"အဓမၼက်င့္ခံရသူတစ္ေယာက္အတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား"
(ဖတ္ရန္ၾကာခ်ိန္ ၃မိနစ္)
၁။ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားၿခင္း ဆုိတာ ဘာလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Sexual assault is defined as any type of unwanted physical violence or contact that is of a sexual nature.
လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားၿခင္းဆုိတာ လိင္မႈကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အလိုမတူဘဲ ကုိင္တြယ္ၿခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ၿခင္းကုိ ေခၚတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
အဓမၼၿပဳက်င့္မႈကေတာ့ ဒီေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ အၾကံဳး၀င္တဲ့ကိစၥတစ္ခု ၿဖစ္ၿပီးေတာ့ မိန္းမကိုယ္ သို႔မဟုတ္ စအုိထဲကို လိင္အဂၤါ၊ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုခု (ဥပမာ လက္ေခ်ာင္း)၊ ၿပင္ပပစၥည္းတခုခု အလိုမတူဘဲ ထုိးသြင္းၿခင္းကို အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေၿမာက္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
အသက္ငယ္ရြယ္တဲ့ ကေလးေတြဆုိရင္ေတာ့ အလိုတူၿခင္း၊ မတူၿခင္းကို စဥ္းစားစရာ မလိုဘဲ ထုိးသြင္းမႈရွိတယ္ဆုိတာနဲ႔ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈအၿဖစ္ သတ္မွတ္လုိ႔ရပါတယ္။ အသက္အရြယ္မေရြး၊ က်ားမမေရြး ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္တဲ့ကိစၥပါ။ ဒီေဆာင္းပါးမွာေတာ့ မိန္းကေလးအတြက္ ဦးစားေပးေရးသြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
၂။ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြ ဘာေၾကာင့္ၿဖစ္ရသလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
အဓိကအေၾကာင္းရင္း(၃)ခုရွိပါတယ္။
၁။ က်ားမခြဲဲၿခားဆက္ဆံၿခင္း (Gender discrimination)
၂။ ပါ၀ါအလြဲသံုးစားလုပ္ၿခင္း (Power abuse)
၃။ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ၿခင္း (Violation of human rights) တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူ႔အသိုင္းအ၀ုိင္းမွာက ေယာက်ာ္းေလးဆုိ မိန္းကေလးထက္ ပိုဦးစားေပးၾကတယ္။ မိန္းကေလးဆုိ အားႏြဲ႔တယ္လုိ႔ ၿမင္တယ္၊ ဒီေတာ့ စိတ္ေကာင္း၀င္ေနခ်ိန္မွာ ညွာတာစရာ ၿဖစ္ေနေပမယ့္ အေမွာင္ထဲေရာက္တဲ့အခါ၊ တစ္ေယာက္တည္းၿဖစ္ေနတ့ဲအခါမ်ိဳးမွာက် မိန္းကေလးကို အႏုိင္က်င့္စရာ လို႔ ေၿပာင္းလဲရႈၿမင္သြားတယ္။ အမႈတစ္ခုၿဖစ္လာရင္လည္း မိန္းမေတြက ဒီလို၀တ္စားထားလို႔၊ ညဘက္ၾကီး အၿပင္ထြက္လုိ႔ ဆုိတာမ်ိဳး အၿပစ္တင္တယ္။ Victim blaming လုပ္တယ္။
ပါ၀ါဆုိတာက မ်ိဳးစံုရွိႏုိင္တယ္၊ ဘယ္လိုမွလည္း အားလံုးတေၿပးညီတူေနေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔ မရႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအခါ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အားမေကာင္းဘူးဆုိရင္ ကုိယ့္ကုိယ္ကိုယ္ မထိန္းႏုိင္ေတာ့ဘူး၊ ဒါဟာ ရွက္စရာလို႔ မၿမင္ေတာ့ဘူး။ ကိုယ္ခႏၶာဖြဲ႔စည္းပံု၊ ခြန္အား စသၿဖင့္ ပါ၀ါပုိၾကီးေနတာကို တလြဲအသံုးခ်ေတာ့တယ္။
ေနာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာကို မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ေၿပာလို႔ရလာတဲ့ တုိင္းၿပည္ၿဖစ္ေလေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိယ္လည္း လူလုိ႔မခံစားရဘူး၊ သူမ်ားေတြကိုလည္း လူလို႔မေလးစားေပးမိဘူး။ တစ္ေယာက္ေယာက္က ကုိယ့္အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္လာရင္လည္း ခံေနမိတတ္သလို၊ သူတစ္ပါးအခြင့္အေရးကုိလည္း ထမင္းစားေရေသာက္ရသလို လြယ္လြယ္နဲ႔ခ်ိဳးေဖာက္ပစ္တတ္ၾကတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ ဒီလိုအဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြ ၿဖစ္ေနရတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ အဓိကက်တဲ့အေၾကာင္းရင္း(၃)ခုကို ဆင္းရဲမြဲေတၿခင္း၊ အသိပညာအားနည္းၿခင္း၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း နိမ့္က်ၿခင္း၊ ပဋိပကၡၿဖစ္ပြါးေနၿခင္း၊ တရားဥပေဒစုိးမိုးမႈ အားနည္းၿခင္း၊ အရက္ေသစာနဲ႔ မူးယစ္ေဆးမ်ား ေပါမ်ားၿခင္း စတဲ့အခ်က္ေတြက ထပ္ဆင့္ပံ့ပုိးေပးပါတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြမ်ားမ်ားစားစား ရွိေနတဲ့ တုိင္းၿပည္မွာ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြလည္း ေၿမာက္မ်ားစြာၿဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမႈေတြ နည္းပါးသြားေအာင္ ကာကြယ္ခ်င္ရင္ ခုေၿပာခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြ နည္းႏုိင္သမွ်နည္းေအာင္ လုပ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။
၃။ အဓမၼၿပဳက်င့္ခံရသူတစ္ေယာက္မွာ ဘာလုိအပ္ခ်က္ေတြ ရွိႏုိင္သလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
(က) ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ
(ခ) စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ
(ဂ) လူမႈေရးပုိင္းဆိုင္ရာ
(ဃ) တရားဥပေဒႏွင့္ လံုၿခံဳေရးလိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနႏုိင္ပါတယ္။
တစ္ခ်က္ခ်င္း ၿပန္ရွင္းပါမယ္။
(က) ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
အဓမၼက်င့္ခံရတာ ၿဖစ္တဲ့အတြက္ လူခႏၶာကိုယ္မွာ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရေနတာမ်ိဳးေတြ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ကုသေပးရမယ္။ လိုအပ္ရင္ ေမးခုိင္ကာကြယ္ေဆး ထုိးေပးရမယ္။
အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံမႈရွိခဲ့ရင္ အဲဒီရဲ႔ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာႏွစ္ခု ၿဖစ္တဲ့ ကုိယ္၀န္ႏွင့္ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြ မရေအာင္ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အခ်ိန္အေရးၾကီးလာပါတယ္။ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံၿပီးရင္ အေရးေပၚကိုယ္၀န္တားေဆးဆုိတာ ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ၿပီး (၅)ရက္အတြင္းေသာက္ဖုိ႔ေတာ့ လိုပါတယ္။ ေစာေစာေသာက္ေလ ပုိအာနိသင္ရွိေလပါပဲ။ HIV ပုိးမကူးစက္ေအာင္ ေသာက္လုိ႔ရတဲ့ေဆးကေတာ့ ၿဖစ္ၿပီး(၃)ရက္အတြင္း ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ မရႏုိင္ပါဘူး။
စဥ္းစားၾကည္႔ပါ၊ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈတစ္ခု ၾကံဳလိုက္ရၿပီဆို အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာတဲ့အခါ ဖြင့္ေၿပာမယ္ ထင္ပါသလဲ၊၊
လံုး၀ဖြင့္မေၿပာဘဲ ကိုယ္၀န္ေပၚလာမွ ေၿပာၾကတယ္၊ လအေတာ္ၾကာမွ ေၿပာၾကတယ္၊ ဘာလုိ႔ဆုိေတာ့ အၿပစ္တင္ခံရမွာ ေၾကာက္တယ္။ လူသိမွာ၊ အရွက္ကြဲမွာ၊ မိဘေတြ အရွက္ရမွာ ေၾကာက္တယ္။ ဒီအခါမွာ မလိုခ်င္ဘဲနဲ ႔ကုိယ္၀န္ေတြရၾကတယ္။
ေနာက္ၿပီး အဓမၼၿပဳက်င့္မႈတစ္ခု ၾကံဳရၿပီဆုိပါေတာ့၊ လူေတြကလည္း ရဲတုိင္ဖို႔၊ တရားခံမိဖုိ႔ကို ပိုအားသန္ၾကတယ္။ ဒီမိန္းကေလးမွာ ဘယ္လို ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ ၾကံဳရႏုိင္တယ္၊ ဘာလုပ္ေပးဖုိ႔ လိုတယ္ဆုိတာမ်ိဳး မေတြးမိတတ္ၾကဘူး။
ဆရာ၀န္ေတြမွာလည္း ဒီလိုပဲ၊ သူ႔ကုိ ဘယ္လိုၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးရမလဲ ဆုိတာထက္ ဒါဟာ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေၿမာက္မေၿမာက္ ဆုိတာကို သတ္မွတ္ေပးႏုိင္ဖု႔ိပဲ ဦးစားေပးမိတတ္ၾကတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေပးၿခင္းဟာ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြနဲ႔လည္း သက္ဆုိင္သလို၊ လူထုနဲ႔လည္း သက္ဆုိင္ပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြ ေစာေစာဖြင့္ေၿပာလာေအာင္ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္က ဒီလိုဗဟုသုတ ရွိရမယ္။ မိဘနဲ႔၊ မိသားစုနဲ႔ ပြင့္လင္းတဲ့ဆက္ဆံေရးမ်ိဳး ရွိေနဖုိ႔ လိုတယ္။ ဘာအၿပစ္မွ လုပ္မထားတဲ့ သမီးေၾကာင့္ အရွက္ရတယ္ဆုိတာမ်ိဳး၊ သတ္ေသမယ္ဆုိတာမ်ိဳး၊ ဒီမွာ မေန၀ံ့ေတာ့လုိ႔ ေၿပာင္းေၿပးမယ္ ဆုိတာမ်ိဳး မလုပ္ဘဲ သမီးၿဖစ္သူဘက္က ရပ္တည္ေပးၾကဖုိ႔ လိုတယ္။
ေနာက္ၿပီး အဓမၼၿပဳက်င့္မႈတစ္ခု ၿဖစ္လာတုိင္းမွာ ခံရသူကို အၿပစ္တင္တဲ့ အေလ့အထ၊ ညွိႏိႈင္းလိုက္ရင္ ၿပီးတာပဲ အက်ယ္အက်ယ္ လုပ္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ အေလ့အထ၊ ဒီလိုအၿဖစ္ဆုိးမ်ိဳး ၾကံဳေတြ႔လိုက္ရသူကို အထင္ေသးတဲ့ အေလ့အထ၊ ကာလသားေတြက ဒီေကာင္မေလး အပ်ိဳမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး ဆိုၿပီး ယိသဲ့သဲ့လုပ္တဲ့ အေလ့အထ၊ ဒါေတြကို ရပ္တန္႔ေပးၾကဖုိ႔လည္း လိုပါတယ္။
(ခ) စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
အားငယ္ေနမယ္၊ ၿမင္ၿမင္သမွ် ေၾကာက္ရြ႔ံေနမယ္၊ စိတ္ဓါတ္က်ေနမယ္၊ တုန္လႈပ္ေနမယ္၊ တခ်ိဳ႔လည္း ေဒါသထြက္ေနမယ္၊ လက္စားေခ်ဖို႔ စိတ္ကူးေနမယ္၊ မ်ိဳးစံုၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြ ပံုမွန္ၿပန္ၿဖစ္ဖုိ႔ ဆုိတာကလည္း အခ်ိန္ယူရပါတယ္။ စိတ္ရွည္ရပါတယ္။ မိသားစုကလည္း ေဖးမေပးရမယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါဟာ လွ်ိဳ႔၀ွက္ထားရမယ့္ ကိစၥဆုိေပမယ့္ ရြာေတြမွာက သတင္းၿပန္႔လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္ကလည္း ဒီမိန္းကေလးကို ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံေပးဖုိ႔၊ ေဖးမေပးၾကဖုိ႔ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈေပးသူေတြအေနနဲ႔လည္း စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အားေပးမႈေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
(ဂ) လူမႈေရးပုိင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
မ်ားေသာအားၿဖင့္ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြဟာ ထိလြယ္ခုိက္လြယ္တဲ့ လူအုပ္စုေတြ (Vulnerable group) မွာ ပိုအၿဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဆင္းရဲတယ္၊ ပညာမတတ္ဘူး၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း နိမ့္က်တယ္၊ ပဋိပကၡေတြၿဖစ္ၿပီး Social instability ၿဖစ္ေနမယ္၊ အေၿခအေနေတြ ပ်က္ယြင္းေနမယ္၊ ဒီလိုအေနအထားေတြမွာ ပိုၿပီး အၿဖစ္လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဓမၼၿပဳက်င့္ခံလုိက္ရၿပီး ဒီလိုအေနအထားမွာပဲ ဆက္ထားဦးမယ္ဆုိရင္ ေသခ်ာသေလာက္ရွိတာက ဒါမ်ိဳးထပ္ၿဖစ္ဦးမွာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကုိ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဂဟာတခုခုဆီ ပို႔ေပးတာမ်ိဳး၊ မိသားစု၀င္တေယာက္ေယာက္က လက္ခံေစာင့္ေရွာက္ေပးတာမ်ိဳး လိုအပ္ရင္လုပ္ေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။
(ဃ) တရားဥပေဒႏွင့္ လံုၿခံဳေရးလုိအပ္ခ်က္မ်ား
တရားဥပေဒဆုိတာ ေၾကာက္စရာ မဟုတ္ပါဘူး၊ လူေတြကို ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ပါ တဲ့။ ၿပစ္မႈတစ္ခုက်ဴးလြန္ၿပီဆုိတာ ေသခ်ာတာနဲ႔ အဲဒါနဲ႔ထုိက္တန္တဲ့ၿပစ္ဒဏ္မ်ိဳးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွလည္း ၿပည္သူ႔ဘ၀ေတြ လံုၿခံဳမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေထာင္က်သြားတဲ့ တရားခံက လြတ္လာတဲ့အခါ ကာယကံရွင္ကို ရန္ၿပန္ရွာတာမ်ိဳး၊ အသက္အႏၱရာယ္ ၿခိမ္းေၿခာက္တာမ်ိဳးေတြ ရွိလာခဲ့ရင္လည္း ေက်းရြာ၊ ၿမိဳ႔နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကေန လံုၿခံဳေရးပိုင္းဆုိင္ရာကာကြယ္မႈေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
၄။ ဘာေတြၿပင္ဆင္ထားဖုိ႔ လိုမလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
ဒီလိုအမႈအခင္းေတြ ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္သြားဖုိ႔၊ ၿဖစ္လာခဲ့ရင္လည္း ကုိယ္၀န္ရသြားတာ၊ ေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံလိုက္ရတာ၊ စိတ္ဓါတ္ေတြက်ၿပီး ကုိယ့္ကိုယ္ကုိယ္သတ္ေသသြားတာ စတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ နည္းသြားဖုိ႔ဆုိရင္ က်ားမခဲြၿခားဆက္ဆံေနတဲ့ အၿမင္ေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ မေလးစားတာေတြကုိ ၿပင္ႏုိင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြကုိယ္တုိင္မွာ ဒီလိုအသိပညာေတြ ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ မိသားစုနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ကလည္း ေဖးမေပးဖုိ႔၊ အၿပစ္မတင္ဖုိ႔ လိုတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကလည္း ထိေရာက္တဲ့ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုတယ္။
အစုိးရပိုင္းအေနနဲ႔ေတာ့ လိုအပ္တဲ့ဥပေဒေတြ ၿပဌာန္းဖို႔၊ ၿပဌာန္းလိုက္တဲ့ ဥပေဒေတြကလည္း တကယ္အသက္၀င္ေနဖုိ႔၊ စိုးမိုးေနဖုိ႔ လုပ္ေပးရပါမယ္။ ၿပည္သူၿပည္သားေတြကို လံုေလာက္တဲ့ အကာအကြယ္ေတြ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒီလိုအမႈအခင္းေတြဟာ ထိလြယ္ခုိက္လြယ္တဲ့ လူအုပ္စုမွာ ပိုအၿဖစ္မ်ားေၾကာင္း ေၿပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြါးေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈရွိေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ လူေနမႈအဆင့္အတန္းေတြ နိမ့္က်ေနရင္၊ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ၿဖစ္ေနရင္၊ အသိပညာေတြ အားနည္းေနရင္၊ အရက္နဲ႔မူးယစ္ေဆး၀ါးက ၿပည္သူေတြရဲ႔ အဓိကစိတ္ထြက္ေပါက္ၿဖစ္ေနရင္၊ ဒါမ်ိဳးအမႈအခင္းေတြ ဆက္ၿဖစ္ေနဦးမွာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ၿပည္သူေတြအတြက္ တရားဥပေဒစုိးမိုးၿခင္းနဲ႔ စီးပြါးေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ၿခင္း ဆိုတဲ့ အကာအကြယ္မ်ိဳးေတြ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၂၂.၁၁.၂၀၁၆ Daily Eleven သတင္းစာ
(၁)"အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတဲ့အခါ"
အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကာကြယ္ဖို႔ (Prevention) နဲ႔ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ တုန႔္ျပန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ (Response) ဆိုတဲ့ အပိုင္း၂ပိုင္းရွိပါတယ္၊၊ ကာကြယ္ဖို႔ဟာ လတ္တေလာအေနအထားအရ ခက္ခဲေနေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ကိုယ္ဝန္ရတာလို၊ ေရာဂါပိုးေတြကူးစက္တာလို ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြ ျဖစ္မလာေအာင္ေတာ့ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္လို႔ ရနိုင္ပါတယ္၊၊
အဓမၼျပဳက်င့္ခံရသူတစ္ေယာက္မွာ ဘာလိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနသလဲ၊၊
က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လူမႈေရးပိုင္းဆိုင္ရာ အားေပးကူညီမႈမ်ား၊ တရားဥပေဒအကာအကြယ္နဲ႔ လုံျခဳံေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနနိုင္ပါတယ္၊၊
ဒါေတြကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုတည္းက မေဆာင္ရြက္နိုင္ပါဘူး၊၊ အားလုံးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွ ရမွာပါ၊၊
ဒီထဲကမွ အေရးႀကီးဆုံးလည္းျဖစ္၊ ဘယ္သူ႔အကူအညီမွလည္း မလိုတဲ့အျပင္ အင္မတန္မွလည္း အက်ိဳးမ်ားနိုင္တာတစ္ခုကို ေျပာပါမယ္၊၊
အဲဒါကေတာ့ #အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆး ေသာက္ဖို႔ပါပဲ၊၊
ေဆး၂လုံးပါပါတယ္၊ ၂လုံးစလုံးကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ေသာက္ရမွာျဖစ္ၿပီး ၂နာရီအတြင္း အန္ထြက္ခဲ့ရင္ ထပ္ေသာက္ဖို႔ လိုပါမယ္၊၊
(ျဖည့္စြက္ခ်က္ - ခုေနာက္ပိုင္းမွာ တစ္လုံးတည္းပါတဲ့ ေဆးကဒ္ေတြလည္း ေပၚေနပါၿပီ)
အဓမၼျပဳက်င့္ခံရအၿပီး ၅ရက္အတြင္း ေသာက္ရမွာပါ၊ ေစာေစာေသာက္ေလ အာနိသင္ပိုေကာင္းေလပါပဲ၊၊
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ေတာ့ ရာသီပုံမမွန္ျဖစ္တာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္၊၊
ဘယ္လိုအမ်ိဳးသမီးမဆို အသုံးျပဳလို႔ ရပါတယ္၊၊
လတ္တေလာ အေတြ႔ရမ်ားေနတဲ့ သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈေတြမွာေရာ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးတဲ့ ကေလးေတြအေနနဲ႔ ဒီေဆးေသာက္ဖို႔ လိုသလား၊၊
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ရာသီေသြးစလာၿပီဆိုရင္ အပ်ိဳျဖစ္ၿပီလို့ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္၊၊ မေပၚေသးရင္ေတာ့ မျဖစ္ေသးဘူးေပါ့၊၊ ဒါဆို ဒီေဆးေသာက္ဖို႔ ဘယ္လိုမလဲ ထင္တတ္ၾကတယ္၊၊
အမွန္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေဆးေသာက္ဖို႔ လိုပါတယ္၊၊
ရွင္းျပပါမယ္၊၊
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ အပ်ိဳျဖစ္ၿပီဆို သူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥ စၿပီးေႂကြပါတယ္၊၊ အဲဒီေႂကြလိုက္တဲ့ မမ်ိဳးဥက ေယာက်ာ္းဆီက သုက္ပိုးနဲ႔ေပါင္းလိုက္ရင္ သေႏၶေအာင္သြားျပီး ကိုယ္ဝန္ရပါတယ္၊၊ အဲဒီလို သေႏၶေအာင္သြားခဲ့ရင္ သေႏၶတည္ဖို႔အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ဆိုၿပီး သားအိမ္နံရံက ထူထားေပးရပါတယ္၊၊
အကယ္၍မ်ား လိင္ဆက္ဆံမႈ မရွိလို႔ သုက္ပိုးက ဝင္မလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီမမ်ိဳးဥေလးက ေသသြားပါတယ္၊၊ သူေသသြားၿပီဆိုတာနဲ႔ ခုနက သေႏၶတည္ရင္အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ထူထားေပးတဲ့ သားအိမ္နံရံေတြကလည္း မလိုအပ္ေတာ့တဲ့အတြက္ ကြာက်လာပါတယ္၊၊ အဲဒါကို ရာသီလာတယ္ ေခၚတာပါ၊၊
အျပင္မွာ ေသြးဆင္းလာတာကို လူကသတိမထားမိခင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥက အရင္ေႂကြတာပါ၊၊ သူေႂကြၿပီးေသသြားမွ ရာသီေသြးစေပၚတာ၊ ဒီေတာ့မွ မိန္းကေလးက ငါအပ်ိဳျဖစ္ၿပီဆိုၿပီး သိတာေပါ့၊၊ အထဲမွာ မမ်ိဳးဥေႂကြေနတာ သူမသိပါဘူး၊၊
ဒီေတာ့ ဆိုပါစို႔၊ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ ဒီလမွာ အပ်ိဳစျဖစ္မယ္၊ သူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥေႂကြေနၿပီ၊ လိင္ဆက္ဆံမႈသာ မရွိရင္ ဒီလမွာ သူေသြးစေပၚမယ္၊၊ အျပင္ပန္းကၾကည့္ရင္ေတာ့ သူ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးဘူး၊ ကေလးပဲရွိေသးတယ္၊၊
ကံဆိုးစြာနဲ႔ အဲဒီလို ပထမဆုံးမမ်ိဳးဥေႂကြခ်ိန္မွာပဲ အဓမၼက်င့္ခံလိုက္ရမယ္ဆိုရင္ ရာသီမေပၚဖူးေသးဘဲနဲ႔ တစ္ခါတည္း ကိုယ္ဝန္ရသြားနိုင္ပါတယ္၊၊
ဒါေၾကာင့္ မိန္းကေလးက ေသြးမေပၚေသးဘူး၊ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးဘူးဆိုတိုင္း ေပါ့လို႔မရပါဘူး၊၊ ကံဆိုးစြာနဲ႔ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ျဖစ္သြားခဲ့ရင္ အႏၲရယ္ႀကီးပါတယ္၊၊ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ မ်ားပါတယ္၊၊
ဒါေၾကာင့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းၿပီး သုံးရလည္းလြယ္တဲ့ ဒီေဆးကို သတိႀကီးႀကီးနဲ႔ တိုက္လိုက္တာ မမွားပါဘူး၊၊
သိပ္ငယ္တဲ့အရြယ္ဆို မလိုအပ္ေပမယ့္ အသက္(၁၀)နွစ္ကစၿပီး တိုက္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္၊၊
အနွစ္ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရမႈကေန ကိုယ္ဝန္ရမသြားဖို႔အတြက္ အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆးကို ၅ရက္အတြင္း ေသာက္ရပါမယ္၊၊
မိန္းကေလးေတြကိုယ္တိုင္မွာ ဒီအသိ ရွိထားဖို႔ လိုပါတယ္၊၊
ကေလးေတြကိစၥမွာေတာ့ ဒီလိုကိစၥ ျဖစ္သြားေၾကာင္း ၅ရက္အတြင္းသိဖို႔ဟာ အင္မတန္အေရးႀကီးတာမို႔ ကေလးကို တခုခုျဖစ္တာနဲ႔ မိဘကို၊ အုပ္ထိန္းသူကို ဖြင့္ေျပာေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ မွာထားဖို႔ လိုပါမယ္၊၊
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၁၉.၁၁.၂၀၁၆
(၂) “အဓမၼၿပဳက်င့္ခံသူ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ ဘယ္လိုေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးမလဲ”
ဒီလိုၿပႆနာမ်ိဳး ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ ေနရာမွာ လူၾကီးနဲ႔ သိပ္ၿပီး မကြာၿခားလွပါဘူး။ အသက္သိပ္ငယ္လြန္းၿပီး လက္ေခ်ာင္းနဲ႔၊ ဒါမွမဟုတ္ ပစၥည္းတခုခု ထုိးသြင္းထားတာမ်ိဳးဆုိရင္ ဒဏ္ရာလည္း မရွိတတ္သလို၊ ကုိယ္၀န္လည္းမရႏုိင္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ ေၿပာင္းလဲမႈေတြကေတာ့ လူၾကီးထက္စာရင္ ပိုၿပီးၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္။
ဘာေတြလဲဆုိေတာ့
• မိဘကို အရင္ထက္ပိုတြယ္လာၿခင္း
• အိပ္မက္ဆုိးမ်ားမက္ၿခင္း၊ ညဘက္အိပ္မေပ်ာ္ၿခင္း၊ အေမွာင္ေၾကာက္ၿခင္း
• အိပ္ရာထဲ ဆီးသြားၿခင္း
• လႈပ္ရွားမႈနည္းသြားၿခင္း
• ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ ေဆာ့ကစားၿခင္း
• အစားမစားေတာ့ၿခင္း
• စကားနည္းသြားၿခင္း
• စိတ္ဓါတ္က်ၿခင္း
• ေခါင္းအၿမဲကိုက္ေနၿခင္း
• လက္စားေခ်လုိၿခင္း စတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။
ဒီအတြက္ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားရဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။
“ဒါ သမီးအမွားမဟုတ္ပါဘူး” “အေမတုိ႔က သမီးေလးကို အရင္လုိခ်စ္တုန္းပဲ” စတဲ့ စကားမ်ိဳးေတြနဲ႔ အားေပးႏွစ္သိမ့္ေပးပါ။ ကေလးကို မဆူဖုိ႔၊ မေငါက္ဖုိ႔နဲ႔ ေၿပာင္းလဲလာတဲ့ စိတ္အေၿခအေနကုိ နားလည္လက္ခံေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကေလးရဲ႔ အေနအထားကုိ အၿမဲဂရုစိုက္ေစာင့္ၾကည္႔ၿပီး လိုအပ္ရင္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈ လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့သူေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လိုပါမယ္။
ကေလးဟာ ဘာအေၾကာင္းရင္းမွ ၾကီးၾကီးမားမား မရွိဘဲ ဒါမ်ိဳးေတြၿဖစ္ေနမယ္ဆုိလည္း သတိရေပးပါ၊ ကုိယ္မသိဘဲနဲ႔ ကေလးမွာ ဒီလိုအဓမၼၿပဳက်င့္မႈမ်ိဳး ၾကံဳေနရတာေတြ ရွိေနႏုိင္ပါတယ္။
ေစာင့္ေရွာက္သူမဲ့ကေလးေတြ၊ ဥပမာ မိဘမဲ့၊ မိဘေတာ့ရွိေပမယ့္ အေဖကအၿမဲအရက္မူးေနတာမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ကေန ေစာင့္ေရွာက္ေပးရပါလိမ့္မယ္။
ၾကီးမားတဲ့စိတ္ဒဏ္ရာတစ္ခု ရသြားၿပီးၿပီၿဖစ္လုိ႔ ထပ္မၿဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိလြယ္ခုိက္လြယ္တဲ့ကေလး (Vulnerabel child) ေတြမ်ိဳးဆိုရင္ ကေလးကို ဒီပတ္၀န္းက်င္မွာ ဆက္မထားေတာ့ဘဲ စိတ္ခ်လံုၿခံဳရတဲ့ ေနရာတခုခုကို ပုိ႔ေဆာင္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီေနရာဆုိတာကလည္း သတိထားေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ လိုပါေသးတယ္။ ေစာင့္ေရွာက္ေပးမလိုနဲ႔ Abuse ထပ္လုပ္ေနတာမ်ိဳး မၿဖစ္ရေအာင္ပါ။
အဓမၼက်င့္ခံရၿပီး ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရး ၿဖစ္လာသူ တစ္ေယာက္ေလာက္ရွိခ်ိန္မွာ မထူးဇာတ္ခင္းလုိက္သူ၊ အရွက္ၾကီးရွက္ၿပီး လူေတာမတုိးေတာ့သူ၊ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ ခံစားရၿပီး ဒုကၡေရာက္ခဲ့သူေတြက ေၿမာက္မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။
ကေလးေတြကို ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရးအေၾကာင္း အတုယူဖြယ္ ေၿပာၿပေနရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး။ သူတုိ႔အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခု ဖန္တီးေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
အဲဒီကေလးေတြ ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရး ၿဖစ္လာဖုိ႔၊ တစ္နည္းေၿပာရရင္ ဒီလိုအၿဖစ္ဆုိးၾကီးက ရုန္းကန္ထလာႏုိင္ဖုိ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၃၀.၁၁.၂၀၁၆
(၃) “ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္ အဓမၼအက်င့္ခံရတဲ့အခါ”
အလိုမတူဘဲ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြဟာ မိန္းကေလးေတြ၊ ကေလးငယ္ေတြမွ မဟုတ္ဘဲ ေယာက်ာ္းေလးေတြလည္း ၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္။ ရွားေတာ့ရွားေပမယ့္ လိင္တူဆက္ဆံသူ (Homosexual) (အရပ္အေခၚ - အေၿခာက္) ေတြဆုိရင္ ၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ေခ် ပိုမ်ားပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြကလည္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအမ်ားစုမွာ ခြဲၿခားဆက္ဆံခံရသူေတြ ၿဖစ္ေနတာကုိး။
ဒီလိုအၿဖစ္အပ်က္နဲ႔ ၾကံဳေတြ႔လိုက္ရတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကေတာ့ အေရးေပၚကုိယ္၀န္တားေဆး ေသာက္စရာမလိုတာကလြဲရင္ က်န္တာ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ထိခုိက္ဒဏ္ရာေတြ ရေနႏုိင္တယ္၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္မႈေတြ ရွိေနႏုိင္တယ္။ စအုိနဲ႔လိင္ဆက္ဆံၿခင္း (Anal sex) ၿဖစ္တာေၾကာင့္ HIV လုိေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံရႏုိင္ေခ် ပုိမ်ားတာကုိေတာ့ သတိထားေစခ်င္ပါတယ္။
ထူးၿခားတာကေတာ့ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈ ေပးတဲ့အပိုင္းမွာပါ။
အဲဒီလူဟာ လူပ်ိဳၿဖစ္ၿပီးၿပီဆုိရင္ အဲဒီလိုၿပဳက်င့္ခံေနရခ်ိန္မွာ လိင္အဂၤါေထာင္မတ္ၿခင္း (Erection) သို႔မဟုတ္ ဆႏၵၿပည္႔၀ၿခင္း (Orgasm) ေတြ ခံစားရတတ္တယ္။ အဲဒါကုိ သူတုိ႔ေတြဟာ သိပ္ရွက္ၾကပါတယ္။ ငါဟာ ေယာက်ာ္းစစ္စစ္ၿဖစ္ရက္နဲ႔ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ ဒါမ်ိဳးခံစားခ်က္ ျဖစ္ရသလား ဆုိၿပီးေတာ့ပါ။ အဲဒါဟာ သူ႔စိတ္ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႔ အလုိအေလ်ာက္ တံု႔ၿပန္မႈ (Reflex) ေၾကာင့္ ၿဖစ္ရတယ္ ဆုိတာကုိ ရွင္းၿပေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခု သတိထားရမွာက ဆီးၾကိတ္ပိုး၀င္ၿခင္း (Prostate infection) ပါ။ စအုိကုိ ထုိးသြင္းဆက္ဆံခံရၿခင္းရဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာတစ္ရပ္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေ၀ွးေစ့က နာက်င္ေနတာ၊ ေရာင္ရမ္းေနတာမ်ိဳး ရွိခဲ့ရင္ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း အၿမန္ဆံုးၿပဖုိ႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
ဒီလုိၿပႆနာမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုမွ ထိခုိက္ေစတာ မဟုတ္ဘဲ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ကုိလည္း တစ္သက္လံုး စိတ္ဒဏ္ရာရသြားတဲ့အထိ ၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ေယာက်ာ္းမို႔ စိတ္ဓါတ္ခုိင္မာရမယ္ သြားေၿပာလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒါမ်ိဳးၾကံဳေတြ႔ထားရတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ဟာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြနည္းတူပဲ လုိအပ္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ရယူႏုိင္ဖို႔ ထုိက္တန္ပါတယ္။
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၅.၁၂.၂၀၁၆
Credit: ေဒါက္တာၿဖိဳးသီဟရဲ႕ Page
(ဖတ္ရန္ၾကာခ်ိန္ ၃မိနစ္)
၁။ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားၿခင္း ဆုိတာ ဘာလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Sexual assault is defined as any type of unwanted physical violence or contact that is of a sexual nature.
လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားၿခင္းဆုိတာ လိင္မႈကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အလိုမတူဘဲ ကုိင္တြယ္ၿခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ၿခင္းကုိ ေခၚတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
အဓမၼၿပဳက်င့္မႈကေတာ့ ဒီေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ အၾကံဳး၀င္တဲ့ကိစၥတစ္ခု ၿဖစ္ၿပီးေတာ့ မိန္းမကိုယ္ သို႔မဟုတ္ စအုိထဲကို လိင္အဂၤါ၊ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုခု (ဥပမာ လက္ေခ်ာင္း)၊ ၿပင္ပပစၥည္းတခုခု အလိုမတူဘဲ ထုိးသြင္းၿခင္းကို အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေၿမာက္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
အသက္ငယ္ရြယ္တဲ့ ကေလးေတြဆုိရင္ေတာ့ အလိုတူၿခင္း၊ မတူၿခင္းကို စဥ္းစားစရာ မလိုဘဲ ထုိးသြင္းမႈရွိတယ္ဆုိတာနဲ႔ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈအၿဖစ္ သတ္မွတ္လုိ႔ရပါတယ္။ အသက္အရြယ္မေရြး၊ က်ားမမေရြး ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္တဲ့ကိစၥပါ။ ဒီေဆာင္းပါးမွာေတာ့ မိန္းကေလးအတြက္ ဦးစားေပးေရးသြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
၂။ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြ ဘာေၾကာင့္ၿဖစ္ရသလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
အဓိကအေၾကာင္းရင္း(၃)ခုရွိပါတယ္။
၁။ က်ားမခြဲဲၿခားဆက္ဆံၿခင္း (Gender discrimination)
၂။ ပါ၀ါအလြဲသံုးစားလုပ္ၿခင္း (Power abuse)
၃။ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ၿခင္း (Violation of human rights) တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူ႔အသိုင္းအ၀ုိင္းမွာက ေယာက်ာ္းေလးဆုိ မိန္းကေလးထက္ ပိုဦးစားေပးၾကတယ္။ မိန္းကေလးဆုိ အားႏြဲ႔တယ္လုိ႔ ၿမင္တယ္၊ ဒီေတာ့ စိတ္ေကာင္း၀င္ေနခ်ိန္မွာ ညွာတာစရာ ၿဖစ္ေနေပမယ့္ အေမွာင္ထဲေရာက္တဲ့အခါ၊ တစ္ေယာက္တည္းၿဖစ္ေနတ့ဲအခါမ်ိဳးမွာက် မိန္းကေလးကို အႏုိင္က်င့္စရာ လို႔ ေၿပာင္းလဲရႈၿမင္သြားတယ္။ အမႈတစ္ခုၿဖစ္လာရင္လည္း မိန္းမေတြက ဒီလို၀တ္စားထားလို႔၊ ညဘက္ၾကီး အၿပင္ထြက္လုိ႔ ဆုိတာမ်ိဳး အၿပစ္တင္တယ္။ Victim blaming လုပ္တယ္။
ပါ၀ါဆုိတာက မ်ိဳးစံုရွိႏုိင္တယ္၊ ဘယ္လိုမွလည္း အားလံုးတေၿပးညီတူေနေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔ မရႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအခါ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အားမေကာင္းဘူးဆုိရင္ ကုိယ့္ကုိယ္ကိုယ္ မထိန္းႏုိင္ေတာ့ဘူး၊ ဒါဟာ ရွက္စရာလို႔ မၿမင္ေတာ့ဘူး။ ကိုယ္ခႏၶာဖြဲ႔စည္းပံု၊ ခြန္အား စသၿဖင့္ ပါ၀ါပုိၾကီးေနတာကို တလြဲအသံုးခ်ေတာ့တယ္။
ေနာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာကို မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ေၿပာလို႔ရလာတဲ့ တုိင္းၿပည္ၿဖစ္ေလေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိယ္လည္း လူလုိ႔မခံစားရဘူး၊ သူမ်ားေတြကိုလည္း လူလို႔မေလးစားေပးမိဘူး။ တစ္ေယာက္ေယာက္က ကုိယ့္အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္လာရင္လည္း ခံေနမိတတ္သလို၊ သူတစ္ပါးအခြင့္အေရးကုိလည္း ထမင္းစားေရေသာက္ရသလို လြယ္လြယ္နဲ႔ခ်ိဳးေဖာက္ပစ္တတ္ၾကတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ ဒီလိုအဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြ ၿဖစ္ေနရတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ အဓိကက်တဲ့အေၾကာင္းရင္း(၃)ခုကို ဆင္းရဲမြဲေတၿခင္း၊ အသိပညာအားနည္းၿခင္း၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း နိမ့္က်ၿခင္း၊ ပဋိပကၡၿဖစ္ပြါးေနၿခင္း၊ တရားဥပေဒစုိးမိုးမႈ အားနည္းၿခင္း၊ အရက္ေသစာနဲ႔ မူးယစ္ေဆးမ်ား ေပါမ်ားၿခင္း စတဲ့အခ်က္ေတြက ထပ္ဆင့္ပံ့ပုိးေပးပါတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြမ်ားမ်ားစားစား ရွိေနတဲ့ တုိင္းၿပည္မွာ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြလည္း ေၿမာက္မ်ားစြာၿဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမႈေတြ နည္းပါးသြားေအာင္ ကာကြယ္ခ်င္ရင္ ခုေၿပာခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြ နည္းႏုိင္သမွ်နည္းေအာင္ လုပ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။
၃။ အဓမၼၿပဳက်င့္ခံရသူတစ္ေယာက္မွာ ဘာလုိအပ္ခ်က္ေတြ ရွိႏုိင္သလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
(က) ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ
(ခ) စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ
(ဂ) လူမႈေရးပုိင္းဆိုင္ရာ
(ဃ) တရားဥပေဒႏွင့္ လံုၿခံဳေရးလိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနႏုိင္ပါတယ္။
တစ္ခ်က္ခ်င္း ၿပန္ရွင္းပါမယ္။
(က) ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
အဓမၼက်င့္ခံရတာ ၿဖစ္တဲ့အတြက္ လူခႏၶာကိုယ္မွာ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရေနတာမ်ိဳးေတြ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ကုသေပးရမယ္။ လိုအပ္ရင္ ေမးခုိင္ကာကြယ္ေဆး ထုိးေပးရမယ္။
အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံမႈရွိခဲ့ရင္ အဲဒီရဲ႔ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာႏွစ္ခု ၿဖစ္တဲ့ ကုိယ္၀န္ႏွင့္ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြ မရေအာင္ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အခ်ိန္အေရးၾကီးလာပါတယ္။ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံၿပီးရင္ အေရးေပၚကိုယ္၀န္တားေဆးဆုိတာ ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ၿပီး (၅)ရက္အတြင္းေသာက္ဖုိ႔ေတာ့ လိုပါတယ္။ ေစာေစာေသာက္ေလ ပုိအာနိသင္ရွိေလပါပဲ။ HIV ပုိးမကူးစက္ေအာင္ ေသာက္လုိ႔ရတဲ့ေဆးကေတာ့ ၿဖစ္ၿပီး(၃)ရက္အတြင္း ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ မရႏုိင္ပါဘူး။
စဥ္းစားၾကည္႔ပါ၊ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈတစ္ခု ၾကံဳလိုက္ရၿပီဆို အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာတဲ့အခါ ဖြင့္ေၿပာမယ္ ထင္ပါသလဲ၊၊
လံုး၀ဖြင့္မေၿပာဘဲ ကိုယ္၀န္ေပၚလာမွ ေၿပာၾကတယ္၊ လအေတာ္ၾကာမွ ေၿပာၾကတယ္၊ ဘာလုိ႔ဆုိေတာ့ အၿပစ္တင္ခံရမွာ ေၾကာက္တယ္။ လူသိမွာ၊ အရွက္ကြဲမွာ၊ မိဘေတြ အရွက္ရမွာ ေၾကာက္တယ္။ ဒီအခါမွာ မလိုခ်င္ဘဲနဲ ႔ကုိယ္၀န္ေတြရၾကတယ္။
ေနာက္ၿပီး အဓမၼၿပဳက်င့္မႈတစ္ခု ၾကံဳရၿပီဆုိပါေတာ့၊ လူေတြကလည္း ရဲတုိင္ဖို႔၊ တရားခံမိဖုိ႔ကို ပိုအားသန္ၾကတယ္။ ဒီမိန္းကေလးမွာ ဘယ္လို ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ ၾကံဳရႏုိင္တယ္၊ ဘာလုပ္ေပးဖုိ႔ လိုတယ္ဆုိတာမ်ိဳး မေတြးမိတတ္ၾကဘူး။
ဆရာ၀န္ေတြမွာလည္း ဒီလိုပဲ၊ သူ႔ကုိ ဘယ္လိုၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးရမလဲ ဆုိတာထက္ ဒါဟာ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေၿမာက္မေၿမာက္ ဆုိတာကို သတ္မွတ္ေပးႏုိင္ဖု႔ိပဲ ဦးစားေပးမိတတ္ၾကတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေပးၿခင္းဟာ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြနဲ႔လည္း သက္ဆုိင္သလို၊ လူထုနဲ႔လည္း သက္ဆုိင္ပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြ ေစာေစာဖြင့္ေၿပာလာေအာင္ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္က ဒီလိုဗဟုသုတ ရွိရမယ္။ မိဘနဲ႔၊ မိသားစုနဲ႔ ပြင့္လင္းတဲ့ဆက္ဆံေရးမ်ိဳး ရွိေနဖုိ႔ လိုတယ္။ ဘာအၿပစ္မွ လုပ္မထားတဲ့ သမီးေၾကာင့္ အရွက္ရတယ္ဆုိတာမ်ိဳး၊ သတ္ေသမယ္ဆုိတာမ်ိဳး၊ ဒီမွာ မေန၀ံ့ေတာ့လုိ႔ ေၿပာင္းေၿပးမယ္ ဆုိတာမ်ိဳး မလုပ္ဘဲ သမီးၿဖစ္သူဘက္က ရပ္တည္ေပးၾကဖုိ႔ လိုတယ္။
ေနာက္ၿပီး အဓမၼၿပဳက်င့္မႈတစ္ခု ၿဖစ္လာတုိင္းမွာ ခံရသူကို အၿပစ္တင္တဲ့ အေလ့အထ၊ ညွိႏိႈင္းလိုက္ရင္ ၿပီးတာပဲ အက်ယ္အက်ယ္ လုပ္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ အေလ့အထ၊ ဒီလိုအၿဖစ္ဆုိးမ်ိဳး ၾကံဳေတြ႔လိုက္ရသူကို အထင္ေသးတဲ့ အေလ့အထ၊ ကာလသားေတြက ဒီေကာင္မေလး အပ်ိဳမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး ဆိုၿပီး ယိသဲ့သဲ့လုပ္တဲ့ အေလ့အထ၊ ဒါေတြကို ရပ္တန္႔ေပးၾကဖုိ႔လည္း လိုပါတယ္။
(ခ) စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
အားငယ္ေနမယ္၊ ၿမင္ၿမင္သမွ် ေၾကာက္ရြ႔ံေနမယ္၊ စိတ္ဓါတ္က်ေနမယ္၊ တုန္လႈပ္ေနမယ္၊ တခ်ိဳ႔လည္း ေဒါသထြက္ေနမယ္၊ လက္စားေခ်ဖို႔ စိတ္ကူးေနမယ္၊ မ်ိဳးစံုၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြ ပံုမွန္ၿပန္ၿဖစ္ဖုိ႔ ဆုိတာကလည္း အခ်ိန္ယူရပါတယ္။ စိတ္ရွည္ရပါတယ္။ မိသားစုကလည္း ေဖးမေပးရမယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါဟာ လွ်ိဳ႔၀ွက္ထားရမယ့္ ကိစၥဆုိေပမယ့္ ရြာေတြမွာက သတင္းၿပန္႔လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္ကလည္း ဒီမိန္းကေလးကို ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံေပးဖုိ႔၊ ေဖးမေပးၾကဖုိ႔ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈေပးသူေတြအေနနဲ႔လည္း စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အားေပးမႈေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
(ဂ) လူမႈေရးပုိင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
မ်ားေသာအားၿဖင့္ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြဟာ ထိလြယ္ခုိက္လြယ္တဲ့ လူအုပ္စုေတြ (Vulnerable group) မွာ ပိုအၿဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဆင္းရဲတယ္၊ ပညာမတတ္ဘူး၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း နိမ့္က်တယ္၊ ပဋိပကၡေတြၿဖစ္ၿပီး Social instability ၿဖစ္ေနမယ္၊ အေၿခအေနေတြ ပ်က္ယြင္းေနမယ္၊ ဒီလိုအေနအထားေတြမွာ ပိုၿပီး အၿဖစ္လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဓမၼၿပဳက်င့္ခံလုိက္ရၿပီး ဒီလိုအေနအထားမွာပဲ ဆက္ထားဦးမယ္ဆုိရင္ ေသခ်ာသေလာက္ရွိတာက ဒါမ်ိဳးထပ္ၿဖစ္ဦးမွာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကုိ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဂဟာတခုခုဆီ ပို႔ေပးတာမ်ိဳး၊ မိသားစု၀င္တေယာက္ေယာက္က လက္ခံေစာင့္ေရွာက္ေပးတာမ်ိဳး လိုအပ္ရင္လုပ္ေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။
(ဃ) တရားဥပေဒႏွင့္ လံုၿခံဳေရးလုိအပ္ခ်က္မ်ား
တရားဥပေဒဆုိတာ ေၾကာက္စရာ မဟုတ္ပါဘူး၊ လူေတြကို ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ပါ တဲ့။ ၿပစ္မႈတစ္ခုက်ဴးလြန္ၿပီဆုိတာ ေသခ်ာတာနဲ႔ အဲဒါနဲ႔ထုိက္တန္တဲ့ၿပစ္ဒဏ္မ်ိဳးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွလည္း ၿပည္သူ႔ဘ၀ေတြ လံုၿခံဳမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေထာင္က်သြားတဲ့ တရားခံက လြတ္လာတဲ့အခါ ကာယကံရွင္ကို ရန္ၿပန္ရွာတာမ်ိဳး၊ အသက္အႏၱရာယ္ ၿခိမ္းေၿခာက္တာမ်ိဳးေတြ ရွိလာခဲ့ရင္လည္း ေက်းရြာ၊ ၿမိဳ႔နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကေန လံုၿခံဳေရးပိုင္းဆုိင္ရာကာကြယ္မႈေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
၄။ ဘာေတြၿပင္ဆင္ထားဖုိ႔ လိုမလဲ။
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
ဒီလိုအမႈအခင္းေတြ ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္သြားဖုိ႔၊ ၿဖစ္လာခဲ့ရင္လည္း ကုိယ္၀န္ရသြားတာ၊ ေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံလိုက္ရတာ၊ စိတ္ဓါတ္ေတြက်ၿပီး ကုိယ့္ကိုယ္ကုိယ္သတ္ေသသြားတာ စတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ နည္းသြားဖုိ႔ဆုိရင္ က်ားမခဲြၿခားဆက္ဆံေနတဲ့ အၿမင္ေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ မေလးစားတာေတြကုိ ၿပင္ႏုိင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြကုိယ္တုိင္မွာ ဒီလိုအသိပညာေတြ ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ မိသားစုနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ကလည္း ေဖးမေပးဖုိ႔၊ အၿပစ္မတင္ဖုိ႔ လိုတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကလည္း ထိေရာက္တဲ့ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုတယ္။
အစုိးရပိုင္းအေနနဲ႔ေတာ့ လိုအပ္တဲ့ဥပေဒေတြ ၿပဌာန္းဖို႔၊ ၿပဌာန္းလိုက္တဲ့ ဥပေဒေတြကလည္း တကယ္အသက္၀င္ေနဖုိ႔၊ စိုးမိုးေနဖုိ႔ လုပ္ေပးရပါမယ္။ ၿပည္သူၿပည္သားေတြကို လံုေလာက္တဲ့ အကာအကြယ္ေတြ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒီလိုအမႈအခင္းေတြဟာ ထိလြယ္ခုိက္လြယ္တဲ့ လူအုပ္စုမွာ ပိုအၿဖစ္မ်ားေၾကာင္း ေၿပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြါးေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈရွိေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ လူေနမႈအဆင့္အတန္းေတြ နိမ့္က်ေနရင္၊ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ၿဖစ္ေနရင္၊ အသိပညာေတြ အားနည္းေနရင္၊ အရက္နဲ႔မူးယစ္ေဆး၀ါးက ၿပည္သူေတြရဲ႔ အဓိကစိတ္ထြက္ေပါက္ၿဖစ္ေနရင္၊ ဒါမ်ိဳးအမႈအခင္းေတြ ဆက္ၿဖစ္ေနဦးမွာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ၿပည္သူေတြအတြက္ တရားဥပေဒစုိးမိုးၿခင္းနဲ႔ စီးပြါးေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ၿခင္း ဆိုတဲ့ အကာအကြယ္မ်ိဳးေတြ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၂၂.၁၁.၂၀၁၆ Daily Eleven သတင္းစာ
(၁)"အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတဲ့အခါ"
အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကာကြယ္ဖို႔ (Prevention) နဲ႔ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ တုန႔္ျပန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ (Response) ဆိုတဲ့ အပိုင္း၂ပိုင္းရွိပါတယ္၊၊ ကာကြယ္ဖို႔ဟာ လတ္တေလာအေနအထားအရ ခက္ခဲေနေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ကိုယ္ဝန္ရတာလို၊ ေရာဂါပိုးေတြကူးစက္တာလို ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြ ျဖစ္မလာေအာင္ေတာ့ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္လို႔ ရနိုင္ပါတယ္၊၊
အဓမၼျပဳက်င့္ခံရသူတစ္ေယာက္မွာ ဘာလိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနသလဲ၊၊
က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လူမႈေရးပိုင္းဆိုင္ရာ အားေပးကူညီမႈမ်ား၊ တရားဥပေဒအကာအကြယ္နဲ႔ လုံျခဳံေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနနိုင္ပါတယ္၊၊
ဒါေတြကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုတည္းက မေဆာင္ရြက္နိုင္ပါဘူး၊၊ အားလုံးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွ ရမွာပါ၊၊
ဒီထဲကမွ အေရးႀကီးဆုံးလည္းျဖစ္၊ ဘယ္သူ႔အကူအညီမွလည္း မလိုတဲ့အျပင္ အင္မတန္မွလည္း အက်ိဳးမ်ားနိုင္တာတစ္ခုကို ေျပာပါမယ္၊၊
အဲဒါကေတာ့ #အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆး ေသာက္ဖို႔ပါပဲ၊၊
ေဆး၂လုံးပါပါတယ္၊ ၂လုံးစလုံးကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ေသာက္ရမွာျဖစ္ၿပီး ၂နာရီအတြင္း အန္ထြက္ခဲ့ရင္ ထပ္ေသာက္ဖို႔ လိုပါမယ္၊၊
(ျဖည့္စြက္ခ်က္ - ခုေနာက္ပိုင္းမွာ တစ္လုံးတည္းပါတဲ့ ေဆးကဒ္ေတြလည္း ေပၚေနပါၿပီ)
အဓမၼျပဳက်င့္ခံရအၿပီး ၅ရက္အတြင္း ေသာက္ရမွာပါ၊ ေစာေစာေသာက္ေလ အာနိသင္ပိုေကာင္းေလပါပဲ၊၊
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ေတာ့ ရာသီပုံမမွန္ျဖစ္တာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္၊၊
ဘယ္လိုအမ်ိဳးသမီးမဆို အသုံးျပဳလို႔ ရပါတယ္၊၊
လတ္တေလာ အေတြ႔ရမ်ားေနတဲ့ သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈေတြမွာေရာ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးတဲ့ ကေလးေတြအေနနဲ႔ ဒီေဆးေသာက္ဖို႔ လိုသလား၊၊
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ရာသီေသြးစလာၿပီဆိုရင္ အပ်ိဳျဖစ္ၿပီလို့ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္၊၊ မေပၚေသးရင္ေတာ့ မျဖစ္ေသးဘူးေပါ့၊၊ ဒါဆို ဒီေဆးေသာက္ဖို႔ ဘယ္လိုမလဲ ထင္တတ္ၾကတယ္၊၊
အမွန္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေဆးေသာက္ဖို႔ လိုပါတယ္၊၊
ရွင္းျပပါမယ္၊၊
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ အပ်ိဳျဖစ္ၿပီဆို သူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥ စၿပီးေႂကြပါတယ္၊၊ အဲဒီေႂကြလိုက္တဲ့ မမ်ိဳးဥက ေယာက်ာ္းဆီက သုက္ပိုးနဲ႔ေပါင္းလိုက္ရင္ သေႏၶေအာင္သြားျပီး ကိုယ္ဝန္ရပါတယ္၊၊ အဲဒီလို သေႏၶေအာင္သြားခဲ့ရင္ သေႏၶတည္ဖို႔အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ဆိုၿပီး သားအိမ္နံရံက ထူထားေပးရပါတယ္၊၊
အကယ္၍မ်ား လိင္ဆက္ဆံမႈ မရွိလို႔ သုက္ပိုးက ဝင္မလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီမမ်ိဳးဥေလးက ေသသြားပါတယ္၊၊ သူေသသြားၿပီဆိုတာနဲ႔ ခုနက သေႏၶတည္ရင္အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ထူထားေပးတဲ့ သားအိမ္နံရံေတြကလည္း မလိုအပ္ေတာ့တဲ့အတြက္ ကြာက်လာပါတယ္၊၊ အဲဒါကို ရာသီလာတယ္ ေခၚတာပါ၊၊
အျပင္မွာ ေသြးဆင္းလာတာကို လူကသတိမထားမိခင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥက အရင္ေႂကြတာပါ၊၊ သူေႂကြၿပီးေသသြားမွ ရာသီေသြးစေပၚတာ၊ ဒီေတာ့မွ မိန္းကေလးက ငါအပ်ိဳျဖစ္ၿပီဆိုၿပီး သိတာေပါ့၊၊ အထဲမွာ မမ်ိဳးဥေႂကြေနတာ သူမသိပါဘူး၊၊
ဒီေတာ့ ဆိုပါစို႔၊ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ ဒီလမွာ အပ်ိဳစျဖစ္မယ္၊ သူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥေႂကြေနၿပီ၊ လိင္ဆက္ဆံမႈသာ မရွိရင္ ဒီလမွာ သူေသြးစေပၚမယ္၊၊ အျပင္ပန္းကၾကည့္ရင္ေတာ့ သူ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးဘူး၊ ကေလးပဲရွိေသးတယ္၊၊
ကံဆိုးစြာနဲ႔ အဲဒီလို ပထမဆုံးမမ်ိဳးဥေႂကြခ်ိန္မွာပဲ အဓမၼက်င့္ခံလိုက္ရမယ္ဆိုရင္ ရာသီမေပၚဖူးေသးဘဲနဲ႔ တစ္ခါတည္း ကိုယ္ဝန္ရသြားနိုင္ပါတယ္၊၊
ဒါေၾကာင့္ မိန္းကေလးက ေသြးမေပၚေသးဘူး၊ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးဘူးဆိုတိုင္း ေပါ့လို႔မရပါဘူး၊၊ ကံဆိုးစြာနဲ႔ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ျဖစ္သြားခဲ့ရင္ အႏၲရယ္ႀကီးပါတယ္၊၊ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ မ်ားပါတယ္၊၊
ဒါေၾကာင့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းၿပီး သုံးရလည္းလြယ္တဲ့ ဒီေဆးကို သတိႀကီးႀကီးနဲ႔ တိုက္လိုက္တာ မမွားပါဘူး၊၊
သိပ္ငယ္တဲ့အရြယ္ဆို မလိုအပ္ေပမယ့္ အသက္(၁၀)နွစ္ကစၿပီး တိုက္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္၊၊
အနွစ္ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရမႈကေန ကိုယ္ဝန္ရမသြားဖို႔အတြက္ အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆးကို ၅ရက္အတြင္း ေသာက္ရပါမယ္၊၊
မိန္းကေလးေတြကိုယ္တိုင္မွာ ဒီအသိ ရွိထားဖို႔ လိုပါတယ္၊၊
ကေလးေတြကိစၥမွာေတာ့ ဒီလိုကိစၥ ျဖစ္သြားေၾကာင္း ၅ရက္အတြင္းသိဖို႔ဟာ အင္မတန္အေရးႀကီးတာမို႔ ကေလးကို တခုခုျဖစ္တာနဲ႔ မိဘကို၊ အုပ္ထိန္းသူကို ဖြင့္ေျပာေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ မွာထားဖို႔ လိုပါမယ္၊၊
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၁၉.၁၁.၂၀၁၆
(၂) “အဓမၼၿပဳက်င့္ခံသူ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ ဘယ္လိုေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးမလဲ”
ဒီလိုၿပႆနာမ်ိဳး ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ ေနရာမွာ လူၾကီးနဲ႔ သိပ္ၿပီး မကြာၿခားလွပါဘူး။ အသက္သိပ္ငယ္လြန္းၿပီး လက္ေခ်ာင္းနဲ႔၊ ဒါမွမဟုတ္ ပစၥည္းတခုခု ထုိးသြင္းထားတာမ်ိဳးဆုိရင္ ဒဏ္ရာလည္း မရွိတတ္သလို၊ ကုိယ္၀န္လည္းမရႏုိင္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ ေၿပာင္းလဲမႈေတြကေတာ့ လူၾကီးထက္စာရင္ ပိုၿပီးၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္။
ဘာေတြလဲဆုိေတာ့
• မိဘကို အရင္ထက္ပိုတြယ္လာၿခင္း
• အိပ္မက္ဆုိးမ်ားမက္ၿခင္း၊ ညဘက္အိပ္မေပ်ာ္ၿခင္း၊ အေမွာင္ေၾကာက္ၿခင္း
• အိပ္ရာထဲ ဆီးသြားၿခင္း
• လႈပ္ရွားမႈနည္းသြားၿခင္း
• ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ ေဆာ့ကစားၿခင္း
• အစားမစားေတာ့ၿခင္း
• စကားနည္းသြားၿခင္း
• စိတ္ဓါတ္က်ၿခင္း
• ေခါင္းအၿမဲကိုက္ေနၿခင္း
• လက္စားေခ်လုိၿခင္း စတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။
ဒီအတြက္ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားရဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။
“ဒါ သမီးအမွားမဟုတ္ပါဘူး” “အေမတုိ႔က သမီးေလးကို အရင္လုိခ်စ္တုန္းပဲ” စတဲ့ စကားမ်ိဳးေတြနဲ႔ အားေပးႏွစ္သိမ့္ေပးပါ။ ကေလးကို မဆူဖုိ႔၊ မေငါက္ဖုိ႔နဲ႔ ေၿပာင္းလဲလာတဲ့ စိတ္အေၿခအေနကုိ နားလည္လက္ခံေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကေလးရဲ႔ အေနအထားကုိ အၿမဲဂရုစိုက္ေစာင့္ၾကည္႔ၿပီး လိုအပ္ရင္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈ လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့သူေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လိုပါမယ္။
ကေလးဟာ ဘာအေၾကာင္းရင္းမွ ၾကီးၾကီးမားမား မရွိဘဲ ဒါမ်ိဳးေတြၿဖစ္ေနမယ္ဆုိလည္း သတိရေပးပါ၊ ကုိယ္မသိဘဲနဲ႔ ကေလးမွာ ဒီလိုအဓမၼၿပဳက်င့္မႈမ်ိဳး ၾကံဳေနရတာေတြ ရွိေနႏုိင္ပါတယ္။
ေစာင့္ေရွာက္သူမဲ့ကေလးေတြ၊ ဥပမာ မိဘမဲ့၊ မိဘေတာ့ရွိေပမယ့္ အေဖကအၿမဲအရက္မူးေနတာမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ကေန ေစာင့္ေရွာက္ေပးရပါလိမ့္မယ္။
ၾကီးမားတဲ့စိတ္ဒဏ္ရာတစ္ခု ရသြားၿပီးၿပီၿဖစ္လုိ႔ ထပ္မၿဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိလြယ္ခုိက္လြယ္တဲ့ကေလး (Vulnerabel child) ေတြမ်ိဳးဆိုရင္ ကေလးကို ဒီပတ္၀န္းက်င္မွာ ဆက္မထားေတာ့ဘဲ စိတ္ခ်လံုၿခံဳရတဲ့ ေနရာတခုခုကို ပုိ႔ေဆာင္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီေနရာဆုိတာကလည္း သတိထားေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ လိုပါေသးတယ္။ ေစာင့္ေရွာက္ေပးမလိုနဲ႔ Abuse ထပ္လုပ္ေနတာမ်ိဳး မၿဖစ္ရေအာင္ပါ။
အဓမၼက်င့္ခံရၿပီး ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရး ၿဖစ္လာသူ တစ္ေယာက္ေလာက္ရွိခ်ိန္မွာ မထူးဇာတ္ခင္းလုိက္သူ၊ အရွက္ၾကီးရွက္ၿပီး လူေတာမတုိးေတာ့သူ၊ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြ ခံစားရၿပီး ဒုကၡေရာက္ခဲ့သူေတြက ေၿမာက္မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။
ကေလးေတြကို ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရးအေၾကာင္း အတုယူဖြယ္ ေၿပာၿပေနရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး။ သူတုိ႔အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခု ဖန္တီးေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
အဲဒီကေလးေတြ ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရး ၿဖစ္လာဖုိ႔၊ တစ္နည္းေၿပာရရင္ ဒီလိုအၿဖစ္ဆုိးၾကီးက ရုန္းကန္ထလာႏုိင္ဖုိ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၃၀.၁၁.၂၀၁၆
(၃) “ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္ အဓမၼအက်င့္ခံရတဲ့အခါ”
အလိုမတူဘဲ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြဟာ မိန္းကေလးေတြ၊ ကေလးငယ္ေတြမွ မဟုတ္ဘဲ ေယာက်ာ္းေလးေတြလည္း ၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္။ ရွားေတာ့ရွားေပမယ့္ လိင္တူဆက္ဆံသူ (Homosexual) (အရပ္အေခၚ - အေၿခာက္) ေတြဆုိရင္ ၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ေခ် ပိုမ်ားပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြကလည္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအမ်ားစုမွာ ခြဲၿခားဆက္ဆံခံရသူေတြ ၿဖစ္ေနတာကုိး။
ဒီလိုအၿဖစ္အပ်က္နဲ႔ ၾကံဳေတြ႔လိုက္ရတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကေတာ့ အေရးေပၚကုိယ္၀န္တားေဆး ေသာက္စရာမလိုတာကလြဲရင္ က်န္တာ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ထိခုိက္ဒဏ္ရာေတြ ရေနႏုိင္တယ္၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္မႈေတြ ရွိေနႏုိင္တယ္။ စအုိနဲ႔လိင္ဆက္ဆံၿခင္း (Anal sex) ၿဖစ္တာေၾကာင့္ HIV လုိေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံရႏုိင္ေခ် ပုိမ်ားတာကုိေတာ့ သတိထားေစခ်င္ပါတယ္။
ထူးၿခားတာကေတာ့ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈ ေပးတဲ့အပိုင္းမွာပါ။
အဲဒီလူဟာ လူပ်ိဳၿဖစ္ၿပီးၿပီဆုိရင္ အဲဒီလိုၿပဳက်င့္ခံေနရခ်ိန္မွာ လိင္အဂၤါေထာင္မတ္ၿခင္း (Erection) သို႔မဟုတ္ ဆႏၵၿပည္႔၀ၿခင္း (Orgasm) ေတြ ခံစားရတတ္တယ္။ အဲဒါကုိ သူတုိ႔ေတြဟာ သိပ္ရွက္ၾကပါတယ္။ ငါဟာ ေယာက်ာ္းစစ္စစ္ၿဖစ္ရက္နဲ႔ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ ဒါမ်ိဳးခံစားခ်က္ ျဖစ္ရသလား ဆုိၿပီးေတာ့ပါ။ အဲဒါဟာ သူ႔စိတ္ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႔ အလုိအေလ်ာက္ တံု႔ၿပန္မႈ (Reflex) ေၾကာင့္ ၿဖစ္ရတယ္ ဆုိတာကုိ ရွင္းၿပေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခု သတိထားရမွာက ဆီးၾကိတ္ပိုး၀င္ၿခင္း (Prostate infection) ပါ။ စအုိကုိ ထုိးသြင္းဆက္ဆံခံရၿခင္းရဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာတစ္ရပ္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေ၀ွးေစ့က နာက်င္ေနတာ၊ ေရာင္ရမ္းေနတာမ်ိဳး ရွိခဲ့ရင္ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း အၿမန္ဆံုးၿပဖုိ႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
ဒီလုိၿပႆနာမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုမွ ထိခုိက္ေစတာ မဟုတ္ဘဲ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ကုိလည္း တစ္သက္လံုး စိတ္ဒဏ္ရာရသြားတဲ့အထိ ၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ေယာက်ာ္းမို႔ စိတ္ဓါတ္ခုိင္မာရမယ္ သြားေၿပာလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒါမ်ိဳးၾကံဳေတြ႔ထားရတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ဟာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြနည္းတူပဲ လုိအပ္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ရယူႏုိင္ဖို႔ ထုိက္တန္ပါတယ္။
ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၅.၁၂.၂၀၁၆
Credit: ေဒါက္တာၿဖိဳးသီဟရဲ႕ Page
No comments:
Post a Comment