ပိပႆနာတရား သင္္တန္း အေမးအေျဖမ်ား (၁)

တစ္ခါတေလ ကိုယ္ၾကားေနၾကစကား ကိုယ္သိေနတဲ့ စကားလံုးေတြရဲ႕အဓိပၸာယ္ကိုသိခ်င္တဲ့အခါ အေျဖမွန္ကိုေျပာႏိုင္တဲ့ အနီးစပ္ဆံုးစာအုပ္ကိုေကာက္ကိုင္ဖတ္ရ ေလ့လာရတာသဘာ၀လိုျဖစ္ေနပါျပီ။ ျပီးခဲ့တဲ့ တနဂၤေႏြေန႕မွာ ဘာရယ္မဟုတ္ ဘာသာေရးစာအုပ္ေတြ ေကာက္ကိုင္ၾကည့္ရင္း ဆရာေတာ္ ဓမၼဒူတ အရွင္ေဆကိႏၵ ေျဖဆိုျပဳစုထားတဲ့ ပိပႆနာတရား သင္္တန္း အေမးအေျဖမ်ား (၁) စာအုပ္ေလးကိုေတြ႕မိတာေၾကာင့္ စိတ္၀င္တစားဖတ္မိပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ကၽြန္ေတာ္ သိခ်င္လို႕ဖတ္တဲ့အရာေတြကို သူငယ္ခ်င္းတို႕ကိုလည္း ျပန္လည္ေ၀မွ်ခ်င္တာေၾကာင့္ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပလိုက္ပါ တယ္။ ပါသမွ်အားလံုးေတာ့မဟုတ္ပါဘူး ကၽြန္ေတာ္ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပခ်င္တဲ့ အေမးအေျဖတစ္ခ်ိဳ႕ကိုသာ ကူးယူေဖာ္ျပ သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးအက်အေပါက္ရွိရင္ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္သာျဖစ္ပါေၾကာင္း သူငယ္ခ်င္းတို႕ေရ။

ဆရာေတာ္က ၀ိပႆနာသင္တန္းမ်ားမွာ သင္တန္းသားမ်ားႏွင့္ အေမးအေျဖျပဳလုပ္ျဖစ္ထားခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ျပဳစုေရးသားထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းေရးသားထားပါတယ္ခင္ဗ်။

(၁) ေမး - တရား ဘာလို႕အားထုတ္ၾကပါသလဲ။

ေျဖ - ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာကို လိုလားလို႔ တရားအားထုတ္ၾကပါတယ္။ သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ခ်င္လို႔၊ ၀ဋ္ဒုကၡဆင္းရဲမွ

ကင္းေ၀းခ်င္လို႔၊ အပါယ္မက်ခ်င္လို႔ ဆိုၿပီး အေျဖေပးရင္လဲမွန္ပါတယ္။ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ဳိးစံုမွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး နိဗၺာန္ခ်မ္းသာ ရဖို႔လို႔ ေျဖရင္လည္း မွန္တာပဲ။

ခ်မ္းသာဆိုတာ ေလာကီခ်မ္းသာ၊ ေလာကုတၱရာခ်မ္းသာ။ လူတို႔ရဲ႕ ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာ၊ နတ္တို႔ရဲ႕ ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာ၊ ျဗဟၼာတို႔ရဲ႕ စ်ာန္ခ်မ္းသာ၊ ၀ိပႆနာခ်မ္းသာ၊မဂ္ခ်မ္းသာ၊ ဖိုလ္ ခ်မ္းသာ၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာလို႔လည္းအဆင့္အတန္းအလိုက္ (၇) မ်ဳိး ရိွတယ္။

ရွာေဖြလို႔ရရိွတဲ့ခ်မ္းသာ၊ ရရိွတာကို ခံစားတဲ့ခ်မ္းသာ၊ ခံစားတဲ့အခါ အေၾကြးကင္းတဲ့ခ်မ္းသာ၊ ေနာက္ၿပီး အျပစ္ကင္းတဲ့ ခ်မ္းသာလို႔လည္း (၄) မ်ဳိးရိွတယ္။

ကိုယ္ခ်မ္းသာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာလို႔လည္း ရိွတယ္။အခု လက္ငင္းခ်မ္းသာ၊ ေနာက္တမလြန္ခ်မ္းသာလို႔လည္း ရိွတယ္။

တကယ္တမ္းကေတာ့ အခုလက္ငင္းေရာ၊ ေနာင္အခ်ိန္ေတြမွာပါ ကိုယ္ခ်မ္းသာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာျဖစ္ၿပီး နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ရရိွ၊ ေရာက္ရိွခ်င္လို႔ တရားအားထုတ္ၾကတာပါ။

(၂) ေမး - တရားအားထုတ္ခ်င္ရင္ ဘယ္တရားကိုအားထုတ္ရပါမလဲ။

ေျဖ - တရားဆိုတာ ပါဠိစကား 'ဓမၼ'ကိုေခၚပါတယ္။ ဓမၼရဲ႕ အဓိပၸာယ္ေတြက သေဘာတရား၊ ပရိယတိၱစာေပ၊ မွန္ကန္တဲ့ သစၥာ၊ အသိဉာဏ္္၊ သိသင့္တဲ့ တရား၊အေၾကာင္းအက်ဳိး စတဲ့ အနက္အဓိပၸာယ္ေတြ ရွိပါတယ္။

ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာကို လိုလားလို႔၊ တရားအားထုတ္ၾကတဲ့ သူေတြအတြက္ ေကာင္းက်ဳိး ခ်မ္းသာ ရေစႏိုင္တဲ့အေၾကာင္း၊ ကုသိုလ္အလုပ္၊ ကုသိုလ္တရားကို အားထုတ္ရပါမယ္။ ကုသိုလ္ကလြဲလို႔ ေကာင္းက်ဳိး ခ်မ္းသာေပးႏိုင္တဲ့ တရားဆိုတာ မရွိပါဘူး။

ကုသိုလ္က ဒါန- အလွဴေပးတာ။ သီလ -ကိုယ္ႏႈတ္ကို ေစာင့္ထိန္းတဲ့ စည္းကမ္း ရွိတာ။ သမထမိမိစိတ္ကိုအျပစ္ကင္းၿပီး တည္ၾကည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေအာင္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္တာ။ ၀ိပႆနာ - သေဘာတရားအရွိအမွန္ကို တရားသေဘာရယ္လို႔ အသိဉာဏ္နဲ႔ အရွိအတိုင္း အမွန္အတိုင္း ၾကည့္ေန၊ သိေနတာလုိ႔ (၄) မ်ဳိးရွိပါတယ္။

ႀကီးသူကို ႐ိုေသတာ၊ ေ၀ယ်ာ၀စၥ လုပ္ေပးတာ၊တရားနာတာ၊ တရားေဟာတာ၊ အမွ်ေပးေ၀တာ၊ သာဓုေခၚတာ၊ ေလာကကို သေဘာေပါက္ နားလည္ၿပီး အျမင္မွန္နဲ႔ ၾကည့္တတ္တာေတြဟာလည္း ကုသိုလ္ ျဖစ္ေစတဲ့တရားေတြေပါ့။

ကုသိုလ္ျဖစ္ေနရင္ အၿမဲတမ္း ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာေတြ ရေနတယ္။ အကုသိုလ္အျပစ္၊ မေကာင္းက်ဳိး ဆိုးဒုကၡေတြလည္း ကင္းေပ်ာက္ေနတယ္။ ကုသိုလ္ ျဖစ္ေနသူဟာကိုယ့္စိတ္ထဲမွာကိုပဲ ၾကည္လင္ ေအးခ်မ္းၿပီး ခ်မ္းသာရဲ႕အရသာကို ကိုယ္တိုင္ ျမင္ေန၊ သိေနတယ္။ ဒီေလာက္ေကာင္းက်ဳိး ခ်မ္းသာ ေပးတဲ့ ကုသိုလ္ကို လိုခ်င္၊ ရခ်င္ရင္ေတာ့ သင့္ေတာ္ မွန္ကန္တဲ့ ႏွလုံးသြင္းစိတ္ထားကို အၿမဲတမ္းလက္ကိုင္ထားရမယ္။

ကုသိုလ္က ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာေပးတဲ့ သေဘာအေနနဲ႔ တစ္မ်ဳိးတည္းပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒါနက စီးပြား ဥစၥာျပည့္စုံရရွိမႈကိုလည္း ထပ္ၿပီး အက်ဳိးေပးတယ္။ သီလကအသက္ရွည္ က်န္းမာေစတယ္။ သမထက ႏွလုံးစိတ္၀မ္းေအးခ်မ္းတည္ၾကည္မႈကို ရေစတယ္။ အသိဉာဏ္ တိုးတက္တဲ့ အက်ဳိးကိုေတာ့ ၀ိပႆနာက ေပးစြမ္းႏိုင္တယ္။

ေကာင္းက်ဳိး ခ်မ္းသာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို စုံေနေအာင္ရခ်င္၊ ခံစားခ်င္တဲ့ သူေတြအတြက္ ကုသုိလ္ကိုလည္း အမ်ဳိးစုံ ေအာင္လုပ္ ၾကဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။ ကုသိုလ္တရားကို အားထုတ္ရမယ္။

သီးျခားအေနနဲ႔ ကိုယ္ခ်မ္းသာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနတတ္ၿပီး၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာအထိ အလိုရွိတယ္ဆိုရင္ သတိ ပ႒ာန္ တရားကို ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

(၃) ေမး - နိဗၺာန္ခ်မ္းသာရဖို႕ တရားအားထုတ္ရတာ လြယ္ကူပါသလား။

ေျဖ - နိဗၺာန္ရဖို႕ သတိပ႒ာန္တရားအားထုတ္ရတာ "လြယ္ပါတယ္" လုိ႔ ေျဖရင္ နိဗၺာန္၊ နိဗၺာန္နဲ႔စပ္တဲ့ တရားေတြကို ေပါ့ေပါ့ဆဆ ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ေျဖလိုက္သလို ျဖစ္လုိ႔တရားေတာ္ကို မေလးစားရာ၊ ဂါရ၀ မရွိရာ ေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ဒါျဖင့္ "ဘယ္လြယ္ပါ့မလဲ၊ မလြယ္ကူဘူး" လုိ႔ေျဖရင္လည္း နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို လိုလားၾကတဲ့ အမ်ဳိးေကာင္းသား၊ အမ်ဳိးေကာင္းသမီးေတြရဲ႕ သဒၶါ၊ ဆႏၵ၊ ၀ီရိယေတြကို ေလ်ာ့နည္းသြားေစတတ္လုိ႔ ဒီလုိလည္း မေျဖသင့္ပါဘူး။ ထမင္းအိုး တည္တာနဲ႔ ေလယာဥ္ပ်ံေမာင္းတာဘယ္ဟာ လြယ္သလဲေမးရင္ ထမင္းအိုးတည္တာ လြယ္ပါတယ္လို႔ လႊတ္ခနဲ ေျဖၾက မွာပါ။ ထမင္းအိုးတည္တတ္ေပမယ့္ ေလယာဥ္မေမာင္းတတ္၊ ေလယာဥ္ေမာင္းတတ္ေပမယ့္ ထမင္းအိုး မတည္ တတ္၊ ႏွစ္မ်ဳိးလုံး လုပ္တတ္၊ႏွစ္မ်ဳိးလုံး မလုပ္တတ္တဲ့ သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။

တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ထမင္းအိုး တည္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေလယာဥ္ေမာင္းတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္အလုပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လုပ္ခ်င္စိတ္ ရယ္၊ လုပ္တတ္တာရယ္။ လုပ္ေနက်ရယ္ (၃) မ်ဳိးစုံရင္ လြယ္တယ္။ မစုံရင္ မလြယ္ဘူး။နိဗၺာန္ရဖို႔ သတိပ႒ာန္ အလုပ္ လည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ။လုပ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ဆႏၵရယ္၊ လုပ္တတ္တဲ့ အသိဉာဏ္္ရယ္၊ လုပ္ေနက် ၀ီရိယရယ္ ဒီသုံးမ်ဳိး ျပည့္စုံရင္ လြယ္တယ္။ ဒီသုံးမ်ဳိး မျပည့္စုံရင္ မလြယ္ဘူး။ စိတၱ၊ ဆႏၵ၊၀ီမံသ၊ ၀ီရိယ ဆိုတဲ့ သတိၱေတြ အားေကာင္းဖုိ႔ အေရးႀကီးတာ ပါပဲ။

နိဗၺာန္ရဖို႔ သတိပ႒ာန္တရား အားထုတ္တယ္ဆိုတာ ဘာ၀နာ ကုသိုလ္ပါ။ စိုးရိမ္ေသာကကို ေပ်ာက္ေစတယ္။ ငိုေၾကြးမႈ ကင္းတယ္။ ကိုယ္ဆင္းရဲ ဒုကၡလည္းေပ်ာက္တယ္။ စိတ္ဆင္းရဲလည္း မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ စိတ္စင္ၾကယ္တယ္။ အရိယာ မဂ္ဉာဏ္္၊ ဖိုလ္ဉာဏ္္ကို ရႏိုင္တယ္။ နိဗၺာန္ကို ရႏိုင္၊ ေရာက္ႏိုင္၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္တယ္။ဒီအက်ဳိးတရားေတြကို သတိပ႒ာန္ အားထုတ္မႈ၊ဘာ၀နာ ကုသိုလ္က ေပးတာပါ။ ဘာ၀နာကုသိုလ္ ဆိုတာစိတ္အလုပ္ လုပ္ရတာပါ။ ကုသိုလ္တရားေတြ မိမိ စိတ္မွာဆထက္တပိုး တိုးပြားေအာင္ ႀကိဳးစားေနရတယ္။ မေကာင္းတဲ့ အျပစ္ျဖစ္ေစတဲ့ ကိေလသာ နီ၀ရဏေတြကို ဖယ္ရွားပစ္ေနတဲ့ အလုပ္ကို ဘာ၀နာလုိ႔ ေခၚပါတယ္။

စိတ္အလုပ္ကို လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ နိဗၺာန္ကိုလိုခ်င္တဲ့ စိတ္ဆႏၵ ရွိရမယ္။ နိဗၺာန္ကို ေရာက္ေစႏိုင္တဲ့သတိပ႒ာန္၊ မဂၢင္ တရား အလုပ္ကို လုပ္တတ္ရမယ္။ လုပ္လည္း လုပ္ေနက် ျဖစ္ရတယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ နိဗၺာန္ကိုရဖို႔ေသခ်ာသြားတယ္။ လြယ္ကူသြားပါတယ္။

(၃) ေမး -  နိဗၺာန္ကိုုိ ေရာက္ေစႏိုင္တဲ့ တရားအားထုတ္နည္းကို အေျခခံက်က်နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပေပးပါ။

ေျဖ - နိဗၺာန္ကို ေရာက္ေစႏိုင္တဲ့ မဂၢင္တရားျဖစ္ေစတဲ့ အားထုတ္မႈကေတာ့ သတိပ႒ာန္တရား အားထုတ္တယ္မႈပဲျဖစ္ တယ္။ သတိပ႒ာန္အားထုတ္တယ္ဆိုတာ သတိထားရတာ။ မိမိရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ သတိအၿမဲ ရွိေနဖုိ႔ အဓိကပါပဲ။

နားလည္ေအာင္ေျပာရင္ သိစရာမ်ဳိးစုံ အာ႐ံုေတြနဲ႔ဒီသိစရာ အာ႐ံုေတြကို သိတတ္တဲ့ စိတ္ဆိုတာ (၂) မ်ဳိးရွိတယ္။ သိ တတ္တဲ့ စိတ္ဟာ ဘယ္လိုသိစရာအာ႐ံုကို မဆိုသိတတ္တယ္။

သတိမရွိတဲ့ စိတ္ဟာ မေကာင္းတဲ့ အာ႐ံုကိုအေရာက္မ်ားၿပီး မေကာင္းတဲ့ စိတ္ ျဖစ္တတ္တယ္။မေကာင္းက်ဳိး ရတတ္ တယ္။ သတိရွိတဲ့ စိတ္က ေကာင္းတဲ့အာ႐ံုကို အေရာက္မ်ားၿပီး ထားသလို ေနတယ္။ ေကာင္းတဲ့စိတ္လည္း ျဖစ္တယ္။ ေကာင္းက်ဳိးေတြလည္း ရႏိုင္တယ္။

စိတ္ကို သတိရွိေအာင္ထားရတဲ့ သတိပ႒ာန္တရားဟာ တစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ေပမယ့္ သတိထားစရာ အာ႐ံုေတြက ေလးမ်ဳိးကြဲ သြားလုိ႔ သတိပ႒ာန္ ေလးပါးလုိ႔ ျဖစ္လာ တယ္။

႐ုပ္ခႏၶာ၊ ႐ုပ္ဓာတ္ေတြ စုေပါင္းထားတဲ့ ကာယ အရႈခံအာရံု။

စိတ္နဲ႔ အၿမဲယွဥ္ၿပီး အာ႐ံုရဲ႕ အရသာကို ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး ခံစားတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာ အ႐ႈခံအာ႐ံု။

အာ႐ုံနဲ႕ဆံုတိုင္း ဆံုတိုင္း အာ႐ုံကိုသိေနတဲ့ စိတ္ အရႈခံ အာရံု။

႐ုပ္ဓာတ္၊ နာမ္ဓာတ္တုိ႔ရဲ႕ သေဘာတရား ဓမၼအ႐ႈခံအာ႐ံု လုိ႔ (၄) မ်ဳိး ရွိတယ္။

ကာယာႏုပႆနာ သတိပ႒ာန္၊ ေ၀ဒနာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္၊ စိတၱာႏုပႆပနာ သတိပ႒ာန္၊ ဓမၼာႏုပႆနာ သတိပ႒ာန္ လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ကာယဆိုတာက ႐ုပ္ဓာတ္၊ ႐ုပ္ကလာပ္ေတြ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းေနတဲ့သေဘာမို႕ ရုပ္တရားလ႔ို ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာ ဆိုတာက စိတ္နဲ႔ အၿမဲယွဥ္တြဲေနတဲ့ ခံစားမႈ နာမ္တရား ျဖစ္တယ္။ အာ႐ံုကို သိတတ္၊ ညႊတ္တတ္တဲ့စိတ္ကလည္း နာမ္ တရား။ သေဘာတရားမွ်သာရွိတဲ့ ဓမၼ ဆိုတာကလည္း ႐ုပ္ဓမၼ၊ နာမ္ဓမၼ၊ ရုပ္တရား၊ နာမ္တရားရယ္လုိ႔ သေဘာတူရာ တူရာ ခြဲျခားႏိုင္ျပန္ေတာ့ အ႐ႈခံအာ႐ံုေတြဟာ ႐ုပ္အာ႐ံုပဲ ရွိပါတယ္။

တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အားမထုတ္တဲ့သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတာပါ။ ေယာက္်ား၊ မိန္းမ၊ လူႀကီး၊ လူငယ္ဆိုတာေတြဟာအေခၚအေ၀ၚ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြပါ။ တကယ္ ရွိတာက ႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားပဲ ရွိပါတယ္။

႐ုပ္သေဘာက ကိုယ္ေကာင္ႀကီး တစ္ခုလုံးနဲ႔စပ္ၿပီး၊အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဖာက္ျပန္ ေျပာင္းလဲေနၾကပါတယ္။ ကိုယ္မွာ ျဖစ္ေပၚတတ္ တဲ့ ပူမႈ၊ ေအးမႈ၊ နာမႈ၊ က်င္မႈ၊ တုိးမႈ၊ လႈပ္မႈ၊ၿငိမ္မႈ၊ ထိမႈ၊ မာမႈ၊ ေပ်ာ့မႈ စတာေတြဟာ ႐ုပ္သေဘာေတြပါပဲ။

နာမ္သေဘာက စိတ္၊ စိတ္နဲ႔ စပ္ၿပီး အာ႐ံုကိုသိတတ္၊ ညႊတ္တတ္၊ ေရာက္တတ္တဲ့ သေဘာ။ စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ လိုခ်င္မႈ၊ ခြင့္လႊတ္မႈ၊ သေဘာက်မႈ၊ သေဘာမက်မႈ၊အိပ္ခ်င္ငိုက္ျမည္းမႈ၊ အျမင္မွားမႈ စတဲ့ သေဘာေတြဟာနာမ္တရား သေဘာေတြေပါ့။

႐ုပ္နာမ္ဆိုတဲ့ ဒီသေဘာ (၂) မ်ဳိးသာ မိမိမွာရွိတာကို ကြဲကြဲျပားျပား သိရေအာင္လို႔ ဒီလိုစိတ္ကူးဉာဏ္္နဲ႔သေဘာအမွန္ သိေအာင္ ခြဲျခားၾကည့္ရေအာင္။

မိမိလုိ႔ ေခၚတဲ့ လူအစစ္ရယ္၊ မိမိနဲ႔ ခြဲမရေအာင္တူတဲ့ ေျမျဖဴ ပလပ္စမာနဲ႔ ထုလုပ္ထားတဲ့ ပုံစံတူ ႐ုပ္အတုရယ္လုိ႔ (၂) မ်ဳိး ထိုင္ေနတဲ့ ပုံစံနဲ႔ ရွိတယ္ဆိုပါစို႔။ တျခားတစ္ေယာက္က ေျခာက္ေပါင္ေလးတဲ့ သံတူနဲ႔ ႏွစ္ေယာက္လုံးရဲ႕ ေခါင္းကို ထုခြဲလိုက္ရင္ဘယ္သူကြဲၿပီး၊ ဘယ္သူ သိမလဲ။

အတုေရာ အစစ္ပါ ကြဲၿပီး၊ ကြဲတာကို လူအစစ္ကသိတယ္။

ဓားတစ္လက္နဲ႔ လက္ကို ခုတ္ျဖတ္လိုက္ရင္ အတုေရာ အစစ္ပါ ျပတ္ၿပီး၊ ျပတ္တာကို လူအစစ္က သိတယ္။ ေျခမ တစ္ ေခ်ာင္းကို ထုေျခလိုက္ရင္ အတုေရာ အစစ္ပါကြဲတယ္၊ ေၾကတယ္၊ ပဲ့တယ္၊ နာတယ္၊ ပြန္းတယ္။ ကြဲတာ၊ေၾကတာ၊ ပဲ့တာ၊ နာတာ၊ ပြန္းတာကိုေတာ့ လူအစစ္ကသာသိႏိုင္တယ္။ မီးနဲ႔ တိုက္ၿပီး ႐ႈိ႕ရင္လည္း အတုေရာ အစစ္ပါ မီးေလာင္လို႔ ပူၿပီး ပူတာကိုေတာ့ လူအစစ္ကသာ သိပါတယ္။

ကြဲသေဘာနဲ႔ ကြဲသေဘာကို သိမႈ။

ျပတ္သေဘာနဲ႔ ျပတ္သေဘာကို သိမႈ။

ပဲ့သေဘာနဲ႔ ပဲ့သေဘာကို သိမႈ။

နာသေဘာနဲ႔ နာသေဘာကို သိမႈ။

ပြန္းသေဘာနဲ႔ ပြန္းသေဘာကို သိမႈ။

ပူသေဘာနဲ႔ ပူသေဘာကို သိမႈလုိ႔ ခြဲျခားနားလည္ႏိုင္ပါတယ္။

ကြဲတယ္၊ ျပတ္တယ္၊ ပဲ့တယ္၊ နာတယ္၊ ပြန္းတယ္၊ ပူတယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာေတြဟာ ကိုယ္ေကာင္ႀကီးနဲ႔စပ္ၿပီးေတာ့ျဖစ္တဲ့ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲမႈသေဘာပါ။ ပါဠိလို ႐ူပံ၊ ျမန္မာလို ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲမႈ ႐ုပ္တရားေပါ့။

ကိုယ္နဲ႔ စပ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႐ုပ္သေဘာအတိုင္းကို သိ သိ ေနတတ္တဲ့ စိတ္၊ ေနာက္ၿပီး စဥ္းစားစရာအာ႐ံုတိုင္းကို စဥ္းစား ေနတတ္တဲ့ စိတ္၊ အာ႐ံုကို ျပဳတတ္၊ညႊတ္တတ္၊ သိတတ္တဲ့စိတ္ကို ပါဠိလို နာမံ၊ ျမန္မာလိုေတာ့နာမ္တရားလို႔ ေခၚတယ္။

သတိကပ္ၿပီး ဒီ႐ုပ္၊ ဒီနာမ္တရားေတြကို "႐ုပ္" "နာမ္"ရယ္လုိ႔ သိ သိေနတာကို အႏုပႆနာ သတိပ႒ာန္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေခၚ တယ္။ ႐ုပ္,႐ုပ္၊ နာမ္,နာမ္ရယ္လို႔ ႏႈတ္ကဆိုရတာမဟုတ္။ စိတ္က ရြတ္ရတာ မဟုတ္ဘူး။ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာ။ သိတတ္၊ ညႊတ္တတ္တဲ့ သေဘာလုိ႔နားလည္အသိရွိေနရင္ အႏုပႆနာ သတိပ႒ာန္ျဖစ္ပါတယ္။

အႏု ဆိုတာ ထပ္ခါ ထပ္ခါ အားထုတ္မႈ (၀ီရိယ)၊ ပႆနာဆိုတာ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ေနတတ္တဲ့ အသိဉာဏ္ (ပညာ)၊ သတိပ႒ာန္ဆိုတာ အမွတ္ရမႈ၊ အမွတ္ရွိမႈ (သတိ) ကိုေခၚပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အ႐ႈခံ ျဖစ္တဲ့ အာ႐ံု႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားကို သတိ၊ ၀ီရိယ၊ ပညာနဲ႔ သေဘာအမွန္အတိုင္းသိေအာင္ ထပ္ခါ ထပ္ခါ အမွတ္တရ ႐ႈၾကည့္ေနျခင္းကိုအႏုပႆနာ သတိပ႒ာန္လုိ႔ေခၚပါတယ္။ သတိပ႒ာန္တရား အားထုတ္ ေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(၄) ေမး - နိဗၺာန္ခ်မ္းးသာကို လိုိုခ်င္လိုို႔ု႔ သတိပိပ႒ာန္တရား အားထုတ္တာဟာ ေလာဘပဲမဟုတ္ပါလား။

ေျဖ - လိုခ်င္မႈက ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။

အေၾကာင္းအက်ဳိးကိုလည္း နားမလည္၊ ရရွိႏိုင္ဖုိ႔နည္းလမ္းျဖစ္တဲ့ အလုပ္ကိုလည္း မလုပ္၊ ဘာမွ ေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္မႈ မရွိဘဲ ရဖို႔၊ ပိုင္ဆိုင္ဖုိ႔ တစ္ခုတည္းသာၾကည့္ၿပီး လိုခ်င္မႈသေဘာသက္သက္က တစ္မ်ဳိး။အေၾကာင္းအက်ဳိး လည္း နားလည္၊ ရႏိုင္ေၾကာင္း နည္းလမ္း အလုပ္ကိုလည္း သိရမယ္လို႔ ယုံၾကည္မႈလည္း အျပည့္နဲ႔ လုပ္ယူတဲ့ လိုခ်င္မႈ သေဘာက တစ္မ်ဳိးလို႔ ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။

ႏြားေက်ာင္းသားငယ္ တစ္ေယာက္က ႏြားေက်ာင္းထြက္တယ္ ဆိုပါစို႔။ ႏြားေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ထုံးစံအတိုင္း ႏြားလည္း ေက်ာင္းရင္း၊ ငွက္လည္း ပစ္ရင္းေပါ့။ လက္တစ္ဖက္က ေလးခြနဲ႔၊ ပခုံးလြယ္ထားတဲ့ လြယ္အိတ္ထဲမွာလည္း ေလာက္စာ လုံးေတြနဲ႔ေပါ့။ ပုဆိုးအေဟာင္းကလည္း တုိတုိ၀တ္ထားတယ္။

ႏြားေက်ာင္းေနရင္း သစ္ပင္ေပၚမွာ ငွက္တစ္ေကာင္ကို ေတြ႕တယ္။ ဒီေတာ့ ငွက္ကို လိုခ်င္တယ္။ ပစ္လည္း ပစ္ခ်င္တယ္။ ငွက္ကို ပစ္ဖုိ႔ ေလာက္စာလုံးကိုလည္း လိုခ်င္လို႔ လြယ္အိတ္ထဲကို ႏႈိက္ရတယ္။

ေလာက္စာလုံးကို ၾကည့္ၿပီး ႏႈိက္မလား၊ ငွက္ကိုၾကည့္ၿပီး ႏႈိက္မလား။

"ပ်ံသြားေတာ့မွာပဲ၊ လြတ္သြားေတာ့မွာပဲ" ဆိုတဲ့စိုးရိမ္စိတ္ တန္းလန္းနဲ႔ ငွက္ကိုလည္း လိုခ်င္လို႔ ၾကည့္ေနတယ္။ လြယ္အိတ္ထဲမွာ ေလာက္စာလုံး ရွိတယ္။ ႏႈိက္ယူလိုက္ရင္ ရမယ္လို႔လည္း သိတယ္။ ယုံလည္း ယုံၾကည္တယ္။ ႏႈိက္ယူတယ္။ လြယ္အိတ္ထဲကိုေတာ့ ငုံ႔မၾကည့္ဘူး။ ႏႈိက္ယူတဲ့ အလုပ္ပဲ လုပ္တယ္။ ရလည္း ရတယ္။

မေသခ်ာဘဲ ငွက္ကို စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္နဲ႔ လိုခ်င္ေနတာက ေလာဘလိုခ်င္မႈလို႔ ေခၚတယ္။ဒီလြယ္အိတ္ထဲမွာ ဒီလို ရွိတယ္။ ဒီလို ႏႈိက္ယူရင္ရမယ္။ ႏိႈက္လည္း ႏိႈက္ယူတယ္။ ေသခ်ာေပါက္ ရတယ္ဆိုတဲ့ အလုပ္မ်ဳိးကို လုပ္ၿပီး လိုခ်င္မႈကေတာ့ ဆႏၵလိုခ်င္မႈလို႔ေခၚတယ္။ လိုခ်င္မႈ ႏွစ္မ်ဳိးက ကြာျခားပါတယ္။

သာမန္ေလာကီ ကိစၥရပ္ေတြမွာကိုပဲ ေလာဘသေဘာနဲ႔ ဆႏၵသေဘာ လိုခ်င္မႈေတြဟာ ကြဲျပားျခားနားသိသာပါတယ္။

ကာမဂုဏ္အာ႐ံုေတြကို လိုခ်င္မႈနဲ႔ နိဗၺာန္ကိုလိုခ်င္မႈသေဘာဟာ ပိုၿပီး ကြဲကြဲျပားျပား သိသာပါတယ္။ နိဗၺာန္ကို လိုခ်င္မႈ၊ နိဗၺာန္ကို ရေစ၊ ေရာက္ေစႏိုင္တဲ့အလုပ္ျဖစ္တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ သတိပ႒ာန္တရား အားထုတ္မႈေတြဟာ ေလာဘ၊ လိုခ်င္မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ ေကာင္းျမတ္တဲ့ဆႏၵ လိုခ်င္မႈသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ ေလာဘ၊ေမာဟ၊ေဒါသေတြကင္းရာ နိဗၺာန္ဆိုတဲ့ ေအးျငိမ္းခ်မ္းသာျခင္းတရားကိုရ ဖို႕ တရားအားထုတ္ၾကပါတယ္။ အဲလို ခ်မ္းသာမႈကို ရဖို႔ သိသင့္တဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းေလးေတြရယ္၊ ျပီးေတာ့ တရား ဘာ၀နာပြားမ်ားၾကရမွာ  သမထနဲ႕ ၀ိပႆနာလို႕ ဘာေၾကာင့္မ်ား ကြဲျပားေနရပါလိမ့္ဆိုတဲ့ သိခ်င္စိတ္အေတြးေလးေတြ ရယ္ကို အေျဖရွာဖို႕ ဆရာေတာ္ ဓမၼဒူတ အရွင္ေဆကိႏၵ ရဲ႕စာအုပ္ေလးထဲကေနကူးယူေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

ေမး - ခ်မ္းသာမႈကို ရဖို႔ သိသင့္တဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းေတြကို ေျပာျပေပးပါ။

(၅) ေျဖ - ခ်မ္းသာဆိုတာကို ကိုယ္ခ်မ္းသာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာ၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာလို႔ သုံးမ်ဳိး ခြဲျခားထားလိုက္ပါ။

ကိုယ္ဆင္းရဲမႈ ဒုကၡ၊ စိတ္ဆင္းရဲမႈ ေဒါမနႆတန္းလန္းနဲ႔ေတာ့ သစၥာေလးပါးတရားကို ထိုးထြင္းၿပီးမသိႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္ ခ်မ္းသာမႈ သုခ၊ စိတ္ခ်မ္းသာမႈေသာမနႆနဲ႔သာ သစၥာေလးပါးတရားကို ထိုးထြင္းသိႏိုင္တယ္။ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ရႏိုင္၊ ေရာက္ႏိုင္၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္တယ္လို႔ ဘုရားရွင္ မိန္႔ေတာ္မူတယ္။

သာမန္ ပုဂၢိဳလ္ေတြအေနနဲ႔ ကိုယ္ဆင္းရဲတာကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး စိတ္ဆင္းရဲတတ္ၾကတယ္။ စိတ္ဆင္းရဲတဲ့အကုသိုလ္ စိတ္နဲ႔ နိဗၺာန္ကို မျမင္ႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္ခ်မ္းသာရင္ေတာ့ စိတ္ခ်မ္းသာ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ့ကုသိုလ္စိတ္နဲ႔ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ျမင္ႏိုင္ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာရလိုတဲ့ သူေတြဟာ ကိုယ္ခ်မ္းသာ၊စိတ္ခ်မ္းသာ ျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ေနတတ္ရမယ္။ သတိပ႒ာန္ တရား လက္ကိုင္ထားၿပီးလည္း ေနတတ္ရမယ္။

သတိသမၸဇဥ္ အသိဉာဏ္ယွဥ္တဲ့ စိတ္နဲ႔ေလာကကိုသေဘာေပါက္ နားလည္ၿပီး ကိုယ္ခ်မ္းသာ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေနတတ္ရတယ္။

ရာသီဥတုအေနနဲ႔ ပူလြန္းရင္၊ ေအးလြန္းရင္ကိုယ္ဆင္းရဲမႈကို ျဖစ္ေစတယ္။ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈလြန္ကဲမႈနဲ႔ ေတြ႕ႀကံဳရင္ ျပဳျပင္ၿပီး ဥတုညီမွ်ေအာင္ ေနတတ္ရတယ္။ ဒါမွ ကိုယ္ခ်မ္းသာတယ္။

အစားအေသာက္ ကိစၥမွာလည္း မတည့္တာ မစားရဘူး၊ လြန္လြန္ကဲကဲလည္း မစားရဘူး။ သင့္ေတာ္တဲ့အစာကို မွ်တ႐ံုပဲ စားရတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ေလ်ာ္တာကိုစားရတယ္။ ဒါမွလည္း ကိုယ္ခ်မ္းသာတယ္။

ကိုယ္ဆင္းရဲ အပင္ပန္းခံလြန္းတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြနဲ႔လည္း အတူသြား၊ အတူလာ၊ အတူေန မေနသင့္ဘူး။ ဘာလုိ႔လည္း ဆုိရင္ သူတုိ႔နဲ႔ အေနမ်ားၿပီး သူတုိ႔ လုပ္တဲ့အလုပ္မ်ဳိးကို သေဘာက် အဟုတ္ထင္ အတုလိုက္ၿပီးလုပ္ရင္ ကိုယ္လည္းပဲ ဆင္းရဲ ပင္ပမ္းမွာပဲ။ သူတုိ႔နဲ႔လည္းေရွာင္ရမယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လည္း မစြမ္းႏိုင္တဲ့ လြန္ကဲတဲ့ကိုယ္အားထုတ္မႈ၊ ပင္ပန္းခံမႈ အလုပ္မ်ဳိးကို ေရွာင္ရတယ္။

ေနာက္တစ္ခု, ေနထိုင္နည္းက ပိုၿပီး အေရးႀကီးတယ္။ အထုိင္ ၾကာလုိ႔ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရပ္ ၾကာလုိ႔ ျဖစ္ျဖစ္ ဣရိယာပုတ္ အမူ အယာ တစ္မ်ဳိးတည္းနဲ႔ အေနၾကာရင္နာက်င္ကိုက္ခဲမႈ ကိုယ္ေရာဂါေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္လာတယ္။ ကိုယ္ဆင္းရဲ ပင္ပမ္းတယ္။ ကိုယ္ခ်မ္းသာဖုိ႔အတြက္ ဣရိယာပုတ္ အမူအယာေတြကို သင့္ေတာ္တဲ့အခ်ိန္မွာ သင့္ေတာ္သလို ေျပာင္း ေပး၊ ေရႊ႕ေပး၊ ျပဳျပင္ေပးရတယ္။

စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေနဖုိ႔ကေတာ့ မိမိရဲ႕စိတ္ကိုကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ေအာင္ ေနေပးရမယ္။ ကုသိုလ္ျဖစ္မွ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။ ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ခ်င္ရင္ ေကာင္းတဲ့အာ႐ံုမွာေကာင္းတဲ့ စိတ္ျဖစ္ေအာင္ ထားႏိုင္ရတယ္။ စိတ္ဆိုတာကအာ႐ုံမေကာင္းရင္ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္တတ္တယ္။ စိတ္ဆင္းရဲတယ္။ အာ႐ံုေကာင္းရင္ေတာ့ စိတ္ေကာင္း စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို ရႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကုသိုလ္စိတ္ေကာင္းျဖစ္ဖုိ႔ အာ႐ံုေကာင္းနဲ႔ ေနတတ္ရတယ္။ ဒါက တစ္နည္းေပါ့။

ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ အာ႐ံုေကာင္းေကာင္း၊မေကာင္းေကာင္း မိမိစိတ္ ေကာင္းေနဖုိ႔ပဲ။ မိမိစိတ္ေကာင္းဖုိ႔ဆိုရင္ စိတ္ ထဲမွာ သတိ၊ ၀ီရိယ၊ အသိဉာဏ္္ေတြ အၿမဲရွိေနရမယ္။ အာ႐ံုေကာင္းကိုသာ ေရြးမရွာဘဲ စိတ္ကို ေကာင္းေအာင္ ထားတဲ့ နည္းလို႔ ေခၚတယ္။ အာ႐ံုရဲ႕ သေဘာကိုအမွန္အတိုင္း သိေအာင္ ၾကည့္ေနႏိုင္တဲ့ သတိ၀ီရိယ အသိÓဏ္ရွိေနရင္ အၿမဲ တမ္း စိတ္ခ်မ္းသာပါမယ္။

စိတ္ခ်မ္းသာျဖစ္ဖို႔ အာ႐ံုေကာင္းကို ေျပာင္းၿပီးၾကည့္ေနႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားထားတာက သမထ ဘာ၀နာစိတ္။စိတ္ေကာင္း၊ စိတ္ခ်မ္းသာျဖစ္ဖုိ႔ အာ႐ံုေကာင္းေကာင္း၊ မေကာင္းေကာင္း၊ အာ႐ံုကို မေျပာင္းဘဲ ကိုယ့္စိတ္မွာသာ သတိ၊ အသိရွိေန ေအာင္ ႀကိဳးစားေနတာက၀ိပႆနာ ဘာ၀နာစိတ္။ 

ဒီသေဘာေတြဟာ ကိုယ္ခ်မ္းသာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာ၊နိဗၺာန္ခ်မ္းသာရဖုိ႔ သိထားသင့္တဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းေတြပါပဲ။

(၆) ေမး - ဘာ၀နာခ်င္းတူပါလ်က္ သမထနဲ႕ ၀ိပႆနာ ကြဲေနရတဲ့ သေဘာကိုရွင္းျပပါ။

ေျဖ - ေလာဘ, ေဒါသ,မာန္မာန စတဲ့ မေကာင္းတဲ့သတိၱေတြ ေလ်ာ့နည္းေစၿပီး၊ ကင္းေစၿပီး၊ သဒၶါ, ၀ီရိယ, သတိ, ပညာ ဆိုတဲ့ သတိၱေကာင္း၊ ဓာတ္ေကာင္းေတြ မိမိရဲ႕စိတ္ဓာတ္မွာ တိုးပြား တိုးပြားၿပီးလာေစတာက ဘာ၀နာအလုပ္ပါ။

သမထ ဘာ၀နာက အာ႐ံုကို မထင္ရွား၊ မသိသာေအာင္ ဖုံးကြယ္ထားတဲ့ နီ၀ရဏေတြကို ဖယ္ခြာထားႏိုင္တယ္။ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာကေတာ့ မေကာင္းက်ဳိးဆင္းရဲဒုကၡအမ်ဳိးမ်ဳိးကိုေပးႏိုင္တဲ့ ကိေလသာေတြကို ဖယ္ႏိုင္တယ္။

သမထေရာ ၀ိပႆနာပါ ကုသိုလ္ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းေတြကိုတိုးပြားလာေစတာျခင္းကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ သတိတရားကို အေျခခံထားၿပီး အားထုတ္ရတာလည္း အတူတူပါပဲ။

သတိအားေကာင္းတဲ့အခါ အာ႐ံုေပၚမွာ စိတ္ရဲ႕တည္ေနမႈ၊ အဲဒီတည္ေနမႈမွာ ၾကည္လင္ေစတတ္တဲ့သေဘာ၊တည္ၾကည္မႈ သမာဓိဟာ အားေကာင္းလာတတ္တယ္။

သမာဓိအားေကာင္းလုိ႔ သမာဓိကသာ ဦးေဆာင္ၿပီး ႐ႈပြားတဲ့ဘာ၀နာကို သမထဘာ၀နာလုိ႔ ေခၚတယ္။ သတိအား ေကာင္း တဲ့အခါ အာ႐ံုရဲ႕ အရွိအတိုင္းအမွန္သေဘာတရားကို ရွိတဲ့၊ မွန္တဲ့အတိုင္း သိတတ္တဲ့အသိဉာဏ္္္ပညာဟာလည္း အား ေကာင္းလာတတ္တယ္။

အားေကာင္းတဲ့ အသိဉာဏ္္္ပညာက ဦးေဆာင္ၿပီး ႐ႈပြားတဲ့ဘာ၀နာကိုေတာ့ ၀ိပႆနာဘာ၀နာလို႔ ေခၚပါတယ္။ သမထ အာ႐ံုက ကသိုဏ္းနိမိတ္၊ ပညတ္အာ႐ံုမ်ားတယ္။ မိမိ ႏွလုံးသြင္းလိုတဲ့ အာ႐ံုကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ႏွလုံးသြင္းတယ္။ ၀ိပႆနာ အာ႐ံုက ႐ုပ္နာမ္သခၤါရ ပရမတ္တရားတုိ႔ရဲ႕ အရွိအတိုင္း အာ႐ံုေတြကို အရွိအမွန္အတိုင္းသိေအာင္ ၾကည့္ရတာ ျဖစ္တယ္။ သမထ အားထုတ္ရင္ အလုပ္၊ ေနရာ၊အခ်ိန္၊ ဣရိယာပုတ္ ေရြးေနတာ မ်ားတယ္။ ၀ိပႆနာကအလုပ္မေရြး လုပ္ကိုင္ရင္း ႐ႈႏိုင္တယ္။ ေနရာမေရြး ေနထိုင္ရင္း ပြားမ်ားႏိုင္တယ္။ အခ်ိန္အခါမေရြး အၿမဲတမ္း အားထုတ္ႏိုင္တယ္။ ဣရိယာပုတ္ အမူအယာ မေရြး ေျပာင္းျပင္ရင္းလည္း ႐ႈမွတ္ပြားမ်ား အားထုတ္ႏိုင္တယ္။

သမထနဲ႔ ၀ိပႆနာ ကြာျခားတာကို သိသာေအာင္ဆိုရင္ မိမိက မိမိအိမ္မွာ မိမိပိုင္တဲ့ အေပၚစက္ တီဗြီ၊ေအာက္စက္ ဗီဒီယိုနဲ႔ ဗီဒီယိုတိတ္ေခြ ႐ုပ္ရွင္ကားကို ထည့္ၿပီးၾကည့္ေနတယ္ ဆိုပါစုိ႔။

အသံ တိုးေနရင္ အက်ယ္ ခ်ဲ႕ေပးလိုက္မွာပဲ။အေရာင္ မိွန္ေနရင္ အေရာင္ တင္ေပးလိုက္မွာပဲ။ ေနာက္ၿပီးျပေနတဲ့ ကားကို မႀကိဳက္ရင္ ႀကိဳက္တဲ့ကားနဲ႔ ေျပာင္းပစ္လိုက္တာပဲ။ အၿငိမ့္ကားၾကည့္ခ်င္ရင္ အၿငိမ့္ကား၊ စစ္ကားၾကည့္ခ်င္ရင္ စစ္ကားေပါ့။ မိမိၾကည့္ခ်င္တဲ့ အေခြကို မိမိႀကိဳက္သလို ၾကည့္ေနတတ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ သူမ်ားအိမ္ ေရာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာသူမ်ားေတြကလည္း အေပၚစက္၊ ေအာက္စက္နဲ႔ ဗီဒီယိုၾကည့္ေနရင္ မိမိလည္း ၾကည့္မိေနမွာပဲ။ အဲဒီအခါ အသံတိုးရင္ ၀င္ၿပီးအသံ ခ်ဲ႕မလား၊ အေရာင္ မွိန္ရင္ အေရာင္တင္မလား၊ မိမိ မႀကိဳက္တဲ့ အေခြ ျဖစ္ေနရင္ ႀကိဳက္တဲ့အေခြနဲ႔ အစားထုိးလဲၿပီး ၾကည့္မလား။ဘယ္ၾကည့္မလဲ။ သူျပတဲ့အတိုင္း ၾကည့္မွာေပါ့။

မိမိရဲ႕ အိမ္၊ မိမိပိုင္တဲ့၊ ဆိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြမွ မဟုတ္ဘဲ။ဒီေလာက္ေတာ့ သေဘာေပါက္ နားလည္ပါတယ္။အဲဒီလို သေဘာေပါက္ရင္ သမထဆိုတာကမိမိၾကည့္ခ်င္တဲ့ ကသိုဏ္းနိမိတ္ ပညတ္အာ႐ံုကို ႏွလုံးသြင္းၾကည့္တာ။ ၀ိပႆနာ ဆိုတာက ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္ ကိုယ္မပိုင္သူ႔သေဘာအတိုင္း ျပေနတဲ့ ႐ုပ္နာမ္ပရမတ္အာ႐ံုရဲ႕ အရွိကို အရွိအတိုင္း သိေနတာ၊ ၾကည့္ေနတာကို ေခၚပါတယ္။

ဘာ၀နာသေဘာခ်င္းတူေပမယ့္ အာ႐ံုျခင္း၊ ႏွလုံးသြင္းျခင္း၊ဦးေဆာင္မႈျခင္း ကြာျခားပါတယ္။

To be continued…….

Note: စိတ္၀င္စားဖြယ္အေမးအေျဖအခ်ိဳ႕ကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္ခင္ဗ်ာ…..