ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲ ေျပာႏုိင္ၿပီ

နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ ကုိ ျပည္နယ္အစုိးရ ျပန္လည္ ဖိတ္ေခၚ

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ က်န္းမာေရးကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေတြမလုပ္ဖို႔ တားျမစ္ခံထားရတဲ့ နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ကို က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ျပန္လည္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖဲြ႔က မေန႔က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။

နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြ ကို ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ေစ ဖို႔အတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေမာင္ေမာင္အုန္း က စစ္ေတြၿမိဳ႕က ရပ္မိရပ္ဖေတြ၊ အရပ္ဘက္လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ မေန႔က သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ခဲ့တယ္လို႔လည္း ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးမိုးဟိန္း က ေျပာပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF အေနနဲ႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ဖို႔ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။

နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေတြကို ခဲြျခားကူညီေပးေနတယ္ဆုိၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန အၿပီးအပိုင္ထြက္ခြာေပးဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖာ္ေဖာ္ဝါရီလက ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြက ဆႏၵျပေတာင္းဆုိခဲ့တဲ့အတြက္ အစိုးရက နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ရဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ကူညီေပးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ယာယီရပ္ဆိုင္းေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူသားခ်င္းစာနာေရး ကူညီမႈေတြေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔ေပါင္း (၂၄) ဖြဲ႕ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အခုလို MSF ကိုျပန္လည္ဖိတ္ေခၚတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိန္းက လူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဘက္လံုးမွာ အမွားအယြင္း ရွိမွာပဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကူညီေရးအဖြဲ႔အားလံုး  အထူးသျဖင့္ MSF ကို မိမိတို႔နဲ႔ အတူ ျပန္လည္လက္တြဲေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚပါေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ကူညီေရးဝန္ထမ္းေတြ လံုၿခံဳေရး အတြက္ အာမခံပါေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ MSF ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ကူညီေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ၂၂ႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး၊ ဝန္ထမ္းေပါင္း ငါးရာ ဝန္းက်င္ ရွိတဲ့ အႀကီးဆံုးကူညီေရးအဖြဲ႔လည္းျဖစ္ပါတယ္။

အခုအခါ ကူညီေရးအဖြဲ႔ေတြက ဝန္ထမ္းေတြ ၇ဝ ရာနႈန္းေလာက္ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေနၾကၿပီလို႔ ကုလ သမဂၢ က ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထဲမွာ MSF က ဝန္ထမ္းေတြ မပါဝင္ေသးပါဘူး။

အခုလို အစိုးရက ျပန္လည္ဖိတ္ၾကားတဲ့အေပၚ MSF က ႀကိဳဆိုလိုက္ၿပီး၊ အၾကပ္အတည္းေတြၾကားကေန အသက္ကယ္လုပ္ငန္းေတြ တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

RFA - နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ ကုိ ျပည္နယ္အစုိးရ ျပန္လည္ ဖိတ္ေခၚ 

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲ ေျပာႏုိင္ၿပီ

  တစ္ခ်ိန္က ကုရာနတၱိ ေဆးမရွိခဲ့ေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကို လာမည့္ ႏွစ္ပိုင္းမ်ားအတြင္း တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ႔မည္ဟု ရဲရဲတင္းတင္း ေျပာႏုိင္ သည့္ အေျခအေနေရာက္ လာၿပီ။  အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေသာ AIDS ရာဂါကို ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည္ဟု ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ရဲရဲတင္းတင္း ေျပာလိုက္ၿပီ။ ယခင္က ကုရာနတ္ၳိ ေဆးမရွိ၊ ယခုလည္း အျမစ္ ျပတ္ကုစရာ ေဆးမရွိေသးသည့္တိုင္ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည္ဟု ဆိုလိုက္ျခင္းမွာ ယုတ္ၱိမရွိဟု ထင္စရာရွိသည္။ မည္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကပါမည္နည္း။

၂၀၃၀ မွာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အျမစ္ျပတ္ ေဆးေပၚၿပီး အားလံုးကို ကုသေပးႏုိင္မည္ဟု မဆိုလို။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိေပၚေနၿပီျဖစ္ေသာ ေအအာဗြီ ကဲ႔သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးျဖင့္ပင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ ကူးစက္သူ မရွိေအာင္ ၂၀၃၀ ခန္႔တြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေတာ့မည္။ ထိုအခါ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေၾကာင္႔ျဖစ္ သည့္ ေအအိုင္ ဒီအက္စ္ျဖစ္ပြားသူ ပမာဏကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့မည္။ အသစ္ကူးစက္၊ အသစ္ ျဖစ္ပြားသူ မရွိေအာင္ ထိန္းႏိုင္ၿပီဆိုလွ်င္ အျမစ္ျပတ္ တိုက္ဖ်က္ႏုိင္ေရး လြန္စြာ နီးစပ္သြားၿပီျဖစ္သည္။ လက္ရွိမွာပင္ ေအအာဗြီေဆးျဖင့္ ကမာၻတစ္၀န္းမွ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံထားရသူ (၁၃) သန္းေက်ာ္ကို လူ႔သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္ေအာင္ ေစာင္႔ေရွာက္ထားႏုိင္ၿပီ။ ေအအာဗြီသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို အေသမသတ္ႏုိင္ ေသာ္လည္း ခႏၶာကိုယ္ထဲ ၀င္ေနေသာ အိပ္ခ်္ အိုင္ဗီြကို မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္၊ ဆက္မပ်ံ႕ပြားႏုိင္ေအာင္ ထိန္းေပးထားသည္။ ထိုသို႔ ထိန္းလိုက္သျဖင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးသည္ ခႏၶာကိုယ္ ခုခံအားစနစ္ကို ဒုကၡ မေပးႏုိင္ေတာ႔။ ထိုအခါ ခုခံအားက်ဆင္းသည့္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ အဆင့္သို႔ မေရာက္ရွိေတာ့ဘဲ ပိုးရွိလ်က္ႏွင့္ပင္ သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္သြားသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ တစ္ဦးထံမွ ထပ္ဆင့္ကူးစက္ခံရသည့္ ႏႈန္းကို တစ္ေယာက္ထက္ နည္းေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသြားမည္ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူ (၁၀) ဦးရွိသည္ဆိုပါက ထိုလူမ်ားက တစ္ဆင့္ ထပ္ကူးခံရသူ ပမာဏသည္ (၁၀) ဦးေအာက္သာ ရွိေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္သြားမည္။ ထိုသို႔ ထိန္းခ်ဳပ္သြားျခင္းျဖင့္ အခ်ိန္တို အတြင္းမွာပင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြျဖင့္ ေနထိုင္ရသူ ပမာဏသည္ က်ၿပီးရင္း က်ဆင္းသြားမည္။  အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို သိပၸံပညာက စေတြ႕သည္မွာ (၃၃) ႏွစ္ေလာက္သာရွိ ေသးသည္။ ထိုကာလတို အတြင္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ႏုိင္နင္းေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိးရွိလာသည္မွာ ႀကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈႀကီးျဖစ္သည္။သိပၸံသုေတသနပိုင္းကလည္း အားေကာင္းသလို၊ ႏုိင္ငံေရး ပိုင္းကလည္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေအအိုင္ဒီအက္စ္တိုက္ဖ်က္ ေရးအား တက္သေရာရွိျခင္းေၾကာင့္ ယခုကဲ႔သုိ႔ ေအာင္ျမင္ျခင္းျဖစ္သည္။

ကုလသမဂၢ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ႀကီး UNAIDS ၏ စာရင္းအရ ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ႏွစ္အတြင္း ကမာၻတစ္၀န္း ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖင့္ လူ (၁ ဒသမ ၅)သန္း ေသဆံုးေၾကာင္း သိရသည္။ ေသဆံုးႏႈန္း အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့ေသာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က (၂ ဒသမ ၄) သန္းထက္သိသာစြာ ေလ်ာ့က် လာၿပီျဖစ္သည္။ ေသဆံုးႏႈန္းေလ်ာ့က်လာသလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ ကူးစက္ခံရသူႏႈန္း ကလည္း တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ ေလ်ာ႔က်လာေနၿပီကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္ေရာက္သည့္အခါ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ကူးစက္မႈ လံုး၀ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ရမည္ဟူေသာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ အဓိပၸာယ္ရွိ၍ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္သည္။  အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လက္နက္ေကာင္းမ်ားကို ၿပီးခဲ့သည့္ အပတ္က ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ၊ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့ေသာအႀကိမ္ (၂၀)ေျမာက္ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ႏုိင္ငံတကာမွ ပညာရွင္မ်ား တင္ျပခဲ့ၾကသည္။

၀မ္းနည္းစရာ ေကာင္းသည္မွာ အစည္းအေ၀းတက္ရန္ လာသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ ေျခာက္ဦးသည္ ယူကရိန္း ႏုိင္ငံ အေရွ႕ပိုင္း၌ မေလးရွား ေလယာဥ္ MH 17 ပ်က္က်မႈတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရသည္။ ၎ တို႔အနက္ တစ္ဦးမွာ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္္စ္ အဖြဲ႕ႀကီး (International AIDS Society) ၏ ဥကၠ႒ ေဟာင္းဂ်ဳိးလန္း ျဖစ္သည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးလႈပ္ရွားမႈ၏ မီး႐ွဴးတန္ေဆာင္တစ္ဦး အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသူ ျဖစ္သည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကား အင္အားေကာင္းေကာင္း ဆက္ခ်ီတက္မည္ျဖစ္သည္။

ကူးစက္မႈ ဘရိတ္အုပ္

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားစြာလည္း ရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း အစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္လာေသာ ေတာင္အာဖရိ က ေအအိုင္ဒီအက္စ္ သုေတသနစင္တာမွ စလင္းအဗၺဒူးကာရင္မ္က ေျပာသည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူမ်ားကို ေဆြးေႏြး ပညာေပးျခင္းနည္း၊ ကြန္ဒံုးသံုးျခင္း နည္း၊ ေအအာဗြီ ကဲ႔သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးမ်ားေပးျခင္းနည္းမ်ားသည္ လြန္စြာ ထိေရာက္ ေသာနည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္လာၿပီ။ ထိေရာက္ ေသာနည္းလမ္း မ်ားထဲမွ ပို၍ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းကား ေအအာဗြီေဆး ျဖစ္သည္။ ေအအာဗြီသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြရွိသူ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ပိုးကိုသိသိသာသာ ထိန္းခ်ဳပ္ ေပးႏုိင္ရာ ထိုသူမွတစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားသို႔ ကူးႏုိင္ေျခ အလြန္နည္းသြားသည္အထိ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။

ေလ့လာမႈတစ္ရပ္အရ ဇနီးခင္ပြန္း တစ္ဦးဦး၌ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြရွိေနေသာ အိမ္ေထာင္သည္ စံုတြဲမ်ားတြင္ ပိုးရွိသူကို ေအအာဗြီေဆးသံုးေစပါက ကူးစက္မႈ (၉၆) ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ပံုမွန္ ေန႔စဥ္ဘ၀ လူေပါင္းစံုထဲတြင္ ကူးစက္မႈ ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏုိင္စြမ္းကိုလည္း ေလ့လာမႈ စစ္တမ္း တစ္ရပ္ျပဳစုထားသည္။ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံ ကြာဇူလူ-နာတယ္ တကၠသိုလ္က စစ္တမ္းျပဳစုျခင္း ျဖစ္သည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ (၃၀)မွ (၄၀)ရာ ခိုင္ႏႈန္းထိကို ေအအာဗြီေဆး တိုက္ေကၽြးထားႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားႏွင့္ ေအအာဗြီ ေဆး (၁၀) ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာ တိုက္ ေကၽြးထား ႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါ မရွိသူမ်ားကို ယွဥ္ၾကည့္သည္။ ထိုအခါ ေအအာဗြီေဆး ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားမ်ား တိုက္ေကၽြးထား ႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကူးစက္ခံ ရႏုိင္ေျခ (၃၈)ရာခိုင္ႏႈန္းထိ နည္းပါးေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြရွိသူမ်ားကို ေအအာဗြီေဆးျဖင့္ ထိန္းေပးႏိုင္သလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံ ရႏုိင္ေျခမ်ားသည့္ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ေသာ လူေကာင္းမ်ားအတြက္လည္း Truvada ကဲ့သို႔အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကာကြယ္ေဆးမ်ားရွိေသးသည္။ ဆန္ဖရန္စစ္ၥကိုရွိ ကယ္လီဖိုးနီးယား တကၠသိုလ္မွ ေရာဘတ္ ဂရန္႔သည္ Truvada ေဆးကို အစဦး စမ္းသပ္တီထြင္သူမ်ားထဲတြင္ ပါ၀င္သည္။ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕ ေအအိုင္ဒီအက္စ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ မစၥတာ ဂရန္႔က ကမာၻ ့တိုက္ႀကီးေလးခုရွိ ေနရာ (၁၁) ေနရာတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ၎ တို႔၏ သုေတသနမ်ားအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားသည္။

Truvada သည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ မခံရေအာင္ (၉၀)ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ကာကြယ္ ေပးႏုိင္ေၾကာင္း မစၥတာ ဂရန္႔က ေျပာသည္။ ေန႔တိုင္း ေသာက္ဖို႔လည္း မလို။ တစ္ပတ္ ေလးႀကိမ္ေသာက္လွ်င္ စိတ္ခ်ရသည္။ ေန႔တိုင္းေဆးေသာက္ဖို႔ ေမ့တတ္သူမ်ားအတြက္ အဆင္ေျပေစမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ Truvada သည္ ေစ်းႀကီးလြန္းေနေသးသည္။ ေဆးတစ္လစာကို ေဒၚလာ(၁၃၀၀) ေလာက္က်သင့္သည္။ ေစ်းႀကီးလြန္းျခင္းက Truvada  ၏ တြင္က်ယ္မႈကို အတားအဆီး ျဖစ္ေစလ်က္ရွိသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္နက္ ေကာင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိလာၿပီ။ သို႔ေသာ္ Truvada  ဥပမာကဲ႔သို႔ပင္ ေစ်းႀကီးေန ေသးျခင္းသည္ အတားအဆီး ျဖစ္ေနသည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ႏုိင္ငံေရးပိုင္း၏ စိတ္အားထက္သန္စြာ အားေပးမႈအရွိန္မေသဖို႔လည္း လိုေသး သည္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္ခ်မွတ္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ခဲ့ေသာ ကုလသမဂၢေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားထဲတြင္ ေအအိုင္ ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးကို အဓိက လုပ္ငန္း စဥ္ႀကီးတစ္ရပ္အျဖစ္ ထည့္သြင္းခဲ့သျဖင့္ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံမ်ားသည္လည္း အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ၂၀၁၅ တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေတာ့မည္။ ၂၀၁၅ လြန္ရည္မွန္းခ်က္ မူၾကမ္းမ်ားထဲတြင္ ကား ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးကို အဓိကအသားေပး ေဖာ္ျပထားသည္မ်ဳိး မေတြ႕ရေသးရာ ႏုိင္ငံေရးပိုင္းက စိတ္အား ထက္သန္မႈက်ဆင္းသြားမွာ စိုးရိမ္ရသည္။ စိုးရိမ္မည္ဆိုလည္း စိုးရိမ္စရာျဖစ္သည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ကာကြယ္ ေရးႏွင့္ ကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ကမာၻ တစ္၀န္း တစ္ႏွစ္ကို ေဒၚလာ(၁၉) ဘီလီယံ လိုအပ္ရာ ေရွ႕လာမည့္ ႏွစ္ပိုင္းမ်ားတြင္ ျပည့္မီေအာင္ ေကာက္ခံမရႏုိင္မည့္ အလားအလာမ်ားေတြ႕ေနရၿပီ။ ေအအိုင္ဒီ အက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား ေငြနည္းနည္း နဲ႔ အလုပ္မ်ားမ်ားတြင္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြၾကရမည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အခ်ိန္တိုအတြင္း ေအအာဗြီေဆး ေသာက္သံုးႏုိင္လွ်င္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဆိုးက်ဳိး ခံစားရမႈ အနည္း ဆံုးျဖစ္မည္ဟု ကမာၻ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သူသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ဖို႔က မလြယ္။ ကမာၻ ့့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး၏ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ကမာၻတစ္၀န္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ (၃၅) သန္းရွိသည္။ ၎တို႔အနက္(၁၉) သန္းခန္႔ သည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရးအဖြဲ႕မ်ားက ေဖာ္ထုတ္မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။ ေဖာ္ထုတ္သိရွိျခင္း မရွိသည့္အတြက္ ထိုလူမ်ားကို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးေပးဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ေသးသလို၊ ထိုသူမ်ားထံကတစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားထံ မကူးစက္ေအာင္ ပညာေပး ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ဳိးလည္း မလုပ္ ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုလူမ်ား က်န္ရွိေနသမွ် အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔က ခက္ေနဦးမည္ျဖစ္သည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အဆံုးသတ္ပစ္ဖို႔ ေ၀းေနဦးမည္။ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအျပင္ က်န္ရွိေနေသးသူ (၃၅) သန္းခန္႔ကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုေပးႏုိင္ေအာင္လည္း ထပ္တိုး ႀကိဳးပမ္းၾကရမည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ႏွစ္က ၀ါရွင္တန္တြင္ က်င္းပေသာ (၁၉)ႀကိမ္ေျမာက္ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တင္ျပေဆြးေႏြးမႈ မ်ားထဲ၌ ကုသႏုိင္မည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားလည္း ပါသည္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ မစ္ၥစ္ၥပီျပည္နယ္မွ ကေလးငယ္ မိန္းကေလး တစ္ဦးကို ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္းမွာပင္ ေအအာ ဗြီေဆးေပး၍ ကုသခဲ့သည္။ ကေလးငယ္ သည္ မိခင္ထံမွ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္လာ ျခင္းျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္ကို (၁၈) လသားအထိ ေအအာဗြီေဆးေပးကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မိခင္ျဖစ္သူသည္ ေနရပ္ေျပာင္းသြားရာ ကေလးကိုလည္း ေအအာဗြီေဆး ဆက္တိုက္ေကၽြးႏုိင္ျခင္း မရွိဘဲ အဆက္ျပတ္သြားခဲ့သည္။ ကေလးႏွင့္ ျပန္ဆက္သြယ္ႏိုင္သည့္ အခ်ိန္တြင္ စစ္ေဆးၾကည့္ရာကေလးတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး လံုး၀မရွိေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထိုအတိုင္းမွန္လွ်င္ ကေလး၏ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုလိုက္ႏုိင္ၿပီဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ ကေလးကို ေအအာဗြီေဆး ဆက္မတိုက္ဘဲ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဇူလိုင္လ ဆန္းပိုင္းတြင္ ကေလးမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ျပန္ေပၚလာ သည္။ ေဆးျဖတ္လိုက္ၿပီး ၂၇ လအၾကာတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ တစ္ေက်ာ႔ျပန္ ေပၚလာခဲ့သည္။

ေနာက္ထပ္ တစ္ေယာက္ကား ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ ဘာလင္ၿမိဳ႕မွ တင္မိုသီ ဘေရာင္းျဖစ္သည္။ ဘေရာင္းသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ ရွိၿပီး ေသြးကင္ဆာဒဏ္ လည္း ခံစားေနရသျဖင့္ ေသြးကင္ဆာကုထံုးအျဖစ္ ၎ ကို ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲလွယ္ခဲ့သည္။ ၎ ထံ လဲလွယ္ ထည့္သြင္းခဲ့ေသာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီသည္ မ်ဳိး ဗီဇအရ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဒဏ္ခံႏုိင္သူတစ္ဦးထံမွ ျဖစ္ရာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲလွယ္ၿပီးေနာက္ ဘေရာင္းတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး မရွိေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ယခုအခ်ိန္ထိ ဘေရာင္းသည္ ပထမဆံုးေသာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကုသေပ်ာက္ကင္းသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည္။ဘေရာင္းကို ကုသခဲ့ေသာ နည္းမ်ဳိးသည္ လူတိုင္းကို လုပ္ေပးႏုိင္ေသာ နည္းကားမဟုတ္။

သုေတသနမ်ားက ေ၀ဒနာရွင္တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ မ်ဳိးဗီဇကိုယူကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဒဏ္ ခံႏုိင္သည့္ မ်ဳိးဗီဇမ်ားအျဖစ္ ဓာတ္ခြဲခန္းတြင္ ေျပာင္းလဲၿပီး ေနာက္ ေ၀ဒနာရွင္ထံ ထည့္ သြင္းေပးကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို တိုက္မည့္နည္းကိုလည္း စမ္းသပ္ေနၾကၿပီ။ ထိေရာက္ေသာ လက္ေတြ႕နည္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ေပၚလာဖို႔ အခ်ိန္ယူ လုပ္ကိုင္ဖို႔ေတာ့ လိုေသးသည္။  တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းျဖင္႔ေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို မလႊဲမေသြ တိုက္ဖ်က္ႏုိင္လာလိမ့္မည္။ ယခု ထိေတာ့ တိုက္႐ိုက္ကုေဆး မရွိေသး။ သို႔ျဖစ္ရာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံ ထားရသူမ်ား လက္ရွိမွာ လုပ္ရန္ကား အက်ိန္းေသဆံုးနည္းျဖစ္သည့္ ေအအာဗြီ ေဆး ပံုမွန္ေသာက္သံုးၾကဖို႔ ျဖစ္သည္။

ကိုထိုက္

Ref: The 20th International AIDS Conference _ Is the end in sight? (The Economist)

The Messenger - ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲ ေျပာႏုိင္ၿပီ