လူ႕တန္ဖိုးေမ့ေလ်ာ့ခံရျခင္း

အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ လူသားတစ္ေယာက္ ေသဆံုး (သုိ႔မဟုတ္) ဒဏ္ရာရခဲ့သည့္ မႈခင္းမ်ား အနက္ အလုပ္သမားမ်ား လုပ္ငန္းခြင္ အတြင္း မေတာ္တဆ မႈႏွင့္ ေပါ့ေလ်ာ့မႈေၾကာင့္ျဖစ္ပြားသည့္ မႈခင္းမ်ားမွာ အမ်ားဆံုးပါ၀င္ေနပါသည္။ လက္ရိွအေျခအေနမ်ားအရ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သား ရွားပါးျခင္း၊ အလုပ္သမားမ်ား လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳနည္းပါးျခင္းတုိ႔အျပင္ လုပ္ငန္းရွင္သူေဌး ကုိယ္တုိင္က အလုပ္သမားမ်ား၏ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းေရးအတြက္ တာ၀န္ယူမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈနည္းပါးျခင္းက အဓိကအေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ေနပါသည္။

အမႈႀကီးဆယ္မ်ိဳး အပါအ၀င္ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံ လံုးတြင္ ျဖစ္ပြားသည့္ မႈခင္းအားလံုးအနက္ လုပ္ငန္းခြင္ မေတာ္တဆမႈႏွင့္ ေပါ့ေလ်ာ့မႈ တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚသည့္ ေသဆံုး၊ ဒဏ္ရာရမႈမွာ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔အထိရိွေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖဲြ႕ဌာနခ်ဳပ္၏ မႈခင္းႏွစ္ခ်ဳပ္စာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။ ကာယကံရွင္အလုပ္သမား၏ လုပ္ငန္းပုိင္းဆုိင္ရာ အသိပညာနည္းပါးမႈ၊ လုပ္ငန္းရွင္၏ နည္းပညာဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့အားနည္းမႈႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ အားနည္းျခင္းတု႔ိေၾကာင့္ လူေသဆံုး၊ ဒဏ္ရာရမႈျဖစ္စဥ္၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ သက္ဆုိင္ရာမိသားစု၀င္မ်ား ေန႔စဥ္ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀ၾကရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းအေျခ အေနကုိ စနစ္တက်ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရန္ အေရးတႀကီးလုိအပ္ေနေၾကာင္း လုပ္ငန္းခြင္ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ Global Enchanting Eduction Center မွ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အရည္အေသြးစစ္ေဆးေရးအရာရိွ ဦးေအာင္ကုိကေျပာသည္။

‘‘လုပ္ငန္းခြင္အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးက ဘယ္ေလာက္အေရးပါလဲဆိုရင္ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ေသတာနဲ႔ သူ႔ေနာက္က မိသားစု၀င္ေတြလည္း ဒုကၡေရာက္ၾကတာပဲ။ လူကုိလူလုိျမင္ရင္ သူေဌးတုိ႔၊ အင္ဂ်င္နီယာတုိ႔ကုိတင္ တန္ဖုိးထား အေရးေပးေနရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အလုပ္သမားလည္း လူပါပဲ’’ဟု ဦးေအာင္ကုိက ေျပာသည္။

‘‘တန္ရာတန္ေၾကးနဲ႔ အလုပ္ေပးထားတယ္ဆိုၿပီး မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္မလုပ္ဘဲ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္နဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက အလုပ္သမားေတြရဲ႕ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈေတြ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ႔ ကာကြယ္ေပးသင့္ပါတယ္’’ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖဲြ႕ဌာနခ်ဳပ္မွ အၿငိမ္းစားရဲမွဴးႀကီးၫြန္႔လိႈင္ကေျပာသည္။ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုးအတုိုင္းအတာႏွင့္ ျဖစ္သမွ် မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားအနက္ လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ လူေသဆံုး၊ ဒဏ္ရာရမႈမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနျခင္းကို ရည္ရြယ္၍ အၿငိမ္းစားရဲမွဴးႀကီးက ေျပာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယခုႏွစ္အတြင္း သိသာထင္ရွားေသာ လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈအျဖစ္ ဧၿပီလက ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး အလံုၿမိဳ႕တြင္ ၿဖိဳလက္စအေဆာက္အအံုၿပိဳက်ေသာေၾကာင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးအလုပ္သမားသံုးဦး ေသဆံုးခဲ့သည္။

ဥပေဒအရ လုပ္ငန္းရွင္တြင္ တာ၀န္အျပည့္အ၀ရိွေသာ္လည္း အဆိုပါအမႈမ်ိဳးမွာ က႐ုဏာေၾကးဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ထားသည့္ ေလ်ာ္ေၾကးႏွင့္ပင္ အမႈပိတ္သိမ္းေလ့ရိွေသာေၾကာင့္ ဥပေဒအရ အားနည္းခ်က္မ်ားရိွေၾကာင္း အလုပ္သမားအေရးေဆာင္ရြက္သူ ေရွ႕ေနဦးျမင့္ဦးကေျပာသည္။ ထုိ႔အျပင္ သတၱဳတူးေဖာ္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားစြာရိွေနသည့္ ဖားကန္႔၊ ရမည္းသင္းႏွင့္ သပိတ္က်င္းၿမိဳ႕နယ္ကဲ့သို႔ ေဒသမ်ားတြင္လည္း လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈေၾကာင့္ အလုပ္သမားေသဆံုးမႈ မၾကာခဏျဖစ္ပြားေနၿပီး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား ထိေရာက္ေသာအေရးယူမႈမ်ိဳး မရိွခဲ့ေၾကာင္း ဦးျမင့္ဦးကေျပာသည္။

‘‘ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ကန္ထ႐ုိက္ကတစ္ဆင့္ ေန႔စား၀င္လုပ္ရတာဆုိေတာ့ သူတို႔ကုိယ္ပုိင္အလုပ္သမားေတြ၀တ္တဲ့ ၀တ္စံုေတြမရပါဘူး။ ေတာင္းေတာ့ မင္းတုိ႔အတြက္မပါဘူးလို႔ အလုပ္သမားေခါင္းကေျပာတယ္။ လုပ္ႏုိုင္ရင္လုပ္၊ မလုပ္ႏုိင္ရင္ထြက္လို႔ေျပာေတာ့လည္း ဒီလိုပဲလုပ္ေနရတာေပါ့’’ဟု ဘုရင့္ေနာင္ပြဲ႐ံုအနီး ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုမွ အသက္(၁၈)ႏွစ္အရြယ္ ေဆာက္လုပ္ေရးအလုပ္သမား ေ၀လြင္ကေျပာသည္။ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ ေသဆံုး၊ ဒဏ္ရာရပါက က်န္ရစ္သူမိသားစုကုိ လုပ္ငန္းရွင္ကေပးသည့္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြ သိန္းဆယ္ဂဏန္းခန္႔ ေငြေၾကးပမာဏမွာ ကာယကံရွင္မိသားစုအတြက္ အလြန္မ်ားသည့္ ေငြေၾကးအျဖစ္ ထင္မွတ္ေနျခင္းကလည္း အေရးယူမႈအပုိင္းအားနည္းရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးျမင့္ဦးက သံုးသပ္သည္။

‘‘မိသားစု၀င္ေတြက တစ္ခါမွမရဖူးတဲ့ ေငြေၾကးကုိယူၿပီး ျပန္သြားတယ္။ ကုန္လည္းကုန္ေရာ ဒုကၡေတြေရာက္ကုန္ၾကတယ္။ ေငြရေရးအတြက္ အျမန္ေက်ေအးလိုက္ေတာ့လည္း အေရးယူတဲ့အပုိုင္း မထိေရာက္ေတာ့ဘူးေပါ့’’ဟု ဆိုပါသည္။ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားစြာရိွေနသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ လုပ္ငန္းခြင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၌ Safety First ဟူသည့္ ဗီႏုိင္းမ်ား ဟိတ္ဟန္ႀကီးႀကီး ထားရိွၾကေသာ္လည္း အမွန္တကယ္တြင္မူ လိုက္နာမႈမ်ားနည္းေၾကာင္း စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ ကြၽန္ေတာလမ္းရိွ ကားပါကင္ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္မွ ေန႔စားအလုပ္သမား ဦးလွစုိးက ေျပာသည္။ ‘‘ကုမၸဏီေတြက သူတို႔ကုိယ္ပုိင္အလုပ္သမားေတြကုိပဲ လုပ္ငန္းသံုး၀တ္စံုေပးတာ။ ကြၽန္ေတာ္တု႔ိလုိ ကန္ထ႐ုိက္ကေခၚလို႔ လာလုပ္တဲ့သူေတြကုိ မေပးဘူး။ ဒီအတုိင္းပဲ လုပ္ေနရတာပဲ။ တစ္ခါတစ္ေလ အျမင့္ေတြတက္ရင္ေတာင္ ပုဆုိးကြင္းသုိင္းၿပီး တက္ရတာ’’ဟု ဆုိသည္။

‘‘အလုပ္သမားအမ်ားစုက ဗဟုသုတနည္းသလုိ လုပ္ငန္းရွင္ကလည္း တာ၀န္ယူမႈအားနည္းတယ္။ အလုပ္သမားကုိယ္တုိင္က အျမင့္တက္ရင္ လုိအပ္တဲ့လံုၿခံဳေရး၀တ္စံုလုိခ်င္ရင္ေတာင္ အလုပ္ပုိင္ရွင္က ထုတ္မေပးတာမ်ိဳးရိွတယ္။ ဒီမွာလက္ရိွသံုးေနတဲ့ ၀တ္စံုေတြကလည္း အရည္အေသြးညံ့ပါတယ္။ လုိအပ္ခ်က္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပါ’’ဟု Global Enchanting Eduction Center မွ အတုိင္ပင္ခံ ဦးေ၀ၿဖိဳးဦးကေျပာသည္။ လုပ္ငန္းခြင္အႏၲရာယ္ အမ်ားဆံုးရင္ဆုိင္ေနရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ သေဘၤာက်င္း၊ သတၱဳႏွင့္ ေရနံတူးေဖာ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားအျပင္ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစု အလုပ္လုပ္ေနသည့္ အထည္ခ်ဳပ္ကဲ့သို႔ စက္႐ံုမ်ားျဖစ္ေနၿပီး ကြၽမ္းက်င္လုပ္သားရွားပါးျခင္းကလည္း မေတာ္တဆျဖစ္ပြားမႈမ်ားျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း Hertz ElectriGroup အမည္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားမ်ားအား လွ်ပ္စစ္၀ိုင္ယာရိန္းတပ္ဆင္နည္း သင္တန္းေပးေနသည့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ကုိတင္ေမာင္လတ္ကေျပာသည္။

‘‘အမ်ားစုက လုပ္ရင္းနဲ႔တတ္လာတာ။ ဒါေပမဲ့ နည္းပညာက တုိးတက္လာေတာ့ တခ်ိဳ႕အပုိင္းေတြမွာ လိုအပ္ခ်က္ေတြရိွတယ္။ စာေတြ႕မရိွၾကေတာ့ ပညာရပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အခက္အခဲရိွၾကတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရးပုိင္းမွာျဖစ္ျဖစ္ ၀ိုင္ယာရိန္းပုိင္းမွာျဖစ္ျဖစ္ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သားေတြသံုးဖို႔ လိုသလို အရည္အေသြးမီတဲ့ အကာအကြယ္ပစၥည္းေတြ ထုတ္ေပးႏိုင္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒီအလုပ္ေတြက တစ္ခ်က္အမွားမခံဘူးေလ’’ဟု ကုိတင္ေမာင္လတ္ကေျပာသည္။ ‘‘အလုပ္ရွင္ေတြကလည္း အလုပ္သမားေတြ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ထိခိုက္မႈျဖစ္လာရင္ ကုမၸဏီနာမည္မပ်က္ဖုိ႔ပဲ ဦးစားေပးေျဖရွင္းၾကတာ။ အရည္အေသြးည့ံၿပီး တကယ့္ကုိ အကာအကြယ္မေပးႏုိင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ၀ယ္ေပးထားတာကုိက အဓိပၸာယ္မရိွပါဘူး။

အလုပ္ရွင္ေတြဘက္က ေတာ္ေတာ္ေလးစိတ္၀င္စားမႈနည္းပါးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အႀကံျပဳခ်င္တာကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔အျပင္ အစိုးရကုိယ္စားလွယ္တာ၀န္ရိွသူေတြက စည္းကမ္းခ်က္ေတြ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ထုတ္ျပန္ၿပီး သတိေပးဖို႔လိုေနပါၿပီ’’ဟု ဦးေအာင္ကုိက အႀကံျပဳသည္။
လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈျဖစ္ၿပီး လူေသဆံုး/ဒဏ္ရာရမႈမ်ားအနက္ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လူေသမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္ေနေၾကာင္း အလုပ္သမား၊ အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ လူမႈဖူလံုေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ အလုပ္႐ံုႏွင့္ အလုပ္သမားဥပေဒ စစ္ေဆးေရးဦးစီးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

‘‘ဆိုက္မွာေတာ့ safety First ေတြ ဘာေတြ လာေျပာမေနနဲ႔။ ဘာမွကုိ ျပင္ဆင္မႈမရိွတာ။ ေနပူပူ၊ မုိးရြာရြာ တစ္ခ်ိန္လံုး အင္အားအကုန္သံုးၿပီး လုပ္ရတာ။ ဒီၾကားထဲ အလုပ္သမားေခါင္းက ေန႔စားခကုိ ျဖတ္ယူတာ ခံရေသးတာ။ ဒီနားမွာေတာ့ အလုပ္သမားရပုိင္ခြင့္ေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြ အားလံုးနီးပါးမသိၾကပါဘူး။ ကုိယ္ျဖစ္ကုိယ္ခံပဲ’’ဟု ဆင္မလိုက္သေဘၤာက်င္းတြင္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ ကုိဖုိး၀ကေျပာသည္။ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း မေတာ္တဆမႈမ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္ေသဆံုးမႈေလ်ာ့က်ေရးအတြက္ လုပ္ငန္းခြင္သံုးပစၥည္းမ်ား သံုးစြဲလုပ္ကုိင္စဥ္ ထိခိုက္ေသဆံုးမႈျဖစ္ပါက သက္ဆုိင္ရာကုမၸဏီႏွင့္ စစ္ေဆးႀကီးၾကပ္သူတို႔ကုိ တရားစြဲဆိုသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အလုပ္႐ံုႏွင့္ အလုပ္သမားဥပေဒစစ္ေဆးေရးဦးစီးဌာန တာ၀န္ရိွသူတစ္ဦးက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္၍ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ထုိ႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အသံုးျပဳေနသည့္ လံုၿခံဳေရးပစၥည္းမ်ားမွာ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ လံုၿခံဳေရးအာမခံမရိွဘဲ အသံုးျပဳေနသျဖင့္ မၾကာမီထြက္ရိွမည့္ လုပ္ငန္းခြင္ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာနည္းဥပေဒတြင္ လံုၿခံဳေရးပစၥည္းမ်ား စစ္ေဆးသည့္ အဖဲြ႕ဖဲြ႕၍ အေရးယူႏုိင္ေရး ဥပေဒေရးဆဲြသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုပါ၀န္ႀကီးဌာနမွ သတင္းရရိွသည္။ အလုပ္သမားမ်ား၏ လုပ္ငန္းခြင္အႏၲရာယ္ထိခိုက္မႈအတြက္ အကာအကြယ္ေပးေသာဥပေဒမ်ား ထုတ္ျပန္ေပးမည္ကုိ ေမွ်ာ္လင့္ေသာ္လည္း အမွန္တကယ္ အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးမွာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာရိွေနေၾကာင္း အလုပ္သမားအေရးေဆာင္ရြက္သူ ေရွ႕ေနဦးေန၀င္းက ေထာက္ျပေျပာဆုိသည္။ ‘‘အလုပ္ရွင္ေတြကုိယ္တုိင္ အလုပ္သမားေတြရဲ႕လံုၿခံဳေရးအတြက္ အာ႐ံုစုိက္မႈအားနည္းတယ္။ အက်ိဳးအျမတ္ကုိပဲ ဦးစားေပးတာမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။

အလုပ္သမားဆိုတာလည္း စီးပြားဖက္ခ်င္းပဲေလ။ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ ထိခိုက္သြားရင္ ေနာက္က သူတုိ႔မိသားစုပါ ဒုကၡေရာက္တာ။ ၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ အေရးယူမႈအပုိင္းမွာ လက္ေတြ႕ပါဖို႔ေတာ့ လိုတယ္’’ဟု ေျပာသည္။ ‘‘လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာဌာနတာ၀န္ရိွသူေတြ လက္တဲြညီညီနဲ႔ ၀ုိင္း၀န္းေျဖရွင္းရင္ေတာ့ ရဲတပ္ဖဲြ႕ရဲ႕ မႈခင္းစာရင္းမွာလည္း မေတာ္တဆမႈေၾကာင့္ အျပစ္မဲ့သူေတြေသတဲ့ႏႈန္း ေလ်ာ့သြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္’’ဟု အၿငိမ္းစားရဲမွဴးႀကီးၫြန္႔လိႈင္ကေျပာပါသည္။

Credit: 7 Days News Journal