PLHIV မ်ား၏ စိတ္ဓါတ္ခြန္အားကို စက္ဘီးစီးျမွင္႔တင္ေနသူ လားရိႈးေရာက္ရွိ

PLHIV မ်ား၏ စိတ္ဓါတ္ခြန္အားကို စက္ဘီးစီးျမွင္႔တင္ေနသူ လားရိႈးေရာက္ရွိ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ PLHIV (People living with HIV) အိတ္ရွ္အိုင္ဗြီ ကူးစက္ေ၀ဒနာ ခံစားေနရသူမ်ား၏ စိတ္ဓါတ္ ခြန္အားကို ျမွင့္တင္လို၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္၀ွမ္းသို႔ စက္ဘီးစီးနင္းရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု တစ္ကိုယ္ေတာ္ စက္ဘီးစီးနင္းသူ H.I.Vေရာဂါသည္္ ကိုစရကိုမွ ဇန္န၀ါရီလ (၂၈) ရက္ေန႔က လားရွိဳးျမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိစဥ္ ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ကိုစရကိုမွာ စက္ဘီးစီးနင္းျဖတ္သန္းသည့္ ေဒသ ၄၉ ခု ရွိၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၿမိဳ႕ေပါင္း ၂၅၈ ၿမိဳ႕သို႔ စက္ဘီးစီး ျဖတ္သန္းမည္ ျဖစ္သျဖင့္ စက္ဘီးစီးခ်ိန္ တစ္နွစ္ခန္႔ ၾကာမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားေၾကာင္း ယခု ရန္ကုန္မွ လားရွိဳးသို႔ စီးနင္းရာ မိုင္ေပါင္း ၁၈၆၀ မိုင္ ၀န္းက်င္ရွိေၾကာင္းႏွင့္ ရန္ကုန္၌ပင္ ခရီးဆံုးမည္ဟု သိရသည္။

“စက္ဘီးစီးၿပီး တစ္ျမိဳ႕၀င္ တစ္ျမိဳ႕ထြက္နဲ႔ ေဟာေျပာမယ္၊ စကား၀ိုင္းဖြဲ႔မယ္၊ အဓိကကေတာ့ ဒီေရာဂါဟာ စိတ္ဓါတ္နဲ႔ အမ်ားၾကီးသက္ဆိုင္ပါတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ျမင္မိပါတယ္၊ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေဆးဘယ္ေလာက္ ေသာက္ေသာက္ စိတ္ဓါတ္က်ေနမယ္ ဆိုရင္ ထူးျခားမႈ မရွိနိုင္ပါဘူး၊ H.I.V နဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံမွာက လြဲမွားစြာ အရိုးစြဲေနတဲ့ အယူအဆေတြ၊ ေပးဆပ္မႈေတြ၊ ေသဆံုးမႈေတြ နည္းပါးေအာင္နဲ႔ ေရာဂါ ခံစားေနရသူေတြကိုလည္း သြယ္၀ိုက္နည္းနဲ႔ ကုသေပးတဲ့ သေဘာပါ၊ ဒီေရာဂါျဖစ္ရင္ လပိုင္းႏွစ္ပိုင္း အနည္းငယ္အတြင္း ေသဆံုးေနတတ္တယ္လို႔ ယူဆေနတဲ့ သူေတြကို လက္ေတြ႕သိရွိေအာင္ ျပတဲ့ သေဘာနဲ႔ပါ” တစ္ကိုယ္ေတာ္ စက္ဘီးစီးနင္းသူ HIV-ေ၀ဒနာရွင္ ကိုစရကိုက ေျပာသည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလကတည္းက မိမိအေနျဖင့္ ေရာဂါရွိသည္ကို သိရွိေၾကာင္း စက္ဘီးစီးက်န္းမာေရး လိုက္စားသျဖင့္ ယခုကဲ့သို႔ ေနထိုင္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စက္ဘီးျဖင့္ ျဖတ္သန္းရာၿမိဳ႕မ်ား၌ေဟာေျပာပြဲမ်ား စိတ္ဓါတ္ ခြန္အားျမွင္႔တင္ေပးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းက ဆိုသည္။

“ဒီလိုျမင္လိုက္ရေတာ့ ေကာင္းေနတဲ့ ကြ်န္ေတာ္ေတာင္ ရွက္မိသလို ခံစားရတယ္ဗ်ာ၊ တကယ္ခ်ီးက်ဴးတယ္ ေလးစားတယ္၊ ရိုးရိုးက်န္းမာေရးေကာင္းတဲ့ လူေတြေတာင္ လုပ္ျပဖို႔ သိပ္မလြယ္ဘူး၊ သူ႕လို လုပ္ျပတဲ႔ လူရွိေတာ့ေရာဂါသည္ေတြ အေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး အားျဖစ္ေစပါတယ္ဗ်ာ၊ အေတာ္ကုသိုလ္ရမွာပါ၊ ဒီလိုလူကို ႏိုင္ငံေတာ္က အသိအမွတ္ျပဳသင့္ပါတယ္” ဟု ၄င္းကို ၾကိဳဆိုသည့္ လားရိႈးၿမိဳ႕ခံ တစ္ဦးကေျပာသည္။

အဆိုပါေရာဂါသည္မွာ လိင္အေပ်ာ္အပါး လိုက္စား၊ မူးယစ္ေဆးအေၾကာအတြင္း ထိုးသြင္းမွ ကူးစက္ခ်င္းမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ၊ အျခားနည္းလမ္းမ်ားျဖင္႔လည္း ကူးစက္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေရာဂါကူးစက္ပါက အဓိကအားျဖင့္ စိတ္ဓါတ္ မက်ေစရန္ႏွင့္ ေဆးရာ၀န္မ်ား၏ ညြန္ၾကားမႈကို ေသခ်ာလိုက္နာရန္ လိုအပ္သလို ေဆးကို အခ်ိန္မွန္ေသာက္ရန္၊ ပတ္၀န္းက်င္းအေနျဖင့္လည္း ၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း စက္ဘီးစီး၍ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ စိတ္ဓါတ္ ခြန္အားျမွင္႔တင္ေနသူ ကိုစရကိုက ဆိုသည္။

၄င္းမွာ လားရိႈးၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ပိုင္း လားရွိဳးျမိဳ႕ရွိ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားကို လိုက္လံေဟာေျပာ အားေပးလ်ွက္ရွိေၾကာင္း ၿမိဳ႕ခံမ်ားထံမွ သိရွိရသည္။

ကိုစရကိုမွာ မႏၱေလး ၁၉ ဒီလမ္း၊ ၈၉/၉၀လမ္းၾကား၊ မင္းတဲအီကင္းရပ္၊ ေအာင္ေျမတာဇံျမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူျဖစ္ျပီး အသက္ ၃၅ ႏွစ္ရွိကာ စီးနင္းေသာစက္ဘီးမွာ မာရီဒါေတာင္တက္ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ျပီး၊ အဓိက ပံ့ပိုးသူမွာ နာေရးကူညီမႈ(ရန္ကုန္) မွ ဦးေက်ာ္သူမွ ၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးရွိ နာေရးကူညီမႈအသင္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေပးသလို မဂၤလာေတာင္ညႊန္႕ျမိဳ႕နယ္မွ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္း (ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္) မွ ART ႏွင့္ အားေဆး တစ္ႏွစ္စာအတြက္ ကူညီေထာက္ပ့ံထားသည္ဟု သိရသည္။

ျမစ္မခ - PLHIV မ်ား၏ စိတ္ဓါတ္ခြန္အားကို စက္ဘီးစီးျမွင္႔တင္ေနသူ လားရိႈးေရာက္ရွိ 

ဆံပင္ညႇပ္လိ႔ု စက္ကတ္ေၾကးထိရင္ HIV ပိုး ကူးႏိုင္လား

ေမး။    ။ ကၽြန္ေတာ္ဆံပင္ညႇပ္တာ ဆိုင္မွာ စက္ကက္ေၾကး ထိသြားတယ္။ အရမ္းေၾကာက္တယ္ အဓိကကေတာ့ HiV ကူးစက္မွာေၾကာက္လို႔ပါ။ ပိုးကေလထဲမွာ ဘယ္ေလာက္ထိေနႏိုင္လဲ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေဆးစစ္သင့္လဲ။ ေနာက္ျပီး ဘယ္ေနရာမွာ တိက်တဲ့ ေဆးစစ္ခ်က္ကို ရႏိုင္မလဲ။ ကာကြယ္လို႔ေရာ ရႏိုင္မလား အကုန္သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။    ။ ဆံပင္ညႇပ္လိ႔ု ကတ္ေၾကးထိျပီး HIV ပိုး ကူးႏိုင္ေခ် အလြန္နည္းပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆံပင္ညွပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြမွာ ေသြးေပရင္ အခ်ိန္တို အတြင္းေျခာက္သြားပါတယ္။ ေသြးေျခာက္တာနဲ႔ ေသြးထဲက HIV ပိုးက ေသသြားပါတယ္။ အခုေခတ္မွာ ဆံပင္ညွပ္သူေတြကလည္း HIV ကာကြယ္ေရး အသိအျမင္ေတြ တိုးလာျပီေလ၊ တစ္ခါသံုး ဓားေတြ သံုးလာတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္လည္း ေသြးမထြက္ေအာင္၊ ဓားေတြ ကတ္ေၾကးေတြ မရွေအာင္ သတိထားၾက ပါတယ္။ ဒီေတာ့ စိတ္မပူပါနဲ႔။ ကူးစက္ဖို႔ အလြန္အခြင့္အလမ္း နည္းပါတယ္။

HIV ပိုး အျပင္ေလာကမွာ အသက္ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ရွင္သလဲဆိုတာကို ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္။ ေသြးစက္က်တဲ့ ေနရာ၊ ပတ္၀န္းက်င္ အေနအထား၊ အပူခ်ိန္၊ ေလထု စိုစြတ္မႈ စတာေတြက ပိုးအသက္ရွင္မႈကို မိနစ္ပိုင္းကေန လပိုင္းအထိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဥပမာ ကားလမ္းေပၚ ေသြးစက္က်ခဲရင္ မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ပိုးေသႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေအးခန္းထဲ ထားတဲ့ ေသြးအိတ္ထဲမွာဆိုရင္ တစ္လေလာက္ အသက္ရွင္ေနႏိုင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

စိတ္မသန္႔ျဖစ္ေနလို႔ ေသြးစစ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ျပင္ပဓာတ္ခြဲခန္းေတြ၊ အစိုးရေဆးရံုေတြ၊ အန္ဂ်ီအိုေဆးခန္းေတြမွာ ေနာက္ ၃ လကေန ၆ လၾကာရင္ ေသြးစစ္လို႔ရပါတယ္။

လမင္းကို