၁၉၈၉ နဝတ စစ္အစိုးရလက္ထက္ ခ႐ိုနီ အျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့သူ ဘိန္းဘုရင္ ေလာ္စစ္ဟန္
Bertil Lintner
BurmaDemocracy, 30 December 2016
ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီလက္ထက္တြင္ လြယ္ေမာ္ ကာကြယ္ေရး ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ သူမွာ ခြန္ဆာ ျဖစ္သည္။ ခြန္ဆာသည္ တန္႔ယန္း၊ က်ဳိင္းတုံ ေဒသမ်ားတြင္ ကာကြယ္ေရး တာဝန္ ယူခဲ့ၿပီး ဘိန္းလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး ကစားျခင္း၊ စီးပြားေရး ေသာင္းက်န္းျခင္း အျပင္ ေကအိုင္ေအ တို႔ႏွင့္ နားလည္မႈ ယူခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အစိုးရက ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆုံး ထားၿပီး လက္နက္ ျပန္အပ္ရန္ အမိန္႔ထုတ္ ခဲ့သည္။
ခြန္ဆာ သည္ အစိုးရ အမိန္႔ကို လိုက္နာျခင္း မရွိသျဖင့္ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ လြယ္ေမာ္ ကာကြယ္ေရး စခန္းမ်ားကို ဝင္ေရာက္ ရွင္းလင္းခဲ့သည္။ တပ္သား အင္အား သုံးေထာင္ နီးပါး ရွိသည့္အနက္ ခြန္ဆာႏွင့္ အခ်ဳိ႕ကိုသာ ဖမ္းမိၿပီး က်န္လူမ်ား ေတာခိုသြား ခဲ့ၾကသည္။
ကိုးကန္႔ နယ္ေျမ ေဒသသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ေဒသ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ရွိၿပီး တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္။ ထိုေဒသတြင္ အစိုးရက ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕ ခြင့္ေပးထားသည္။ ထိုအဖြဲ႕သည္ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္ကို မႏွစ္သက္ သျဖင့္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ (ဗကပ) မ်ားကို အစိုးရ ကိုယ္စား တိုက္ခိုက္ ေပးေန ေသာေၾကာင့္လည္း အစိုးရ၏ မ်က္ႏွာသာ ေပးျခင္းကို ခံေနရသည္။ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕၌ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အင္အား ၂၀၀၀ အထိ တိုးလာသည္။ ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မွာ ေလာ္စစ္ဟန္ ျဖစ္သည္။
ကိုးကန္႔အဖြဲ႕သည္ အစိုးရအေထာက္အပံ့ကို ရသည့္အျပင္ ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္း၊ ဘိန္းလုပ္ငန္းတို႔ျဖင့္ စီးပြားတိုးလာၿပီး လူႏွင့္လက္နက္အင္အားမ်ားလည္း ေကာင္းလာသည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ေနာက္ဆုံး ထားၿပီး ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕အား လက္နက္ သိမ္းရန္ အစိုးရက စီစဥ္သည့္ အခါတြင္ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ လက္နက္မ်ား အပ္မည္ ဟု ကတိျပဳ ခဲ့ၿပီးမွ ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး တပ္ရင္း သုံးရင္း ႏွင့္အတူ လက္နက္မ်ားကို မအပ္ႏွံ ေတာ့ဘဲ ေတာခို သြားခဲ့သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္ ထံတြင္ ထိုအခ်ိန္က လက္နက္ အျပည့္အစုံ တပ္ဆင္ထားေသာ ကိုယ္ပိုင္ စစ္တပ္ႀကီး တစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ လက္ရွိ အေနအားတြင္ သူ႔ၾသဇာ အာဏာ တည္ ေဆာက္ ထားႏိုင္မႈကို စြန္႔လႊတ္ရန္ မရည္႐ြယ္ေပ။ ကာကြယ္ေရးတပ္ကို ဖ်က္သိမ္းရန္ ခ်က္ခ်င္း အမိန္႔ေပး လိုက္ၿပီး SSA တပ္ ႏွင့္လည္း လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ ေျပလည္မႈ ရယူ ထားလိုက္ သည္။
အားလုံး အဆက္အသြယ္မ်ား လုပ္ၿပီးသည့္အခါတြင္ သူသည္ လား႐ိႈးမွအသာေလး ေျခရာ ေဖ်ာက္သြားခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ ေထာက္လွမ္းေရး တပ္၏ အကာအကြယ္ေပးမႈ ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံတပ္ႀကီးပမာ ေဆာက္လုပ္ ေနထိုင္ခဲ့သည့္ စံအိမ္ေတာ္ႀကီးကို စြန္႔ခြာခဲ့ၿပီး ေတာခို သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤနယ္ေျမတြင္ သူသည္ အေရွ႕ေျမာက္တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ တပ္မွဴးႀကီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေအးကို (ေနာင္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီတြင္ ထင္ရွားလာသူ) ႏွင့္လည္း သူသည္ ရင္းႏွီးကြၽမ္းဝင္ သူျဖစ္ၿပီး အဆက္အသြယ္ ရွိခဲ့သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္ သြားေရာက္ တပ္စြဲထားသည့္ ေနရာသည္ အေရးပါသည့္ေနရာ တစ္ေနရာ ျဖစ္ေနသျဖင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ား အတြက္လည္း အက်ပ္အတည္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွ မူးယစ္ေဆးဝါး အႀကံေပးအရာရွိ နယ္လ္ဆင္ ဂေရာ့စ္က ေလာ္စစ္ဟန္ကို ‘အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ဘိန္းျဖဴ ရာဇာ’ ဟု အမည္တပ္လိုက္သည္။ ထို႔ျပင္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို ႏိုင္ငံတကာ လူဆိုးစာရင္း အမည္သြင္းၿပီး အာရွႏွင့္ အေမရိကတြင္ မူးယစ္ ေဆးဝါးေၾကာင့္ ေဘးဒုကၡ ေရာက္ေနရသူမ်ား၏ လက္သည္ တရားခံ တာဝန္ရွိသူဟု စြပ္စြဲခဲ့သည္။
ထိုသို႔ အေမရိကန္၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္က ရွမ္းျပည္နယ္အတြက္ အံ့အားသင့္စရာ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က အေမရိကန္ မူးယစ္ေဆးဝါးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ားကို သိသာထင္ရွားစြာ ေျပာင္းလဲေနခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္အစိုးရသည္ ေရႊႀတိဂံေဒသတြင္ ႀကီးစိုးေနသည့္ တပ္ဖြဲ႕ မ်ားကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္ဝိုက္၍ ျဖစ္ေစ ေထာက္ပံ့ေနျခင္းကို ႏိုင္ငံတိုင္း သိၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ကူမင္တန္တို႔အား အေမရိကန္တို႔က အေထာက္အပံ့ ေပးေနျခင္းကို အားလုံးသိၾကသည္။ ဘိန္းျဖဴ က်ဳိခ်က္ျခင္း ထုတ္လုပ္ျခင္းတို႔သည္ ထိုနယ္ေဒသတြင္ ထင္ရွားလာၿပီး ဝယ္လိုအားကလည္း ေကာင္းလာသည္။ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲမွ အေမရိကန္ စစ္သားမ်ားသည္ ေရႊႀတိဂံ ေဒသ၏ ေဖာက္သည္မ်ား ျဖစ္ေနသည္။
အေမရိကန္ စစ္သားမ်ား ဗီယက္နမ္မွ ျပန္လာၾကသည့္ အခါတြင္ မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာ သည္ ဆိုင္ဂုံ ရွိ စစ္တန္းလ်ားမ်ားမွ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု လူလတ္တန္းစား ရပ္ကြက္သို႔တိုင္ ေရာက္လာခဲ့ေတာ့သည္။ ျပည္သူေတြလည္း လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္လာသလို အာဏာပိုင္ တို႔ကလည္း မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ စတင္လုပ္ေဆာင္ ရေတာ့သည္။
ဝါရွင္တန္သည္ ပထမအဆင့္ အေနျဖင့္ မူးယစ္ေဆးဝါး တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ (DEA) ကို ဖြဲ႕စည္း လိုက္သည္။ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနသည့္ ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္ တို႔က ပါဝင္ေနၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ေနာက္ထပ္စစ္ပြဲတစ္ပြဲျဖစ္သည့္ မူးယစ္စစ္ပြဲအတြက္ စစ္မ်က္ႏွာျပင္ အသစ္ မဖြင့္မိရန္ သိမ္ေမြ႕စြာျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေနရသည္။ အေမရိကန္ အေထာက္အပံ့မ်ား သည္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား မွတစ္ဆင့္ ထိုေဒသသို႔ ေရာက္ရွိေနခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံတကာတြင္ ဗီယက္နမ္ စစ္ေၾကာင့္ သိကၡာက်ေနခဲ့သည့္ အေမရိကန္သည္ မူးယစ္ စစ္ပြဲျဖင့္ သိကၡာျပန္ ဆယ္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ခဲ့သည္။ ကမာၻက မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္ေရးတြင္ အဓိကက်သူတစ္ဦးကို မီဒီယာသို႔ ေဖာ္ထုတ္ေပးၿပီး အာ႐ုံလႊဲေျပာင္းရန္ ႀကဳိးစားေနသည္။ သူတို႔ေ႐ြးခ်ယ္ လိုက္သူမွာ ေလာ္စစ္ဟန္ ျဖစ္သြားသည္။
ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း လား႐ိႈးရွိ ေနအိမ္မွတစ္ဆင့္ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ အေစာင့္ယာဥ္တန္း သုံး၊ ေလး တန္းေလာက္ အကူအညီယူကာ ဘိန္းမ်ား၊ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားႏွင့္ အျခား တရား မဝင္ ကုန္မ်ားကို ေရႊႀတိဂံ ေဒသ၏ အဓိက်ေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ တာခ်ီလိတ္ နယ္စပ္ အထိ ေရာက္ေအာင္ ႏွစ္စဥ္ ပို႔ေပးေနသည္။ တာခ်ီလိတ္သို႔ က်ဳိင္းတုံ မွ တစ္ဆင့္ ထို ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကို တစ္ႏွစ္လွ်င္ ဆယ္ေခါက္ေလာက္ ရေအာင္ ပို႔ေပးေနက် ျဖစ္သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္တြင္ လက္နက္အင္အား လူအင္အား ေတာင့္တင္းသည့္ စစ္တပ္ တစ္တပ္ ရွိေနသျဖင့္ သူပိုင္ အေစာင့္အေရွာက္ ယာဥ္တန္းျဖင့္ လား႐ိႈးကိုျဖတ္ကာ ထိုင္းပိုင္နက္အထိ အ လြယ္တကူ သြားလာႏိုင္ခဲ့သည္။ သူသည္ မၾကာမီ ဘိန္းရာဇာႀကီး တစ္ဦးအဆင့္ ေရာက္လာ သည္အထိ တန္ခိုးထြား လာခဲ့သည္။ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ေရႊႀတိဂံေဒသတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဘန္ေကာက္ႏွင့္ တိုင္ေပ တို႔တြင္ လည္းေကာင္း ၾသဇာ ခ်ဲ႕ထြင္ႏိုင္သူ ျဖစ္လာသျဖင့္ အေမရိကန္ အတြက္လည္း အေရွ႕အာရွတြင္ သူတို႔ၾသဇာ အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးကို စိုးရိမ္ လာခဲ့သည္။
ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္တို ႔ရန္ကို တြန္းလွန္ရန္ အင္အားမရွိသည့္ ရွမ္းသူပုန္တို႔သည္ လက္နက္ အင္အားလည္းမရွိ၊ ေနာက္ခံအင္အားလည္းမရွိ၊ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့လည္း မရွိသျဖင့္ ေလာ္စစ္ဟန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ သေဘာတူလိုက္ၾကသည္။ ရွမ္းသူပုန္မ်ားက သူ႔ကို လက္ခံ လိုက္ျခင္း သည္ အေထာက္အပံ့ အကူအညီ ရလိုျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။ ေလာ္ စစ္ဟန္က တစ္ဆင့္ ဘိန္းမ်ားကို ေရာင္းခ်ႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ ပိုက္ဆံလည္းရ၊ ကမာၻက အသိအမွတ္ ျပဳမႈကိုလည္း ရႏိုင္ေသာေၾကာင့္ တစ္ခ်က္ခုတ္ ႏွစ္ခ်က္ျပတ္ သေဘာ ျဖင့္ ရွမ္းတို႔က သူ႔ကို လက္ခံခဲ့သည္။
ေနာက္ဆုံးတြင္ ဘိန္းဘုရင္ႀကီးႏွင့္ ရွမ္း သူပုန္တို႔ သေဘာတူညီခ်က္ တစ္ခုတြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုး ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသေဘာတူ ညီခ်က္တြင္ အခ်က္ငါးခ်က္ပါသည္။ အေရးႀကီးသည့္ အခ်က္မွာ SSA တပ္သည္ အေမရိကန္ မူးယစ္ ေဆးဝါး ဆန္႔က်င္ေရး ဗ်ဴ႐ိုကို ဖိတ္ေခၚၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ အတြင္းရွိ ဘိန္းစိုက္ေဒသမ်ားကို လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈေစမည့္ အစီအစဥ္ပါသည္။ ထိုအစီအစဥ္အရ SSA ႏွင့္ ေလာ္စစ္ဟန္ တို႔သည္ အေမရိကန္ မူးယစ္အဖြဲ႕ ေရာက္လာပါက ဘိန္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီးႏိုင္ရန္အတြက္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း ဘိန္းမ်ားကိုလိုက္လံ စုေဆာင္း ဝယ္ယူခဲ့ရသည္။ SSA အဖြဲ႕ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေနာက္ ေျမာက္ ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ အတြင္းရွိ လြိဳင္ေကာ္ကို SSA တို႔ ေျခကုပ္ ယူထား ႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ရွမ္းတို႔ ဗကပ တို႔ႏွင့္ စစ္ေရး အရ ပူးေပါင္းရန္ သေဘာတူညီ ခဲ့ၾက သည္။ ထိုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို ထိုင္း အစိုးရက ဖမ္းဆီးလိုက္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စတင္ၿပီး အင္အားေတာင့္တင္းခဲ့သည့္ ကိုးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕သည္ ၿပဳိကြဲ သြားေတာ့သည္။
၁၉၈၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈသည္ ႏွစ္ဆခန္႔ တက္လာသည္ ဟု အေမရိကန္ အစိုးရကဆိုသည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘိန္းစိမ္း ၈၃၆ တန္ထြက္ ေၾကာင္း၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ၂၃၄၀ တန္ အထိ တိုးျမႇင့္ ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္ တို႔က စြပ္စြဲခဲ့သည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ဘိန္းျဖဴ ၅၄ တန္ ထြက္ခဲ့ရာမွ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၆၆ တန္ အထိ တိုးျမင့္ လာခဲ့သည္။ အဓိက ထုတ္လုပ္သည့္ ေဒသမ်ားမွာ ကိုးကန္႔ႏွင့္ ဝ နယ္မ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္ကို ထိုင္းအစိုးရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္လႊဲအပ္ခဲ့သည္။ သူ႔ကို ျမန္မာအစိုးရက ရွမ္းသူပုန္ SSA အဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းမႈျဖင့္ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့သည္။
ဝႏွင့္ ကိုးကန္႔သူပုန္တို႔သည္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္အတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အစိုးရကို ဒုကၡ ေပးေနသည့္ ဗကပ တို႔ကို တိုက္ထုတ္ပးခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က စစ္ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ ႏိုင္ ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ ေနရာတြင္ ေရာက္ေနသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညြန္႔သည္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို သေဘာက် သြားၿပီး ေလာ္စစ္ဟန္ႏွင့္ လက္တြဲ လိုက္ေတာ့သည္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘိန္းဘုရင္ အျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည့္ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ခ်က္ခ်င္းဆို သလိုပင္ အရွင္ေမြး ေန႔ခ်င္းႀကီး ဆိုသလို တရားဝင္ ေနထိုင္ခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ရရွိခဲ့သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုကုမၸဏီ ၏ လည္ပတ္ေငြမ်ားသည္ သူ မည္သည့္နည္းျဖင့္ ရခဲ့သည့္ေငြမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း လုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ မ်က္ႏွာသာ ေပးမႈျဖင့္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရခဲ့သည္။ တစ္သက္လုံး အျမစ္ မျဖဳတ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ (ဗကပ) တို႔ကို ေလာ္စစ္ဟန္က အျမစ္ျဖဳတ္ ေပးခဲ့သျဖင့္ ေက်းဇူး အထူး တင္ ေနေသာေၾကာင့္ သူေကာင္းျပဳ ထားျခင္းလည္း ျဖစ္မည္ထင္သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္၏ သားျဖစ္သူ စတီဗင္ေလာ (ျမန္မာအမည္ ထြန္းျမင့္ႏိုင္) သည္ စင္ကာပူသူ တစ္ဦး ျဖစ္သည့္ Cecila Ng ႏွင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ လက္ထပ္ ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဆာက္ လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားအျပင္ စြမ္းအင္က႑အတြက္ပါ လုပ္ငန္းမ်ားရၿပီး ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း နာဂစ္မုန္တိုင္း ဒဏ္ကို ခါးသီးစြာ ခံစား လိုက္ရသည္။ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ေလာ္စစ္ဟန္၊ သူ႔ သား၊ ေခြၽးမ အပါအဝင္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံအတြင္း သူတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ကုမၸဏီေပါင္း ၁၀ ခုကို စစ္အာဏာရွင္ ခ႐ိုနီ အုပ္စု စာရင္းသြင္းကာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ျပဳလုပ္လိုက္သည္။
ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီသည္ တ႐ုတ္- ျမန္မာ ေရနံႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္း စီမံကိန္းတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ ကြင္း စီမံကိန္းတြင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အျငင္းပြားေနေသာ ျမစ္ဆုံ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းႏွင့္ တာဆန္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း တို႔တြင္လည္း သူတို႔ပါဝင္ ပတ္သက္မႈ ရွိေနျပန္သည္။
စတီဗင္ေလာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လုပ္ငန္းမ်ားကို ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲေနၿပီး၊ သားမ်ားကထိုင္း၊ စင္ကာပူႏွင့္ ထိုင္ဝမ္တို႔တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ စတီဗင္ေလာသည္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ပထမဦးဆုံး တ႐ုတ္ျပည္ ခရီးစဥ္တြင္ လိုက္ပါခြင့္ ရခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႔ တစ္ခ်ိန္က ဘိန္းဘုရင္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ အလြန္ခ်မ္းသာသည့္ ျမန္မာ့ သူေဌးႀကီး တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သူ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ အသက္ ၈၀ အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သည္။ သူ ကြယ္လြန္ ခဲ့ခ်ိန္တြင္ ဇနီး၊ သား ေလး ေယာက္၊ သမီး ေလး ေယာက္ ႏွင့္ ေျမး ၁၆ ေယာက္တို႔ က်န္ခဲ့သည္။
Ref: Burma in Revolt Opium and Insurgency Since 1948, Bertil Lintner
The Golden Triangle Opium Trade: An Overview, Bertil Lintner
Credit: Ko Thuya Aung#BurmaDemocracy
Bertil Lintner
BurmaDemocracy, 30 December 2016
ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီလက္ထက္တြင္ လြယ္ေမာ္ ကာကြယ္ေရး ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ သူမွာ ခြန္ဆာ ျဖစ္သည္။ ခြန္ဆာသည္ တန္႔ယန္း၊ က်ဳိင္းတုံ ေဒသမ်ားတြင္ ကာကြယ္ေရး တာဝန္ ယူခဲ့ၿပီး ဘိန္းလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး ကစားျခင္း၊ စီးပြားေရး ေသာင္းက်န္းျခင္း အျပင္ ေကအိုင္ေအ တို႔ႏွင့္ နားလည္မႈ ယူခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အစိုးရက ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆုံး ထားၿပီး လက္နက္ ျပန္အပ္ရန္ အမိန္႔ထုတ္ ခဲ့သည္။
ခြန္ဆာ သည္ အစိုးရ အမိန္႔ကို လိုက္နာျခင္း မရွိသျဖင့္ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ လြယ္ေမာ္ ကာကြယ္ေရး စခန္းမ်ားကို ဝင္ေရာက္ ရွင္းလင္းခဲ့သည္။ တပ္သား အင္အား သုံးေထာင္ နီးပါး ရွိသည့္အနက္ ခြန္ဆာႏွင့္ အခ်ဳိ႕ကိုသာ ဖမ္းမိၿပီး က်န္လူမ်ား ေတာခိုသြား ခဲ့ၾကသည္။
ကိုးကန္႔ နယ္ေျမ ေဒသသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ေဒသ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ရွိၿပီး တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္။ ထိုေဒသတြင္ အစိုးရက ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕ ခြင့္ေပးထားသည္။ ထိုအဖြဲ႕သည္ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္ကို မႏွစ္သက္ သျဖင့္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ (ဗကပ) မ်ားကို အစိုးရ ကိုယ္စား တိုက္ခိုက္ ေပးေန ေသာေၾကာင့္လည္း အစိုးရ၏ မ်က္ႏွာသာ ေပးျခင္းကို ခံေနရသည္။ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕၌ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အင္အား ၂၀၀၀ အထိ တိုးလာသည္။ ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မွာ ေလာ္စစ္ဟန္ ျဖစ္သည္။
ကိုးကန္႔အဖြဲ႕သည္ အစိုးရအေထာက္အပံ့ကို ရသည့္အျပင္ ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္း၊ ဘိန္းလုပ္ငန္းတို႔ျဖင့္ စီးပြားတိုးလာၿပီး လူႏွင့္လက္နက္အင္အားမ်ားလည္း ေကာင္းလာသည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ေနာက္ဆုံး ထားၿပီး ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး အဖြဲ႕အား လက္နက္ သိမ္းရန္ အစိုးရက စီစဥ္သည့္ အခါတြင္ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ လက္နက္မ်ား အပ္မည္ ဟု ကတိျပဳ ခဲ့ၿပီးမွ ကိုးကန္႔ ကာကြယ္ေရး တပ္ရင္း သုံးရင္း ႏွင့္အတူ လက္နက္မ်ားကို မအပ္ႏွံ ေတာ့ဘဲ ေတာခို သြားခဲ့သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္ ထံတြင္ ထိုအခ်ိန္က လက္နက္ အျပည့္အစုံ တပ္ဆင္ထားေသာ ကိုယ္ပိုင္ စစ္တပ္ႀကီး တစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ လက္ရွိ အေနအားတြင္ သူ႔ၾသဇာ အာဏာ တည္ ေဆာက္ ထားႏိုင္မႈကို စြန္႔လႊတ္ရန္ မရည္႐ြယ္ေပ။ ကာကြယ္ေရးတပ္ကို ဖ်က္သိမ္းရန္ ခ်က္ခ်င္း အမိန္႔ေပး လိုက္ၿပီး SSA တပ္ ႏွင့္လည္း လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ ေျပလည္မႈ ရယူ ထားလိုက္ သည္။
အားလုံး အဆက္အသြယ္မ်ား လုပ္ၿပီးသည့္အခါတြင္ သူသည္ လား႐ိႈးမွအသာေလး ေျခရာ ေဖ်ာက္သြားခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ ေထာက္လွမ္းေရး တပ္၏ အကာအကြယ္ေပးမႈ ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံတပ္ႀကီးပမာ ေဆာက္လုပ္ ေနထိုင္ခဲ့သည့္ စံအိမ္ေတာ္ႀကီးကို စြန္႔ခြာခဲ့ၿပီး ေတာခို သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤနယ္ေျမတြင္ သူသည္ အေရွ႕ေျမာက္တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ တပ္မွဴးႀကီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေအးကို (ေနာင္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီတြင္ ထင္ရွားလာသူ) ႏွင့္လည္း သူသည္ ရင္းႏွီးကြၽမ္းဝင္ သူျဖစ္ၿပီး အဆက္အသြယ္ ရွိခဲ့သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္ သြားေရာက္ တပ္စြဲထားသည့္ ေနရာသည္ အေရးပါသည့္ေနရာ တစ္ေနရာ ျဖစ္ေနသျဖင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ား အတြက္လည္း အက်ပ္အတည္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွ မူးယစ္ေဆးဝါး အႀကံေပးအရာရွိ နယ္လ္ဆင္ ဂေရာ့စ္က ေလာ္စစ္ဟန္ကို ‘အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ဘိန္းျဖဴ ရာဇာ’ ဟု အမည္တပ္လိုက္သည္။ ထို႔ျပင္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို ႏိုင္ငံတကာ လူဆိုးစာရင္း အမည္သြင္းၿပီး အာရွႏွင့္ အေမရိကတြင္ မူးယစ္ ေဆးဝါးေၾကာင့္ ေဘးဒုကၡ ေရာက္ေနရသူမ်ား၏ လက္သည္ တရားခံ တာဝန္ရွိသူဟု စြပ္စြဲခဲ့သည္။
ထိုသို႔ အေမရိကန္၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္က ရွမ္းျပည္နယ္အတြက္ အံ့အားသင့္စရာ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က အေမရိကန္ မူးယစ္ေဆးဝါးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ားကို သိသာထင္ရွားစြာ ေျပာင္းလဲေနခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္အစိုးရသည္ ေရႊႀတိဂံေဒသတြင္ ႀကီးစိုးေနသည့္ တပ္ဖြဲ႕ မ်ားကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္ဝိုက္၍ ျဖစ္ေစ ေထာက္ပံ့ေနျခင္းကို ႏိုင္ငံတိုင္း သိၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ကူမင္တန္တို႔အား အေမရိကန္တို႔က အေထာက္အပံ့ ေပးေနျခင္းကို အားလုံးသိၾကသည္။ ဘိန္းျဖဴ က်ဳိခ်က္ျခင္း ထုတ္လုပ္ျခင္းတို႔သည္ ထိုနယ္ေဒသတြင္ ထင္ရွားလာၿပီး ဝယ္လိုအားကလည္း ေကာင္းလာသည္။ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲမွ အေမရိကန္ စစ္သားမ်ားသည္ ေရႊႀတိဂံ ေဒသ၏ ေဖာက္သည္မ်ား ျဖစ္ေနသည္။
အေမရိကန္ စစ္သားမ်ား ဗီယက္နမ္မွ ျပန္လာၾကသည့္ အခါတြင္ မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာ သည္ ဆိုင္ဂုံ ရွိ စစ္တန္းလ်ားမ်ားမွ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု လူလတ္တန္းစား ရပ္ကြက္သို႔တိုင္ ေရာက္လာခဲ့ေတာ့သည္။ ျပည္သူေတြလည္း လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္လာသလို အာဏာပိုင္ တို႔ကလည္း မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေရးအတြက္ စတင္လုပ္ေဆာင္ ရေတာ့သည္။
ဝါရွင္တန္သည္ ပထမအဆင့္ အေနျဖင့္ မူးယစ္ေဆးဝါး တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ (DEA) ကို ဖြဲ႕စည္း လိုက္သည္။ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနသည့္ ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္ တို႔က ပါဝင္ေနၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ေနာက္ထပ္စစ္ပြဲတစ္ပြဲျဖစ္သည့္ မူးယစ္စစ္ပြဲအတြက္ စစ္မ်က္ႏွာျပင္ အသစ္ မဖြင့္မိရန္ သိမ္ေမြ႕စြာျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေနရသည္။ အေမရိကန္ အေထာက္အပံ့မ်ား သည္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား မွတစ္ဆင့္ ထိုေဒသသို႔ ေရာက္ရွိေနခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံတကာတြင္ ဗီယက္နမ္ စစ္ေၾကာင့္ သိကၡာက်ေနခဲ့သည့္ အေမရိကန္သည္ မူးယစ္ စစ္ပြဲျဖင့္ သိကၡာျပန္ ဆယ္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ခဲ့သည္။ ကမာၻက မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္ေရးတြင္ အဓိကက်သူတစ္ဦးကို မီဒီယာသို႔ ေဖာ္ထုတ္ေပးၿပီး အာ႐ုံလႊဲေျပာင္းရန္ ႀကဳိးစားေနသည္။ သူတို႔ေ႐ြးခ်ယ္ လိုက္သူမွာ ေလာ္စစ္ဟန္ ျဖစ္သြားသည္။
ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း လား႐ိႈးရွိ ေနအိမ္မွတစ္ဆင့္ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ အေစာင့္ယာဥ္တန္း သုံး၊ ေလး တန္းေလာက္ အကူအညီယူကာ ဘိန္းမ်ား၊ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားႏွင့္ အျခား တရား မဝင္ ကုန္မ်ားကို ေရႊႀတိဂံ ေဒသ၏ အဓိက်ေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ တာခ်ီလိတ္ နယ္စပ္ အထိ ေရာက္ေအာင္ ႏွစ္စဥ္ ပို႔ေပးေနသည္။ တာခ်ီလိတ္သို႔ က်ဳိင္းတုံ မွ တစ္ဆင့္ ထို ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကို တစ္ႏွစ္လွ်င္ ဆယ္ေခါက္ေလာက္ ရေအာင္ ပို႔ေပးေနက် ျဖစ္သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္တြင္ လက္နက္အင္အား လူအင္အား ေတာင့္တင္းသည့္ စစ္တပ္ တစ္တပ္ ရွိေနသျဖင့္ သူပိုင္ အေစာင့္အေရွာက္ ယာဥ္တန္းျဖင့္ လား႐ိႈးကိုျဖတ္ကာ ထိုင္းပိုင္နက္အထိ အ လြယ္တကူ သြားလာႏိုင္ခဲ့သည္။ သူသည္ မၾကာမီ ဘိန္းရာဇာႀကီး တစ္ဦးအဆင့္ ေရာက္လာ သည္အထိ တန္ခိုးထြား လာခဲ့သည္။ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ေရႊႀတိဂံေဒသတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဘန္ေကာက္ႏွင့္ တိုင္ေပ တို႔တြင္ လည္းေကာင္း ၾသဇာ ခ်ဲ႕ထြင္ႏိုင္သူ ျဖစ္လာသျဖင့္ အေမရိကန္ အတြက္လည္း အေရွ႕အာရွတြင္ သူတို႔ၾသဇာ အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးကို စိုးရိမ္ လာခဲ့သည္။
ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္တို ႔ရန္ကို တြန္းလွန္ရန္ အင္အားမရွိသည့္ ရွမ္းသူပုန္တို႔သည္ လက္နက္ အင္အားလည္းမရွိ၊ ေနာက္ခံအင္အားလည္းမရွိ၊ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့လည္း မရွိသျဖင့္ ေလာ္စစ္ဟန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ သေဘာတူလိုက္ၾကသည္။ ရွမ္းသူပုန္မ်ားက သူ႔ကို လက္ခံ လိုက္ျခင္း သည္ အေထာက္အပံ့ အကူအညီ ရလိုျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။ ေလာ္ စစ္ဟန္က တစ္ဆင့္ ဘိန္းမ်ားကို ေရာင္းခ်ႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ ပိုက္ဆံလည္းရ၊ ကမာၻက အသိအမွတ္ ျပဳမႈကိုလည္း ရႏိုင္ေသာေၾကာင့္ တစ္ခ်က္ခုတ္ ႏွစ္ခ်က္ျပတ္ သေဘာ ျဖင့္ ရွမ္းတို႔က သူ႔ကို လက္ခံခဲ့သည္။
ေနာက္ဆုံးတြင္ ဘိန္းဘုရင္ႀကီးႏွင့္ ရွမ္း သူပုန္တို႔ သေဘာတူညီခ်က္ တစ္ခုတြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုး ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသေဘာတူ ညီခ်က္တြင္ အခ်က္ငါးခ်က္ပါသည္။ အေရးႀကီးသည့္ အခ်က္မွာ SSA တပ္သည္ အေမရိကန္ မူးယစ္ ေဆးဝါး ဆန္႔က်င္ေရး ဗ်ဴ႐ိုကို ဖိတ္ေခၚၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ အတြင္းရွိ ဘိန္းစိုက္ေဒသမ်ားကို လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈေစမည့္ အစီအစဥ္ပါသည္။ ထိုအစီအစဥ္အရ SSA ႏွင့္ ေလာ္စစ္ဟန္ တို႔သည္ အေမရိကန္ မူးယစ္အဖြဲ႕ ေရာက္လာပါက ဘိန္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီးႏိုင္ရန္အတြက္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း ဘိန္းမ်ားကိုလိုက္လံ စုေဆာင္း ဝယ္ယူခဲ့ရသည္။ SSA အဖြဲ႕ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေနာက္ ေျမာက္ ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ အတြင္းရွိ လြိဳင္ေကာ္ကို SSA တို႔ ေျခကုပ္ ယူထား ႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ရွမ္းတို႔ ဗကပ တို႔ႏွင့္ စစ္ေရး အရ ပူးေပါင္းရန္ သေဘာတူညီ ခဲ့ၾက သည္။ ထိုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို ထိုင္း အစိုးရက ဖမ္းဆီးလိုက္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စတင္ၿပီး အင္အားေတာင့္တင္းခဲ့သည့္ ကိုးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕သည္ ၿပဳိကြဲ သြားေတာ့သည္။
၁၉၈၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈသည္ ႏွစ္ဆခန္႔ တက္လာသည္ ဟု အေမရိကန္ အစိုးရကဆိုသည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘိန္းစိမ္း ၈၃၆ တန္ထြက္ ေၾကာင္း၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ၂၃၄၀ တန္ အထိ တိုးျမႇင့္ ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္ တို႔က စြပ္စြဲခဲ့သည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ဘိန္းျဖဴ ၅၄ တန္ ထြက္ခဲ့ရာမွ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၆၆ တန္ အထိ တိုးျမင့္ လာခဲ့သည္။ အဓိက ထုတ္လုပ္သည့္ ေဒသမ်ားမွာ ကိုးကန္႔ႏွင့္ ဝ နယ္မ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္ကို ထိုင္းအစိုးရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္လႊဲအပ္ခဲ့သည္။ သူ႔ကို ျမန္မာအစိုးရက ရွမ္းသူပုန္ SSA အဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းမႈျဖင့္ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့သည္။
ဝႏွင့္ ကိုးကန္႔သူပုန္တို႔သည္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္အတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အစိုးရကို ဒုကၡ ေပးေနသည့္ ဗကပ တို႔ကို တိုက္ထုတ္ပးခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က စစ္ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ ႏိုင္ ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ ေနရာတြင္ ေရာက္ေနသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညြန္႔သည္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို သေဘာက် သြားၿပီး ေလာ္စစ္ဟန္ႏွင့္ လက္တြဲ လိုက္ေတာ့သည္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘိန္းဘုရင္ အျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည့္ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ခ်က္ခ်င္းဆို သလိုပင္ အရွင္ေမြး ေန႔ခ်င္းႀကီး ဆိုသလို တရားဝင္ ေနထိုင္ခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ရရွိခဲ့သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုကုမၸဏီ ၏ လည္ပတ္ေငြမ်ားသည္ သူ မည္သည့္နည္းျဖင့္ ရခဲ့သည့္ေငြမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း လုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ မ်က္ႏွာသာ ေပးမႈျဖင့္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရခဲ့သည္။ တစ္သက္လုံး အျမစ္ မျဖဳတ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ (ဗကပ) တို႔ကို ေလာ္စစ္ဟန္က အျမစ္ျဖဳတ္ ေပးခဲ့သျဖင့္ ေက်းဇူး အထူး တင္ ေနေသာေၾကာင့္ သူေကာင္းျပဳ ထားျခင္းလည္း ျဖစ္မည္ထင္သည္။
ေလာ္စစ္ဟန္၏ သားျဖစ္သူ စတီဗင္ေလာ (ျမန္မာအမည္ ထြန္းျမင့္ႏိုင္) သည္ စင္ကာပူသူ တစ္ဦး ျဖစ္သည့္ Cecila Ng ႏွင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ လက္ထပ္ ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဆာက္ လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားအျပင္ စြမ္းအင္က႑အတြက္ပါ လုပ္ငန္းမ်ားရၿပီး ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း နာဂစ္မုန္တိုင္း ဒဏ္ကို ခါးသီးစြာ ခံစား လိုက္ရသည္။ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ေလာ္စစ္ဟန္၊ သူ႔ သား၊ ေခြၽးမ အပါအဝင္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံအတြင္း သူတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ကုမၸဏီေပါင္း ၁၀ ခုကို စစ္အာဏာရွင္ ခ႐ိုနီ အုပ္စု စာရင္းသြင္းကာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ျပဳလုပ္လိုက္သည္။
ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီသည္ တ႐ုတ္- ျမန္မာ ေရနံႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္း စီမံကိန္းတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ ကြင္း စီမံကိန္းတြင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အျငင္းပြားေနေသာ ျမစ္ဆုံ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းႏွင့္ တာဆန္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း တို႔တြင္လည္း သူတို႔ပါဝင္ ပတ္သက္မႈ ရွိေနျပန္သည္။
စတီဗင္ေလာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လုပ္ငန္းမ်ားကို ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲေနၿပီး၊ သားမ်ားကထိုင္း၊ စင္ကာပူႏွင့္ ထိုင္ဝမ္တို႔တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ စတီဗင္ေလာသည္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ပထမဦးဆုံး တ႐ုတ္ျပည္ ခရီးစဥ္တြင္ လိုက္ပါခြင့္ ရခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႔ တစ္ခ်ိန္က ဘိန္းဘုရင္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ အလြန္ခ်မ္းသာသည့္ ျမန္မာ့ သူေဌးႀကီး တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သူ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ အသက္ ၈၀ အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သည္။ သူ ကြယ္လြန္ ခဲ့ခ်ိန္တြင္ ဇနီး၊ သား ေလး ေယာက္၊ သမီး ေလး ေယာက္ ႏွင့္ ေျမး ၁၆ ေယာက္တို႔ က်န္ခဲ့သည္။
Ref: Burma in Revolt Opium and Insurgency Since 1948, Bertil Lintner
The Golden Triangle Opium Trade: An Overview, Bertil Lintner
Credit: Ko Thuya Aung#BurmaDemocracy
No comments:
Post a Comment