" ျမန္မာယြန္းထည္လုပ္ငန္း "

(Chapter 1)

ယြန္းထည္ဟု ဆိုလိုက္လွ်င္ လက္ဖက္ဆီဝေနၿပီးလွ်င္ နက္ ေမွာင္ေျပာင္လက္ေနသည့္ လက္ဖက္အုပ္ကေလးကို ေျပးျမင္ မိသူက ျမင္မိေပလိမ္မည္။ ႏွီးျဖင့္၎၊ သစ္ေပ်ာ့ျဖင့္၎ ျပဳလုပ္ထား၍ သစ္ေစးသားရိုးကိုင္ ပန္းေျပာက္ျခယ္ထားေသာ ယြန္းထည္မ်ားသည္ ျမန္မာ့ရိုးရာ အသုံးအေဆာင္မ်ားတြင္ အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ ဖန္ထည္၊ မွန္ထည္၊ ေျမထည္၊ ေႂကြ ထည္၊ ပလပ္စတစ္ထည္မ်ားကို ေခတ္သုံးတြင္လ်က္ရွိလင့္ ကစား၊ ယြန္းထည္ အသုံးသည္ ယခုေခတ္တိုင္ တိမ္ေကာ ေပ်ာက္ကြယ္ျခင္း မရွိေသးေပ။ ေရွးျမန္မာ မိသားစုတို႔သည္ ယြန္းေဒါင္းလန္းႀကီးတြင္ တစ္စုတစ္ေဝး လက္ေရတျပင္စီး ထမင္းလက္ဆုံ စားခဲ့ၾကသျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ပို၍ ခင္မင္ တြယ္တာၾကသည္။ မိသားစုစိတ္ဓာတ္ ပိုမိုခိုင္ၿမဲသည္ဟု ဆိုၾက သည္။ ယြန္းေရခြက္ထဲမွ ေသာက္ေရသည္ ပို၍ ရင္ေအးသည္ ဟု အယူ ရွိခဲ့ၾကသည္။ ႐ုပ္စုံ ကြမ္းအစ္၊ ႐ုပ္စုံလင္ပန္း၊ ေ႐ႊေရးပန္းစိုက္၊ ေ႐ႊေရး ေဆးလိပ္ဗူး စသည္တို႔သည္ အိမ္ က်က္သေရေဆာင္ ပစၥည္းမ်ားအျဖစ္ ဝင့္ႂကြားစြာ ရွိေနၾက သည္။ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျမတ္တနိုး လက္ေဆာင္ေပးရေသာ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။

 ေက်းလက္မ်ားတြင္ မဂၤလာေဆာင္ ႏွင့္ရွင္ျပဳအခမ္းအနား ဥပုသ္သီတင္း ေဆာက္တည္မႈ ျပဳၾက ရာ၌ ဆြမ္းအုပ္၊ ဆြမ္း ေတာင္း၊ ဆြမ္းခ်ိဳင့္တို႔သည္ မပါ မၿပီးေသာ အသုံးအေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေပသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္ ယြန္းထည္မ်ားကို ပုဂံႏွင့္ ေညာင္ဦး၊ မုံ႐ြာခရိုင္အတြင္းရွိ ေက်ာက္ကာ႐ြာႏွင့္ ေမာင္းေထာင္႐ြာမ်ားတြင္ အမ်ားအျပား လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ ရွမ္းျပည္၊ က်ိဳင္းတုံနယ္မွ အလွသုံး ေ႐ႊခ်ယြန္းထည္မ်ား ထြက္သည္။ ယြန္းထည္ဟု သိမ္း႐ုံး၍ ဆိုရလင့္ကစား ေက်ာက္ကာခ်ိဳင့္၊ ေမာင္းေထာင္ခြက္ စသည့္ ျဖင့္ ထြက္ရွိရာ အရပ္ေဒသကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚေဝၚျခင္းလည္း ျပဳၾကသည္။ အေျခခံအားျဖင့္ လုပ္ကိုင္ပုံ၌ စံနစ္ခ်င္းတူၾက ေသာ္လည္း မြမ္းမံျပင္ဆင္မႈ၌ တစ္ရပ္ႏွင့္တစ္ရပ္ တစ္ ေဒသႏွင့္တစ္ေဒသ တစ္ေက်ာင္းတစ္ဂါထာ တစ္႐ြာတစ္ပုဒ္ဆန္း၍ အနည္းငယ္ ကြဲျပားျခားနားမႈ ရွိေလသည္။

 ပုဂံထြက္ ယြန္းထည္မ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တစ္ေၾကာင္းဆြဲ ေဆးသြင္း ပန္းခ်ီပုံမ်ားျဖင့္ ျခယ္လွယ္ထားသည္။ ေက်ာက္ကာထည္ မ်ားသည္ ေတာက္ေျပာင္ေသာ အနက္ေရာင္၊ အနီေရာင္ ဗိန္း သက္သက္မ်ား မ်ားျပားသည္။ က်ိဳင္းတုံ ယြန္းထည္မ်ားမွာ ေ႐ႊခ်႐ုပ္ႂကြ၊ ပန္းႂကြကေလးမ်ားျဖင့္ မြမ္းမံထားေလသည္။ ယြန္းထည္ဟု ေခၚေဝၚသည့္ ေဝါဟာရ၏ အရင္းဇာတ္ျမစ္ ကို ရွာသည့္အခါ ယြန္းထည္၏သမိုင္းကို ျပန္၍ ေလ့လာရေပ လိမ့္မည္။ ယြန္းဟူေသာ အေခၚအေဝၚသည္ ျမန္မာေဝါဟာရ မဟုတ္ဟု ဆိုၾကသည္။ ဘုရင့္ေနာင္ မင္းတရားလက္ထက္ လည္းေကာင္း၊ အေနာက္ဖက္လြန္မင္းတရားလက္ထက္က လည္းေကာင္း ဇင္းမယ္ကို ေအာင္နိုင္ေသာအခါ ဇင္းမယ္မွ အႏုပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ ပါလာ ၾကသည္။ ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ိဳးသည္ ေရွးကပင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၌ ရွိေကာင္းရွိမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဇင္းမယ္မွ အတတ္ပညာသည္ မ်ား ပါလာေသာအခါ ထိုလုပ္ငန္းသည္ ျမန္မာနိုင္ငံ၌ ပို၍ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာခဲ့ဟန္တူေပသည္။

 ရွမ္းျပည္၊ လဲခ်ားနယ္သည္ တစ္ေခတ္က ယြန္းထည္လုပ္ငန္း၏ အခ်က္အခ်ာ ျဖစ္ခဲ့သည္ ဟု ဆိုသည္။ ရွမ္းျပည္ယြန္း လုပ္ငန္းသမားတို႔၏ အဆိုမွာ အေနာက္ဖက္လြန္မင္းတရားလက္ထက္ ဇင္းမယ္ခ်ီတပ္မ်ားတြင္ လဲခ်ားၿမိဳ႕စား၏သားေတာ္ႏွစ္ပါး ကြက္ကဲေသာ တပ္စုတပ္စိတ္ မ်ားလည္း ပါသည္။ သားေတာ္ႀကီးသည္ ဇင္းမယ္သူႏွင့္ အေၾကာင္းဆက္၍ သားတေယာက္ထြန္းကားသည္။ ေနာင္အခါ လဲခ်ားၿမိဳ႕စား၏ ရာထူးကို ဇင္းမယ္သူ၏ သားက ဆက္ခံရ ေသာအခါ အမိ၏အေဆြအမ်ိဳး အိမ္ေထာင္စုတို႔ကို လဲခ်ားသို႔ ေခၚယူသည္။ ထိုအိမ္ေထာင္စုတို႔တြင္ ယြန္းအတတ္ပညာသည္ မ်ားျဖစ္ေသာ ယြန္းကေလာင္ အမ်ိဳးစုတို႔ ပါသည္။ ယြန္း ကေလာင္တို႔သည္ မိမိတို႔၏ လုပ္ကိုင္ရင္းစြဲအလုပ္ကို လဲခ်ား၌ လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ ယြန္းလုပ္ငန္းကို လဲခ်ား၌ မ်ိဳးေစ့ခ်သည္။ ယြန္းကေလာင္၊ သို႔မဟုတ္ ယြန္းလူမ်ိဳးတို႔ လုပ္ကိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ားျဖစ္၍ ယြန္းထည္ဟု ေခၚေဝၚခဲ့ၾကဟန္ တူ၍ ယြန္းဟူေသာ ေဝါဟာရ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္ဟု ယူဆရေလ သည္။

 ထိုလုပ္ငန္းသည္ လဲခ်ားၿမိဳ႕၌ ထြန္းကားခဲ့ေသာ သာဓကမွာ ဇင္းမယ္သူ၏သား အမိန႔္ျဖင့္ ယြန္းကေလာင္ တို႔သည္ ေစတီတဆူ တည္ထားခဲ့ရာ ထိုေစတီ၌ မြမ္းမံအပ ေသာ နတ္၊ နဂါး၊ ဆင္႐ုပ္၊ ျမင္း႐ုပ္ စသည္တို႔ကို ယြန္း ကေလာင္တို႔၏ အႏုပညာလက္ရာအတိုင္း ေတြ႕ျမင္ၾကရ ေလသည္။ သို႔ေသာ္ ပုဂံေခတ္ကပင္ ယြန္းထည္ ပစၥည္းမ်ားသည္ ပုဂံျပည္သို႔ ေရာက္ခဲ့သည္ ဟူေသာ အဆိုတရပ္ ရွိျပန္သည္။ ပုဂံၿမိဳ႕ မဂၤလာေစတီ၌ ခရစ္ ၁၂၇၄ ခုႏွစ္ခန႔္က ခန႔္မွန္းရေသာ ယြန္းၾကဳတ္တစ္ခုကို ေတြ႕ရသည္ ဟုဆိုသည္။ ထိုေၾကာင့္ ပုဂံ ျပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္ကပင္ ယြန္းအတတ္ ပညာသည္မ်ားသည္ ဇင္းမယ္ႏွင့္နီးစပ္ေသာ သထုံျပည္သို႔ ေရာက္ရွိေနခဲ့ဟန္တူ၍ သထုံကို အေနာ္ရထာ သိမ္းပိုက္ေသာ အခါ ထိုအတတ္ပညာသည္မ်ားလည္း ပုဂံသို႔ ပါလာဟန္တူ သည္ကို ဆိုၾကေလသည္။ အျခား အယူအဆ တစ္ခုမွာ ယြန္းလုပ္ငန္း၏ မူလဘူတ ျဖစ္ေသာ ေလာနိုင္ငံႏွင့္ရွမ္းျပည္သည္ နီးစပ္သျဖင့္ ယြန္း လုပ္ငန္းသည္ ရွမ္းျပည္သို႔ ပ်ံ့ႏွံ႕ေရာက္ရွိခဲ့ရာ အေနာ္ရထာ မင္းလက္ထက္တြင္ ရွမ္းျပည္မွ ယြန္းအတတ္ ပညာသည္မ်ား ပုဂံသို႔ ေခၚယူလုပ္ကိုင္ေစျခင္းလည္း ျဖစ္နိုင္သည္ဟု ဆိုၾက ျပန္သည္၊ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ပုဂံယြန္းထည္ႏွင့္ လဲခ်ား ယြန္းထည္မ်ား၏ မူလဘူတသည္ တစ္ခုတည္းသာ ျဖစ္မည္ဟု ယူဆရသည္။

အထက္ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ ရွမ္းျပည္မွ ယြန္းထည္ မ်ားသည္ ပုဂံသို႔ ေရာက္နိုင္၍ ပုဂံမွ ယြန္းထည္မ်ားသည္ ရွမ္းျပည္သို႔ အျပန္အလွန္ ေရာက္ရွိနိုင္ေပသည္။ လက္ရာမ်ားကို ႏွိုင္းရွည့္ၾကည့္သည့္အခါ လဲခ်ားယြန္းထည္ မ်ားသည္ ပုဂံယြန္းထည္မ်ားကဲ့သို႔ ပန္းခ်ီပုံမ်ားျဖင့္ ခ်ယ္လွယ္ ျခင္း မျပဳဘဲ ႏွီးျဖင့္ ယက္လုပ္ထားသည့္ အကြက္အဆင္ အတိုင္းေပၚေအာင္ သရိုးကိုင္ထားသည္။ ေရွးပုဂံယြန္းထည္ မ်ားတြင္ ထိုအကြက္အဆင္မ်ားကို ေဆးေရာင္ျဖင့္ လိုက္ထား သည္။ ထိုအခ်က္ကို ေထာက္ရႈ၍ လဲခ်ားယြန္းထည္သည္ ပုဂံယြန္းထည္ထက္ပို၍ ေရွးက်ၿပီးလွ်င္ ယြန္းအတတ္ပညာသည္ လဲခ်ားမွပုဂံသို႔ ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္မည္ဟုလည္း ယူဆဖြယ္ရာ ရွိေပသည္။ ယြန္းလုပ္ငန္းကို ေရွးက ပန္းယြန္းဟုလည္း ေခၚၾကသည္။

ယြန္းထည္လုပ္ကိုင္ရာ၌ မူလထား၍ အသုံးျပဳရေသာ ပစၥည္း မ်ားမွာ တင္းဝါး၊ သစ္ေစးႏွင့္ ဟသၤျပဒါးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းတို႔အနက္ သစ္ေစးသည္ အခရာျဖစ္သည္။ သစ္ေစးကို သစ္ေစးပင္မွ ရရွိသည္။ သစ္ေစးပင္သည္ မိုးပါးေသာေဒသ မ်ားတြင္ ေျမျပင္ အျမင့္ေပ ၃၅ဝဝ အထိ ေပါက္ေရာက္ေသာ သစ္ေတာမ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။ သစ္ေစးကို ထိုအပင္၏ အေခါက္မွ ရရွိသည္။ ဟသၤျပဒါးကို တ႐ုတ္နိုင္ငံမွ တင္သြင္း ရသည္။ အေရာင္တင္ရန္အတြက္ ရွမ္းဆီကို အသုံးျပဳၾကသည္။ တင္းဝါးကို ရရွိရန္ မခက္ခဲဘဲ တန္ဖိုးလည္း မမ်ားလွေသာ္ လည္း သစ္ေစးႏွင့္ဟသၤျပဒါးမွာ တန္ဖိုးႀကီးလွေလသည္။ ( သစ္ေစးပင္၊ ဟသၤျပဒါး-။)

ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ား လုပ္ကိုင္ပုံမွာ ဦးစြာ ဝါးကို ခြဲ၍ ဝါး၏အတြင္းအူသားႏွင့္ အေၾကာမ်ားကို ထုတ္ပစ္ၿပီးလွ်င္ အတြင္းသားကို ႏွီးဖ်ာရသည္။ တင္းဝါးတစ္လုံးလွ်င္ ေသာက္ ေရခြက္အလုံးအစိတ္ခန႔္ ရနိုင္၍ လက္ဖက္အုပ္ဆိုလွ်င္ ၁၅ လုံး ခန႔္ရနိုင္ေလသည္။ ႏွီးဖ်ာရာ၌ ႏွီးျပားႏွင့္ ႏွီးလုံးဖ်ာျခင္းဟူ၍ ရွိသည္။ ႏွီးျပားကို လက္ဖက္အုပ္၊ ဆြမ္းအုပ္စသည္တို႔ ျပဳလုပ္ ရာ၌ အသုံးျပဳ၍ ႏွီးလုံးကိုမူ ေရခြက္ရက္လုပ္ရာ၌ အသုံးျပဳၾက ေလသည္။ ကြမ္းအစ္အတြက္ကိုမူ ႏွီးလုံးသုံးသူသုံး၍ ႏွီးျပား သုံးသူ သုံးၾကသည္။ ေရခြက္မ်ား ရက္လုပ္ရာတြင္ သစ္သားျဖင့္ ၿပီးေသာေရခြက္ ပုံစံတြင္ကပ္၍ ႏွီးကိုရက္သည္။ ယင္းသို႔ ရက္လုပ္သည္ကို လုပ္ငန္းအေခၚအားျဖင့္ 'ေၾကာင္လိမ္'ဟုေခၚ၍၊ ရက္လုပ္ၿပီး အျဖဴထည္မ်ားကို 'ခြက္ျဖဴေၾကာင္လိမ္'ဟုေခၚသည္။ ကြမ္းအစ္ စသည္တို႔ကို ရက္လုပ္ရာ၌မူ စပါးပုတ္တည္သကဲ့သို႔ ရက္ လုပ္ရသျဖင့္ 'ပုတ္တည္သည္'ဟုေခၚသည္။ လက္ဖက္ အုပ္မ်ား ျပဳလုပ္ရာ၌မူ ႏွီးျပားကေလးမ်ားကို နာရီသံပတ္ေခြ သကဲ့သို႔ ရစ္ေခြ၍ အဆုံးသတ္ ေနရာတြင္ သတ္ကေလး ႏွက္ရသည္။ ယြန္းေသတၱာ၊ ယြန္းေဆးလိပ္ဗန္း(အခ်ိဳ႕ အေခၚ ေက်ာက္ကာေသတၱာ၊ ေက်ာက္ကာဗန္း)မ်ားကိုမူ ဝါးျဖင့္ မရက္ လုပ္ဘဲ ဘိုင္သား၊ သို႔မဟုတ္ ေရတမာသား၊ ဒီးဒူးသား စသည္တို႔ျဖင့္ အျဖဴထည္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ အျဖဴထည္ပစၥည္းမ်ားကို အဖုအထစ္မရွိေအာင္ ဓားဦးထက္ ထက္ျဖင့္ ျခစ္ေပးၿပီးလွ်င္ သားရိုးၾကမ္းကိုင္ (သားရိုးၾကမ္းျဖင့္ သုတ္လိမ္း) ေပးရသည္။

သားရိုးၾကမ္းမွာ ကြၽန္းလႊစာကို သစ္ေစးႏွင့္ ေရာၿပီးလွ်င္ သစ္ဆုံတြင္ထည့္၍ ေထာင္းေတထား ျခင္းျဖစ္သည္။ ကြၽန္းလႊစာသုံးျခင္းမွာ သားရိုးၿမဲ၍ ၾကာရွည္ခံ ရန္ျဖစ္သည္။ သားရိုးၾကမ္းကိုင္သည္ကို သားရိုးၾကမ္း 'ေထ' သည္ဟုလည္း ေခၚသည္။ သားရိုးကိုင္ၿပီးေနာက္တြင္ သားရိုး 'အိပ္'ေစရန္ တိုက္သိပ္ (တိုက္သြင္း)ရသည္။ တိုက္သည္ဆို ျခင္းမွာ ေျမေအာက္တြင္ ေျမကိုတူး၍ အုတ္ အဂၤေတ တို႔ျဖင့္ အခိုင္အမာ အခန္းျပဳလုပ္ထားၿပီးလွ်င္ အံဖုံးတံခါးလည္း ရွိေသာ ေျမတိုက္ထဲတြင္ အဆင့္မ်ား ျပဳလုပ္ထား၍ သားရိုး ကိုင္ၿပီးေသာ အထည္မ်ားကို ဝါးကပ္မ်ားျဖင့္ တင္ရသည္။ သားရိုးအိပ္ေအာင္ တစ္ခါ တိုက္သြင္းလွ်င္ အနည္းဆုံး ေလးရက္ထားရသည္။ သားရိုးအိပ္ေစရန္ ေနလွန္း၍လည္းမရ။ အေအးခံ ထား၍လည္း မရေခ်။ ေျမတိုက္တြင္း၌ ေလွာင္ေန သျဖင့္ ေျမခိုးရိုက္၍ ေခြၽးစီးျပန္ေသာ အေျခအေနမ်ိဳး၌သာ သားရိုးအိပ္ေလသည္။ ေလးရက္ေစ့၍ ေျမတိုက္မွ ထုတ္ယူၿပီးေသာအခါ သားရိုး ၾကမ္းကိုင္ထားသည္မ်ားကို ဓားေကာက္ျဖင့္ျခစ္၍ ညိ|ေပး ရသည္။ ယင္းသို႔ အဖုအထစ္မ်ား ေခ်ာသြားေအာင္ ညိ|ေပး ျခင္းကို 'ေခ်ာစား'သည္ဟုေခၚသည္။ ေခ်ာစားၿပီးလွ်င္ သားရိုး ေပ်ာ့ သုတ္ရျပန္သည္။ သားရိုးေပ်ာ့သည္ ႏုံးဖြဲျပာမႈန႔္ႏွင့္ သစ္ေစးတို႔ကို ေရာေတ ထားျခင္းျဖစ္၍ သရိုးျပာဟုလည္း ေခၚ သည္။

သားရိုးျပာ သုတ္လိမ္းၿပီးေနာက္တြင္ တိုက္သြင္းရျပန္ သည္။ ရက္ေစ့လွ်င္ ထုတ္၍ ေခ်ာစားရျပန္သည္။ သားရိုး ကိုင္ျခင္း ၿပီးလွ်င္ တိုက္သိပ္၍ ရက္ေစ့ျပန္လွ်င္ ထုတ္ၿပီး ေခ်ာစားျခင္း စေသာ လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ကို ေလးႀကိမ္ထက္ မနည္း ျပဳလုပ္ရသည္။ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ တက္လာေလ၊ သားရိုးကိုင္ျခင္း၊ ေခ်ာစားျခင္းတို႔ကို ပို၍ ႏုႏုနယ္နယ္ ကိုင္ရေလ ျဖစ္သည္။ အထည္ႏုေလ၊ လုပ္ငန္းအဆင့္ ပိုမ်ား ေလ၊ ပို၍ ႏုႏုနယ္နယ္ ကိုင္ရေလျဖစ္သည္။ ပုံစံအားျဖင့္ သားရိုးကိုင္ရာတြင္ အသုံးျပဳေသာ ျပာသည္ အထည္အၾကမ္း အႏုလိုက္၍ ႏြားေခ်း၊ စပါးခြံ၊ အရိုး စသည္တို႔ကို ျပာခ် အသုံးျပဳသကဲ့သို႔ ေခ်ာစားရာ၌ အသုံးျပဳေသာ ပစၥည္းမ်ားသည္ လည္း တစ္ဆင့္ထက္ တစ္ဆင့္ ႏုလာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဓားျဖင့္ ျခစ္ျခင္း၊ စပါးခြံႏွင့္ ေရကိုသုံး၍ တိုက္စားျခင္း၊ ေတာင္ဦးေက်ာက္ (မိုးပါးေရရွား ရပ္ဝန္း၌ ေတြ႕ရတတ္ေသာ ေက်ာက္ပြတမ်ိဳး)ျဖင့္ တိုက္စားျခင္း ဟူ၍ အဆင့္ဆင့္ ရွိသည္။ ေခ်ာစားရာ၌ ပန္းပြတ္ေခၚ လက္ျဖစ္ပြတ္ခုံႏွင့္ တြဲဖက္လုပ္ကိုင္ ရသည္လည္း ရွိသည္။

 ပုံစံအားျဖင့္ ေရခြက္ကို ေခ်ာစားသည့္ အခါ ပြတ္စင္တြင္ ေရခြက္ႏွင့္အံကိုက္ျပဳလုပ္ထားေသာ ပြတ္ လုံးတြင္ ေရခြက္ကို တပ္ထားသည္။ ေတာင္ဦး ေက်ာက္ခဲတုံး ကို လက္တစ္ဖက္က ကိုင္၍ ေရခြက္ေပၚ ဖိထားရသည္။ က်န္ တစ္ဖက္က ႀကိဳးသိုင္းထားေသာ တုတ္ေခ်ာင္းကို ေရွ႕တိုး ေနာင္ငင္ တြန္းေပးရသည္။ ပြတ္လုံးကို ႀကိဳးက ၾကက္ေျခခတ္ သိုင္းထားသျဖင့္ တုတ္ေခ်ာင္းကို ေရွ႕တိုးေနာက္ငင္ ျပဳလုပ္ေပး ေသာအခါ ပြတ္လုံးသည္ လည္လာ၍ ေရခြက္လည္း မညီ မၫြတ္ေသာ သားရိုးမ်ားကို ဖိ၍ ဖိ၍ ညိ|ေပးရေလသည္။ ခြက္ျဖဴ ေၾကာင္လိမ္မ်ားကို သစ္ေစးေထျခင္း၊ ဓားေကာက္ ျခစ္ျခင္း၊ ေခ်ာစားျခင္း၊ တိုက္သိပ္ျခင္း စသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို အနည္းဆုံး ေလးႀကိမ္လုပ္ကိုင္ၿပီးေနာက္ ဟသၤျပဒါးကို လိုအပ္ သလို သုတ္လိမ္း၍ ေလးညဉ့္ထက္ မနည္း တိုက္သိမ္းျခင္းကို ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ျပဳရသည္။ ဟသၤျပဒါးသုတ္သည္ဆိုရာ၌ ဟသၤ ျပဒါးခ်ည္း သက္သက္ သုံးရသည္မဟုတ္ေခ်။ သာမန္ေရာသည့္ ဆႏႈန္းမွာ ဟသၤျပဒါး တဆယ္သားလွ်င္ သစ္ေစး ရွစ္က်ပ္သား ေရာရသည္။ အနီေရာင္ ယြန္းထည္မ်ား မဟုတ္လွ်င္ အတြင္း ဖက္၌သာ ဟသၤျပဒါးသုတ္သည္။ ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ သားရိုး ကိုင္ျခင္း၊ ဟသၤျပားသုတ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္သည့္အခါ အေရာင္ ေတာက္ေျပာင္ေစရန္ သစ္ေစး၊ ဟသၤျပဒါးတို႔တြင္ ရွမ္းဆီ အနည္းငယ္ကို ထည့္ေပးရသည္။

 ဟသၤျပဒါး အသုံးမ်ားသည့္ အေလ်ာက္ ယြန္းထည္၏တန္ဖိုး တက္သြားသည္။ ထိုေၾကာင့္ အနက္ေရာင္ ယြန္းထည္မ်ားထက္ အနီေရာင္ ယြန္းထည္မ်ားက ပို၍ ေဈမ်ားေပရာ၊ အဖိုးတန္ေသာ ဟသၤျပဒါး ကဲထားရျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအဆင့္မွ လြန္ေသာအခါ မြမ္းမံသည့္အဆင့္သို႔ ေရာက္ သည္။ ပုဂံ၊ ေညာင္ဦး ယြန္းထည္မ်ားတြင္ ယြန္းထိုးသည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္ေပၿပီ။ ယြန္းထိုးသည္ ဆိုသည္မွာ ေဖာ္ျပ ခဲ့ေသာ လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ ေဆာင္႐ြက္ၿပီးသည့္ အထည္ မ်ားတြင္ တစ္ေၾကာင္းဆြဲ ပန္းခ်ီပုံစံမ်ားေဖာ္ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ပန္းခ်ီပုံေဖာ္သူ မ်ားကို ယြန္းသမားဟု ေခၚသည္။ ယြန္း ထိုးမည့္ အထည္မ်ားေပၚတြင္ သံစုတ္ျဖင့္ ျခစ္ကာ ပုံေဖာ္ ရသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အစဥ္အလာ ေရးရိုးျပဳၾကေသာ ဇာတ္နိပါတ္မ်ားမွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပသည့္ ဘုရင္မိဖုရား၊ မင္းညီ မင္းသား စသည္တို႔ႏွင့္ မင္းခမ္းမင္းနားတို႔ ပါဝင္ေသာ ပန္းခ်ီ ခန္းမ်ား၊ ျခဴးပန္း၊ ျခဴးႏြယ္၊ ၾကာလိပ္၊ ၾကာေခြမ်ား၊ ဆဲ့ႏွစ္ ရာသီခြင္အ႐ုပ္မ်ား၊ နဂါး၊ ဂဠုန္၊ ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ၊ ဆင္ျမင္း စေသာ တိရစာၦန္မ်ား၏ ပုံမ်ားကို တစ္ေၾကာင္းဆြဲ မ်ဥ္းျဖင့္ ပုံေဖာ္သည္။ ထိုေနာက္ ပုံေဖာ္ထားေသာ ျခစ္ေၾကာင္းကေလး မ်ားထဲသို႔ အသင့္ ေဖ်ာ္ထားေသာ ေဆးရည္ဝင္ေအာင္ သုတ္ လိမ္းေပးရသည္။ ေဆးသြင္းသည္ဟု ေခၚသည္။

သြင္းသည့္ ေဆးအေရာင္တို႔မွာ အဝါ အႏုအရင့္၊ အနီ၊ အစိမ္းဟူ၍ ေလးေရာင္မွ်သာ ျဖစ္သည္။ ေဆးဒါန္းကို ေဖ်ာ္လွ်င္ အဝါႏု ေရာင္ရ၍ ေဆးဒန္းႏွင့္ဟသၤျပဒါး စပ္၍ ေဖ်ာ္လွ်င္ အဝါရင့္ ေရာင္၊ သို႔မဟုတ္ စံကားဝါေရာင္ရသည္။ အနီေရာင္အတြက္ ဟသၤျပဒါးကို ေဖ်ာ္ရသည္။ ေဆးေရာင္ေလးမ်ိဳးကို တစ္ႀကိမ္ တည္း မသြင္းေပ။ ေဆးေရာင္ တမ်ိဳးႏွင့္ဆိုင္ေသာပုံမ်ားကို ေရးျခစ္ၿပီး၍ ေဆးတစ္ေရာင္သြင္းၿပီးလွ်င္ တိုက္တစ္ခါသြင္း သည္။ ရက္ေစ့လွ်င္ တိုက္မွ ထုတ္ကာ ေနာက္ထပ္ ေဆး တစ္ေရာင္သြင္းမည့္ ပန္းခ်ီပုံမ်ားကို ျခစ္ေၾကာင္းေပး၍ ေဆး သြင္းျပန္သည္။ အထည္၌ ပုံေဖာ္သည့္ ပန္းခ်ီခန္းမ်ား၌ ေဆးေရာင္တစ္မ်ိဳး သုံးလွ်င္ တထပ္ယြန္း၊ ႏွစ္မ်ိဳးသုံးလွ်င္ ႏွစ္ ထပ္ယြန္း၊ သုံးမ်ိဳးသုံးလွ်င္ သုံးထပ္ယြန္း စသျဖင့္ ေခၚသည္။ အရပ္သုံးေဝါဟာရအားျဖင့္မူ တစ္စုတ္ထိုး၊ ႏွစ္ စုတ္ထိုး၊ သုံးစုတ္ထိုး စသည္ျဖင့္ သုံးႏႈန္းၾကသည္။

 ျခစ္ေၾကာင္းမ်ား အတြင္းသို႔ ေဆးသြတ္သည့္အခါ ေဆးသြင္းသည့္အခါ ျခစ္ ေၾကာင္းမ်ားသည္ ေျမာင္းကေလးမ်ားသဖြယ္ ခ်ိဳင့္ဝင္ေနသျဖင့္ ေဆးတင္၍ က်န္ရစ္သည္။ က်န္မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ေပက်ံ ေနေသာ ေဆးမ်ားကို သုတ္ပစ္ရသည္။ ႐ုပ္ပုံမ်ား၊ ပန္းလိမ္ပန္းခက္မ်ား၊ ဓႏုကြက္မ်ား ေဖာ္ရာ၌ အေသအခ်ာ ပႏၷက္ပုံမခ်ဘဲ လက္မွန္းျဖင့္ ေရးျခယ္သြားပုံမွာ ေသခ်ာက်နစြာ အတိုင္းအတာ ခ်၍ ေရးျခယ္သကဲ့သို႔ အထည္၏ပုံပန္းသဏၭာန္ အေနအထား၊ ပမာဏႏွင့္ေလ်ာ္စြာ အံဝင္ခြင္က် ျဖစ္ေအာင္ ေရးသားနိုင္သည္မွာ ခ်ီးက်ဴးဖြယ္ရာ ျဖစ္သည္။ ပုံစံမွာ ေရခြက္တစ္လုံးတြင္ ဆဲ့ႏွစ္ရာသီခြင္အတြက္ ဓႏုကြက္ ၁၂ ကြက္ကို ေရခြက္၏ပမာဏ၊ ေရခြက္၏အေန အထားျဖင့္ ကိုက္ညီေအာင္ ေရခြက္ပတ္လည္၌ အကြက္ ၁၂ ကြက္ အညီအၫြတ္ေပၚေစရန္ လက္မွန္းျဖင့္ ပုံေဖာ္နိုင္ၾက သည္။

ကြမ္းအစ္တစ္လုံးမွ ပန္းခ်ီခန္းႏွင့္အျခားတလုံးမွ ပန္းခ်ီ ခန္းတို႔သည္ လက္ျဖင့္ေရးထားလင့္ ကစားတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ေ႐ြးမရေလာက္ေအာင္ တူလွသျဖင့္ စက္ျဖင့္ ေရးေလသေလာဟု ထင္မွားဖြယ္ရာ ရွိေလသည္။ ေ႐ႊယြန္းေရးဟုလည္း ေခၚေသာ ေ႐ႊဇဝါထည္မ်ားကိုမူ သံစုတ္ျဖင့္ ယြန္းမထိုးေခ်။ အေရာင္တင္ သစ္ေစး ကိုင္ၿပီးလွ်င္ အနက္ေအာက္ခံေပၚ၌ ေဆးဒန္းႏွင့္ တမာေစးေကာက္ကို ေဖ်ာ္၌ စုတ္အႏုကေလးျဖင့္ ျခဴးပန္း ျခဴးႏြယ္၊ ၾကာေခြၾကာ လိပ္ေရးျခင္း၊ ဓႏုကြက္ဆင္ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ၿပီးသည့္အခါ ေ႐ႊဗိန္းခ်သည္။ ၿပီးမွ ေရျဖင့္ ေဆးခ်လိဳက္လွ်င္ မူလပန္းပုံစံ မ်ားတြင္သာ ေ႐ႊမ်ားတင္၍ က်န္ရစ္ၿပီးလွ်င္ ေ႐ႊေရာင္တဝင္း ဝင္းျဖင့္ လွပေသာ ေ႐ႊဇဝါထည္မ်ား ျဖစ္လာၾကေလသည္။

 ေဆးလိပ္ေသတၱာ၊ ေဆးလိပ္ဗန္းကေလးမ်ား၊ လင္ဗန္း ကေလးမ်ားကို သေဘၤာေဆးျဖင့္ ပန္းပုံစံမ်ား ျခယ္လွယ္ မြမ္းမံ ျခင္းလည္း ျပဳၾကသည္။ သေဘၤာေဆးျဖင့္ ေရးျခယ္ျခင္းမွာ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ မြမ္းမံနည္း ႏွစ္မ်ိဳးေလာက္ လက္မဝင္ လွဘဲ ထိုအထည္မ်ိဳးမွာ တန္ဖိုးလည္း မမ်ားလွေပ။ ယြန္းထည္လုပ္ငန္းသည္ တဆင့္ၿပီးလွ်င္ တိုက္သြင္း၊ တိုက္ ပိတ္ျပဳရျခင္း၊ အထည္ႏု အထည္ေခ်ာေလ လုပ္ငန္းအဆင့္ မ်ားေလျဖစ္ရာ အခ်ိဳ႕အထည္ႏုမ်ားဆိုလွ်င္ လုပ္ငန္းအဆင့္ ေပါင္း ၂၆ ဆင့္ထက္ မနည္းရွိ၍ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ငါးလ၊ ေျခာက္လခန႔္ပင္ ၾကာတတ္ေလသည္။ သာမန္ေရာင္းတန္း အထည္မ်ားသည္ပင္ တစ္လခြဲ၊ ႏွစ္လခန႔္ ၾကာတတ္ေလသည္။ ပုဂံယြန္းထည္သမားမ်ားသည္ မိမိတို႔အထည္မ်ားကို ေပါ့နိုင္ သမွ် ေပါ့ေအာင္ ႀကံဆလ်က္ ရွိၾကသည္။

 ေရွးက ဝါးႏွီးကို အလြန္ႏုေအာင္စိတ္ဖ်ာ၍ ရက္လုပ္ခဲ့ၾကရာ အလြန္ ေပါ့ပါး ေပ်ာ့ေပ်ာင္း၍ ခ်ိဳးေခက္၍ပင္ ရနိုင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ က်ိဳင္းတုံယြန္းထည္မ်ားသည္ ေ႐ႊျဖင့္ မြမ္းမံထားေသာ အထည္မ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း ပုဂံ ေ႐ႊဇဝါထည္မ်ား ႏွင့္မူ မတူေခ်။ ပုံစံ ဒီဇိုင္းသည္လည္း ျမန္မာယြန္းထည္မ်ားႏွင့္ ျခားနားသည္။ က်ိဳင္းတုံထည္မ်ားမွာ ေ႐ႊခ် ထားေသာ ႐ုပ္ႂကြ ပန္းႂကြမ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ထား၍ ႂကြႂကြ႐ြ႐ြျဖင့္ တစ္မ်ိဳး တစ္ဖုံ လွပေလသည္။ ထူးျခားသည့္အခ်က္မွာ က်ိဳင္းတုံ နယ္သည္ ယြန္းထည္မ်ား၏ မူလဘူတျဖစ္ေသာ ေလာနိုင္ငံ ႏွင့္နီးလင့္ကစား လဲခ်ားယြန္းထည္မ်ား၏ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ ကိုသာ ဆက္ခံ လုပ္ကိုင္ၾကေလသည္။

ယြန္းထည္လုပ္ငန္းႏွင့္ဆက္စပ္ေနေသာ ျမန္မာလက္မႈ အႏုပညာတစ္ရပ္မွာ မွန္စိေ႐ႊခ်လဳပ္ငန္း ျဖစ္သည္။ မွန္စီ ေ႐ႊခ်အတတ္သည္ ယြန္းထည္၊ သစ္ပန္းပုထည္မ်ားကို ဆက္လက္ မြမ္းမံေသာလုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ ယြန္းထည္ကို မွန္စီေ႐ႊခ် လုပ္ကိုင္ရာ၌ ယြန္းထည္၏ လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ အတိုင္း သစ္ေစးႏွင့္ သားရိုးကို လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္အတိုင္း သစ္ေစးႏွင့္သားရိုးကို အေျခခံ အသုံးျပဳရသည္။ ထိုလုပ္ငန္းတြင္ အပိုင္းႀကီး ငါးပိုင္း ခြဲျခားနိုင္ရာ၊ (၁) ျပာ တိုင္၊ ေက်ာက္တိုက္၊ သစ္ေဆးသုတ္ျခင္း၊ (၂) ႀကိဳးခင္းျခင္း၊ (၃) ပန္း၊ အ႐ုပ္ေဖာ္ျခင္း၊ (၄)မွန္စီျခင္းႏွင့္ (၅) ေ႐ႊခ် ျခင္းအပိုင္းတို႔ျဖစ္သည္။

(၁) ျပာတင္၊ ေက်ာက္တိုက္၊ သစ္ေစးသုတ္ျခင္း မွန္စီေ႐ႊခ် ျပဳလုပ္မည့္ အထည္တို႔ကို ေရွးဦးစြာ အေခ်ာ တိုက္ေပးရသည္။ ေစာင္းကဲ့သို႔ ပစၥည္းမ်ိဳးဆိုလွ်င္ စပါးဖြဲၾကမ္း ကို ျပာခ်၍ သစ္ေစးစိမ္းႏွင့္ေရာကာ အထည္တစ္ခုလုံးကို သုတ္ေပးရသည္။ ယင္းသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းကို ျပာတင္သည္ဟု ေခၚသည္။ အခ်ိဳ႕အထည္မ်ားကိုမူ သစ္ေစးသုတ္လိုက္၊ ျပာျဖဴး လိုက္ျဖင့္ တစ္ထပ္စီ ျပာတင္ျခင္း ျပဳရသည္။ သစ္သားပန္းပု ထည္မ်ားကိုမူ သစ္သားရွိ အနာအဆာေပါက္မ်ား ပိတ္ဆို႔ ေခ်ာေမာ သြားေစရန္ 'သုံးဦးစပ္'ျဖင့္ ေထေပးရသည္။ 'သုံးဦး စပ္'ဆိုသည္မွာ သစ္ေစးစိမ္း၊ လႊစာမႈန႔္ႏွင့္ထမင္းရည္တို႔ သုံးမ်ိဳးကို စပ္၍ ေထာင္းေတထားျခင္း ျဖစ္၍ 'ေထာင္းသား ရိုး'ဟုလည္း ေခၚၾကသည္။ ေထာင္းသားရိုးႏွင့္ ေထး၍၎၊ ျပာတင္ၿပီးလွ်င္၎ သစ္ေစအိပ္ေစရန္ တိုက္သြင္းရသည္။ သစ္ေစးအိပ္ေလာက္သည့္ရက္တြင္ ျပန္ထုတ္၍ ေက်ာက္ပြျဖင့္ ေခ်ာစားေပးျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ အထည္ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းေစလိုလွ်င္ ေက်ာက္တိုက္ၿပီးလွ်င္ တဖန္ျပန္၍ သစ္ေစး သုတ္ေပးရျပန္သည္။

(၂) ႀကိဳးခင္းျခင္း ယြန္းထည္မ်ားေပၚတြင္ ပန္းမ်ား၊ အ႐ုပ္မ်ား ႂကြႂကြ႐ြ႐ြ ေပၚလြင္လာေစရန္ သားရိုးျဖင့္ ပုံေဖာ္ျခင္းကို ႀကိဳးခင္းသည္ဟု ေခၚသည္။ ႀကိဳးခင္းရန္အတြက္ ေတသားရိုးကို ေဖာ္စပ္ရသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ သားေကာင္၏ အရိုးကို ျပာခ်အမႈန႔္ျပဳ၍ သစ္ ေစးႏွင့္ ေရာစပ္ထားျခင္းကို သားရိုးဟုေခၚဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သားေကာင္ အရိုးမႈန႔္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာသားရိုးသည္ အလြန္ မာလြယ္သျဖင့္ ႏြားေခ်းျပာမႈန႔္ကို အစားထိုး အသုံးျပဳခဲ့ၾက သည္။ ေတသားရိုး ျပဳလုပ္သည့္အခါ သစ္ေစအစိမ္းကို က်ိဳ၍ ႏြားေခ်းျပာကို အေနေတာ္ ခ်ိန္ဆထည့္ၿပီးလွ်င္ သမေအာင္ ေတေပးရသည္။ ထိုအခါ လိုသလို ကိုင္တြယ္၍ ရေသာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသည့္သားရိုး ျဖစ္လာသည္။ ထိုသားရိုးသည္ ေဖာ္စပ္သည့္ေန႕၌ ေပ်ာ့ေပ်ာင္း၍ လိုသလို ေကြးၫြတ္တြန႔္ ေကာက္၍ ပုံေဖာ္နိုင္ေသာ္လည္း ေန႕ကူးသြားလွ်င္ သံေခ်ာင္း ကဲ့သို႔ မာေက်ာသြားသျဖင့္ သားရိုးကို တစ္ေန႕စာအတြက္သာ ေဖာ္စပ္ၾကသည္။

ပုံေဖာ္သည့္အခါ ေတသားရိုးကို ေရွးဦးစြာ သစ္သား က်စ္ျပင္ေပၚတြင္ လက္ဝါးေစာင္းႏွစ္ဖက္ျဖင့္ ႀကိဳးျဖစ္လာ ေအာင္ လြန္းယူရသည္။ သားရိုးႀကိဳး အ႐ြယ္အစား အေနေတာ္ ရေအာင္ ပိေတာက္သားဂ်ပ္ျဖင့္ ပြတ္လွိမ့္ဆြဲငင္ေပးရသည္။ အသုံးႏွင့္အညီ ရနိုင္ေအာင္ သရိုးႀကိဳးအ႐ြယ္မ်ိဳးစုံ ခြဲျခားျပဳလုပ္ ၍ တစ္ပုံစီထား ရသည္။ အခ်ိဳ႕ကို တန္းႀကိဳးေနရာ၌ အသုံး ျပဳနိုင္ရန္ ရိုးရိုးလုံးေခ်ာ မဟုတ္ဘဲ ပုလဲလုံးကေလးမ်ား သဏၭာန္ '႐ြဲပုံ' ႏွိပ္ေပးရေလသည္။ သားရိုးႀကိဳးမ်ား ျပည့္စုံ၍ အထည္တခု ႀကိဳးခင္းေတာ့မည္ ဆိုလွ်င္ ေရွးဦးစြာ သစ္ေစးအခံ သုတ္ေပးရသည္။ ၿပီးေနာက္ ႐ြဲပုံႏွိပ္ထားေသာ တန္းႀကိဳးမ်ားကို စ၍ ခင္းသည္။ ႀကိဳးခင္း ျခင္းသည္ သားရိုးႀကိဳး မ်ားကို သစ္ေစးအခံေပၚတြင္ လက္သဲ ေစာင္းျဖင့္ႏွိပ္၍ လက်ာ္မွလက္ဝဲသို႔ တစ္စတစ္စ ကပ္ေပးသြား ရျခင္း ျဖစ္သည္။ တန္းႀကိဳးမ်ားသည္ ပန္းမ်ားကို တစ္ကန႔္စီ နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ေပးေလသည္။

(၃) ပန္း၊ အ႐ုပ္ေဖာ္ျခင္း တန္းႀကိဳးမ်ားအတြင္း ပန္းႀကိဳးခင္းပုံမွာ စိတ္ႀကိဳက္ အေက်ာ္အနင္း ပန္းသြားကို ပဌမ စကၠဴေပၚ၌ ေရး၍ ေ႐ြးခ်ယ္ သည္။ ထိုေနာက္ သစ္ေဆးေပၚ၌ လက္သဲေစာင္းျဖင့္ လ်ာထား သတ္မွတ္၍ ပန္းတခုႏွင့္တခု အကြာအေဝး ညီၫြတ္သည့္ အခါမွ သားရိုးႀကိဳးစကိုယူကာ သစ္ေစးအခံေပၚတြင္ကပ္၍ ပန္းႀကိဳး ခင္းသြားေလသည္။ ႀကိဳးခင္းမဟုတ္ဘဲ ေရာင္းတန္း ပယြန္းထည္မ်ား၌ ထည့္ ေသာ သားရိုးပန္းမ်ားကို လက္လုပ္ပန္းဟု ေခၚသည္။ လက္ လုပ္ငန္းေဖာ္ပုံမွာ ေတ သားရိုးကို လက္ညိ|ုးျဖင့္ လွိမ့္ယူ၍၊ ကြၽဲခ်ိဳျဖင့္ ဓားေမာက္သဏၭာန္ ျပဳလုပ္ထားေသာ 'ဒန္'ဟု ေခၚသည့္ ဓားကို အသုံးျပဳကာ ဓားအၿမီးျဖင့္ တစ္လွည့္၊ ဓားသြားျဖင့္ တစ္လွည့္ ႏွိပ္၍ ပန္းေဖာ္သည္။ ယြန္းအုပ္ မ်ားတြင္ ထိုကဲ့သို႔ လက္လုပ္ပန္းမ်ား ထည့္ေလ့ရွိသည္။ အ႐ုပ္မ်ား ေဖာ္မည္၊ မွန္မ်ားစီမည္ဆိုလွ်င္ ႀကိဳးခင္းကတည္းက တိုင္းတာ၍ ေနရာသတ္မွတ္ ခ်ပ္လွပ္ထားရသည္။ မွန္မစီဘဲ ပန္းခ်ည္းသက္သက္ ေဖာ္ထားလွ်င္ ႀကိဳးႏုခင္းသည္ဟု ေခၚသည္။

(၄) မွန္စီျခင္း ျဖတ္ထားၿပီး မွန္ခ်ပ္ကေလးမ်ားကို ထိပ္တြင္သားရိုး အနည္းငယ္ပါေသာ တုတ္ကေလးျဖင့္ တို႔ယူၿပီးေနာက္ ႀကိဳး ခင္းသူ ခ်န္လွပ္ထားေသာ ေနရာမ်ားတြင္ သစ္ေစးအခံေပၚ၌ ကပ္ေပးရသည္။ ဆစ္တန္းဟုေခၚေသာ မွန္ကေလးမ်ားသည္ အလ်ားရွည္၍ အနံတိုသည္။ မွန္ကေလးမ်ားျဖင့္ အပြင့္ ျပဳလုပ္ လွ်င္ ျခယ္သည္ဟု ေခၚသည္။ အပြင့္ျခယ္ရာ၌ အလယ္တြင္ ေက်ာက္ျပာထည့္လွ်င္ ေဘးမွ ေက်ာက္ျဖဴျဖင့္ ရံေပးရသည္။ ပုလဲ၊ ပလာျဖဴ၊ ေျပာင္ျပာ၊ မန္းက်ဥ္း႐ြက္၊ ေျခာက္ကြက္တြက္ စသည္ျဖင့္ ေက်ာက္တုမ်ိဳးစုံရွိသည္။ အစီအျခယ္သမားမ်ား သည္ အေသြးအေရာင္လိုက္ေလ်ာမႈ၊ ဆန႔္က်င္မႈ၊ ေတာက္ပမႈ တို႔ကို နားလည္၍ ပန္းခ်ီမ်က္စိရွိရန္ လိုေလသည္။

(၅) ေ႐ႊခ်ျခင္း မွန္မစီဘဲ ႀကိဳးႏုခင္းသည့္ ယြန္းထည္ျဖစ္လွ်င္ ႀကိဳးခင္း ၿပီး၍ သုံးေလးရက္အတြင္း ႀကိဳးဖုံးရည္ သုတ္ေပးရသည္။ သို႔မွသာ ပန္းမ်ား ခိုင္ၿမဲသည္ဟုဆိုသည္။ မွန္စီထည္ျဖစ္လွ်င္ မွန္ဖုံးရည္ သုတ္ရသည္။ သို႔မွသာ ေ႐ႊခ်ၿပီးေသာအခါ မွန္ခြာ၍ လြယ္သည္။ ႀကိဳးဖုံးရည္၊ မွန္ဖုံးရည္တို႔သည္ သစ္ေစးကို ေရ ေရာထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုအရည္မ်ား သုတ္ၿပီးလွ်င္ တိုက္ သြင္း၍ အိပ္ေအာင္ထားရသည္။ အေရာင္ရည္မ်ား ထပ္တလဲလဲ သုတ္၍ စိတ္ႀကိဳက္အေရာင္တက္လာေသာအခါ ေနာက္ဆုံးျဖစ္ ေသာ ေ႐ႊခံရည္ကို သုတ္ရသည္။ ေ႐ႊခံရည္သည္ စံကားဝါ ေရာင္ေဆးကို ေရေႏြးေဖ်ာ၍ သစ္ေစးႏွင့္ေရာထားျခင္းျဖစ္သည္။ ေ႐ႊခံရည္မသုတ္မီ သစ္ေစး သုတ္ၿပီးတိုင္း တိုက္သြင္းရသည္။ ေျမတိုက္မွ ထုတ္တိုင္းပန္းမ်ားလြတ္ေသာ ေနရာေျပာင္ ကြက္လပ္မ်ားကို ေက်ာက္တိုက္ေပးရသည္။ ေ႐ႊခံရည္ သုတ္ၿပီး လွ်င္မူ ေက်ာက္မတိုက္ရေတာ့ေပ။ ေ႐ႊခံရည္ အိပ္ေသာအခါ ေ႐ႊခ်မည့္ေနရာလြတ္ဟူသမွ်ကို ဟသၤျပဒါးႏွင့္သစ္ေစးေရာ၍ သုတ္ရသည္။

သစ္ေစး၏ သဘာဝမွာ သစ္ေစးစစ္လွ်င္ က်ဲ၍ ေရေရာေလ ပ်စ္ေလ ျဖစ္သည္။ ေ႐ႊခ်မည့္ သစ္ေစးမွာ အေစး နည္းရန္ ေရေရာ ထားသျဖင့္ အလြန္ျပစ္သည္။ ယင္းကို ဂြမ္းျဖင့္ တို႔မရသည့္ ေနရာမ်ားကို ဝက္ေမြးစုတ္တံႏွင့္ ခပ္ေပးရသည္။ ထိုေနာက္ ထိုေနရာမ်ားတြင္ သစ္ေစးေျပာင္သြားေအာင္ ဂြမ္းျဖင့္ပင္ ပြတ္ ေပးရသည္။ ယင္းသို႔ သစ္ေစးကို ဂြမ္းျဖင့္ သုတ္ျပန္၍ ပြတ္ ျခင္းကို 'အသုတ္အႏုတ္'ျပဳသည္ဟု ေခၚသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ ေ႐ႊခ်ျခင္းသည္ သစ္ေစးအေငြ႕ကေလးမွ်ျဖင့္ ကပ္ေနေစျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ သစ္ေစးသုတ္ႏုတ္ထားေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ေ႐ႊဆိုင္းျပား မ်ားကို တစ္ခုခ်င္းစီ၍ ကပ္သည္။ ဂြမ္းျဖင့္ ဖိေပးသည္။ ေ႐ႊ ေပါက္ေသာ ေနရာမ်ားကို ဖာေထးရသည္။ ေ႐ႊအဆိုင္းလိုက္ မဝင္သာေသာ ပန္းမ်ားေနရာတြင္ ႏြားနားေမြးစုတ္ျဖင့္ ေ႐ႊတို႔ကို ယူရသည္။

 ၿပီးေနာက္ ျဖဴစင္ေသာ ဂြမ္းျဖင့္ ေ႐ႊခ်ထားၿပီးေသာ ေနရာမ်ားကို ခပ္ဖြဖြပြတ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေ႐ႊေရာင္ ဝင္းလက္ ေတာက္ေျပာင္ ေစေလသည္။ က်ိဳင္းတုံ ေ႐ႊခ်ယြန္းထည္မ်ား၏ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္သည္ ထိုအတိုင္းပင္ ျဖစ္ေပမည္။ မွန္စီေ႐ႊခ်ရာတြင္ ေအာက္ခံယြန္းထည္ သစ္သားထည္မ်ားကို အေပါက္အပဲ့၊ အဖုအထစ္ မရွိရေအာင္ ဖာေထးျပဳျပင္ရသည္။ ၿပီးလွ်င္ သစ္ေစး၊ သားရိုးႏွင့္အခံရည္တို႔ကို အထပ္ထပ္ သုတ္ ေပးျခင္းျဖင့္ ေအာက္ခံ အထည္မ်ားကို ပိုးမႊားဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ရာသီဥတုဒဏ္ခံရျခင္းတို႔မွ ကာကြယ္ေပးသည္။ ထိုေၾကာင့္ မွန္စီေ႐ႊခ်ျခင္းသည္ ယြန္းပညာရွင္၊ ပန္းပုပညာရွင္တို႔၏ လက္ရာမ်ားကို ကာလရွည္ၾကာစြာ ခိုင္ခံ့ေစသည္။ ေ႐ႊေရာင္ မွန္ေရာင္ တဝင္းဝင္းျဖင့္ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖုံ ခန႔္ညားတင့္တယ္ ေစေလသည္။

ယြန္းထည္မ်ား၌၎၊ မွန္စီေ႐ႊခ်ထည္မ်ား၌၎ ျခဴးပန္း ျခဴးႏြယ္မ်ား၊ ဘုရင္၊ မိဖုရား၊ မင္းညီမင္းသားအ႐ုပ္မ်ား၊ ဂဠုန္ နဂါးအစရွိေသာ အ႐ုပ္မ်ားျဖင့္ ျမန္မာ့ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာရပ္မ်ားကို ရႈခ်င္စဖြယ္ မြမ္းမံတန္ဆာဆင္ထားသည္။ ထိုေၾကာင့္ပင္ ျမန္မာမႈ လိုလားသူတို႔သည္ ယြန္းထည္မ်ားကို ျမတ္နိုး ခုံမင္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာသ႐ုပ္ျပ ယြန္းထည္၊ မွန္စီေ႐ႊခ်ထည္မ်ားကား အလြန္ လက္ဝင္လွသည္။ အႏု စိတ္လွသည္။ လုပ္ငန္းက်ယ္ျပန႔္လွသည္။ အခ်ိန္ကုန္လွ သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ထိုလုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းသူ ပညာရွင္မ်ားမွာ မေသ႐ုံစား၍ မအား႐ုံ ေနရလင့္ကစား၊ ရိုးရာ လုပ္ငန္းကို ျမတ္နိုးတြယ္တာစြာျဖင့္ ယခုကဲ့သို႔ ထိန္းသိမ္းထား နိုင္သည္မွာ ၿခီးက်ဴးဖြယ္ရာ ျဖစ္ေပသည္။ ျမန္မာအစိုးရသည္ ယြန္းလုပ္ငန္းကို တိုးတက္ေစ၍ အရွည္တည္တံ့ေစရန္ ပုဂံၿမိဳ႕ တြင္ ယြန္းေက်ာင္း ဖြင့္လွစ္ထားၿပီးလွ်င္ ယြန္းလုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြးေက်ာင္းလိုသူတို႔ကို ထိုေက်ာင္း၌ တက္ေရာက္ သင္ၾကားခြင့္ျပဳေလသည္။

(Chapter 2)

" ယြန္းထည္ ''

ယြန္းထည္ ပစၥည္းမ်ားမွာ ယြန္းျဖင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ လူသုံးကုန္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည္။ ယြန္းထည္ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ျမႇုပ္သြင္းစီျခယ္နည္း သို႔မဟုတ္ ထြင္းထုနည္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ားတြင္ ေသတၱာမ်ား၊ စားပြဲသုံး ပစၥည္းမ်ား၊ ၾကယ္သီးမ်ား ပါဝင္ၾကၿပီး အေရွ႕တိုင္း ယဥ္ေက်းမႈတြင္ ရံဖန္ရံခါ အေခါင္းမ်ားကိုပင္ ယြန္းသုတ္သည့္ အေလ့အထကို ေတြ႕ရွိနိုင္သည္။

ျမန္မာ့ ယြန္းထည္ ပစၥည္းမ်ား......

ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္သည့္ လက္မႈပညာကို Pan yun (ပန္းယြန္း) ဟု ေခၚသည္။ ယြန္းသည္ ျမန္မာ့ သစ္ေတာမ်ားမွ သဘာဝေပါက္ သစ္ေစးပင္ (Melanorrhoea usitatissima) (မီလာနို ဟိုရီးယား ယူဆီတတ္တီစီမ) မွ ျခစ္ထုတ္ထားေသာ အေစး ျဖစ္သည္။ ၎သည္ အဝါေဖ်ာ့ေရာင္ရွိၿပီး ေလႏွင့္ ထိေတြ႕ပါက အမည္းေရာင္အျဖစ္ ေျပာင္းသြားသည္။ စုတ္တံျဖင့္ သုတ္ေသာအခါ သို႔မဟုတ္ အေပၚမွ အုပ္ေသာအခါ မာေက်ာေျပာင္လက္ကာ ေခ်ာမြတ္သည့္ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚသည္။ ယြန္းသုတ္ထားေသာ ပစၥည္းမ်ားမွာ အပူႏွင့္ စိုထိုင္းမႈဒဏ္ကို ခံနိုင္သည္။

ယြန္းသမိုင္း.....

၁၅၅၅ - ၁၅၆၂ ခုႏွစ္အတြင္း ဘုရင့္ေနာင္မင္းႀကီးသည္ မဏိပူရ၊ ဗန္းေမာ္ ၊ ဇင္းမယ္ (ယခု ခ်င္းမိုင္) ႏွင့္ လင္းဇင္း (ယခု Lan Xang) တို႔ကို ေအာင္ျမင္စြာ သိမ္းသြင္းခဲ့ၿပီး ေ႐ႊလီျမစ္တစ္ေလွ်ာက္ ယူနန္ျပည္နယ္သို႔ ဆန္တက္စဥ္ ကြၽမ္းက်င္ေသာ လက္မႈပညာရွင္ အမ်ားအျပားကို ဗမာျပည္သို႔ ေခၚေဆာင္လာခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ခ်င္းမိုင္ေဒသရွိ ယြန္း သို႔မဟုတ္ Laos Shan (လာအိုရွမ္း) လူမ်ိဳးစုမ်ား၏ လက္မႈပညာမ်ားကို ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း တင္သြင္းခဲ့ခ်ိန္မွစကာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ လက္ရာေျပာင္ေျမာက္သည့္ ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ား စတင္ထြန္းကားလာသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ယြန္းလူမ်ိဳးမ်ားကို အစြဲျပဳ၍ ယြန္းထည္ဟု ေခၚတြင္လာခဲ့သည္။

ထုတ္လုပ္ျခင္း ႏွင့္ ပုံစံ ဒီဇိုင္း.....

ယြန္းအိုးမ်ား၊ ေသတၱာမ်ား ႏွင့္ ဗန္းမ်ား၏ေအာက္ေျခသည္ ရစ္ေခြထားေသာ သို႔မဟုတ္ ရက္လုပ္ထား ေသာ ဝါးမွ်င္ကို ျမင္းေမြးျဖင့္ေရာထားေလ့ရွိၿပီး ထုဆစ္သြန္းလုပ္နိုင္သည့္ thayo (သရိုး) ဟုေခၚေသာ ေျမျဖဴပြဲ လ်က္ ပစၥည္းကို ရရွိရန္ သစ္ေစးကို ျပာ သို႔မဟုတ္ လႊစာ မ်ားျဖင့္ေရာစပ္ျခင္း ျပဳနိုင္သည္။ အရာဝတၳဳသည္ thitsee (သစ္ေစး) ႏွင့္ thayo (သရိုး) တို႔ျဖင့္ တစ္လႊာၿပီးတစ္လႊာ ဖုံးအုပ္ျခင္းခံရၿပီး ေခ်ာမြတ္ေသာ မ်က္ႏွာျပင္ ကို ျပဳလုပ္ကာ၊ အေရာင္တင္ၿပီး ေနာက္ခံအေရာင္ အနီ သို႔မဟုတ္ အနက္ ေပၚတြင္ အသုံးမ်ားေသာ အေရာင္ မ်ားျဖစ္သည့္ အနီ၊ အစိမ္းႏွင့္ အဝါေရာင္မ်ားကို သုံးကာ အႏုစိတ္ေသာ လက္ရာဒီဇိုင္းမ်ားကို ထြင္းထုၾကသည္။ Shwezawa (ေ႐ႊဇဝါ) သည္ အနက္ေရာင္ ေနာက္ခံေပၚတြင္ ပုံစံဒီဇိုင္းမ်ားကို ၎၏ ေ႐ႊစကၠဴမ်ား အသုံးျပဳရာ တြင္ ျခားနားသိသာေစေသာ ပုံစံျဖစ္သည္။ နန္းေတာ္ ျမင္ကြင္းမ်ား၊ Jataka (ဇာတက) ပုံျပင္မ်ားမွ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္မ်ား၊ ျမန္မာ့ Zodiac (ဆယ့္ႏွစ္ ရာသီခြင္ သေကၤတမ်ား) တို႔သည္ လူႀကိဳက္မ်ားေသာ ပုံစံဒီဇိုင္းမ်ားျဖစ္ၿပီး အခ်ိဳ ့ေသာ အိုးမ်ားသည္ ေရာင္စုံ ဖန္၊ မွန္စီေ႐ႊခ် သို႔မဟုတ္ ေ႐ႊစကၠဴမ်ားတြင္ တန္ဖိုးအနည္းငယ္ရွိေသာ ေက်ာက္မ်ားျဖင့္ မံထားျခင္း ျဖစ္နိုင္ သည္။ အရာတၳဳမ်ားအားလုံးသည္ လက္လုပ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ပုံစံဒီဇိုင္းမ်ားသည္ လက္တန္း ထြင္းထုထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေသးငယ္ေသာ အိုးတစ္ခုၿပီးစီးရန္ သုံးလမွ ေလးလအထိ အခ်ိန္ယူလိမ့္မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ပို၍ ႀကီးမားေသာ အိုးအတြက္မူ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာေကာင္းၾကာလိမ့္မည္။ အေခ်ာသတ္ၿပီးစီးသြားေသာ ထုတ္ကုန္ သည္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္း၏ ရလဒ္ျဖစ္ၿပီး လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းမွ ထြင္းထုထားျခင္းမဟုတ္ပါ။

ယြန္းထည္ပုံစံမ်ား.....

အကြဲျပားဆုံးျဖစ္ေသာ အိုးမွာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအတြက္ အေျခအရင္းတစ္ခုေပၚတြင္ ရစ္တက္ေနေသာအဖုံးပါ ရွိသည့္ hsun ok (ဆြမ္းအုပ္) ဟုေခၚေသာ ထမင္းထည့္ေသာခြက္တစ္ခု ျဖစ္နိုင္သည္။ Lahpet ok (လက္ဖက္ အုပ္) ဆိုသည္မွာ အဖုံးပါၿပီး ထည့္စရာအကန႔္ေလးမ်ားႏွင့္ lahpet (လက္ဖက္ ) (ႏွပ္ထားေသာ လက္ဖက္ ႐ြက္) ႏွင့္ ၎၏တြဲစားရသည့္ အတြဲအဖက္မ်ားစြာကို ျပင္ဆင္ထည့္ထားေသာ ေစာက္မနက္ေသာ ပန္းကန္ ျဖစ္ သည္။ လက္ကိုင္တစ္ခုတည္းျဖင့္ ပတ္ထားေသာ အစီအရီဆင့္ထားနိုင္သည့္ ထမင္းဗူးမ်ား သို႔မဟုတ္ hsun gyaink(ဆြမ္း ဂ်ိဳင့္) မ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အနီေရာင္ သို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္ ေျဗာင္ျဖစ္သည္။ Daun glahn(ေဒါင္းလန္း) မ်ားသည္ ရိုးရွင္းေသာ က်ယ္ျပန႔္သည့္ အေျခစိုက္ျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ တိရိစာၦန္ သို႔မဟုတ္ ပန္း ဒီဇို္င္းမ်ားျဖင့္ ေကြးေသာ ေျခေထာက္သုံးေခ်ာင္းပါရွိသည့္ အစားအစာမ်ားတင္ရန္ အဖုံးႏွင့္ စားပြဲအနိမ့္မ်ား ျဖစ္သည္။ အဖုံးတစ္ခုကဲ့သို႔ အစုံလိုက္ျဖစ္ေနေသာ ခြက္ပါသည့္ ေရဖန္ခ်ိဳင့္မ်ား သို႔မဟုတ္ yeidagaung (ေရတေကာင္း) ႏွင့္ ပန္းအိုးမ်ားသည္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားစြာတြင္အသုံးျပဳေနဆဲျဖစ္ေသာ ယြန္းထည္ ပစၥည္း မ်ားျဖစ္သည္။

အဖုံးပါေသာ လုံးဝန္းသည့္ ေသတၱာအႀကီး၊ အေသးမ်ားစြာတို႔ကို Yun-It(ယြန္း-အစ္) ဟု သိၾကၿပီး paan (ပန္း) ဟု ေခၚသည့္ Kun-It (ကြမ္း-အစ္) (ကြမ္း ေသတၱာမ်ား) ပါဝင္သည္။ Yun titta (ယြန္း ေသတၱာ) မ်ားမွာ ေထာင့္ မွန္စတုဂံပုံ ေသတၱာမ်ားျဖစ္ၿပီး peisa (ေပစာ) သို႔မဟုတ္ ထန္း႐ြက္ေပၚတြင္ေရးထားေသာ လက္ေရးစာမူမ်ား အပါအဝင္ အရာမ်ားစြာကို သိမ္းဆည္းထားရန္အတြက္ျဖစ္ၿပီး ၎တို႔ကို sadaik titta (စာတိုက္ ေသတၱာ) ဟု ေခၚသည္။ ေအာက္ခံ ခုံပါသည့္ ပန္းကန္ျပားမ်ား သို႔မဟုတ္ ေအာက္ေျခပါေသာ ဗန္းအေသးမ်ား အဖုံးပါသည္ ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ ၎တို႔ကို kalat (ကလပ္) ဟုသိၾကၿပီး Buddha (ဗုဒၶဘုရား) သို႔မဟုတ္ ေတာ္ဝင္ မင္း မ်ိဳးမင္းႏြယ္မ်ားကို စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္မ်ားႏွင့္ ပန္းမ်ား ဆက္ကပ္ေသာအခါ အသုံးျပဳသည္။ ျပဇာတ္ အဖြဲ ့ မ်ားႏွင့္ ဂီတပညာရွင္မ်ားသည္ ၎တို႔၏ အဝတ္အစားမ်ား၊ မ်က္ႏွာဖုံးမ်ား၊ ေခါင္းတြင္ ဆင္ျမန္းေသာအရာမ်ား ႏွင့္ ေတးဂီတ တူရိယာမ်ားတို႔ကို ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားၿပီး အခ်ိဳ ့မွာ ယြန္းထည္ ေသတၱာႀကီး မ်ားတြင္ ထည့္၍ သယ္ေဆာင္သြားၾကသည္။ဖ႐ုံသီး ပုံသဏၭာန္ ရွိေသာ ေသတၱာမ်ား သို႔မဟုတ္ ဇီးကြက္ ကဲ့ သို႔ေသာ ငွက္မ်ားတို႔သည္ ကံေကာင္းေစသည္ဟု ယုံၾကည္ၾကသည္ သို႔မဟုတ္ hintha (ဟသၤာ) ( ဇာတ္ အ ျမင့္ဆုံး ဟိႏၵဴ ငန္း) တို႔သည္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ပိတ္ကားမ်ားႏွင့္ အနားမ်ားစြာပါေသာ စားပြဲအေသး မ်ားကို ခရီးသြား စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အတြက္ ယေန႕ အထိ ျပဳလုပ္ေနဆဲျဖစ္သည္။

ယြန္းထည္လုပ္ငန္း.....

Bagan (ပုဂံ) သည္ ယြန္းထည္ လုပ္ငန္းအတြက္ အဓိက ဗဟိုခ်က္မ ေနရာျဖစ္ၿပီး လြန္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္ ႏွစ္ခု နီးပါးကတည္းက လက္မႈပညာအေျခက်ခဲ့ကာ ယခုထက္တိုင္ ေရွးရိုးရာ နည္းဟန္မ်ားကို က်င့္သုံးေနဆဲ ျဖစ္ သည္။ ဤေနရာေဒသတြင္ အစိုးရ ယြန္းထည္ေက်ာင္းကို ၁၉၂၀ ႏွစ္မ်ားတြင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ယေန႕ အ မ်ားဆုံး အသုံးျပဳေနေသာ အသုံးအေဆာင္မ်ားတြင္ ပလတ္စတစ္၊ ေႂကြ ႏွင့္ သတၳဳတို႔သည္ ယြန္းထည္ကို အ စားထိုးလာၾကၿပီျဖစ္၍ ပုဂံ ရွိ ေရွးဘုရားမ်ားကို လာေရာက္ၾကည့္ရႈေသာ နိုင္ငံျခားသားခရီးသြားမ်ား အတြက္ သာ အဓိကထား၍ ယြန္းထည္ကို အလုပ္႐ုံႀကီးမ်ားတြင္ ယေန႕ ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ Chindwin (ခ်င္းတြင္း) ေတာင္ၾကားရွိ Monywa (မုံ႐ြာ) အနီးမွ Kyaukka (ေက်ာက္ကာ) ႐ြာတြင္ ေန႕စဥ္သုံး အတြက္ ေတာင့္တင္း ခိုင္မာေသာ ယြန္းထည္အသုံးအေဆာင္မ်ားကို အဓိအားျဖင့္ အနက္ေရာင္ေျဗာင္ျဖင့္ ထုတ္လုပ္ေနဆဲ ျဖစ္ သည္။ ခရီးသြား ဧည့္သည္မ်ားအေရအတြက္ က်ဆင္းျခင္းႏွင့္အတူ ၁၅ ႏွစ္ အတြင္း အဆ ၄၀ ျမင့္တက္လာေသာ သစ္ေစး ေဈးႏႈန္းတို႔သည္ ပုဂံ ရွိ ယြန္းထည္ပစၥည္း အလုပ္႐ုံ ၂၀၀ ေက်ာ္၏ သုံးပုံ ႏွစ္ပုံေက်ာ္ကို ပိတ္ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္ေစခဲ့သည္။

စာ႐ိုက္ေ၀မ်ွသူ - Kyaw Mya Linn
_
ကိုးကား.....
ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ(၁၀)