၀န္ထမ္းေလာင္းတစ္ေယာက္ကို အင္တာဗ်ဴးဖို႕နည္းလမ္းေကာင္းမ်ား

===================
ေရးသားသူ- ပိုင္စိုး (Management)
PSM Business Institute

အင္တာဗ်ဴးဆိုတာ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး အျပန္အလွန္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးတဲ့ စကား၀ိုင္းတစ္ခုလို႕ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆိုလိုႏိုင္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္မွာ လုပ္ေလ့လုပ္ထရွိတဲ့ အင္တာဗ်ဴးေတြကေတာ့ ၀န္ထမ္းအသစ္ တစ္ဦးေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားဖို႕လိုအပ္တဲ့အခါမွာလုပ္တဲ့ Job interview၊ စည္းမ်ဥ္း
စည္းကမ္းဆိုင္ရာမူ၀ါဒေတြကိုအေကာင္အထည္ေဖၚတဲ့အခါမွာ လိုအပ္ရင္ စည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္သူေတြနဲ႕ ေခၚယူေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ရတဲ့ Discipline interview၊ ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းစြမ္းေဆာင္ရည္စီမံခန္႕ခြဲမႈေတြလုပ္ရတဲ့အခါမွာ အကဲျဖတ္ရမွတ္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေျပာဆိုေဆြးေႏြးတဲ့ Appraisal interview နဲ႕ ၀န္ထမ္းေတြအလုပ္ထြက္ တဲ့အခါမွာေမးျမန္းေဆြးေႏြးတဲ့  Exit interview ေတြျဖစ္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးစြမ္းရည္ တိုးတက္လာေစမယ့္္နည္းလမ္းတခ်ိဳ႕ကို ေဖၚျပလုိပါတယ္။

• Do your homework. ၾကိဳတင္ေလ့က်င့္ထားပါ။ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုကို ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ မထားဘူးဆိုရင္ အင္တာဗ်ဴးအတြက္ သံုးသင့္တဲ့ အခ်ိန္ထက္ ပိုသံုးလိုက္ရတာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးမလုပ္ခင္မွာ အင္တာဗ်ဴး လုပ္ရတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ကို တိတိက်က်သိေနဖို႕လိုအပ္သလို သက္ဆိုင္ရာ စာရြက္စာတမ္း၊ အေထာက္အထားေတြ၊ ေမးခြန္းေတြ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရွိ ရပါမယ္။

• Put the interviewee at ease. မိမိအင္တာဗ်ဴးမယ့္သူေတြကို သက္ေတာင့္ သက္သာအေျခအေနရွိေအာင္ဖန္တီးထားပါ။  အင္တာဗ်ဴးေတြဟာ ေျဖဆိုသူေတြအတြက္ အနည္းနဲ႕အမ်ားေတာ့ ဖိအားျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဖိအားျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနေတြဟာ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိေနတာျဖစ္လို႕ ေျဖဆိုသူေတြအေနနဲ႕ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တဲ့ အေျဖမ်ိဳးကို တတ္သိနားလည္ ျပီးသားျဖစ္ေသာ္လည္း မွားယြင္းေျဖၾကားတတ္ပါတယ္။ သက္ေတာင့္ သက္သာရွိတဲ့ အင္တာဗ်ဴးအခန္း၊ ေႏြးေထြးပ်ဴငွာမႈရွိတဲ့ ၾကိဳဆိုမႈ၊ ႏႈတ္ဆက္ပ်ဴငွာမႈေတြဟာ အင္တာဗ်ဴးသူနဲ႕ ေျဖၾကားသူအၾကား ရင္းနီးကြၽမ္း၀င္မႈတစ္ခုျဖစ္ေစျပီး သင့္တင့္မွန္ကန္တဲ့ အေျဖေတြ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။

• Remain focused on your objective. မိမိအင္တာဗ်ဴးတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္၊ စံသတ္မွတ္ေတြအေပၚမွာသာ အာရံုထားပါ။ အင္တာဗ်ဴးမလုပ္ခင္မွာ အင္တာဗ်ဴးကတဆင့္ ဘယ္လိုအခ်က္အလက္ေတြ၊ ဘယ္လိုအေၾကာင္းအရာ ေတြသိရွိလိုတယ္၊ ရလိုတယ္ဆိုတာကို တိတိက်က် ၾကိဳတင္သိရွိထားရပါမယ္။ အင္တာဗ်ဴးေမးခြန္းေတြကိုလည္း မိမိလိုခ်င္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္စံႏႈန္းေတြအေပၚ မွာမူတည္ျပီး ပံုစံသတ္မွတ္ရပါမယ္။ လက္ေတြ႕အင္တာဗ်ဴးတဲ့အခါမွာ ၾကံဳေတြ႕တတ္တာက အာတာဗ်ဴးေမးျမန္းတဲ့သူေတြက အင္တာဗ်ဴး ရည္မွန္းခ်က္ထက္ သူတို႕ရဲ႕ အထင္အျမင္၊ ယူဆခ်က္၊ ခံယူခ်က္ေတြ အေပၚမွာ အာရံုစိုက္တာမ်ိဳးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။  တခါတေလၾက ေတာ့လည္း အင္တာဗ်ဴးေျဖဆိုသူေတြရဲ႕ စကားေတြထဲမွာ ေမ်ာပါသြားတာမ်ိဳးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုဟာ တိက်တဲ့ စံသတ္မွတ္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြအေပၚမွာ အာရံုစိုက္ လုပ္ေဆာင္တာမဟုတ္ဘဲ အင္တာဗ်ဴးေမးျမန္းသူ၊ ေျဖဆိုသူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆေတြအေပၚမွာ အာရံုစိုက္မိတာမ်ိဳး  ျဖစ္ခဲ့ရင္ အင္တာဗ်ဴးရဲ႕ အႏွစ္သာရေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။

• Keep the initiative. အင္တာဗ်ဴးကို မိမိလိုခ်င္တဲ့ဆီကို ဆြဲေခၚသြားပါ။ မိမိဟာ အင္တာဗ်ဴးေမးျမန္းသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့အတြက္  အင္တာဗ်ဴး အေျခအေနေတြအားလံုးကို အဓိက ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မယ့္သူဟာ မိမိသာျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူတို႕အဓိကေဆြးေႏြးခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြဆီကို ေျဖဆိုသူပါလာေအာင္ ဆြဲေခၚသြားဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးသူေတြအဓိကဦးတည္ရမွာက အင္တာဗ်ဴးရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕အတူ ေျဖဆိုသူေတြကိုလည္း သူတို႕ရဲ႕ အထင္အျမင္ယူဆ နားလည္မႈေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာဆိုေဆြးေႏြးလာေအာင္ အားေပးဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။

• Ask the right questions. အင္တာဗ်ဴးေမးခြန္းေတြေမးတဲ့ေနရာမွာ အပိတ္ေမးခြန္းေတြျဖစ္တဲ့ Yes or No ေျဖရံုသက္သက္ေမးခြန္းေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ စီစဥ္ထားသင့္ပါတယ္။ အေျဖ ၂ ခု သို႕မဟုတ္ ၃ ခု ထဲက အေျဖတစ္ခု ေရြးခုိင္းတဲ့ေမးခြန္းမ်ိဳးကိုလည္း ေရွာင္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ သင့္ပါတယ္။ ဒီလိုေမးခြန္းေတြဟာ အင္တာဗ်ဴး ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ေက်နပ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အေျဖမ်ိဳး မျဖစ္တတ္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္၊ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ဘယ္အခ်ိန္ေတြမွာ လုပ္သင့္လဲ စတဲ့ေမးခြန္းေတြေမး တာဟာ ပိုမိုေကာင္းမြန္မ်ားျပားတဲ့ အေျဖေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴး ေျဖဆိုသူေတြ ဘက္က ျပန္လည္ေျဖၾကားလာတဲ့အေျဖေတြမွာလည္း မေသခ်ာတာ၊ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ႏိုင္တာမ်ိဳးရွိပါက ထပ္မံေမးပါ။
Follow up လုပ္ပါ။

• Keep the interviewee talking. အင္တာဗ်ဴးေျဖဆိုသူကို ဆက္ေျပာပါေစ။ တခါတေလမွာ ျဖစ္တတ္တာက အင္တာဗ်ဴးေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ ေမးျမန္းရမယ့္ Interviewer က စကားေတြအမ်ားၾကီး၊ အေျဖေတြအမ်ားၾကီး ေျပာေနျပီး ေျဖၾကားရမယ့္သူ Interviewee ေတြက စကားနည္းေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ စာေရးသူၾကံဳဖူးတာတစ္ခုက Interviewer က ေမးခြန္းေရာ အေျဖပါ သူတစ္ဦးတည္းသာ တျပိဳင္နက္ လုပ္ေဆာင္သြားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ထိန္းခ်ဳပ္လို႕ရႏိုင္တဲ့ လြဲေခ်ာ္မႈေတြပါပဲ။ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ေနရင္းနဲ႕ တခါတေလမွာ ဘာမွေမးစရာ ေျဖစရာ အေျဖမရွိဘဲ conversation gap ျဖစ္ေန မွာမစိုးရိမ္ပါနဲ႕။ ေျဖဆိုသူဟာ သူေျဖဆိုစရာ စကားေတြျပီးလို႕ ဆက္မေျဖေတာ့ရင္ေတာင္မွ စာေရးသူတုိ႕က ေမးခြန္းတစ္ခုထဲမွာပဲ တစ္ခုထက္ပိုတဲ့ အေျဖေတြလိုခ်င္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ဘာမွမေျပာဘဲ  ျငိမ္သက္ နားေထာင္ေနလို႕အဆင္ေျပပါတယ္။ Interviewer ေတြရဲ႕ ျငိမ္သက္မႈဟာ ေျဖဆိုသူေတြဆီက အေျဖေတြထပ္လိုအပ္တယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ေနတာကို ညႊန္ျပေနပါတယ္။

• Be aware of legal issues. ႏိုင္ငံေတာ္က ျပဌာန္းသတ္မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒ ေတြကိုလည္းသိရွိနားလည္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္အကိုင္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ေျဖဆိုသူေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ အရည္အခ်င္းေတြနဲ႕ မဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ (ဥပမာ- အိမ္ေထာင္ကြဲလား၊ ဘာေၾကာင့္ကြဲသြားတာလဲ။ ဘာ ဘာသာကို ကိုးကြယ္တာလဲ။ အဲဒီကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာကေရာ မွန္ကန္တယ္လို႕ ယံုၾကည္တာလား။ ေနာက္ႏွစ္ ခေလးယူဖို႕ ရွိ၊ မရွိ စတာ) ေတြကို မေမးသင့္ပါဘူး။ လုပ္ငန္းတာ၀န္တစ္ခုအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ကြၽမ္းက်င္မႈ အရည္အေသြးေတြအေပၚမွာ အေျခမခံဘဲ အျခားမသက္ဆိုင္တဲ့ အသက္အရြယ္၊ က်ား၊မ၊ မိးသားစု၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ႏိုင္ငံသား၊ အသားအေရာင္ စတာေတြနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ခြဲျခားဆက္ဆံတာမ်ိဳး မရွိေစရဆိုတဲ့ ဥပေဒ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ရွိပါတယ္။ စာေရးသူတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေလာေလာဆယ္ဆယ္ မရွိေသးေပမယ့္ မၾကာခင္ေတာ့တဲ့ အခ်ိန္အခါေတြမွာ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။

• Take notes. အင္တာဗ်ဴးစဥ္မွာ ေျဖၾကားသူေတြရဲ႕ အေျဖေတြဟာ တစ္ဦးနဲ႕ တစ္ဦးမတူႏိုင္ပါဘူး။ လိုအပ္တဲ့ notes ေတြကို မွတ္သားထားပါ။

• Anayse and act  on your information. လိုအပ္တဲ့အင္တာဗ်ဴး အေမးအေျဖေတြ ျပီးသြားတဲ့အခါမွာ မိမိတို႕ေရးသားမွတ္ထားခဲ့တဲ့ notes ေတြ၊ ေျဖၾကားသူရဲ႕အေျဖေတြ၊ သက္ဆိုင္တဲ့ မွန္ကန္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြ ကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ပါ။ ဒီလိုေျဖၾကားခ်က္ေတြ notes ေတြနဲ႕ အင္တာဗ်ဴးရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႕ ကိုက္ညီမႈရွိတာေတြကို လုပ္ေဆာင္ရမွာ ကေတာ့ Interviewer ေတြရဲ႕ တာ၀န္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

အၾကံျပဳခ်က္မ်ား
=========
• အင္တာဗ်ဴးတဲ့အခါမွာ အေႏွာက္အယွက္ကင္းေအာင္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားပါ။ အင္တာဗ်ဴးအခန္းအနားမွာ ဆူညံေနတာ၊ အင္တာဗ်ဴးေနစဥ္ ဖုန္း၀င္လာတာ၊ အလုပ္ကိစၥမျပတ္လို႕ ခဏခဏ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္၀င္လာျပီး လက္မွတ္ ထိုးခိုင္းတာေတြဟာ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုကို အက်ည္းတန္ေစပါတယ္။

• မိမိရဲ႕ နာရည္ကို တၾကည့္ၾကည့္မလုပ္ပါနဲ႕။ အင္တာဗ်ဴးေျဖၾကားသူကိုလည္း မလိုလားတဲ့ခံစားခ်က္၊ အျပဳအမူေတြ မျပသင့္ပါ။

• နားေထာင္ပါ၊ အကဲခတ္ပါ။

• မိမိရဲ႕ အကဲျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ မိမိရဲ႕ ခံစားခ်က္သီးသန္႕မျဖစ္သင့္ပါ။

• ေသခ်ာျပီးသားအေျဖေတြအတြက္ ထပ္ခါထပ္ခါေမးျပီး အခ်ိန္ မျဖဳန္းသင့္ပါ။

• အင္တာဗ်ဴးေျဖဆိုသူကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းမေ၀ဖန္သင့္ပါ။

• မိမိၾကိဳက္ႏွစ္သက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မၾကိဳက္ႏွစ္သက္သည္ျဖစ္ေစ ရင္းနီးေဖၚေရြမႈ အျပံဳးနဲ႕သာ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုကိုအဆံုးသတ္ပါ။

Ref; The Management Bible by Neil Flanagan & Jarvis Finger