ႐ံုစိုက္ ဖို႔ လိုတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ သြားဆရာဝန္က လူ နာကို သံုးဖို႔ သြားတိုက္တံ အမ်ိဳး အစား၊ သြားတိုက္ နည္းစနစ္၊ ပလုပ္က်င္းေဆးရည္ေတြနဲ႔ သံုးပံု သံုးနည္း ရွင္းျပေပးမွာ ျဖစ္သလို လူနာရဲ႕အေျခအေနေပၚ မူတည္ ၿပီး သြားေဆးခန္းမွာ သြားသန္႔ရွင္း ေရး လုပ္ေပးပါလိမ႔္မယ္။ ေနာက္ တစ္ခုက အဓိက သြားမ်က္ႏွာျပင္မွာ ကုသမႈၿပီးတဲ႔ အ ထိ ေတာက္ ေလွ်ာက္ ကပ္ထားေသာ ကိရိယာ ( braces ) ေတြ တပ္တဲ့အခါမွာ မ ေတာ္တဆ ျပဳတ္မထြက္ဖို႔ အစာစား ရင္ ဂ႐ုျပဳရမယ္႔ အခ်က္ေလးေတြ ကို သြားဆရာဝန္ ကမွာပါလိမ္႔မယ္။

သတ္မွတ္ထားတဲ႔ ကာလထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ဒီကိရိယာကို တပ္ ဆင္မိရင္ ဘာျဖစ္ႏုိင္ပါသလဲရွင့္။

သြားဆရာဝန္က ၫႊန္ၾကား ထားတဲ့ ကာလမွာ ျပန္ျပႏိုင္ရင္ ေတာ႔ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။  ခရီး ၾကာၾကာ သြားရမယ္ ဆိုရင္လည္း သက္ဆိုင္ ရာ သြားဆရာဝန္ကို ႀကိဳ ေျပာျပထားမွ ကုသမႈ အဆင္ေျပ ေအာင္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေပး လို႔ ရ ပါမယ္။ တခ်ိဳ႕က တစ္လေလာက္ ခရီး သြားမယ္ဆိုၿပီး ထြက္သြား လိုက္တာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ၾကာမွ ျပန္လာတယ္။ ပါးစပ္ထဲ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ကိရိယာေတြ က ျပဳတ္ ထြက္ေနၿပီ။ သြားေတြက ဆက္မေ႐ြ႕ေတာ႔ဘဲ အခ်ိဳ႕က မလို အပ္တဲ့ အေန အထားေတြ ေရာက္ ေနပါတယ္။ ျပဳတ္ထြက္ေနတဲ့ ကိရိ ယာက ပါးစပ္ထဲမွာ အခ်ိန္မီမျဖဳတ္ ဘဲထားလို႔ စူးရွၿပီး အနာေတာင္ျဖစ္ ခ်င္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီကုသမႈယူရင္ သြားဆရာဝန္ နဲ႔ မွန္မွန္ျပဖို႔၊ မျပႏိုင္ရင္ေတာင္ ႀကိဳ ေျပာမွ သြားဆရာဝန္က သင့္ေလ်ာ္ တဲ့ ကိရိယာကို ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီး သင့္ ေလ်ာ္တဲ့အား အတိုးအေလွ်ာ႔နဲ႔ ကိရိယာကို ျပင္ဆင္ႏိုင္မွာပါ။

ထပ္မံ ျဖည႔္စြက္ ေျပာခ်င္တာမ်ား ရွိရင္ ေျပာပါဦးဆရာ။

Orthodontics လို႔ေခၚတဲ့ ဒီ ပညာဟာ အမ်ားစုက သြားညီ ေအာင္၊ လွေအာင္ ကုသမႈယူေန ၾကေပမယ္႔ အလွအပ အတြက္ သာ မက စားလို႔ ဝါးလို႔ ေရရွည္အဆင္ ေျပေအာင္ အတြက္ပါ ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခု ကာလမွာ ထူးခြၽန္တဲ့ သြားညိႇအထူး ကု ဆရာဝန္ေတြ အမ်ားႀကီး ထြက္ ေပၚလာပါၿပီ။ အထက္ ကေျပာခဲ႔သ လိုပဲ သြားညိႇကိရိယာ အမ်ိဳးအစား အရည္ အေသြး နည္းစနစ္ အမ်ိဳး မ်ိဳး ရိွသလို အဲဒါေတြကလည္း ပိုတိုး တက္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေရွ႕ ေလွ်ာက္လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံ ရဲ႕ သြားညိႇ ျပဳျပင္မႈဟာ ဒီထက္ ပိုၿပီး တိုးတက္ လာမွာပါ။

Credit: ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္