၂၀၁၅ ကို ကိုင္လႈပ္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား

၂၀၁၅ ခုႏွစ္သည္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ အေရးႀကီးသည့္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကို ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပခဲ့သည္သာမက သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေရးရာအေပၚ အထူးသတိထားလာေစသည့္မိုးသည္းထန္မႈ၊ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ၊ ေတာင္ၿပိဳမႈမ်ားအျပင္ ႏိုင္ငံ့လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ႏွစ္ ၁၀ဝ ျပည့္ေမြးေန႔ကိုလည္း စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္လည္း စိန္ေခၚမႈသစ္မ်ားက ေစာင့္ႀကိဳေနမည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲေပ။ ႏွစ္သစ္၏ စိန္ေခၚမႈသစ္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ ေက်ာ္လႊားသြားႏိုင္ေရး ႏွစ္ေဟာင္းတြင္ မည္သို႔ခ်ဥ္းကပ္ ကိုင္တြယ္ခဲ့သည္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကည့္႐ႈသင့္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကို ကိုင္လႈပ္ခဲ့ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားအား ဧရာဝတီသတင္းအဖြဲ႔က စီစဥ္တင္ျပအပ္ပါသည္။

တျခမ္းပဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္

သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ မေအာင္ျမင္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြထဲမွာ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလည္း ထိပ္ဆံုးက ပါပါတယ္။ စစ္မီးရွည္ၾကာေနတဲ့ ျပည္တြင္းတိုက္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔မွာ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ကမ္းလွမ္းတာနဲ႔ စဖြင့္လိုက္ပါတယ္။

တၿပိဳင္တည္း ကိုးကန္႔ရဲ႕ ျမန္မာအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (MNDAA) နဲ႔ အစိုးရတပ္တို႔ဟာ အျပင္းအထန္တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ၿပီး အက်အဆံုးေတြ မ်ားခဲ့ပါတယ္။ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔ ရန္ကုန္မွာ အစိုးရျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးေကာ္မတီ (UPWC) နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ စုေပါင္းအဖြဲ႔ (NCCT) တို႔ အၾကားအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း NCA ကို လက္မွတ္ေရးထိုးၾကပါတယ္။

ေမလ ပထမပတ္အတြင္း “ဝ” ျပည္ေသြးစည္းညီၫြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (UWSA) ရဲ႕ နယ္ေျမမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား မ်က္ႏွာစံုညီ အစည္းအေဝးကို က်င္းပပါတယ္။ မ်က္ႏွာစံုညီဆိုေပမယ့္ အဖြဲ႔အားလံုးကိုဖိတ္တာ မဟုတ္ဘဲ ၁၂ ဖြဲ႔တည္းကိုသာ သီးသန္႔ဖိတ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေဝဖန္မႈေတြ ရွိပါတယ္။

ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔ကေန ၆ ရက္ေန႔အထိ KNU ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမ ေလာ္ခီးလာမွာ ညီလာခံက်င္းပပါတယ္။ ေလာ္ခီးလာ ညီလာခံမွာ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မူၾကမ္းကိစၥ၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္ကိစၥနဲ႔ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။

ဇြန္လကုန္ပိုင္းမွာေတာ့ အစိုးရတပ္နဲ႔ MNDAA ကိုးကန္႔တို႔အၾကား ၃ လၾကာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြဟာ MNDAA ရဲ႕ တဖက္သတ္ အပစ္ရပ္စဲေၾကာင္း ေၾကညာ လိုက္တဲ့အတြက္ ၾကားဝင္ဖိအားေပးတဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕အခန္းက႑ကို သတိျပဳသံုးသပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အပစ္ရပ္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ တ႐ုတ္ျပည္ ခရီးစဥ္နဲ႔လည္း တိုက္ဆိုင္ေနပါတယ္။

ဇူလိုင္လဆန္းမွာ “ဝ” ျပည္ ေသြးစည္းညီၫြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (UWSA) နဲ႔ အစိုးရတပ္တို႔အၾကား ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္းမွာ စစ္ေရးတင္းမာမႈေတြ ရွိေနခဲ့ၿပီး UWSA ဘက္ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းမယ္လို႔ ေလသံပစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း ကရင္ျပည္နယ္မွာ ဒီမိုကေရစီအက်ိဳးျပဳ ကရင္အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ (DKBA) နဲ႔ အစိုးရတပ္တို႔အၾကား တိုက္ပြဲမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘားအံၿမိဳ႕မွာ ႏွစ္ဖက္တာဝန္ရွိသူမ်ား ေဆြးေႏြးေနၾကစဥ္ ျမဝတီနဲ႔ ေကာ့ကရိတ္ၾကား ၇ ေနရာမွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားၿပီး ကုန္သြယ္မႈ ရပ္ဆိုင္းတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာလည္း KIA နဲ႔ အစိုးရတပ္ေတြ ထိေတြ႔ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေနခဲ့ပါတယ္။

ဩဂုတ္လ အေစာပိုင္းမွာေတာ့ NCA စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးေရး ႀကိဳးပမ္းေနခ်ိန္မွာ တိုက္ပြဲမ်ားျခြင္းခ်က္မရွိ ရပ္ထားဖို႔ ညီၫြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) က ေတာင္းဆိုပါတယ္။ စက္တင္ဘာလဆန္းမွာ NCA ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ေရး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ ထိပ္သီးကိုယ္စားလွယ္ ၉ ဦးတို႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

စက္တင္ဘာလအတြင္းမွာပဲ အစိုးရတပ္နဲ႔ KIA, တအာင္း TNLA၊ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္ေတာင္ပိုင္း RCSS/SSA တို႔နဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဆံုးမွာေတာ့ ေအာက္တိုဘာလအတြင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ၂၁ ဖြဲ႔ အနက္ NCA လက္မွတ္ထိုးဖို႔ အစိုးရက ကမ္းလွမ္းတဲ့ ၁၅ ဖြဲ႔မွာ ၈ ဖြဲ႔ကပဲ ပါဝင္ လက္မွတ္ထိုးတဲ့အတြက္ ဟန္ျပၿငိမ္းခ်မ္းေရးလို႔ ေဝဖန္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ကခ်င္၊ ကရင္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြမွာေတာ့ တိုက္ပြဲေတြ ႏွစ္ကုန္တဲ့အထိ ႀကိဳးၾကားဆက္လက္ျဖစ္ေနဆဲပါ။

ျပည္သူ႔ဆႏၵ ထင္ဟပ္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ

၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအတြက္ အထူးျခားဆံုး အထင္ရွားဆံုးဟာ ႏိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၉၁ ခုအထိ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) က အမတ္ေနရာ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၇၉ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ အႏိုင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။

လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္အတြက္ ေနရာေပါင္း ၁၁၅၀ မွာ NLD က ၈၈၆ ေနရာ အႏိုင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ NLD ပါတီက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွ ၂၅၅ ေနရာ၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ၁၃၅ ေနရာ၊ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ ၄၇၅ ေနရာႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ကိုယ္စားလွယ္(တိုင္းရင္းသားေရးရာဝန္ႀကီး) ၂၁ ေနရာရရွိခဲ့ပါတယ္။

NLD အႏိုင္ရခဲ့တာ ဒီတႀကိမ္တည္း မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းကလည္း မဲဆႏၵနယ္ေျမေပါင္း ၄၉၂ ေနရာမွာ ၄၈၅ ေနရာ အႏိုင္ရခဲ့ဖူးေပမယ့္ စစ္အစိုးရက NLD ကို အာဏာလႊဲေျပာင္းမေပးခဲ့ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ေပမယ့္ ျပည္သူလူထုက NLD ကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီေအာင္ျမင္မႈဟာ တႏိုင္ငံလံုးအတြက္ ဒီမိုကေရစီေအာင္ပြဲပါ။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူေတြဟာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ထိုက္တန္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ မဲ႐ံု ေတြဆီမွာ စနစ္တက်တန္းစီၿပီး သူတို႔ရဲ႕ဆႏၵအမွန္ကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ့တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ အမွားမ်ားေနတဲ့ မဲစာရင္းေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ တရားမွ်တမႈမရွိမွာ လြတ္လပ္မႈ မရွိမွာကို စိတ္ပူခဲ့ၾကေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေန႔မွာ လူတိုင္းမဲေပးႏိုင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပႆနာအနည္းငယ္ရွိခဲ့တာက လြဲလို႔ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ၿပီးဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ က်င္းပေပးခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ (UEC) ကို အမွတ္ေပးရမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးတခုလံုး ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ကူညီေပးခဲ့ၾကတဲ့ မဲ႐ံုမႉး အပါအဝင္ မဲ႐ံုမွာ အဆင့္ဆင့္ တာဝန္ရွိသူေတြ၊ ရပ္/ေက်းအဆင့္ကေနစၿပီး ဗဟိုအထိ ေကာ္မရွင္ တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲကို လံုၿခံဳေရး ယူေပးခဲ့ၾကတဲ့ အထူးရဲေတြကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ရမွာပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မီဒီယာေတြကလည္း အခ်ိန္ႏွင့္တေျပးညီ သတင္းယူ၊ သတင္းပို႔ခဲ့ၾကသလို ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြကလည္း သတင္းထုတ္ျပန္မႈေတြကို တိတိက်က် ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။

ပညာေရး သပိတ္စစ္ေၾကာင္း

ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္မွာ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒကို သေဘာမတူဘဲ ရက္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြက အစိုးရကိုေတာင္းဆိုခဲ့ရာ အေၾကာင္းျပန္မႈမရွိတာ ေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၀ ရက္ေန႔ကစၿပီး ေက်ာင္းသားေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ တႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးသပိတ္စစ္ေၾကာင္းဟာ မႏၲေလးတိုင္းကေန ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အထိ လမ္းေလွ်ာက္ခ်ီတက္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ လမ္းခရီးတေလွ်ာက္မွာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ ဖိအားေပးတားဆီးတာ ခံရသလို ေဒသခံေတြကေတာ့ ႀကိဳဆိုေထာက္ခံမႈေတြ ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။

ပဲခူးတိုင္း၊ လက္ပံတန္းၿမိဳ႕ကိုအေရာက္ ရဲအင္အားနဲ႔ ပိတ္ဆို႔ခံထားရလို႔ အစိုးရနဲ႔ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေတြ ေတြ႔ဆံုညႇိႏိႈင္းၿပီး ရန္ကုန္မွာ သပိတ္ကိုရပ္ဖို႔ လုပ္ေနတုန္း မတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ရဲက အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားနဲ႔ ဝန္းရံျပည္သူ ၁၀ဝ ေက်ာ္ ဖမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီေက်ာင္းသားသပိတ္မွာ ဒီမိုကေရစီ အတိုက္အခံပါတီႀကီးျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ လက္ပံတန္းအၾကမ္းဖက္မႈကို ကန္႔ကြက္တဲ့ေၾကညာခ်က္ထုတ္႐ံုကလြဲလို႔ ခပ္ေဝးေဝးေနခဲ့တာဟာ အစိုးရက ရဲေတြကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းဖို႔ မီးစိမ္းျပသလို ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ေဝဖန္သံုးသပ္မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္း သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအဝင္ လူ ၆၀ ကို ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာ လူစုလူေဝး၌ပါဝင္မႈ ပုဒ္မ ၁၄၃၊ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ လူစုလူေဝးကို လူစုခြဲရန္ အမိန္႔ေပးေသာ္လည္း မလိုက္နာမႈ ပုဒ္မ ၁၄၅၊ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈ ပုဒ္မ ၁၄၇၊ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းကို နာက်င္ေစမႈ ပုဒ္မ ၃၃၂၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈ ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ) စတဲ့ ပုဒ္မ ၅ ခုျဖင့္ အေရးယူခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအမႈ ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားနဲ႔ ဝန္းရံျပည္သူေတြကို ပဲခူးတိုင္း၊ သာယာဝတီတရား႐ံုးမွာ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ႐ံုးထုတ္ စစ္ေဆးလ်က္ ရွိပါတယ္။

ကခ်င္ဆရာမႏွစ္ဦး မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈ

ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၊ မူဆယ္ခ႐ိုင္၊ ပန္ဆိုင္းၿမိဳ႕နယ္၊ နမ့္မေတာင္း ေက်းရြာ အုပ္စု၊ ေကာင္းခါးေက်းရြာမွာ စာသင္ၾကားေပးေနတဲ့ ကခ်င္ဆရာမ ၂ ဦးဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၉ ရက္ ညပိုင္းမွာ မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေသဆံုးသူ ၂ ဦး ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ အိမ္အနီး ထင္းပံုနားမွာ စစ္ဖိနပ္ေျခရာနဲ႔တူတဲ့ ပြိဳင့္ထူထူ ဖိနပ္ ေျခရာေတြကို ေတြ႔ရၿပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ေျချမန္တပ္ရင္း (ခမရ) ၅၀၃ တပ္ကလည္း အခင္းျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဇန္နဝါရီလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ေကာင္းခါးရြာကို တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ေရာက္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

အစိုးရက အမႈဖြင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေပမယ့္ တရားခံေတြကို အခုအခ်ိန္ထိ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူႏိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အသက္ ၂၀ ဝန္းက်င္ အရြယ္သာ ရွိေသးတဲ့ ကခ်င္ခရစ္ယာန္ ဆရာမ ၂ ဦး ျဖစ္တဲ့ ေခါန္နန္စင္ႏွင့္ မရန္လုရာတို႔ဟာ ကခ်င္ႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယာန္ အသင္းေတာ္ (KBC) ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ေကာင္းခါးရြာမွာ ဆင္းရဲတဲ့ ကေလးငယ္ေတြကို အခမဲ့ ပညာ သင္ေပးေနခဲ့ၾကတာပါ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွစ္ ၁၀ဝ ျပည့္

လြတ္လပ္ေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေမြးေန႔ဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ ဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔မွာဆိုရင္ ႏွစ္ ၁၀ဝ ျပည့္ခဲ့လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမြးရပ္ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕အပါအဝင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းကို ခ်စ္ခင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြက ဗိုလ္ခ်ဳပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အမွတ္တရေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲေတြကို တႏိုင္ငံလံုးအႏွံ႔မွာ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္အမွတ္တရ ပြဲေတြကို ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

အာဏာရပါတီက ႏိုင္ငံေရးသမားတခ်ိဳ႕ ပါဝင္တက္ေရာက္ ဆင္ႏႊဲၾက ေပမယ့္ အစိုးရကေတာ့ တာဝန္ယူ၊ တာဝန္ခံၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ က်င္းပေပးခဲ့တာမ်ိဳး လံုးဝမရွိခဲ့ ပါဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို အတိုက္အခံပါတီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဖခင္ အျဖစ္သာ ျမင္ေနခဲ့တဲ့ အာဏာရ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕အျမင္ဟာ က်ဥ္းေျမာင္းလြန္းတယ္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းဟာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္သာမက တပ္မေတာ္ကို ထူေထာင္ခဲ့သူ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္တာမို႔ ဒီလိုႏွစ္ ၁၀ဝျပည့္မွာ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသား အားလံုး သတိရဂုဏ္ျပဳသင့္တယ္လို႔ ေဝဖန္မႈေတြရွိခဲ့ပါတယ္။

ေတာဆင္႐ိုင္းတို႔ အိမ္ျပန္ခ်ိန္

မေကြးတိုင္း၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဩဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔ကစၿပီး ပဲခူး႐ိုးမဘက္ကေန ကြ်ံထြက္လာတဲ့ ေတာဆင္႐ိုင္း ၆ ေကာင္ကို ၎တို႔လာရာ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေပးဖို႔ သစ္ေတာဝန္ထမ္းေတြနဲ႔ တာဝန္ရွိသူေတြက ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေပမယ့္ ေတာဆင္ေပါက္စေလး ၁ ေကာင္ကေတာ့ ပင္မအုပ္စုထဲကေန ကြဲထြက္ၿပီးက်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေတာဆင္႐ိုင္းေတြ မ်က္စိလည္ေနစဥ္အတြင္းမွာ စိတ္ဝင္တစားနဲ႔ လိုက္လံၾကည့္႐ႈခဲ့သူအလြန္မ်ားျပားခဲ့ၿပီး အဲဒီလိုလိုက္ၾကည့္သူေတြထဲက ေဒသခံတဦးျဖစ္သူ ကိုဖိုးပိုင္ ဆိုသူမွာ ေတာဆင္႐ိုင္းတေကာင္ရဲ႕ ႏွာေမာင္းနဲ႔ ရစ္ကိုင္ေပါက္ခံရလို႔ ေသဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈ၊ ေတာ႐ိုင္းဆင္မ်ား စားက်က္ရွားပါးလာမႈတို႔ကို အစိုးရက အေရးတယူလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ပိုအာ႐ံုစိုက္ေစ ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ပါ။

ဒဂံုစီးတီး စီမံကိန္း

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အထင္ကရ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီး အနီးမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ဆိုၿပီး ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနပိုင္ေျမ ေပၚမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ဒဂံုစီးတီး စီမံကိန္းဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ကန္႔ကြက္ခံရမႈေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၇ ရက္ေန႔မွာ လံုးဝ ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တင္ဒါေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ Marga Landmark Development ၊ သုခရတနာ ကုမၸဏီလီမိတက္၊ ေရႊေတာင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကုမၸဏီလီမိတက္၊ Adventure Myanmar Tours and Incentivesကုမၸဏီလီမိတက္တို႔ျဖစ္ၿပီး ဟိုတယ္၊ ကုန္တိုက္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဌာန၊ လူေနအိမ္ခန္း အေဆာက္ အအံုနဲ႔ ႐ံုးအေဆာက္အအံုေတြပါဝင္တဲ့ စီမံကိန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ခဲ့တာပါ။

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဗိသုကာ အင္ဂ်င္နီယာ ပညာရွင္ေတြကစၿပီး ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူေတြရဲ႕ တခဲနက္ကန္႔ကြက္မႈေၾကာင့္ စီမံကိန္းဟာ အၿပီးသတ္ရပ္ဆိုင္း လိုက္ရၿပီး စီမံကိန္းမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၾကတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ ထိခိုက္နစ္နာမႈ မရွိေစေရးအတြက္ အစိုးရရဲ႕ အစီအစဥ္နဲ႔ ဆက္လက္ညႇိႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ေပးသြားမယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ေရေဘးက လူလုပ္တာလား၊ သဘာ၀ေဘးလား

စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး အထက္ပိုင္းမွာ မိုးမ်ားတဲ့ ဒဏ္ေၾကာင့္ ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္မွာ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လထဲမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာျပည္ တႏိုင္ငံလံုး မိုးဆက္တိုက္ ရြာတာေၾကာင့္ ခ်င္းတြင္းနဲ႔ ဧရာဝတီျမစ္ေရႀကီးၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း မႀကံဳစဖူး ေရလႊမ္းမိုးမႈဒဏ္ကို ခံစားခဲ့ရပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၆ ရက္ ေန႔က ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္မွာ ႐ုတ္တရက္ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ဇူလိုင္ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ေက်းရြာအသီးသီးက ေရေဘးသင့္ ျပည္သူ ၆၀ဝ၀ ေက်ာ္ဟာ ေရေဘးလြတ္ရာသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။

ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္ အပါအဝင္ စစ္ကိုင္းတိုင္း ေရေဘးအတြင္း ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ကိုင္ ေနစဥ္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ ၁ ဦး၊ မီးသတ္ တပ္ဖြဲ႔ဝင္ ၁ ဦး အပါအဝင္ အသက္ဆံုး႐ံႈးသူ ၆ ဦး ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚအပါအဝင္ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းေဒသႀကီး ၁၂ ခုမွာ ေရလႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁ သန္းေက်ာ္ ေရေဘး ဒုကၡခံစားခဲ့ရၿပီး ေသဆံုးသူ ၁၀ဝ ေက်ာ္ ရွိခဲ့တယ္လို႔ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ေရၾကီးမႈ၊ ေျမၿပိဳမႈေတြေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ေဂဟစနစ္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး အေရးႀကီးပံုကို ပညာရွင္ေတြက ဆိုရွယ္မီဒီယာကတဆင့္ သတိေပးေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ၊ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ၊ ေတာင္ၿပိဳမႈ၊ ေရႀကီးရာတြင္ ရႊံ႕ၫြန္မ်ား က်န္ရစ္ျခင္း၊ ေရေလွာင္တမံမ်ား၏ ႀကံ့ခိုင္မႈစတဲ့ ျပႆနာေတြ အေပၚ မီးေမာင္းထိုးျပႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီ ေရလႊမ္းမိုးမႈဟာ လယ္ေျမဧကေပါင္း ၁ သန္းခြဲေလာက္အထိ ပ်က္စီးနစ္ျမဳပ္ေစခဲ့သလို အထူးသျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ေျမၿပိဳမႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး အခက္အခဲ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဟားခါးၿမိဳ႕မွာ ေတာင္မ်ား ၿပိဳက်ခဲ့ၿပီး လူေနအိမ္မ်ားစြာ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးခဲ့ ရပါတယ္။ မိုးအဆက္မျပတ္ ရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ ဩဂုတ္လ ၄ ရက္ေန႔မွာ ဟားခါး-ဂန္႔ေဂါလမ္းပိုင္း ၿပိဳက် ပ်က္စီသြားၿပီး လမ္းျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ လမ္းလုပ္သား ၄ ဦး ေျမအက္ ကြဲေၾကာင္းအတြင္း ကြ်ံက် ေသဆံုးသြားခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ေျမႀကီး အက္ကြဲေၾကာင္းေတြ ျဖစ္ေပၚေနလို႔ ေတာင္ေတြ ဆက္လက္ၿပိဳက်ႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိေနတဲ့အတြက္ ဟားခါးၿမိဳ႕ကိုပါ ေျပာင္းေရႊ႕ပစ္ဖို႔ အစိုးရက ပညာရွင္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ရပါတယ္။ ကယားျပည္နယ္ ဖားေဆာင္းၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ေမာ္ခ်ီးေဒသမွာလည္း မိုးဆက္တိုက္ရြာလို႔ ေအာက္တိုဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ေျမၿပိဳမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ေသဆံုးသူ ၁၈ ဦး အထိ ရွိေၾကာင္း အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲ ႐ိုက္ခတ္မႈကေတာ့ ပို႔ကုန္ က႑မွာ ေလ်ာ့က်မႈေတြ ျဖစ္လာေစတာပါပဲ။ ေရႀကီးမႈ ျဖစ္စဥ္စခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္ကစလို႔ စက္တင္ဘာလ အထိ ၃ လပတ္မွာ အရင္ႏွစ္ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ယွဥ္ရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၇ ဘီလီယံအထိ ကုန္သြယ္မႈ ေလ်ာ့က်သြားခဲ့တယ္လို႔ စီးပြားေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန စာရင္းအခ်က္ အလက္ေတြအရ သိရပါတယ္။ ဒီလို ကုန္သြယ္မႈကို ေလ်ာ့က်သြားေစတဲ့အျပင္ ဆန္နဲ႔ ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြ ျမင့္တက္မႈ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။

ႏိုဝင္ဘာလက ၾကက္သြန္နီေစ်းေတြ ခုန္တက္သြားတာကလည္း ေရႀကီးရာမွာ ၾကက္သြန္နီခင္းေတြပ်က္လို႔ ထြက္ႏႈန္းက်တာနဲ႔ ဆိုင္ေၾကာင္း ေစ်းကြက္ထဲမွာ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။

မႏၲေလးက ဟုိတယ္ေဆာက္လုပ္ေရး ျငမ္းၿပိဳက်မႈ

မႏၲေလးၿမိဳ႕ ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္က ဟိုတယ္ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္ တခုမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၂၀ ရက္က ျငမ္းၿပိဳက်ခဲ့လို႔ အလုပ္သမား ၁၈ ေယာက္ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ၿပီး ၂ ဦး ေသဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္မွာ တာဝန္ရွိတဲ့ကုမၸဏီကို အာဏာပိုင္ေတြက အေရးယူခဲ့ေပမယ့္ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ေရး နည္းစနစ္မွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းရဲ႕ နည္း ပညာအားနည္းခ်က္ေတြအေပၚ ျပည္သူေတြက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

လူသတ္သမား တင္ျမင့္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ အရည္အေသြး

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ သန္လ်င္ၿမိဳ႕နယ္က ရဲဝန္ထမ္း ၂ ဦးကို ဓားျဖင့္ထိုးသတ္ခဲ့သည့္ တရားခံတင္ျမင့္ကို ၂၀၁၅ ဒီဇင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ေတာင္ပိုင္းခ႐ိုင္တရား႐ံုးက မေသမခ်င္း ႀကိဳးကြင္းစြပ္ သတ္မိန္႔ခ်မွတ္လိုက္ပါတယ္။ တရားခံတင္ျမင့္ကို ပုဒ္မ ၃၀၂ (၂) အရ မေသမခ်င္း ႀကိဳးကြင္းစြပ္ သတ္မိန္႔နဲ႔ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ဝန္ထမ္းကို နာက်င္ေစမႈပုဒ္မ ၃၃၂ အရ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ တေပါင္းတည္းက်ခံဖို႔လည္း ပါဝင္ပါတယ္။

ဒီအမႈျဖစ္စဥ္ကေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔က သန္လ်င္ၿမိဳ႕မ ရဲစခန္းက နယ္ထိန္း ရဲအုပ္ေအာင္ႏိုင္ႏွင့္ ရဲတပ္ၾကပ္ သူရလြင္တို႔ ၂ ဦး ဟာ တရားခံေျပးတင္ျမင့္ ပုန္းေအာင္းေနတဲ့ သန္လ်င္ၿမိဳ႕ ေအာင္ခ်မ္းသာ ရပ္ကြက္က သဘာဝအလွ တည္းခိုခန္းမွာ သတင္းအရ သြားေရာက္ဖမ္းဆီးစဥ္ တရားခံေျပးတင္ျမင့္က ဓားျဖင့္ ထိုးသတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အဆိုပါ ရဲ ၂ ဦးစလံုး ေသဆံုး သြားခဲ့ရပါတယ္။

တင္ျမင့္ဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ ေထာင္ကလြတ္လာခဲ့တာမို႔ ဒီလို ရာဇဝတ္သားေတြကို လႊတ္ေပးခဲ့တဲ့ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၾကသလို ရာဇဝတ္သား ဖမ္းဆီးရာမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ရဲ႕ကိုင္တြယ္မႈ အရည္အခ်င္းကလည္း ေဝဖန္စရာ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

စံခ်ိန္တင္ ပိုင္ရွင္မဲ့ မူးယစ္ေဆး ဖမ္းဆီးမႈ

အာရွနဲ႔ ကမၻာမွာ ဒုတိယအမ်ားဆံုးပမာဏျဖစ္တယ္လို႔ဆိုၾကတဲ့ အေလးခ်ိန္တန္နဲ႔ခ်ီတဲ့ စိတ္ၾကြေဆးျပား သန္းေပါင္း မ်ားစြာကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔က မဂၤလာဒံုစက္မႈဇုန္ထဲက ကားလမ္းေဘးတေနရာမွာ ပီနံအိတ္ေတြနဲ႔ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ စိတ္ၾကြ ေဆးျပားေပါင္း ၂၆၇ သိန္း (ေငြက်ပ္ တန္ဖိုး ၁၃၃ ဒသမ ၅ ဘီလီယံ) ကို ကြန္တိန္နာ ကားငယ္တစီး အတြင္းမွာ ပိုင္ရွင္မဲ့အျဖစ္ နယ္ေျမခံရဲက စေတြ႔ရာကေန စံခ်ိန္တင္ မူးယစ္ေဆးဝါးမႈႀကီး စတင္ခဲ့တာပါ။

ေနာက္ပိုင္း အဆင့္ဆင့္ ေဖာ္ထုတ္စစ္ေဆးခ်က္ေတြအရ မူးယစ္ေဆးဝါးေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ထပ္မိခဲ့သလို သံသယတရားခံ ၁၃ ဦးကိုလည္း ရဲတပ္ဖြဲ႔က ဖမ္းဆီးမိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအမႈျဖစ္စဥ္မွာ အဓိကလက္သည္တရားခံလို႔ ယူဆရတဲ့ ကုလားတန္ ျမစ္ဝွမ္းေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလီမိတက္ရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာမင္းဦးခိုင္ကို မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစတတ္ေသာ ေဆးဝါးမ်ား ဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၉ (က)/၂၁ ျဖင့္ အမႈဖြင့္ထားတယ္လို႔သိရပါတယ္။

ဒီဖမ္းဆီးမႈဟာ မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈနဲ႔သာဆိုင္ၿပီး မူးယစ္ေဆးဝါး ထုတ္လုပ္ေနမႈကို မရပ္တန္႔ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ေဝဖန္မႈေတြရွိေနပါတယ္။ ေဒသတြင္း မူးယစ္ေဆးဝါး ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္းကို ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက ျမန္မာျပည္အေရွ႕ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ထဲက ျပည္သူ႔စစ္ေတြ မူးယစ္ေဆးဝါး ထုတ္လုပ္မႈမွာ ပါဝင္ပတ္သက္တာကို ျမန္မာစစ္တပ္က လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားသူပုန္ေတြ ႏွိမ္နင္းရာမွာ ကူညီတာမို႔ မသိက်ိဳးကြၽန္ျပဳထားတယ္လို႔ အစီရင္ခံၾကပါတယ္။

ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ႕ သန္းေခါင္ယံ အာဏာသိမ္းပြဲ

အာဏာရ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ (USDP) အတြင္းမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္နာယက သူရဦးေရႊမန္းတို႔ၾကား အင္အားၿပိဳင္မႈရဲ႕ ေနာက္ဆံုးတိုက္ပြဲျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဩဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ ညသန္းေခါင္ယံပါတီ ဥကၠ႒ရာထူးလုပြဲရဲ႕ ဂယက္က ႀကီးပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ပါတီေရးရာေတြမွာ တၿပိဳင္နက္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္တာေၾကာင့္ ၂၀ဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုပါ ပုဒ္မ ၆၄ နဲ႔ ၿငိတယ္လို႔ ေဝဖန္ခံရပါတယ္။

စီးပြားေရးေလာကအတြင္းမွာလည္း ဂယက္အႀကီးအက်ယ္ ထသြားခဲ့ပါတယ္။ ဦးေရႊမန္းကို ရာထူးကျဖဳတ္ခ်ၿပီးေနာက္ပိုင္း သူနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြျဖစ္တဲ့ ခ်ယ္ရီ FM အသံလႊင့္လိုင္း ရပ္နားသြားတာ၊ ျပည္ေထာင္စုေန႔စဥ္သတင္းစာ ရပ္နားခံခဲ့တာေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆက္စပ္မႈရွိတယ္ဆိုတဲ့ ေကာလာဟလေၾကာင့္ ဘဏ္ေတြကေန ေငြထုတ္ယူမႈေတြ အမ်ားအျပား ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ 

ဒါ့အျပင္ ေရႊနဲ႔ ေဒၚလာဝယ္ယူမႈက ျမင့္တက္ခဲ့ၿပီး ေရႊနဲ႔ ေဒၚလာေစ်းကို ေဆာင့္တြန္းလိုက္ခဲ့တယ္။ ေကာလာဟလကတဆင့္ ဘဏ္ေတြၿပိဳလဲတဲ့ သာဓကေတြလည္း ရွိခဲ့တာေရာေၾကာင့္ ဗဟိုဘဏ္ကိုယ္တိုင္က ဒီကိစၥအေပၚမွာ မစိုးရိမ္ၾကဖို႔ ထုတ္ျပန္ရသည္အထိ ဂယက္႐ိုက္ခဲ့ပါတယ္။

USDP ပါတီ ဥကၠ႒တာဝန္ယူထားတဲ့ ဦးေရႊမန္းနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ သာမန္ဗဟိုေကာ္မတီအဆင့္ကို ရာထူးက်သြားခဲ့ၿပီး ဥကၠ႒ရာထူးနဲ႔ ပါတီဥကၠ႒သစ္အျဖစ္ ပါတီရဲ႕ဒုတိယဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ ဦးေဌးဦးကို ပူးတြဲခန္႔အပ္ျခင္း၊ အဖြဲ႔ဝင္ ၅၃ ဦး ပါတဲ့ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႔သစ္ကို ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းျခင္းေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

သန္းေခါင္ယံအာဏာသိမ္းပြဲဟာ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မယ့္ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈအကြဲအၿပဲကို တရားဝင္လူသိရွင္ၾကား သက္ေသျပခဲ့သလို ေရြးေကာက္ ပြဲမွာလည္း အျပတ္အသတ္ ႐ံႈးပါတယ္။ အခုအခ်ိန္ထိလည္း ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ႕ အနာဂတ္ေခါင္းေဆာင္မႈက ဘယ္သူဦးစီးမယ္၊ ဘယ္လိုျပန္တည္ေဆာက္မယ္ မရွင္းလင္းလွပါဘူး။

ခ်စ္သမီးနဲ႔ ေဖ့စ္ဘုတ္ေဝဖန္ေရး

တပ္မေတာ္က အသစ္ ေျပာင္းလဲလိုက္တဲ့ စစ္ဝတ္စံု အေရာင္သစ္နဲ႔ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီ ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ရဲ႕ အဝတ္အစား အေရာင္တို႔ကို ေဖ့စ္ဘုတ္ လူမႈကြန္ရက္မွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၈ ရက္ေန႔ ညပိုင္းက ႏိႈင္းယွဥ္ေျပာဆိုခဲ့လို႔ မအူပင္ၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္တဲ့ မေခ်ာစႏၵီထြန္း (ခ) ခ်စ္သမီးကို အီလက္ထရြန္နစ္ ပုဒ္မ ၆၆ (ဃ)နဲ႔ မအူပင္ၿမိဳ႕နယ္ တရား႐ံုးက ေထာင္ဒဏ္ ၆ လ ခ်မွတ္လိုက္ပါတယ္။

မအူပင္ နည္းပညာတကၠသိုလ္ကေန B.Tech(EC)ဘြဲ႔ ရရွိထားသူ မေခ်ာစႏၵီထြန္းဟာ မအူပင္ခ႐ိုင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အဖြဲ႔ဝင္ေဟာင္းတဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၅ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္းက ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဧရာဝတီ ေက်ာင္းသားသပိတ္စစ္ေၾကာင္းမွာ လိုက္ပါရင္း အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢကေန ႏုတ္ထြက္ၿပီး မအူပင္ၿမိဳ႕နယ္ NLD ပါတီရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ႏိုင္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို ဝိုင္းဝန္းကူညီေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ မေခ်ာစႏီၵထြန္း (ခ)ခ်စ္သမီးဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္အတြင္း ဆက္သြယ္ ေရးပုဒ္မ ၆၆ (ဃ)နဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ပထမဆံုး ဖမ္းဆီးျခင္းခံရသူျဖစ္ပါတယ္။

ရန္ကုန္တိုင္း လိႈင္ၿမိဳ႕နယ္ေန ဦးပက္ထရစ္ခြန္ ဂ်ာလီကလည္း တပ္ခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္ကို ႐ႈတ္ခ်ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကို ျဖန္႔ေဝတယ္ဆိုၿပီး ဆက္သြယ္ေရးပုဒ္မ ၆၆ (ဃ)နဲ႔ ဒုတိယေျမာက္ ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆိုျခင္း ခံထားရပါတယ္။ မိုဘိုင္းဖုန္းနဲ႔ အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္မႈ က်ယ္ျပန္႔လာတဲ့ေခတ္မွာ ေဖ့ဘြတ္ လူမႈကြန္ရက္ေပၚ ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္မႈေတြ ပိုမ်ားလာေနၿပီး အခုလို ဖမ္းဆီးအေရးယူတာဟာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အေရခြံပါးမႈကို ျပသေနသလိုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေအာင္ေသာင္း ကြယ္လြန္ျခင္း

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ ဦးေအာင္ေသာင္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့တဲ့ သတင္းက ဒီႏွစ္အတြင္း လူေျပာအမ်ားဆံုး အသုဘသတင္းပါ။ အသက္ ၇၅ ႏွစ္ အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္ေသာင္းဟာ ျမန္မာျပည္မွာ အခ်မ္းသာဆံုးႏိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ခဲ့တယ္။ အာဏာရွင္အိုႀကီး ဦးသန္းေရႊနဲ႔ အလြန္နီးစပ္ခဲ့ၿပီး ဒီပဲယင္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လုပ္ႀကံခဲ့ၾကတုန္းက သူ႔လက္ရာမကင္းဘူးလို႔ လူသိမ်ားသလို မႏၲေလးက မဘသကိုယ္ေတာ္ ဦးဝီရသူကိုလည္း ေနာက္ကြယ္က ပံ့ပိုးေနသူလို႔လည္း သတင္းထြက္ခဲ့သူပါ။

ေက်ာင္းဆရာဘဝကေန တပ္မေတာ္မွာ ဗိုလ္မႉးႀကီး အဆင့္အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ၿပီး ဒုဝန္ႀကီး၊ ဝန္ႀကီးနဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တာဝန္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရလက္ထက္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး၊ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ ေမြးျမဴေရးနဲ႔ ေရလုပ္ငန္းဝန္ႀကီး၊ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ အမွတ္ ၁ စက္မႈဝန္ႀကီး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ စဖြဲ႔ကတည္းက ပါဝင္သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္တြင္းျပည္ပ ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းက စစ္အစိုးရရဲ႕ အမာခံ၊ သေဘာထားတင္းမာသူ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး မလိုလားသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရတဲ့ ဦးေအာင္ေသာင္းက ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ (DVB)နဲ႔ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ သူဟာ စစ္ေရးဝါသနာပါၿပီး တြက္ရ ခ်က္ရတာကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေၾကာင္း၊ တပ္မေတာ္မွာ အမႈထမ္းစဥ္က တြက္ ခ်က္ လုပ္ေဆာင္တတ္မႈေၾကာင့္ တိုက္ပြဲမ်ား ေအာင္ႏိုင္ၿပီး သူရဲေကာင္းဘြဲ႔မ်ား ရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ သူကြယ္လြန္ခဲ့ရင္ ျပည္သူ႔အက်ိဳး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူတဦးအျဖစ္ ျပည္သူလူထုက အမွတ္ရေစခ်င္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကား ဩဇာရွိသူလို႔ဆိုၾကၿပီး သန္းေခါင္ယံ အာဏာသိမ္းမႈဟာ သူေသဆံုးၿပီးမွ ျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ႕ သတင္းရင္းျမစ္ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။

လူအေသအေပ်ာက္မ်ားေနသည့္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ေရး

ယခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္း လူတရာေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရသည့္ ဖားကန္႔ ေက်ာက္စိမ္းတြင္း ေျမၿပိဳမႈသည္ ပြင့္လင္းမႈမရွိဘဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ႀကီးမားစြာျဖစ္ေနခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းကို လူအမ်ား အာ႐ံုစိုက္လာေစခဲ့သည္။ ႏွစ္ကုန္ခါနီး ဒီဇင္ဘာလ အတြင္းလည္း လူ ၅၀ ခန္႔ ေသဆံုးရသည့္ ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈတခု ထပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေျမၿပိဳမႈမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူ အမ်ားစုမွာ အႀကီးစား ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားက စြန္႔ပစ္ခဲ့သည့္ ေျမစာပံုမ်ားတြင္ က်န္ရစ္ေနႏိုင္သည့္ ေက်ာက္မ်ားကို လာေရာက္ရွာေဖြျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြးေသာ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ဖားကန္႔ေဒသသည္ ကမၻာေပၚမွ ေက်ာက္စိမ္းမ်ား၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ထုတ္လုပ္ေပးေနသည့္ ေနရာျဖစ္ၿပီး ဝယ္လိုအားအျမင့္ဆံုးမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ Global Witness အဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာအရ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုးမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၁ ဘီလီယံရွိၿပီး ျပည္တြင္းအသားတင္ ထုတ္လုပ္မႈ (GDP) ၏ တဝက္နီးပါးႏွင့္ ညီမွ်သည္ဟု သိရသည္။

ယင္းသို႔ မိုင္းတြင္းတြင္ လူေသဆံုးမႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနေသာ္လည္း အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အေနျဖင့္ မိုင္းလုပ္ငန္း ႏွင့္ပတ္သက္၍ အေရးတယူ ျပန္လည္စိစစ္သံုးသပ္မႈ အားနည္းလြန္းေနၿပီး ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီမ်ားအား ကာကြယ္ေပးထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း ကုန္သြယ္ေရးကို ေခတ္သစ္သမိုင္းတြင္ အႀကီးဆံုးေသာ သဘာဝသယံဇာတ လုယက္မႈအျဖစ္ Global Witness အဖြဲ႔က ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

တေက်ာ့ျပန္ ကိုးကန္႔တိုက္ပြဲ

ျမန္မာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကရက္တစ္ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (MNDAA)နဲ႔ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တို႔ၾကား တိုက္ပြဲေတြဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၉ ရက္ေန႔ကစၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္ပြားခဲ့လို႔ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွာ ထိခိုက္က်ဆံုးမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ပါတယ္။ MNDAA တပ္ဖြဲ႔ဟာ အရင္ကအစိုးရတပ္မေတာ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ စစ္အစိုးရနဲ႔ ပထမဆံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ယူခဲ့တဲ့ အဖြဲ႔တခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္မွာ အစိုးရရဲ႕ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အသြင္ေျပာင္းေရးကို MNDAA က လက္မခံတဲ့ ေနာက္ပိုင္း တရားမဝင္ မူးယစ္ေဆးဝါးထုတ္လုပ္မႈ၊ လက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ အစိုးရတပ္က MNDAA ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီး အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ဦးဖုန္ၾကားရွင္ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ကို ဖမ္းဝရမ္း ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

အားလံုးက ေမ့ေလာက္တဲ့ ၂၀၁၅ က်မွ ဖုန္ၾကားရွင္နဲ႔ MNDAA အဖြဲ႔ဟာ “အိမ္အျပန္ခရီး” လို႔ နာမည္တပ္ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ ကိုးကန္႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသက ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕ကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာကေန တိုက္ပြဲေတြ ျပန္လည္စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အစိုးရက ေအာင္ျမင္စြာအၿပီးသတ္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ NCA စာခ်ဳပ္အိပ္မက္ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲေတြရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ NCA စာခ်ဳပ္မွာ အားလံုးပါဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးသြားရပါတယ္။

တိုက္ပြဲေတြအတြင္းမွာ ပေလာင္(တအာင္း) အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (TNLA)၊ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္(AA)၊ ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ KIA တို႔က MNDAA ဘက္ကေန ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ပြဲေတြမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ေလတပ္ကို အသံုးျပဳတိုက္ခိုက္ခဲ့တာေၾကာင့္ နယ္စပ္တိုက္ပြဲေတြဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသားတခ်ိဳ႕ကိုပါ ထိခိုက္ေစခဲ့ၿပီး လူေသဆံုးမႈတခ်ိဳ႕ပါ ရွိခဲ့ပါတယ္။တ႐ုတ္စစ္တပ္ကလည္း ျမန္မာနယ္စပ္အနီးမွာ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈေတြ အႀကီးအက်ယ္လုပ္ၿပီး တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

မိုးက်ေရႊကိုယ္ ဆန္႔က်င္ေရးဖဲႀကိဳး လႈပ္ရွားမႈ

“မိုးက်ေရႊကိုယ္မ်ား” လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ စစ္တပ္က အရာရွိ၊ အရာခံေတြ အရပ္ဘက္ဝန္ႀကီးဌာနေတြဆီကို ေရာက္လာရင္ လုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္မႈမရွိဘဲ အဆင့္ျမင့္ရာထူးေတြ ရေနၾကတာကို လက္မခံႏိုင္တဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြဟာ ဖဲႀကိဳးတပ္ ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားမႈကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ထဲမွာ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနကို ေျပာင္းေရႊ႕လာတဲ့ စစ္ဘက္ ပုဂၢိဳလ္ေတြအတြက္ အရပ္ဘက္ဆရာဝန္၊ သူနာျပဳေတြက ဖဲႀကိဳးနက္ လႈပ္ရွားမႈ၊ တရားေရးပိုင္းကို ဝင္ေရာက္လာသူေတြအတြက္ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနေတြက ဖဲႀကိဳးဝါလႈပ္ရွားမႈ၊ ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္ေတြက ဖဲႀကိဳးနီလႈပ္ရွားမႈ၊ လွ်ပ္စစ္ဌာန ဝန္ထမ္းေတြက ဖဲႀကိဳးျပာ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ပညာေရးဝန္ထမ္းေတြက ဖဲႀကိဳးစိမ္းလႈပ္ရွားမႈ ဆိုၿပီး မိုးက်ေရႊကိုယ္ ဆန္႔က်င္ေရး ေရာင္စံုဖဲႀကိဳး လႈပ္ရွားမႈေတြကို တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အစိုးရ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီယႏၲရားဆီကို စစ္တပ္က အရာရွိေတြ ခန္႔ထားမႈဟာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း အာဏာစယူတဲ့အခ်ိန္က စတင္ ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး တပ္မေတာ္မွ အနားယူလိုက္တဲ့ အရာရွိမ်ားစြာဟာ အရပ္ဘက္ဌာနေတြမွာ တဆင့္ျမင့္ရာထူးေတြနဲ႔ ေနရာရၾကတာ ျဖစ္ေပမယ့္ လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မွာ အံဝင္ခြင္က် မျဖစ္လို႔ အရပ္ဘက္ ဝန္ထမ္းေတြ စိတ္ဆင္းရဲ၊ ကိုယ္ဆင္းရဲ ျဖစ္ၾကရေလ့ ရွိပါတယ္။

ရန္ကုန္ စေတာ့ေစ်းကြက္ ဖြင့္ၿပီ

ျမန္မာျပည္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တဲ့ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကို ဒီဇင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔မွာ ဖြင့္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ စေတာ့ေစ်းကြက္မွာ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္ၿပီး ရွယ္ယာေရာင္းခ်မယ့္ ကုမၸဏီ ၆ ခုရွိတယ္လို႔ဆိုေပမယ့္ ရွယ္ယာမ်ား ေရာင္းခ်ျခင္းကိုေတာ့ မတ္လ ေလာက္မွ ခြင့္ျပဳမယ္လို႔ဆိုတာေၾကာင့္ ေအးစက္စက္နဲ႔ စတဲ့ အေျခအေနပါ။

ျမန္မာျပည္မွာ ေငြေၾကးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံကစားၾကတာဆိုရင္ အရင္က အိမ္ၿခံေျမ၊ ေရႊ၊ေဒၚလာနဲ႔ ကား စတာေတြပဲ တရားမဝင္ ရွိရာကေန ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ အဲဒီေစ်းကြက္ေတြကို တရားဝင္စည္းကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ထိန္းသိမ္းရင္း အခုဆိုရင္ အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ရွယ္ယာေတြကို ဝယ္ယူရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံကစားလို႔ရမယ့္ ေစ်းကြက္တခု ျဖစ္လာမွာပါ။ အေကာင္းျမင္ၾကသူေတြက ဗီယက္နမ္ရဲ႕ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း ကုမၸဏီ၁၀ဝ ေက်ာ္ မွတ္ပံုတင္ ေရာင္းဝယ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနကို မမ်ားတဲ့ ႏွစ္ပိုင္းအတြင္း အမီလိုက္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။

အမွန္အတိုင္းျမင္သူေတြကေတာ့ စေတာ့ေစ်းကြက္အေတြ႔အႀကံဳ မရွိေသးတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကိုယ့္အေတြ႔ အႀကံဳနဲ႔ကိုယ္ ျဖတ္သန္းရင္း အမွားကို အမွန္ျပင္ရဦးမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဥပမာတခုကို ျပပါဆို ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းရဲ႕ အဓိကရွယ္ယာပိုင္ရွင္ ျမန္မာ့ စီးပြားေရးဘဏ္ဟာ အေမရိကန္အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ စာရင္းထဲ ပါဝင္ေနဆဲပါ။ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ အေမရိကန္ေတြ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ ထားရင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။

တ႐ုတ္ သစ္ခိုးမႈႏွင့္ ေရႊေခ်ာင္းမ်ား

၂၀၁၅ ဇူလိုင္လကုန္မွာ လႊတ္လိုက္တဲ့ အက်ဥ္းသား ခုနစ္ေထာင္ေလာက္မွာ သစ္ခိုးဖမ္းလို႔ ဖမ္းထားခဲ့ၿပီး တရား႐ံုးက အမိန္႔ခ်တာ ၈ ရက္သာ ရွိေသးတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသားေတြ ပါဝင္တာေၾကာင့္ ျမန္မာေတြ အေတာ္ေဒါေဖာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီ သစ္ခိုးခုတ္သူေတြဟာ ကခ်င္ျပည္သူ႔စစ္ေတြနဲ႔ ျမန္မာ ေျမာက္ပိုင္း တိုင္းမႉးတို႔ကို လာဘ္ထိုးၿပီး ဝင္ခုတ္ေနသူေတြမို႔ အလ်င္အျမန္ ျပန္လႊတ္ေပးလိုက္တာလို႔ ေျပာဆိုခ်က္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

လန္ဒန္အေျခစိုက္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ (Environmental Investigation Agency-EIA) က သစ္ခိုးထုတ္မႈေတြဟာ တ႐ုတ္သစ္ကုန္သည္ေတြက နယ္စပ္အေျခစိုက္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြ၊ ျပည္သူ႔စစ္ေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္းက စစ္အရာရွိႀကီးေတြကို ေရႊေခ်ာင္းထိပါေပး လာဘ္ထိုးၿပီးမွ ျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။

အခုအခါမွာ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ သစ္ခိုးထုတ္ မႈေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲမွာရွိတဲ့ သစ္ေတာေတြထဲက သက္တမ္းရင့္သစ္ပင္ေတြ ပ်က္သုဥ္းသြားခဲ့ၿပီးေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ သစ္ခိုးမႈဧရိယာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မႏၲေလး၊ မံုရြာ၊ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသ ေတြဆီကိုေတာင္ ေရာက္ေနၿပီလို႔ သိရပါတယ္။

EIA ရဲ႕ အဆိုအရ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲကို တရားမဝင္ သစ္ခိုးထုတ္ရာမွာ တႏွစ္ကို သစ္တန္ခ်ိန္ပမာဏ ကုဗမီတာ ၉ သိန္းရွိၿပီး ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသားဦးေရ မ်ားျပားလာၿပီး ပရိေဘာဂေတြ ပိုဝယ္လာႏိုင္တာမို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ သစ္လိုအပ္မႈက ျမန္မာ့သစ္ခိုးမႈကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈဖို႔ ပိုျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာေဘာလုံး ပရိသတ္ ဖလားရသြားတဲ့ စင္ကာပူဆီးဂိမ္း

ဇြန္လက စင္ကာပူမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ၂၈ ႀကိမ္ေျမာက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားၿပိဳင္ပြဲမွာ ဦးၾကည္လြင္ဦးေဆာင္တဲ့ ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ အမ်ိဳးသား ေဘာလံုးအသင္းဟာ ေျခစြမ္းျပႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီလိုပဲ ပြဲၾကည့္စင္ေပၚက အျဖဴေရာင္ဝတ္ ျမန္မာ ပရိသတ္ကလည္း အမွတ္ရစရာ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဆီးဂိမ္း ေဘာလံုးပြဲေတြမွာ ဒီလိုပရိသတ္မ်ိဳး မျမင္ဖူးေသးဘူးလို႔ ေဘာလံုးဝါသနာအိုးေတြက ဆိုတယ္။

အထူးသျဖင့္ ဆီမီးဖိုင္နယ္မွာ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဗိုလ္လုပြဲမွာ ထိုင္းကို ကန္တဲ့ပြဲေတြမွာ ျမန္မာပရိသတ္ရဲ႕ အားေပးမႈဟာ “ျမန္မာ ျမန္မာ ဒံုး ဒံုး”ဆိုတဲ့ အသံေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းကို ၿပိဳင္တူသီဆိုၾကတာေတြနဲ႔ တကယ့္ကို စိတ္လႈပ္ရွားစရာပါ။ ျမန္မာအသင္း ထိုင္းကို ၃ ဂိုးနဲ႔ ႐ံႈးေပမယ့္ သူတို႔ စိတ္ဓာတ္ေတြက မပ်က္စီးသြားဘဲ ထိုင္းအသင္း ေရႊတံဆိပ္ လက္ခံ ယူတဲ့အခါ လက္ခုပ္တီးၿပီး ဂုဏ္ျပဳႏိုင္ခဲ့ေသးတာမို႔ ေဘာလံုးမီဒီယာ ESPN က စင္ကာပူဆီးဂိမ္းမွာ အေကာင္းဆံုး ပရိသတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။

ဒီပြဲကို လာၾကည့္တဲ့ ပရိသတ္အခ်င္းခ်င္း အမိႈက္အိတ္ေတြ ကမ္းေပးၾကတာ၊ ပြဲအၿပီး အမိႈက္သိမ္းသြား ၾကတာေတြကလည္း ခ်စ္ခင္ေလးစားထိုက္တယ္။ ဒီပြဲကို ရန္ကုန္၊ မႏၱေလးလို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ LED တီဗီႀကီးေတြ ေထာင္ၿပီး ျပသတာေၾကာင့္ လာေရာက္ အားေပးၾကသူေတြ ႀကိတ္ႀကိတ္တိုးခဲ့ပါတယ္။ ။

Credit: ဧရာ၀တီသတင္းဌာန