Saturday, July 28, 2012

သားအိမ္ ေခါင္း ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္


(1) သားအိမ္ ေခါင္း ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္း ငါးသြယ္

၁) ကြန္ဒံုးအသံုးျပဳပါ
လိင္ဆက္ ဆံစဥ္မွာ သင့္ အမ်ိဳးသား ကို ကြန္ဒံုး အသံုးျပဳ ေစတာ ေၾကာင့္ သင့္ မွာ သားအိမ္ ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ HPV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ႏိုင္ေျခ ၇၀ ရာ ခိုင္ႏႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္တယ္လို႔ ဝါရွင္တန္ တကၠသိုလ္မွ သုေတသီေတြရဲ႕ ေျပာ ၾကားခ်က္အရ သိရပါတယ္။

၂) ေခ်ာဆီအသံုးျပဳပါ
ပင္လယ္ေရညႇိအႏွစ္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ Carrageenan နဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ေခ်ာ ဆီကို အသံုးျပဳတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ ဆဲလ္အတြင္းသို႔ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ HPV ဗိုင္းရပ္စ္ မဝင္ေရာက္ ေအာင္ တားျမစ္ႏိုင္ပါတယ္။

၃) ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆး အသံုးျပဳပါ
ေနေရာင္နဲ႔ ထိေတြ႕တာေၾကာင့္ ခုခံ အားစနစ္ အားနည္းသြားၿပီး HPV ပိုးဝင္ ေရာက္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ ပိုမ်ားသြား ပါတယ္။ ၄) ေဂၚဖီထုပ္စားပါ ေဂၚဖီထုပ္နဲ႔ ပန္းေဂၚဖီမွာ ပါဝင္တဲ့ ျဒပ္ေပါင္းေတြဟာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ ဆာဆဲလ္နဲ႔ HPV ကူးစက္ခံရတဲ့ ဆဲလ္ ေတြကို ခႏၶာကိုယ္က မိမိဘာသာ ဖ်က္ ဆီးပစ္ႏိုင္တယ္လို႔ သုေတသနျပဳလုပ္ ခ်က္အရ သိရပါတယ္။

၅) အနီေရာင္အစားအစာ စားပါ
ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ဖရဲသီး၊ မာလကာသီး ေတြကို အနီေရာင္ျဖစ္ေစတဲ့ ေရာင္ျခယ္ ပစၥည္း လိုင္ကိုပင္းဟာ ကင္ဆာကို တြန္း လွန္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းထက္ဆံုး ဓာတ္တိုး ဆန္႔က်င္ပစၥည္းျဖစ္ပါတယ္။ လိုင္ကိုပင္း ကို အစာမွ အမ်ားဆံုးရရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ေတြဟာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ ေျခ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလ်ာ့ႏိုင္တယ္လို႔ အရီ ဇိုးနားတကၠသိုလ္မွ သုေတသီေတြက အၾကံ ျပဳထားပါတယ္။

ရိုးရာေလးသားအိမ္ ေခါင္း ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္း ငါးသြယ္

(2) ကိုယ္ဝန္ရွိစ အိပ္ရာထေရာဂါ

ကၽြန္မမွာ ကိုယ္ဝန္ႏွစ္လ ရွိေနပါျပီ။ အန္ပါတယ္။ ေခါင္းလဲ တအားမူးျပီး ေခါင္းကိုက္လာပါတယ္။ စာလဲဖတ္လုိ႔ မရေတာ့ပါဘူး။ အဆုိးဆုံးကေတာ့ အစာစားလုိ႔ မဝင္တာပါ။ အန္ခ်င္ျပီး ကိုယ္လက္ မအီမသာနဲ႔ အန္မွာကို တအားဆိုးတာနဲ႔ အစာက မဝင္ေတာ့တာပါ။ အန္ရင္လဲ လမ္းလယ္ေခါင္မွာ ထိုးအန္ပါတယ္။ အေနရတအား ခက္ပါတယ္။ လည္ေခ်ာင္းမွာ ဆုိ႔ေနသလုိခံစားရျပီး အစာစားျပီးရင္လဲ ဗိုက္က ကယ္ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာဆိုေတာ့ ေဆးခန္း သြားဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္ဆရာ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စ အေစာပိုင္းလေတြမွာ ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာကို Morning sickness “ကိုယ္ဝန္ရွိစ အိပ္ရာထေရာဂါ” လို႔ ေခၚျပီး ေဆးစာနဲ႔ Nausea gravidarum လို႔ ေခၚပါတယ္။ မနက္ခင္းမွာ အျဖစ္မ်ားလို႔ ဒီနာမည္ ေပးတာျဖစ္မယ္။ ေန႔ခင္းေရာ ညပိုင္းမွာပါ ျဖစ္တတ္တာပါဘဲ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္းလိုလို ျဖစ္တယ္။ တဝက္ေလာက္က ေဆးကုသမႈ ခံယူၾကရတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ကို္ယ္ဝန္ ၆ ပါတ္မွာ စတတ္ျပီး၊ ၁၂ ပါတ္ေရာက္ရင္ သက္သာသြားၾကတယ္။
မိခင္ေလာင္းမွာ ေမးတဲ့သူေျပာသလို အေတာ္အေနရခက္တယ္။ အန္တာက အေတာ္အသင့္ ဆိုးတာနဲ႔ လက္ထိုးအန္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တျခား အန္တဲ့ေရာဂါေတြလို ေဆးကုစရာ မလိုပါ။ ကေလးကိုလဲ မထိခိုက္ေစပါ။ ဆိုးရင္ေတာ့ ေရဓါတ္-ဆားဓါတ္ ခန္းေျခာက္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်မယ္။ Alkalosis (အယ္လ္ကာလီ) ဓါတ္မ်ားတာ နဲ႔ Hypokalemia (ပိုဆက္ဆီယမ္) နည္းတာေတြ ျဖစ္မယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ-
• အနံ႔အသက္တခ်ိဳ႕ကို မၾကိဳက္ျဖစ္တာေၾကာင့္လား ထင္ရတယ္။
• Estrogen (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း မ်ားလာလို႔ထင္ၾကတယ္။ အရင္ကထက္ အဆ ၁ဝဝ အထိမ်ားလာတယ္လို႔ တခ်ိဳ႕ကဆိုတယ္။ အေသအျခာ ဒါေၾကာင့္လို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။
• သၾကားဓါတ္နည္းလို႔လဲ ထင္တယ္။ ကေလးဆီ အခ်င္းကတဆင့္ပို႔ေပးရလို႔ နည္းတာ။
• Progesterone (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) မ်ားလာလို႔ သားအိမ္ၾကြက္သားေတြ ေလွ်ာ့လာေစသလို အစာအိမ္ ၾကြက္သားကိုလဲ အဲလိုေလွ်ာ့ေစမလား ထင္ရတယ္။
• Human chorionic gonadotropin ေဟာ္မုန္း မ်ားတာလဲ စဥ္းစားတယ္။
• Bilirubin levels အသဲ (အင္ဇိုင္းမ္) မ်ားလာေၾကာင့္လားလဲ စဥ္းစားတယ္။
• ကာကြယ္စနစ္အေနနဲ႔လဲ စဥ္းစားတယ္။ အထဲကကေလးကို မေအစားတဲ့ထဲပါတဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြရန္ကေန အကာကြယ္ေပတာလား စဥ္းစားလာတယ္။ ပ်ိဳ႕တာ-အန္တာမျဖစ္တဲ့ ကိုယ္ဝန္က ပိုပ်က္က်တတ္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ မိခင္ကိုလဲ တနည္းတလမ္းနဲ႔ ကာကြယ္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ခုခံစနစ္အား နည္းလာတယ္။ မသင့္တာကို အန္ျပစ္တဲ့သေဘာျဖစ္မလား ယူဆတယ္။

ဘယ္လိုကုသမလဲ-
ျဖစ္ေစတာ မေသျခာလို႔ ကုသနည္းဟာလဲ မေရရာလွပါ။ ခံစားရတာကို သက္သာေအာင္သာ လုပ္ရတာမ်ားတယ္။
• အစာေခ်ရည္ဆန္တာနဲ႔ တြဲေနတာဆိုရင္ ညမအိပ္ခင္ Antacid ေလေဆး ေသာက္အိပ္ပါ။
• အစားအေသာက္မွာ (ဖိုင္ဘာ) မ်ားတာ စားေပးပါ။ အဆီလဲ စားဘို႔ လိုတယ္။ ေပါင္မံု႔ျဖဴက အညိဳထက္ ဒီေနရာမွာ သင့္တယ္။ အသီးအႏွံ၊ အသီးအရြက္ေတြလဲ အစိမ္းမစားသင့္ပါ။ အဆီမ်ားတဲ့အသား ေရွာင္ထားပါ။
• စားျပီးရင္ လဲေလ်ာင္းမေနပါနဲ႔၊ အစာစားျပီး လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။
• သၾကားဓါတ္နည္းတာျဖစ္ရင္ သြားရည္စာ ခဏခဏစားေပးပါ။
• သံပရာ၊ ေရွာက္သီး၊ လိမ္ေမာ္သီးေတြက အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။
• Ginger capsules, Ginger tea ခ်င္း (ဂ်င္း) ေဆးေတာင့္၊ ခ်င္းလဖက္ရည္ ေကာင္းတယ္။
• အန္ရင္ ေရခဲငံုပါ။
• တခါစားရင္ နဲနဲခ်င္းစားပါ။
• တမင္းမစားျပီးျပီးခ်င္း ေရမေသာက္ေသးဘဲ နာရီဝက္ေနမွ ေသာက္ပါ။ မစားခင္ ေရကို နာရီဝက္ၾကိဳ ေသာက္ထားပါ။
• မနက္ မထခင္ Soda crackers စားႏိုင္တယ္။ အိပ္ရာထရင္ Crackers စားပါ။
• အနံ႔၊ အရသာ မၾကိဳက္တာမစားပါနဲ႔၊ အစာစားခ်ိန္မွာ မစားဘဲမေနပါနဲ႔၊
• ေကာင္းေကာင္း အနားယူပါ၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ လုပ္ေပးပါ။

• Acupressure wristbands လက္မွာပတ္ထားပါ။ Sea Bands နဲ႔ Relief Band Device ေတြလဲသံုးႏိုင္တယ္။
• Salty potato chips စားႏိုင္တယ္။
• Preggie Pops lollipops ငံုထားပါ။

• သံဓါတ္အားေဆးေၾကာင့္ထင္ရင္ Slower-release ျဖစ္ျဖစ္ Lower-dose iron pills ျဖစ္ျဖစ္ ေျပာင္းေသာက္ပါ။
• Vitamin B6 50 mg (ဗီတာမင္ ဘီ ၆) ေသာက္ပါ။
• ဆားဓါတ္ ခန္းေျခာက္တာျဖစ္ရင္ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ ေသာက္ပါ။ ေသာက္တာလဲ အန္ရင္ Ringer Lactate drip သြင္းပါ။ Alkalosis (အယ္လ္ကာလီ) ဓါတ္မ်ားတာ၊ Hypokalemia (ပိုဆက္ဆီယမ္) နည္းတာေတြက တျခား အေၾကာင္းေတြကေနျဖစ္သလို ကုသမႈမ်ိဳး မလိုတတ္ပါ။

သိပ္ဆိုးရင္ေတာ့ Hyperemesis gravidarum ဆိုတာ ၁% မွာ ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ရင္ Thalidomide ေဆးဟာ အေနာက္ ဂ်ာမဏီမွာ အရင္သံုးခဲ့တယ္။ အခုမသံုးေတာ့ပါ။ Zofran (Ondansetron) ေဆးကို အေမရိကားမွာ အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ မရေသးရင္ Methylprednisolone IV ေဆးေပးမယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁ဝ ပါတ္ ထက္ေစာရင္ေတာ့ မေပးဘူး။ အဂၤလန္မွာ Promethazine နဲ႔ Metoclopramide, Prochlorperazine ေတြသံုးတယ္။
Pregnancy and Vomiting ကိုယ္ဝန္ႏွင့္ အန္ျခင္း http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/05/pregnancy-and-vomiting.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၂၅-၆-၂ဝ၁၂)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြကိုယ္ဝန္ရွိစ  အိပ္ရာထေရာဂါ 

(3) သားဖြါး-မီးယပ္ေဆး (မစ္ဆိုပရိုစေတာလ္)

ကိုယ္ဝန္ ၉ ပါတ္ (၆၃ ရက္) အထိကို စိတ္အခ်ရဆံုး ေဆးသံုးဖ်က္နည္းအတြက္ ေဆး ၂ မ်ိဳးကိုသံုးတယ္။
(၁) Mifepristone (abortion pill, RU 486, Mifegyn, Mifeprex) နဲ႔
(၂) Misoprostol (Cytolog, Cytotec, Arthrotec, Oxaprost, Cyprostol, Mibetec, Prostokos or Misotrol) ေတြ ျဖစ္တယ္။

Misoprostol တမ်ိဳးထဲနဲ႔လည္း ဖ်က္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆရာဝန္မပါဘဲ ကိုယ့္ဖါသာမလုပ္ရပါ။ သားအိမ္ကို ညွစ္ေစျပီး အထဲက ကိုယ္ဝန္ကို အျပင္ထုတ္ျပစ္တယ္။ ဗိုက္နာလာျပီး ေသြးဆင္းမယ္။ ရာသီလာတာထက္ မ်ားမယ္။ ၈ဝ% မက ၉ဝ% အထိ ေအာင္ျမင္မႈရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ပိုရင့္ေနရင္ ေသြးဆင္းတာ သိပ္မ်ားျပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြ ရွိႏိုင္တယ္။ ေသြးအားနည္းေနသူေတြ မသံုးသင့္ဘူး။ အရက္၊ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ မတြဲသင့္ဘူး။ သားအိမ္ျပင္ပ ကိုယ္ဝန္အတြက္ မသံုးရဘူး။ IUCD/IUD ကိုယ္ဝန္တားပစၥည္းထည့္ ထားသူေတြလဲ မသံုးရပါ။

ေသြးဆင္းလာေပမဲ့ ကိုယ္ဝန္ မပ်က္ႏိုင္တာ ၁ဝ% ရွိႏိုင္တယ္။ ေဆးနည္းနဲ႔ ထပ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါလဲ မပ်က္ေသးဘဲ ရွိႏိုင္တယ္။ ၁၄ ရက္ေနလို႔မွ မပ်က္ရင္ D and C သားအိမ္ျခစ္နည္း လုပ္ရမယ္။ ေဆးသံုးျပီး ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျပီးေနာက္မွာ မပ်က္တာကို ကိုယ္ဝန္ကို ဆက္တည္ေစခ်င္ရင္ ကေလးမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ တခုခုျဖစ္ႏိုင္ေျခ နဲနဲရွိတယ္။ STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ရွိေနလွ်င္ တပါတည္း ကုသပါ။

Misoprostol ေဆးနာမယ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ Alsoben, Arthrofen, Arthrotec 50 or 75 (200µg Misoprostol), Artrotec (Venezuela, Hong Kong, Australia), Asotec (Bangladesh), Cirotec, Cyprostol, Cyrux (Mexico), Cystol, Cytil (Colombia), Cytolog, Cytomis, Cytopan (Pakistan), Cytotec (200µg Misoprostol), Gastec, Gastrotec, Gistol, GMisoprostol, Gustrul (Indonesia), Gymiso, Isovent (Kenya, Nepal), Kontrac (India, Democratic Republic Congo), Mibetec, Miclofenac, Mirolut, Misel, Misive (Spain), Misoclo, Misofar (Spain), Misofen, Misogon, Misoplus, Misoprolen (Peru), Misoprost, Misotac (Egypt, Ghana, Sudan, Tanzania, Uganda, Zambia), Misotrol (Chili), Mizoprostol (Nigeria, Noprostol (Indonesia), Oxaprost 50 or 75 (200µg Misoprostol) (Argentina), Prestakind, Prostokos (25µg Misoprostol) (Brazil), Sintec, Vagiprost (25µg Misoprostol) (Egypt), Zitotec

• Misoprostol 200 mcg ပါတဲ့ေဆးျပား ၁၂ ျပားလိုမယ္။
• Misoprostol 200 mcg ပါတဲ့ေဆးျပား ၄ ျပားကို လွ်ာေအာက္မွာငံုထားပါ။ မ်ိဳမခ်ပါနဲ႔။ နာရီဝက္ေနလို႔မွ ေဆးက ေပ်ာ္မသြားေသးရင္ေတာ့ မ်ိဳခ်ႏိုင္တယ္။
• ေနာက္ထပ္ ၃ နာရီအၾကာမွာ ေနာက္ထပ္ Misoprostol 200 mcg ပါတဲ့ေဆးျပား ၄ ျပားကို လွ်ာေအာက္မွာ ငံုထားပါ။
• ေနာက္ထပ္ ၃ နာရီအၾကာမွာ ေနာက္ထပ္ Misoprostol 200 mcg ပါတဲ့ေဆးျပား ၄ ျပားကို လွ်ာေအာက္မွာ ငံုထားပါ။ ေပါင္း ၄ ျပားစီ ၃ ၾကိမ္၊ ၁၂ ျပားကုန္မယ္။
• Arthrotec နဲ႔ Oxaprost ထဲမွာ အနာသက္သာေဆး Diclofenac တြဲပါေနသည္။ အထဲမွာေနတဲ့ Diclofenac ကို မ်ိဳမခ်တာ ေကာင္းတယ္။
• ေဆး မဌမ ၄ ျပားေနာက္ ၄ နာရီအၾကာမွာ ဗိုက္နာျပီး ေသြးဆင္းလာႏိုင္တယ္။ ဒိထက္လဲ ေနာက္က်ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရင့္ေနရင္ ရင့္သလို ေသြးဆင္းမ်ားမယ္။ အခဲေတြလဲပါမယ္။ ကုန္ကာနီးရင္ ပိုနာ၊ ပိုဆင္းမယ္။ ေနာက္ ကုန္တာနဲ႔ ရပ္သြားမယ္။ ၉ ပါတ္အထိရွိေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ဆိုရင္ ဆင္းတာထဲမွာ အိတ္ကိုပါ ျမင္ရမယ္။
• ေဆး ၃ ခါသံုးျပီးေနာက္ ေသြးမဆင္းရင္ ေဆးသံုးဖ်က္နည္းနဲ႔ မရႏိုင္ပါ။
• ေသြးဆင္းတာမ်ားရင္၊ လူကလဲ ေသြးအားနည္းေနရင္ ေသြးဖိအားက်ျပီး၊ ေခါင္းမူတာျဖစ္မယ္။ ေသြးမဟုတ္ရင္ Drip သြင္းဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။ အိပ္ရာထဲမွာ လွဲေနရမယ္။ နားရမယ္။ ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္။
• ကိုယ္ပူျပီး ခ်မ္းရင္ နဲနဲဆို ကိစၥမရွိပါ။ ၃၈ ဒီဂရီေက်ာ္ရင္ ပိုးေသေဆး၊ အဖ်ားက်ေဆးေတြ လိုမယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၂-၅-၂ဝ၁၂ )

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - http://yamunaclinic.org/index.php?option=com_content&view=article&id=3598:misoprostol-&catid=34:adult-readings&Itemid=49

No comments: