ေမွာင္မိုက္မွာငို ကေမာၻဒီးယား မိန္းမပ်ဳိတို႔ ဘဝ

သူတို႔ ဘားဆိုင္ သို႔မဟုတ္ ကေဖးဆိုင္ တစ္ဆိုင္ဆိုင္တြင္ ထိုင္ရင္း အခ်ိန္ျဖဳန္းၾကသည္။ သူတို႔ ကေလးေတြႏွင့္ အတူတူ ကစားေလ့ ရွိၾကသည္။ ဇနီးမယားမ်ားႏွင့္အတူ ေစ်းဝယ္ ထြက္ၾကသည္။ ကေမာၻဒီးယား အမ်ိဳးသားမ်ား၏ ဘဝကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ထူးျခားသည္ဟု မထင္ရ။ သို႔ေသာ္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၄၉ ႏွစ္အတြင္း အမ်ဳိးသား ၅ ဦးတြင္ တစ္ဦးသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို မုဒိမ္းမႈ က်ဴးလြန္ရာတြင္ တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္း ပါဝင္ပတ္သက္ ေနတတ္သည္။ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ဦးေရ ျဖစ္သည္။ ထိုႏႈန္းအတိုင္းဆိုလွ်င္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား ၅၁၀,၀၀၀ ဦးသည္ မုဒိမ္းသမားေတြ ျဖစ္ေနၾကသည့္သေဘာ ျဖစ္သည္။

ကုလသမဂၢ ေဒသဆိုင္ရာ သုေတသန ျပဳလုပ္သူမ်ားသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ကေမာၻဒီးယား၊ တ႐ုတ္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ပါပူအာနယူးဂီနီႏွင့္ သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ကြင္းဆင္းၿပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ား လိင္အၾကမ္းဖက္ ခံရမႈဆိုင္ရာ သေဘာထား စစ္တမ္းမ်ားကို ေကာက္ယူခဲ့ၾကသည္။ ထိုႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ ကေမာၻဒီးယား ႏိုင္ငံသည္ အျခားအာရွ ႏိုင္ငံမ်ားထက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အဓမၼက်င့္ျခင္း၊ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း အမ်ားဆုံး ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။

ကေမာၻဒီးယား ႏိုင္ငံတြင္ အဘြားအရြယ္မွသည္၊ အေမအရြယ္၊ သမီးအရြယ္တို႔သည္ ကိုယ္ကာယ ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈ၊ စိတ္ညႇဥ္ပန္း ႏွိပ္စက္မႈ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈဒဏ္ကို အမ်ားဆုံး ခံေနရသည့္ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ဘုရင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့ေသာ ထိုႏိုင္ငံတြင္ ‘ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္သား’ ဆိုသူ ေပါင္းမ်ားစြာ၏ ဘဝမွာလည္း ရင္ေလးဖြယ္ရာ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ နာမည္လွလွေလး ေခၚထားသည့္ အလုပ္သမား ဆိုသူမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ နားလည္သည့္ စံႏႈန္းအတိုင္း ေခၚေဝၚ သုံးစြဲရလွ်င္ ‘လိင္လုပ္သား’၊ ‘လိင္ကြၽန္’၊ ‘ျပည့္တန္ဆာ’ မ်ားဟုသာ ဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။

ညအခ်ိန္ လမ္းေပ်ာ္ေလးမ်ားကို ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ အုပ္စုဖြဲ႕ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္းတို႔သည္ ပုံမွန္ အေလ့အထလို ျဖစ္ေနသည္။ ဤဇာတ္လမ္းတြင္ မွတ္တမ္းတင္ရမည့္ အမ်ိဳးသမီးေလးဦး ရွိပါသည္။ သူတို႔ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးခြင့္လည္း ရခဲ့သည္။ သူတို႔ ေလးဦးစလုံး ဖႏြမ္းပင္ လြတ္လပ္ေရး ပန္းၿခံႏွင့္ အိုလံပစ္ အားကစား႐ုံ တစ္ဝိုက္တြင္ က်က္စားေနသူမ်ား ျဖစ္သည္။ အၾကမ္းဖက္ခ်င္သူမ်ား မၾကာခဏ ေရာက္လာ တတ္ေသာေၾကာင့္ သူတို႔ဘဝကလည္း က်ီးလန္႔စာ စားဆိုသလို ျဖစ္ေနသည္။ ကိုယ္ႏွင့္ရင္းၿပီး လုပ္စားေနရေသာ ဘဝမွာ အင္မတန္ အႏၲရာယ္ မ်ားလွေၾကာင္း သူတို႔က ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔က က်င့္သားရေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။

ဆိုကနာ (၃၅ ႏွစ္)

ကြၽန္မကို အုပ္စုလိုက္ အႏိုင္က်င့္တာေတြ မ်ားလြန္းလို႔ ဘယ္ႏွႀကိမ္ ဆိုတာေတာင္ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ကြၽန္မ ဒီအလုပ္ကို ၁၇ ႏွစ္ သမီးေလာက္ ကတည္းက လုပ္ခဲ့တာ။ ေဖာက္သည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရဲ႕ စ႐ိုက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ကြၽန္မေကာင္းေကာင္း ကြၽမ္းၿပီးသား။ ကြၽန္မဆီ ေရာက္လာၾကတဲ့ လူေတြက အရက္ေလးေတြ ေထြလာတတ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ မူးယစ္ေဆး သုံးလာတဲ့ သူေတြေတာင္ ပါတယ္။ သူတို႔က ႐ိုး႐ိုးလာေပ်ာ္ၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ ၾကမ္းခ်င္ ရမ္းခ်င္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္မ ဓားကို ကိုယ္နဲ႔မကြာ ေဆာင္ထားရတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ကာကြယ္ဖို႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ လူမ်ားလာရင္ေတာ့ ၿငိမ္ေနလိုက္တာ အေကာင္းဆုံးပဲ။ ၿငိမ္မေနရင္ ကိုယ့္ကို သတ္သြားမွာေပါ့။

ကြၽန္မမွာ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွစ္မ ငါးဦးရွိတယ္။ အေဖဆုံးေတာ့ အေမကလည္း ေနမေကာင္းဘူး။ သူတို႔ ကို ပိုက္ဆံရွာေပးဖို႔ ကြၽန္မအလုပ္ လုပ္ရေတာ့တာေပါ့။ ကြၽန္မ ဒီအလုပ္က လြဲၿပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္စရာလည္း မရွိဘူး။ ပညာကလည္း မတတ္ဘူးေလ။ လူတစ္ေယာက္က အလုပ္ေပးဖို႔ မိန္းကေလး ငယ္ငယ္ေလးေတြကို ရွာေနတယ္ဆိုတာ သတင္းၾကားလိုက္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကြၽန္မ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတယ္။ သူက ကြၽန္မကို သူ႔ေဖာက္သည္ တစ္ေယာက္က ခပ္ငယ္ငယ္ ေကာင္မေလး တစ္ေယာက္နဲ႔ အိပ္ခ်င္ေနတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါနဲ႔ ကြၽန္မလည္း သူေျပာတဲ့လူနဲ႔ အိပ္လိုက္ခ်ိန္က စၿပီး ဒီဘဝကို ေရာက္ခဲ့ရေတာ့တာပဲ။

အသက္ ၂၈ ႏွစ္မွာ ေဖာက္သည္ေတြက ကြၽန္မကို သိပ္မလိုခ်င္ေတာ့ဘူး။ ကြၽန္မကို အိုၿပီတဲ့ေလ။ ဒါနဲ႔ပဲ ကြၽန္မ အဲဒီအိမ္က ထြက္ခဲ့ရတယ္။ ေဖာက္သည္ေတြ မရွိေတာ့ ဇိမ္ခန္း ပိုင္ရွင္ကို ေငြလည္း ရွာမေပးႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္မလမ္းေပၚကို ေရာက္လာရတာ။ လမ္းေပၚမွာဆိုေတာ့ ဇိမ္ခန္းလို ေစာင့္ေရွာက္ေပးမယ့္ သူေတြလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္က ကြၽန္မကို လူတစ္ေယာက္က တံတားတစ္ခုဆီ ေခၚသြားတယ္။ တံတားေအာက္မွာ လူေလးေယာက္ေတာင္ ေစာင့္ေနၾကတာ။ သူတို႔မွာ ဓားတစ္ေခ်ာင္းပါတယ္။ ကြၽန္မကို ေျခေထာက္ကို ဒဏ္ရာရေအာင္ လုပ္ၿပီး အားလုံးဝိုင္းၿပီး အဓမၼ က်င့္ၾကေတာ့တာပဲ။ ကြၽန္မကို သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္က ေဆး႐ုံေခၚသြားၿပီး ဓားဒဏ္ရာကို ကုေပးရတယ္။ ကြၽန္မ မိသားစုကေတာ့ ကြၽန္မကို ခုထိဖႏြမ္းပင္မွာ စားပြဲထိုး လုပ္ေနေသးတယ္ လို႔ပဲ ထင္ေနၾကတယ္။

ဘိုဖာ (၂၉ ႏွစ္)

ကြၽန္မမိသားစုက ဗီယက္နမ္မွာ ေနတယ္။ သူတို႔က အလြန္ဆင္းရဲေတာ့ ဖႏြမ္းပင္မွာေနတဲ့ ဦးေလးဆီကို ပို႔လိုက္တယ္။ ဒီေရာက္ေတာ့ ကြၽန္မ ဘီယာဆိုင္ တစ္ဆိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္မအသက္ ၁၅ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတယ္။ အျခားေကာင္မေလးေတြက ဘီယာ လာေသာက္တဲ့သူေတြ ဟိုကိုင္သည္ကိုင္ လုပ္ရင္ ၿငိမ္ခံၾကရတယ္။ အဲဒီလို ၿငိမ္ေနရင္ ပိုက္ဆံရတယ္။ ကြၽန္မလည္း သူတို႔လမ္းစဥ္အတိုင္း လိုက္လုပ္ရေတာ့တာေပါ့။

ကြၽန္မအလုပ္ျပဳတ္ေတာ့ ဝပ္ဖႏြမ္ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အလုပ္လုပ္ရတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ကြၽန္မရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေတြက အဲဒီပတ္ဝန္းက်င္မွာ က်င္လည္ေနၾကတာ ေၾကာင့္ပါ။ ကြၽန္မနဲ႔ ႀကံဳရတဲ့ ေဖာက္သည္ေတြက ဆင္းရဲၾကတာ မ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုက္ဆံေပးမယ္ ေျပာၿပီး ေခၚတယ္။ ပိုက္ဆံ မေပးလို႔ ျငင္းရင္ အဓမၼ က်င့္ၾကေတာ့တာပဲ။

အုပ္စုလိုက္လာၿပီး အဓမၼက်င့္တာ မ်ားလြန္းလို႔ မွတ္ေတာင္ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ျဖစ္လိုက္တိုင္းလည္း တစ္ပုံစံတည္းပဲ။ တစ္ေယာက္တည္း လာမယ္။ တည္းခိုခန္းသြားမယ္ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူေခၚသြားတာက တစ္ေနရာ။ ေနာက္က အုပ္စုလိုက္ လိုက္လာၾကတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ေနရာရာမွာ အသင့္ေစာင့္ေနၾကလိမ့္မယ္။

ပထမဆုံး အုပ္စုလိုက္ အဓမၼ အက်င့္ခံရတုန္းက လူတစ္ေယာက္ ကြၽန္မကို ဆိုင္ကယ္နဲ႔ လာေခၚတယ္။ သူက ၿမိဳ႕စြန္တစ္ေနရာ သြားမယ္ဆိုၿပီး ေခၚခဲ့တာ။ ေနာက္က ဆိုင္ကယ္ေတြနဲ႔ လူေလးငါးေယာက္ေလာက္ လိုက္လာတယ္။ သူကဆိုင္ကယ္ကို အျမန္ႏႈန္းတင္ၿပီး ေမာင္းေနေတာ့ တစ္ခုခု လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သိေပမယ့္ ခုန္လည္း မခ်ရဲဘူး။ ေတာစပ္နားေရာက္ေတာ့ ဆိုင္ကယ္ ေတြရပ္ၿပီး ေတာထဲကို ဆြဲေခၚသြားတယ္။ သူတို႔ ေျခာက္ေယာက္ေလာက္ ရွိမယ္။ တစ္ေယာက္ၿပီး တစ္ေယာက္ အဓမၼ က်င့္ၾကတယ္။ ကြၽန္မေအာ္ေတာ့ ကြၽန္မမ်က္ႏွာကို ျဖတ္႐ိုက္ၿပီး လည္ပင္းကိုလည္း ညႇစ္ထားၾကတယ္။ လူတစ္ေယာက္မွာ ဆိုရင္ ေသနတ္ေတာင္ ပါတယ္။ သူက ကြၽန္မေခါင္းကို ေသနတ္နဲ႔ ခ်ိန္ထားတယ္။ သူတို႔အားလုံး ကိစၥၿပီးသြားေတာ့ ကြၽန္မဆီမွာရွိတဲ့ ပိုက္ဆံေတြအားလုံး ယူၿပီး ေတာထဲမွာ ဒီအတိုင္း ပစ္ထားခဲ့ၾကတယ္။

ဆေရမမ္ (၂၄ ႏွစ္)

ကြၽန္မ အသက္ ၁၄ ႏွစ္သမီး ေလာက္အထိ ညီမ ဆေရနီနဲ႔အတူ ပလတ္စတစ္ ေရပုလင္းအခြံေတြ ေကာက္ခဲ့ေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဖႏြမ္းပင္နဲ႔ သိပ္မေဝးတဲ့ ကန္ဒဲလ္အရပ္က ကာရာအိုေကဆိုင္မွာ သြားၿပီး အလုပ္လုပ္တယ္။ အဲဒီမွာ အလုပ္လုပ္တာ သိပ္မႀကဳိက္ဘူး။ အဲဒီကလူေတြက အၿမဲမူးေနၿပီး ဟိုကိုင္သည္ကိုင္ အရမ္းလုပ္ၾကတယ္။

ကြၽန္မက အဲဒီအခ်ိန္အထိ အပ်ိဳေလးဆိုေတာ့ ဒီလိုလုပ္တာေတြကို မႀကဳိက္ေပမယ့္ ပိုင္ရွင္က အတင္းပဲ သူတို႔အလို လိုက္ရမယ္ဆိုၿပီး ေျပာထားတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တစ္ညမွာ ဧည့္သည္ေတြက ကြၽန္မကို အရက္ေတြ အတင္းတိုက္ၾကတယ္။ ကြၽန္မမူးေနေတာ့ ဆိုင္ရွင္က ကြၽန္မကို ပထမဆုံး အဓမၼ က်င့္ေတာ့တာပဲ။ ကြၽန္မ သူဆိုတာ သိေပမယ့္ မူးေနေတာ့ ဘာမွျပန္ၿပီး မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ေနာက္ပိုင္း ေဖာက္သည္ေတြ ေခၚတာကို လိုက္ရေတာ့တာပဲ။ ကြၽန္မမွာ မိသားစုအတြက္ ပိုက္ဆံအမ်ားႀကီး ပို႔ေပးဖို႔ လိုေနတယ္။

အသက္ ၁၇ ႏွစ္ေရာက္ေတာ့ ကြၽန္မထက္ အသက္အမ်ားႀကီး ႀကီးတဲ့ လူတစ္ေယာက္နဲ႔ လက္ထပ္လိုက္ရတယ္။ သူကကြၽန္မကို ပိုက္ဆံ နည္းနည္းပါးပါး ေပးတယ္။ သူ႔ကို အလိုရွိရွိ၊ မရွိရွိ သူလိုအပ္ခ်ိန္မွာ သူနဲ႔ အိပ္ေပးရတယ္။ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ကို ဆက္မလုပ္ရေတာ့ေပမယ့္ အဲဒီ အဘိုးႀကီးအတြက္ ကေလးေတြ တစ္ေယာက္ၿပီး တစ္ေယာက္ ထိုင္ေမြးေပးေနရေတာ့တာပဲ။

အဘိုးႀကီး ေသသြားေတာ့ ကေလးေတြကို ေကြၽးဖို႔ ကြၽန္မမွာ ပိုက္ဆံတစ္ျပားမွ မရွိဘူး။ ဒါနဲ႔ တျခားဘယ္လို နည္းကိုမွ ႀကံရာမရလို႔ မူလအလုပ္ကိုပဲ ျပန္ၿပီးေတာ့ လုပ္ရေတာ့တာပဲ။ ကြၽန္မအရင္ အလုပ္ လုပ္ခဲ့တဲ့ ေနရာကိုပဲ ျပန္လာရတယ္။ သူတို႔ကလည္း ကြၽန္မကို ျပန္လက္ခံၿပီးေတာ့ အကူအညီ ေပးတယ္။ ေနာက္ဆုံး ေဖာက္သည္ေတြက ႐ိုက္ရင္ေတာင္ ဝိုင္းၿပီးေတာ့ ကာကြယ္ေပးၾကတယ္။

တစ္ညကို ေဖာက္သည္ ေလးေယာက္ လက္ခံေပးရတယ္။ အိမ္ကို ျပန္လာရင္ လူလည္း လႈပ္ေတာင္ မလႈပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ေဖာက္သည္ တစ္ေယာက္မွ မရတဲ့ ညေတြကို ေတြးၿပီး ေၾကာက္ေနတယ္။ ပိုက္ဆံမရရင္ ကြၽန္မကေလးေတြကို ဘယ္လိုေကြၽးရမလဲ။ အိမ္လခ ဘယ္လို ေပးရမလဲေတြးၿပီး အရမ္းပူပန္ရတယ္။

ဆေရနီ (၂၂ ႏွစ္)

ကြၽန္မ မိသားစုက အရမ္းဆင္းရဲတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငယ္ငယ္ကတည္းက ပလတ္စတစ္ ေရဘူးခြံေတြ ေကာက္ရတယ္။ ေက်ာင္းလည္း မတက္ဖူးဘူး။ အသက္ ၁၆ ႏွစ္မွာ အိမ္ေထာင္ က်ခဲ့တယ္။ ကေလးရလာေတာ့ အိမ္တြင္းမႈပဲ လုပ္ရတယ္။ ကြၽန္မ ေယာက္်ား ေထာင္က် သြားေတာ့ ပညာမတတ္ ဘာမတတ္နဲ႔ ပိုက္ဆံရွာဖို႔ လိုလာတာေပါ့။ ကြၽန္မအစ္မက ဒီအလုပ္ကို လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ သိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္မ အတြက္လည္း ဒီဘဝေရာက္ဖို႔ သိပ္မခက္ပါဘူး။

တစ္ညမွာ တည္းခိုခန္းထဲ ေဖာက္သည္ တစ္ေယာက္ ေခၚတာ လိုက္သြားရင္း အဲဒီလူက ထိုးတာကို ခံလိုက္ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြၽန္မကို လည္ပင္းလည္း ညႇစ္တယ္။ ကြၽန္မလည္း ေဘးမွာရွိတဲ့ ေဒါက္ျမင့္ ဖိနပ္ကို ေကာက္ၿပီး ေခါင္းကို ႐ိုက္ထည့္ လိုက္တယ္။ သူကြၽန္မအနားက ခြာသြားတုန္း ကြၽန္မလည္း အသံကုန္ေအာ္ၿပီး အကူအညီ ေတာင္းရတယ္။ တည္းခိုခန္း ပိုင္ရွင္ ေရာက္လာၿပီး ကယ္လို႔ ေတာ္ေသးတယ္။

ေဖာက္သည္ေတြက ေတာ္ေတာ္ေလး ဆိုးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မက ေဖာက္သည္ေတြထက္ ရဲကို ပိုေၾကာက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ရဲလာၿပီဆိုရင္ ကြၽန္မတို႔ ေျပးရ ပုန္းၾကရတယ္။ တစ္ခါေလာက္ ဖမ္းမိလိုက္ၿပီ ဆိုရင္ ဖမ္းလာတဲ့ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ သူတို႔ ေသေအာင္ ႐ိုက္တာကို ခံရတာက ပိုၿပီးဆိုးတယ္။ ကြၽန္မ တစ္ကိုယ္လုံးမွာ ပြန္းပဲ့ေနတဲ့ ဒဏ္ရာေတြကိုသာ ၾကည့္ပါေတာ့။

အယ္ဒီတာတစ္ဦး
Ref : Dangerous Minds, Denise Hruby (South East Asia Globe, 15, November, 2013)
===================

•  ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းကို တရားဝင္ လုပ္ကိုင္ခြင့္မရွိေပ။ ထို႔ျပင္ ဇိမ္ခန္း ေထာင္ျခင္း၊ လူပြဲစားလုပ္ျခင္း မ်ားကိုလည္း ဥပေဒအရ ခြင့္ျပဳထားျခင္း မရွိေပ။
• ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအရ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းကို ခြင့္ျပဳထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ လူကုန္ကူးျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။
• ဖႏြမ္းပင္တြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြးေနသူေပါင္း ၁၄,၇၂၅ မွ ၁၈,၂၅၀ ၾကားတြင္ ရွိသည္။ ထိုအထဲတြင္ အရြယ္ မေရာက္ေသးသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားလည္း ပါသည္။ လူဦးေရ တစ္သန္းခန္႔သာ ရွိသည့္ ၿမိဳ႕တြင္ ျပည့္တန္ဆာ ျဖစ္ေနသည့္ ဦးေရကို ႏိႈင္းယွဥ္ ႏိုင္ပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံမ်ားက လာေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသူ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။
• ဖႏြမ္းပင္ လမ္းေပၚရွိ အမ်ိဳးသမီး ျပည့္တန္ဆာမ်ားကို ေဒၚလာ ၁၅၀ မွ ေဒၚလာ ၄၅၀ အထိေပးၿပီး ေပ်ာ္ပါးေနၾကသည္။ ေယာက်္ား ျပည့္တန္ဆာ အလြန္ရွားေသာ္လည္း ၂ ေဒၚလာမွ ၅ ေဒၚလာအထိ ေပးလွ်င္ ရႏိုင္သည္။
• ကေမာၻဒီးယားသို႔ လိင္အေပ်ာ္ခရီး အေနႏွင့္ ေရာက္လာၾကေသာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားတြင္ အပ်ိဳစင္ ပန္းဦးပန္ရန္ ဆိုသည့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ဳိးကို ရယူခ်င္ေသာေၾကာင့္လည္း ပါသည္။
• တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ကေလး ျပည့္တန္ဆာေပါင္း ၈၀,၀၀၀ မွ ၁၀၀,၀၀၀ ၾကားတြင္ ရွိေၾကာင္း ကေနဒါ အေျခစိုက္ Future Group NGO အဖြဲ႕က ဆိုသည္။
• ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာအရ - အရက္သည္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ မုဒိမ္းမႈကို ျဖစ္ပြားေစသည့္ အေျခခံ အေၾကာင္းတရား ျဖစ္သည္။ အရက္ေၾကာင့္ ေဒါသမ်ားထြက္ၿပီး လုပ္မိလုပ္ရာ လုပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္ က်ခံခဲ့ရသူ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။
• ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာအရ - ကေမာၻဒီးယား ႏိုင္ငံတြင္ ခင္ပြန္း သို႔မဟုတ္ ရည္းစား မဟုတ္သူမ်ားက အဓမၼ က်င့္မႈမ်ားထက္ အုပ္စုဖြဲ႕ၿပီး အဓမၼက်င့္မႈ ပိုမ်ားသည္။ အုပ္စုဖြဲ႕ မုဒိမ္းက်င့္မႈတြင္ ပါဝင္မႈက ျဖစ္ပြားေသာ မုဒိမ္းမႈ၏ ၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။
• ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာအရ - ကေမာၻဒီးယား ေယာက်္ားမ်ားသည္ မိန္းမမ်ားေပၚတြင္ ကိုယ္ခႏၶာကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိပ္စက္ျခင္းထက္ လိင္အၾကမ္းဖက္ ႏွိပ္စက္မႈမ်ားကို ပိုၿပီး လုပ္ေဆာင္ေလ့ ရွိၾကသည္။
• ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာအရ - ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ ေယာက်္ား ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔သည္ ေယာက္်ားႏွင့္ မိန္းမ ဆက္ဆံေရးကို လိင္ကိစၥမွတစ္ပါး ေမတၱာတရားႏွင့္ ဆက္ဆံမႈမ်ဳိး မရွိၾကေပ။

Sources: Child & Women Abuse Studies Unit, 2013 November 18 Report; Prezi.com;

The Voice -  ေမွာင္မိုက္မွာငို ကေမာၻဒီးယား မိန္းမပ်ဳိတို႔ဘဝ