ဂႏၶမာပန္းစိုက္ပ်ိဳးနည္း

( Caltivation of Chrysanthemum)

၁။ နိဒါန္း

အေရာင္အေသြး စုံလင္လွေသာ ဂႏၶမာပန္းသည္ ျမင္သူတိုင္းက သေဘာက် ႏွစ္ၿခိဳက္ေသာ ပန္းျဖစ္ပါ သည္။ ဂႏၶမာပန္းသည္ ကမာၻတြင္ တန္ဖိုးထား အျမတ္တႏိုး သုံးစြဲၿပီး စီးပြားျဖစ္ ထုတ္လုပ္ စိုက္ပ်ိဳးေသာပန္း ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဂႏၶမာပန္းအား ဘုရားပန္းအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္တြင္း၊ အလႉ မဂၤလာေဆာင္၊ အခမ္းအနားမ်ားတြင္ အလွပန္းအိုးအျဖစ္လည္းေကာင္း ႏွစ္ၿခိဳက္စြာ သုံးစြဲၾကေသာ ပန္းျဖစ္ပါသည္။

အေရာင္ေသြး စုံလင္ေသာ ဂႏၶမာပန္းမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးျခင္းသည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

၂။ မ်ိဳး

ဂႏၶမာပန္းမ်ားတြင္ မ်ိဳးကြဲေပါင္း မ်ားစြာရွိသည္။ ပန္းမ်ိဳးမ်ားအား ပန္းပြင့္၏ပုံစံ၊ ပန္းပြင့္၏အေရာင္၊ အပင္ အ႐ြယ္အစားေပၚ မူတည္၍ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိသည္။

ဆန္းမားျဖဴ၊ ဆန္းမားဝါ၊ လပ္ကီးျဖဴ၊ လက္ကီးနီ၊ ေ႐ႊစိမ္း၊ ကီလို၊ ေႂကြျဖဴ၊ ေႂကြဝါ၊ ခ်က္စိမ္း၊ ပုလဲျဖဴမွအစ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေနေသာ ဂႏၶမာပန္းမ်ိဳးမ်ား မ်ားစြာရွိသည္။

အဓိကအားျဖင့္ ေမလေနာက္ပိုင္းတြင္ စိုက္ပ်ိဳးရမည့္မ်ိဳးႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလ ေနာက္ပိုင္းတြင္ စိုက္ပ်ိဳးရမည့္ မ်ိဳးမ်ား ျဖစ္သည္။

အၾကမ္းအားျဖင့္ ဆန္းမား၊ လပ္ကီး၊ မ်ိဳးမ်ားကို ေမလေနာက္ပိုင္းႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလေနာက္ပိုင္းတြင္ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည္။

၃။ ရာသီဥတု

ဂႏၶမာပန္းသည္ ေန႔တာတိုအပင္ ( Short Day Plant) ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ပင္ပိုင္းႀကီးထြားရန္ အတြက္ ေန႔တာရွည္ရန္ လိုအပ္ၿပီး ပန္းပြင့္ရန္အတြက္ ေန႔တာတိုရန္ လိုအပ္သည္။

အပင္ႀကီးထြားမႈႏွင့္ ပန္းပြင့္မႈအေပၚ အပူခ်ိန္ႏွင့္ အလင္းေရာင္သည္ လႊမ္းမိုးသည္။

ပင္ပိုင္းႀကီးထြားရန္အတြက္ ေနေရာင္ျခည္ အျပည့္အဝႏွင့္ေန႔တာရွည္ၿပီး ျမင့္မားေသာအပူခ်ိန္ ၂၀-၂၈ ဒီဂရီ ဆဲလ္ဆီးယပ္ လိုအပ္ပါသည္။ ပန္းပြင့္ရန္အတြက္ ေန႔တာတိုၿပီး နိမ့္က်ေသာ အပူခ်ိန္ ၁၀-၂၈ ဒီဂရီ ဆဲလ္ဆီးယပ္ လိုအပ္ပါသည္။

စိုက္ပ်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈ အေကာင္းဆုံး အေျခအေနမွာ ေန႔အပူခ်ိန္ ၂၀-၂၈ ဒီဂရီ ဆဲလ္ဆီးယပ္ ႏွင့္ ည အပူခ်ိန္ ၁၅-၂၀ ဒီဂရီ ဆဲလ္ဆီးယပ္တြင္ ျဖစ္ပါသည္။

ဂႏၶမာအပင္သည္ မနက္ခင္း ေနေရာင္ျခည္ ၅-၆ နာရီၾကား ေန႔စဥ္ ရရွိရန္ လိုအပ္သည္။

၄။ ေျမ

ဂႏၶမာပန္းပင္ စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ ေျမခ်ဥ္ငန္ဓာတ္ ၆.၅-၇.၅ သဲႏႈန္းေျမအမ်ိဳးအစား ေရစီးဆင္းမႈ ေကာင္းမြန္ေသာ ေရမဝပ္ေသာ ေျမျဖစ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

၅။ စိုက္ပ်ိဳးနည္း

စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ မိမိႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ မ်ိဳးမ်ားကို မစိုက္ပ်ိဳးခင္ မ်ိဳးပ်ိဳးပင္ေရာင္းခ်သူမ်ားမွ ႀကိဳတင္မွာယူ စိုက္ပ်ိဳးၾကပါသည္။ ဂႏၶမာပန္းမ်ားကို စိုက္ခင္းမ်ား၊ မွန္လုံအိမ္မ်ား ႏွင့္ အိုးမ်ားထဲတြင္ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စိုက္ခင္းမ်ားျဖင့္ အမ်ားဆုံး စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ မိမိလိုခ်င္ေသာ ပန္းပြင့္အေနအထားေပၚ မူတည္ၿပီး ပင္ၾကားအကြာအေဝး ၈ လက္မ မွ ၁၈-၂၄ လက္မ ထား၍ စိုက္ပ်ိဳးၾကပါသည္။

မိမိ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ရန္ ရည္႐ြယ္ေသာ ပန္းပြင့္အမ်ိဳးအစား တစ္ပြင့္တည္းႀကီး၍ အရည္အေသြး ရွိေသာပန္း၊ ပေဒသာ အခိုင္လိုက္ အပြင့္မ်ားေသာ ပန္းခိုင္မ်ား စသျဖင့္ ရရွိလိုေသာ ပန္းအေနအထား မူတည္ျခင္းျဖစ္သည္။

စိုက္ပ်ိဳးမည့္ေျမေနရာအား ထယ္ႏွစ္စပ္ထိုး၍ စိုက္ေဘာင္မ်ားကို ျပင္ဆင္ရပါမည္။ ေကာင္းစြာေဆြးေျမ့ ေသာ သဘာဝေျမေဆြးမ်ားကို ေျမျပင္ခ်ိန္တြင္ မိမိေျမ အမ်ိဳးအစားေပၚ မူတည္ၿပီး ထည့္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။

ေျမခံအျဖစ္ N:P:K ဓာတ္ေျမဩဇာတြင္ P ႏွင့္ K မ်ားေသာ ဓာတ္ေျမဩဇာ ထည့္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။

ေကာင္းစြာေဆြးေျမ့ေသာ ႏြားေခ်းေဆြးအား ၂၀-၂၅ tan/ha ( ၈ တန္/ဧက) ထည့္သြင္းေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။

တစ္ဧကတြင္ ၂၀ ကီလိုဂရမ္ (N) (၁၈ ပိႆာ) ယူရီးယားဓါတ္ေျမဩဇာ ၊ ၆၄ ကီလို ဂရမ္ (P2O5) (၃၈.၄ ပိႆာ)၊ တီစူပါဓါတ္ေျမဩဇာ ၊ ၃၂ ကီလိုဂရမ္ (K2O)(၁၉.၂ ပိႆာ) ပိုတက္ဓာတ္ေျမဩဇာ တို႔အား ေျမခံအျဖစ္ထည့္သြင္းရန္ လိုအပ္ပါသည္။

စိုက္ၿပီး ၁၅ ရက္သားတြင္ ႏြားေခ်းေဆြး တစ္ျပည္ ေရ ၂ ဂါလံျဖင့္ ပ်စ္ပ်စ္ေရေဖ်ာ္ၿပီး ေဖ်ာ္ရည္ တစ္ဆေရ ၁၀ ဆျဖင့္ ေလာင္းေပးျခင္း(သို႔) ႏွမ္းဖတ္ တစ္ပိသာ ႏြားေခ်း ၂ ျပည္

(ႏြားေခ်းမထည့္လိုပါက ယူရီးယား ႏို႔ဆီဘူး ၁ ဘူး) ေရ ၂ ဂါလံျဖင့္ (၃-၄) ရက္ အပုပ္စိမ္ထားေသာ အပုပ္ရည္ တစ္ဆ ေရ ၁၀ ဆ ျဖင့္ ေဖ်ာ္ေလာင္းျခင္း ျပဳလုပ္ပါ။

စိုက္ၿပီးသည္မွ (၅) ပတ္အတြင္း (၁၅) ရက္အၾကာ ေျမဩဇာအရည္ စတင္ေလာင္းသည္မွ စတင္၍ (၁-၂) ပတ္တစ္ခါ ႏြားေခ်းေဆြးအရည္ (သို႔) အပုပ္ရည္ကို ေဖ်ာ္ေလာင္းပါ။

ႏြားေခ်းေဆြးရည္ (သို႔) ႏွမ္းဖတ္ပုပ္ရည္ေလာင္းရန္ အခက္ခဲရွိေသာ စိုက္ခင္းေနရာမ်ားတြင္ ယူရီးယားေျမဩဇာကို ေျမႀကီးထဲသို႔ ထည့္သြင္းျခင္းထက္ အပင္သို႔ေရေဖ်ာ္ျဖန္းျခင္းကို ပင္ပိုင္း ႀကီးထြားသည့္ကာလ ( စိုက္ၿပီးသည္မွ (၅) ပတ္ အတြင္း) ႏွစ္ပတ္ တစ္ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ရပါမည္။

အဖူးဝင္လာသည့္အခ်ိန္ အပြင့္အားေပး ေဟာ္မုန္းကို ျဖန္းႏိုင္ပါသည္။ ေျမဩဇာေဖ်ာ္ရည္ (ႏြားေခ်း(သို႔) ၾကက္ေခ်း ေဖ်ာ္ရည္ (သို႔) အပုပ္ရည္) ျပဳလုပ္ၿပီး ေလာင္းရန္ အဆင္ေျပေသာ စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ ေျမဩဇာ အရည္အား စိုက္ၿပီး ၁၅ရက္သားမွ အပြင့္ပြင့္သည္အထိ (၁-၂) တစ္ႀကိမ္ ေလာင္းရပါမည္။

ထို႔အျပင္ (P2O5) ႏွင့္ (K2O) တို႔ အခ်ိဳးအစားအရ ပိုမိုပါဝင္ေသာ ႐ြက္ျဖန္းေျမဩဇာမ်ား ျဖန္းျခင္းကို (၂) ပတ္ တစ္ႀကိမ္ျဖန္းေပးျခင္းကို ေျမဩဇာအရည္မ်ား ျပဳလုပ္သုံးစြဲရန္ အဆင္မေျပေသာ စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။

အ႐ြက္ျဖန္းေဆးကို မသုံးဘဲ ေျမႀကီးထဲကိုသာ ထည့္သြင္းမည္ဆိုပါက N:P:K ဓာတ္ေျမဩဇာ ဝ.၅း၁း၁ ရွိေသာ ကြန္ေပါင္း ေျမဩဇာကို ၂ ေပ ခြဲ _ ၁၈ ေပ ရွည္ေသာ စိုက္ေဘာင္တြင္ တစ္ျပည္ခြဲႏႈန္းျဖင့္

အပင္ တစ္လသားအ႐ြယ္ေပါင္းလိုက္ေသာ အခ်ိန္တြင္ ထည့္သြင္းေပးရပါမည္။ ေကာင္းစြာေဆြးေျမ့ေသာ ႏြားေခ်းေဆြး ေျမေဆြးမ်ားအား ထည့္သြင္းေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ပါသည္။

ဂႏၶမာပန္းသည္ ေျမေဆြးမ်ား ေပါႂကြယ္ေသာ ေျမကို ပိုမို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကပါသည္။

၆။ အပင္ျပဳစုနည္း

စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ၅ ပတ္အၾကာတြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ေျမဩဇာလြန္ကဲစြာေကြၽးျခင္း မျပဳလုပ္ရပါ။ K ပါဝင္မႈ မ်ားေသာေျမဩဇာကို ပန္းပြင့္အေရာင္ အရည္ေသြးေကာင္းမြန္ေစရန္၊ ပင္စည္ သန္မာေစရန္အတြက္ ထည့္သြင္းေပးရမည္။

႐ြက္ျဖန္းအေနျဖင့္ Zn ႏွင့္ Mg ပါေသာ ႐ြက္ျဖန္းေျမဩဇာမ်ားကိုလည္း ပက္ျဖန္း ႏိုင္ပါသည္။

စိုက္ေဘာင္မ်ားအား မၾကာခဏေရသြင္းေပးျခင္းျဖင့္ စိုထိုင္းဆ ျမင့္ေစႏိုင္၍ အပင္မွ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ ေသာ္လည္း ေရဝပ္ျခင္းကို မႀကိဳက္ပါ။

စိုက္ၿပီးသည္မွ ပထမ တစ္လအတြင္း တစ္ပတ္ႏွစ္ႀကိမ္ ေရဝေအာင္ သြင္းေပးရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း တစ္လေက်ာ္ပါက တစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ (မိမိေဒသ ရာသီဥတုေပၚ မူတည္၍) ေရသြင္းေပးရပါမည္။

စိုက္ပ်ိဳးၿပီးသည္မွ တစ္လအၾကာတြင္ လက္ေပါင္းလိုက္ျခင္း စတင္ျပဳလုပ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အပင္သက္တမ္း တစ္ေလ်ာက္ေပါင္းကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္ျခင္းသည္ ပိုးေရာဂါ ကင္းစင္ကာ အပင္ႀကီးထြားမႈ အတြက္ အေထာက္အကူျပဳ သကဲ့သို႔ ပန္းပြင့္အထြက္ကိုလည္း တိုးေစပါသည္။

အပင္မွ ထိပ္ၫႊန႔္ေခါင္ႏွိမ္ျခင္း (ပုံ ၂) ကို စိုက္ၿပီး တစ္လအၾကာတြင္ ျပဳလုပ္၍ ေဘးအၫႊန႔္မ်ား ထြက္လာမည္။

ထြက္ရွိလာေသာ အၫႊန႔္မ်ားမွ မိမိ ရယူလိုေသာ ပန္းပြင့္အေနအထားႏွင့္ ေ႐ြးခ်ယ္ထားေသာ မ်ိဳးကို မူတည္ၿပီး ၾကားၫႊန႔္မ်ား(ပုံ ၁)ကို အပတ္စဥ္ ဖယ္ရွားျခင္းကို ျပဳလုပ္ရပါမယ္။

အပင္ ႀကႌးထြားလာသည္ႏွင့္အမွ် ထားရွိေသာ ေဘးကိုင္းမ်ား ယိုင္လဲက်ိဳးျခင္းမရွိေစရန္ ဝါးတန္းမ်ားျဖင့္ ထိန္းေပးရမည္။ (ပုံ၃)

၇။ ပိုးေရာဂါမ်ား

ပ်၊ ျဖဳတ္၊ ႐ြက္ထြင္းပိုး၊ ႐ြက္စားပိုး၊ ႐ြက္လိပ္ပိုး၊ သရစ္ပိုးမ်ား က်ေရာက္တတ္ပါသည္။ ai.imidacloprid odku Lambda-cyhalothrin ပါဝင္ေသာပင္လုံးျပန႔္ ပိုးသတ္ေဆး မ်ားသုံးစြဲႏိုင္ပါသည္။

အျမစ္ပုပ္၊႐ြက္ေျပာက္ေရာဂါ၊ပင္ညႇိဳးေရာဂါ၊ သံေခ်းေရာဂါ၊ မိုစိတ္ေရာဂါ၊ အပင္ပုေရာဂါ၊ Powdery mildew ေရာဂါမ်ား က်ေရာက္တတ္ပါသည္။ မႈိေရာဂါကို Sulphur သို႔Copper ပါေသာမႈိသတ္ေဆးကို သုံးစြဲႏွိမ္နင္းႏိုင္ပါသည္။

၈။ ခူးဆြတ္ျခင္း

ေ႐ြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးသည့္မ်ိဳးအလိုက္ ပန္းစပြင့္သည္မွ ၄ ရက္ျခားတစ္ႀကိမ္ ခူးဆြတ္ႏိုင္ပါသည္။ ပန္းပြင့္ အေနအထား ေဈးကြက္ အနီးအေဝးေပၚ မူတည္၍ မနက္ခင္း ေအးေသာအခ်ိန္တြင္ ခူးဆြတ္သင့္ပါသည္။

၉။ ျပန္လည္မ်ိဳးရယူျခင္း

နည္း (၂) နည္းျဖင့္ မ်ိဳး ျပန္လည္ရယူႏိုင္ပါသည္။ (၁) အျမစ္ေဘးမွထြက္လာေသာ သားတက္မွ မ်ိဳးပ်ိဳးပင္ ရယူျခင္း ႏွင့္ (၂) က်န္းမာသန္စြမ္းေသာ အပင္ထိပ္ၫႊန႔္မွ ျဖတ္၍ အျမစ္ေဖာက္ ပ်ိဳးပင္ျပဳလုပ္ျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။

စိုက္ပ်ိဳးသူမ်ားမွာ ပထမနည္းကို အသုံးျပဳ၍ မ်ိဳးျပန္လည္ရယူၾကပါသည္။ ပထမနည္းမွ ပ်ိဳးပင္မ်ားအား ပ်ိဳးေဘာင္မ်ားတြင္ ထပ္မံပ်ိဳးေထာင္ျခင္းမျပဳလုပ္ဘဲ စိုက္ေဘာင္မ်ားသို႔ တိုက္႐ိုက္စိုက္ပ်ိဳးၾကကာ ပ်ိဳးေထာင္ျခင္းသည္ ကုန္က်စရိတ္ေလ်ာ့က်ေစပါသည္။

ပထမနည္းမွာ မိမိစိုက္ခင္းမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးခူးဆြတ္ၿပီးေသာပန္းပင္မ်ားကို ေျမႀကီးမွ၁၀-၁၅စင္တီမီတာ အျမင့္ထိျဖတ္ပါ။ ပန္းပြင့္ခူးၿပီးခ်ိန္ ဇန္နဝါရီ-ေဖေဖၚဝါရီလမ်ားတြင္ အပင္ကိုေရသြင္းပါ။ ေျမဩဇာေကြၽးပါ။

အပင္ေျခမွ သားတက္မ်ား ထြက္လာမည္။ သားတက္အပင္ငယ္မ်ား ၁၀-၁၅စင္တီမီတာ အျမင့္ေရာက္ ခ်ိန္ သန႔္ရွင္းေသာ ဓားထက္ထက္ျဖင့္ ျဖတ္ပါ။ ပ်ိဳးေဘာင္ျပဳလုပ္၍ ျပန္လည္စိုက္ပ်ိဳးထားပါ။

ပ်ိဳးေဘာင္တြင္ တစ္လအၾကာ စိုက္ခင္းသို႔ေျပာင္းေ႐ြ႕စိုက္ပ်ိဳးပါ။ ( ဝယ္ယူခ်ိန္ စိုက္ပ်ိဳးရန္အသင့္ ပ်ိဳးပင္မ်ားျဖစ္လာပါ သည္။)

ဒုတိယနည္းမွာ က်န္းမာသန္းစြမ္းေသာ မိခင္အပင္မွ ထိပ္ၫႊန႔္မ်ား ၇-၅ စင္တီမီတာျဖတ္ပါ။ သဲေဘာင္ကို အရိပ္ေအာက္တြင္ျပဳလုပ္ပါ။ ျဖတ္ထားေသာအၫႊန႔္မ်ားအား ေကာ့ပါးပါေသာမႈိသတ္ေဆးႏွင့္ခဏစိမ္ပါ။ ၿပီးရင္ သဲေဘာင္ေပၚ ပ်ိဳးပါ။

သဲေဘာင္ေပၚတစ္ရက္ ေရ ၄-၅ ႀကိမ္ေလာင္းပါ။ ၂-၃ ပတ္ ၾကာေသာအခါ အျမစ္ထြက္လာမည္။ ပ်ိဳးေဘာင္ျပဳလုပ္ၿပီး ပ်ိဳးေထာင္ထားၿပီး စိုက္ေဘာင္သို႔ ေျပာင္းေ႐ြ႕စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည့္ ပ်ိဳးပင္မ်ား ရရွိမည္ျဖစ္ပါသည္။

ေမလတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္မ်ားမွ တစ္လအၾကာ ဇြန္လတြင္ အၫႊန႔္ျဖတ္သည့္အခါ ဒုတိယနည္းကို အသုံးျပဳမ်ိဳးရယူကာ ျပန္လည္ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည္။

ပထမနည္းျဖင့္ ပ်ိဳးပင္မ်ား ရယူစိုက္ပ်ိဳးၾကျခင္းကို ပိုမိုသုံးစြဲၾကပါသည္။ သက္တမ္း အပင္ပ်ိဳးပင္ထုတ္လုပ္သည္မွအစ ပန္းပြင့္သည္အထိ ဂႏၶမာပန္းပင္၏သက္တမ္းမွာ မ်ိဳးအလိုက္ ၆လအထိ ၾကာျမင့္ႏိုင္ပါသည္။