သဘင္ထဲကဗိသုကာ [ အစ/အဆုံး]

သဘင္ထဲကဗိသုကာ [ အစ/အဆုံး]

ျမန္မာသဘင္တြင္ ဗိသုကာပညာရပ္သည္ အဓိကက်ေသာ အခန္းကဏၭတစ္ရပ္ကေန အခိုင္အမာေထာက္ပံ့ေပးေနပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ သဘင္ႏွင့္ဗိသုကာလို့ဆိုလိုက္ရင္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက "အႏုပညာနဲ႔ေဆာက္လုပ္ေရးပညာ"သည္ ဘာမွဆက္စပ္မွုမရွိဘူး ဟုေျပာၾက ထင္ၾက ယူဆၾကမွာ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ကဲ အဲလိုဆိုရင္ ယခုရွုေထာင့္ကေန ေတြးၾကည့္လိုက္ၾကရေအာင္...။

ျမန္မာဇာတ္သဘင္ဘဲျဖစ္ျဖစ္ တျခားေသာေဖ်ာ္ေျဖေရးအစီအစဥ္ေတြဘဲျဖစ္ျဖစ္ မက်င္းပခင္မွာ ဇာတ္ခုံမ်ား(stages)၊ယာယီဇာတ္႐ုံမ်ား(temporary theatres)ကို အရင္ဆုံးတည္ေဆာက္ရပါတယ္။ထိုေနာက္ ဇာတ္လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ လိုအပ္သည့္ ဆက္တင္ပစၥည္းမ်ား(Set facilities)မ်ားကို ဇာတ္သဘင္အတက္ပညာရွင္မ်ားက တီထြင္ဖန္တီးရပါတယ္။အဲဒိအျပင္ အႏုပညာရွင္မ်ားေနဖို့အတြက္ အဝတ္စားလဲခန္းမ်ား(Dressing Room)၊မိက္ကပ္ခန္းမ်ား(Make-up Room)မ်ားႏွင့္ ပရိသတ္မ်ားၾကည့္ရွုဖို့အတြက္ ေနရာထိုင္ခင္းမ်ား(auditorium)စသည့္တို့ကို ေနရာခ်အရင္ခ်ရသည္။ဤအရာမ်ားသည္ သဘင္တြကို  ဗိသုကာပညာရပ္မ်ားက ပံ့ပိုးေပးေနသည္ အေသအခ်ာပင္ျဖစ္ေပသည္။

ျမန္မာသဘင္

နိုင္ငံတစ္နိုင္၊လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးဆီတိုင္းမွာ ရိုးရာယဥ္ေက်းမွုအႏုပညာဆိုတာ ရွိၾကပါသည္။စာေရးသူတို့နိုင္ငံမွာလည္းရွိပါတယ္။အဲဒါကေတာ့ သဘင္ဘဲျဖစ္ပါသည္။သဘင္မွာ အနိမ့္သဘင္ႏွင့္ အျမင့္သဘင္ရယ္လို့ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။အျမင့္သဘင္မွာ ႐ုပ္ေသး႐ုပ္မ်ားကို ႀကိဳးျဖင့္ဆြဲ၍ ကျပရေသာ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္မွုျဖစ္ၿပီး အနိမ့္သဘင္ကေတာ့ သဘင္ပညာရွင္မ်ားကိုယ္တိုင္ ကျပေဖ်ာ္ေျဖရေသာ တင္ဆက္မွုဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။အနိမ့္သဘင္တြင္ ဇာတ္သဘင္ႏွင့္ အၿငိမ့္သဘင္ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲထားပါသည္။ေနာင္တြင္ အၿငိမ့္သဘင္မွ ျပန္႔ပြားလာေသာ ပေဒသာကပြဲမ်ား၊ေတးသ႐ုပ္ေဖာ္ကပြဲမ်ားစသည့္ေဖ်ာ္ေျဖေရးအဖြဲ႕မ်ားလည္း ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။ ဤတြင္ ဇာတ္ႏွင့္အၿငိမ့္ရဲ့ကြဲျပားပုံကို အနည္းငယ္ရွင္းျပပါရေစ။ဇာတ္မွာ မင္းသားေခါင္းေဆာင္ကျပရၿပီး အၿငိမ့္မွာ မင္းသမီးေခါင္းေဆာင္ကျပရေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။ပေဒသာကပြဲသည္ ပဏမဘုရားကန္ေတာ့ခန္းအစဥ္မွစ၍ အၿငိမ့္ခန္းေရာက္သည့္တိုင္ေအာင္ ေခါင္းေဆာင္မင္းသမီးက ဦးေဆာင္ကျပရၿပီး ႏွပါးသြား၊ျပဇာတ္၊ေနာက္ပိုင္းမ်ားကိုေတာ့ အဖြဲ႕ထဲမွဟာသလူရြင္ေတာ္တစ္ေယာက္က ေခါင္းေဆာင္၍ဆက္လက္ကျပရပါတယ္။သဘင္တြင္ တျခားေသာေဖ်ာ္ေျဖေရးမ်ားျဖစ္ေသာ မ်က္လွည့္ပြဲမ်ား၊ဆပ္ကပ္မ်ားသည္လည္း သဘင္ႏွင့္ ေရာေႏွာ ႏြယ္ယွက္လာပါသည္။

ဇာတ္သဘင္သမိုင္းႏွင့္ဇာတ္အျပင္အဆင့္ဆင့္ ဖြံ့ၿဖိဳးလာမွု

သမိုင္းေၾကာင္းအရၾကည့္လၽွင္ ေရွးျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ထပ္ကတည္းက သဘင္ပညာရွင္ အႏုပညာရွင္တို့သည္  ေပ်ာ္ပြဲသဘင္၊ကပြဲသဘင္၊မင္းပြဲသဘင္မ်ားတြင္ ကျပအသုံးေတာ္ခံရသည္။ရတနာပုံေခတ္ ဘဝရွင္မင္းတုန္းမင္းတရာႀကီးလက္ထပ္တြင္  နန္းေတာ္တြင္းတြင္ ကပြဲ႐ုံမ်ားတည္ေဆာက္ေပး၍ သဘင္ပညာရွင္မ်ားကိုေျမာက္စားခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ဇာတ္သဘင္တြင္ သဘင္ပညာရွင္မ်ားသည္ ပထမဦးစြာ ေျမဝိုင္းစနစ္ျဖင့္ စတင္ျပခဲ့ၾကသည္။ေျမဝိုင္းစနစ္သည္ သဘင္သည္မ်ားက ေျမႀကီးေပၚတြင္ ဖ်ာၾကမ္းခင္း၍ ကျပရေသာ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။ ေထာင့္ေလးေထာင့္တြင္ ေရနံဆီမီးတိုင္မ်ားစိုက္ထားသည္။သစ္သားျဖင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ ဆိုင္းဝိုင္းႀကီးတစ္ပါဝင္သည္(ထိုေခတ္က မွန္စီေရႊခ်ထားေသာဆိုင္းမွးမွာ ျမန္မာနန္းတြင္မွာသာ ထားရွိသည္)။အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာတြင္လူအမ်ားဝိုင္းၿပီထိုင္၍ၾကည့္ၾကသည္။တခ်ိဳ့မွာ မိမိပါလာေသာ လွည္းေပၚမွ ထိုင္၍ၾကည့္ၾကသည္။ကိုလိုနီေခတ္ေရာက္ေသာအခါ နန္းတြင္းတြင္ ကျပခဲ့ေသာ ဇာတ္မင္းသာႀကီးအီေနာင္ေမာင္စံတုတ္သည္ ဇာတ္႐ုံကို အေစာဆုံးတီထြင္ဖန္တီးကာ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။သူတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာဇာတ္႐ုံတြင္ ဇာတ္ခုံမပါရွိေပ။ကျပသူမွာ ေျမဝိုင္းေခတ္ကဲ့သို့ ေျမႀကီးေပၚတြင္ ကျပရသည္။စာေရးသူအျမင္ေျပာရလၽွင္ ထိုဇာတ္႐ုံသည္အမိုးအကာပါေသာ ယာယီ အေဆာက္အဦးတစ္ခုရယ္လို့သတ္မွတ္ရလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ထိုေနာ္ ျမန္မာဇာတ္ခုံကို စတင္ ဖန္တီး၍ကျပခဲ့သူတစ္ဦးရွိသည္။ထိုသူမွာ ဇာတ္မင္းသားႀကီး ဦးဘစင္ဘဲ ျဖစ္သည္။

ဤသို့ဇာတ္သဘင္ဟာ တစ္ျဖည္းျဖည္းတိုးတက္လာခဲ့ရာ ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ဂရိတ္ဦးဖိုးစိန္(စိန္မဟာသဘင္)ေခတ္သို့ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ဂရိတ္ဦးဖိုးစိန္ေခတ္တြင္ လိုအပ္ေသာ ဇာတ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္settingပစၥည္းမ်ားကိုဖန္တီးခဲ့သည္။ဂရိတ္ဦးဖိုးစိန္အိႏၵိယမွျပန္လာၿပီးေနာက္ ယာယီရြက္ထည္႐ုံႀကီးတစ္႐ုံကိုဝယ္ယူခဲ့ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ စတင္အသုံးခဲ့သည္။အဲအျပင္ ေအာက္လင္းမီးအိမ္မ်ား(Stormlantern)ျဖင့္ကျပေနရာမွ လသာမွန္အိမ္မ်ား(hanging Lanterns)ျဖင့္ေျပာင္းလဲ  ကျပမွုကိုလည္း စတင္တီထြင္ခဲ့သည္။ထိုေနာ္သူ၏ျဖစ္သူဇာတ္မင္းသားႀကီးဦးကဲနက္စိန္ကို ဇာတ္သဘင္ပညာရပ္(Troupe Subject) သင္ယူရန္ နိုင္ငံျခားသို့ ပညာေတာ္သင္ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ဦးကဲနက္စိန္ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္လာေသာအခါ ပ်ဴေစာထီးေအာ္ပရာထဲက ရွုးပ်ံဆိုသည့္ ေခါင္းသုံးလုံး သတၱဝါႀကီးကိုလည္း ဆက္တက္ပညာျဖင့္ ဖန္တီးခဲ့ရာ ပရိသတ္မ်ား လြန္စြာ သေဘာက်ႏွစ္ၿခိဳက္ခဲ့ၾကသည္။ထိုေခတ္ကို ဇာတ္သဘင္စိန္ေခတ္ဟု မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။

( ၂ )

ဇာတ္သဘင္စိန္ေခတ္တြင္ ဂရိတ္ဦးဖိုးစိန္ဟာ ေယာက်ာ္းမင္းသမီး မယ္ေအာင္ဗလႏွင့္တြဲဖက္၍ ယကၡမယ္ဆိုသည့္ ေနာက္ပိုင္းဇာတ္ေတာ္ကို  စက္သီးႏွင့္ ႀကိဳးအသုံးျပဳ၍ လူကို ေလေပၚတြင္ပ်ံသန္းေအာင္ ဖန္းတီခဲ့သည္။

ဤေနရာတြင္ ဦးဖိုးစိန္တို့ ဦးစိန္ကတုံးတို့ႏွင့္ တြဲဖက္ကျပခဲ့ေသာ ေယာက္်ားမင္းသမီး မယ္ေအာင္ဗလမွာ LGBT တစ္ေယာက္မဟုတ္ေပ။သူတြင္ ဇနီးႏွင့္သားသမီးမ်ားရွိေသာ ေယာက်ာ္းစစ္စစ္ တစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဦးဖိုးစိန္ႏွင့္ ဦးစိန္ကတုံးတို့ဟာ ေရွးျမန္မာႏွစ္ပါးသြားမ်ားတြင္ ကျပခဲ့သာ ပုဝါတကမ္း လက္တစ္လွမ္းဆိုသည့္စနစ္ကို အသြင္တစ္မ်ိဳးေျပာင္းခ်င္ခဲ့သည္။ မင္းသမီးေနရာတြင္ သဘင္အမ်ိဳးသမီးစစ္စစ္မ်ားကို အသုံးျပဳလၽွင္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားအိေျႏၵဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္နိုင္သျဖင့္ မင္းသမီးအတက္တြင္ တဖက္ကမ္းခပ္ တက္ေျမႇာက္ေသာ ေယာက္်ာ္းမင္းသမီး မယ္ေအာင္ဗလကို အသုံးျပဳခဲ့သည္။

၁၂၈၀ျပည့္ နတ္ေတာ္လျပည့္ေက်ာ္၄ရက္  ၁၉၁၈ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ စေနေန႔တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏သဘင္ေလာကကို အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္တင္ေပးခဲ့တဲ့ လူတစ္ဦးေမြးဖြားလာခဲ့ပါသည္။ ထိုသူကား အလကၤာေက်ာ္စြာ ေရႊမန္းဦးတင္ေမာင္ဘဲ ျဖစ္ပါသည္။ ေရႊမန္းဦးတင္ေမာင္သည္ အသက္၁၃ႏွစ္မွ စ၍ မင္းသားအေနျဖင့္ ကျပလာခဲ့ရာ အသက္၁၈ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိမိ၏ကိုယ္ပိုင္ဇာတ္အဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ သစၥာ ေမတၱာ ေရႊမန္းသဘင္အဖြဲ႕ႀကီးကို စတင္ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၃၈ခုႏွစ္တြင္ မင္းသားႀကီးဦးစိန္ကတုံး၏ မန္ေနဂ်ာျဖစ္ေသာ ဦးေက်ာက္ဒြန္းဆီမွ ရြက္ထည္႐ုံႀကီးကို ျပန္လည္ဝယ္ယူၿပီးကျပခဲ့ပါသည္။

ဤေနရာတြင္ ထိုေခတ္က ကျပခဲ့ေသာ ရြက္ထည္႐ုံႀကီးအေၾကာင္းကိုလည္းရွင္းျပပါရေစ။ ရြက္ထည္႐ုံဆိုသည္မွာ- အသင့္ေဆာက္လုပ္ရန္လြယ္ကူေသာ ဇာတ္႐ုံတစ္႐ုံသာ ျဖစ္ပါသည္။ထိုဇာတ္႐ုံ၏ အမိုးႏွင့္အကာမ်ားကို ေရွးကရြက္သေဘၤာမ်ားတြင္ အသုံးျပဳေသာ ရြက္ဖ်င္ပိတ္စျဖင့္ ခ်ဳပ္လုပ္ထားသည္။ ဇာတ္႐ုံ၏အမိုးကိုေတာ့ (A)ပုံသ႑န္ရွိေသာ ျမင္းမိုရ္ပိတ္အမိုး(Gable Roof)ျဖင့္မိုးထားသည္။တခ်ိဳ့ေသာရြက္ထည္႐ုံမ်ားတြင္ ညီညာျပန္ျပဴးေသာအမိုး(Flat Roof)မ်ားကိုလည္း မိုးကားထားသည္။

ဇာတ္႐ုံ၏အကာသည္ အမိုးမွာေျမျပင္ေပၚ (ဇာတ္အျပင္ဘက္)သို့ ေလ်ာ့ေဇာက္ပုံ ျပန္႔ကားထြက္ေနသည္။ဇာတ္႐ုံ၏အမိုးအစြန္း( တံစက္ၿမိတ္) ၏ပိတ္စေပၚတြင္ အေပါက္ေဖာက္၍ ကြင္းမ်ားတပ္ဆင္ထားသည္။ထိုကြင္းမ်ားႏွင့္ ဇာတ္႐ုံ အျပင္ဘက္တြင္စိုက္ထားေသာ ငုတ္တိုင္တို့ကို ႀကိဳးျဖင့္တင္းတင္းဆြဲကာ ခ်ိတ္ဆက္ေပးၿပီး ဇာတ္႐ုံကိုေတာင့္တင္း ခ်ိတ္ဆက္ေပးထားသည္။ဇာတ္ခုံအတြင္းရွိ တိုင္မ်ား (Column )၊ ရက္မမ်ား (Beam)ကိုေတာ့ ဝါးပိုးဝါးမ်ားကို အသုံးျပဳထားပါသည္။

ဇာတ္ခုံ (Main Stage)ရဲ့ ဘယ္ဘက္ျခမ္းႏွင့္ ညာဘက္ျခမ္းတြင္ အသားပိုဇာတ္ခုံမ်ား(Side Stages) ကို သစ္သားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားပါသည္။ ထိုအသားပိုဇာတ္ခုံမ်ားကို မူလဇာတ္ခုံႏွင့္ အျမင့္ ညီေအာင္ တေျပးတည္းျပဳလုပ္ရပါသည္။ ယခင္ကခဲ့ေသာ အက်ယ္ (၁၂)စတုရန္းေတာင္ အျမင့္၂ေပရွိေသာဇာတ္ခုံသည္ ေရွ႕မ်က္ႏွာစာ အလ်ားေပ ၃၀ အနံအေရွ႕ေပ၅၀ အျမင့္၂ေပခြဲျဖင့္ ေျပာင္းလဲတည္ေဆာင္လာခဲ့ပါသည္။ ပေဒသာပြဲတြင္ တီးဝိုင္းကို ဇာတ္ခုံေရွ႕တြင္ထားရသျဖင့္ ပြဲၾကည့္သူမ်ားျမင္ရေအာင္ ဇာတ္ခုံအျမင့္ ၅ေပတည္ေဆာက္ဖန္းတီးခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာဇာတ္သဘင္သည္ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံး နယ္လွည္ခရီးသြားကျပရေသာ အဖြဲအစည္းမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ဇာတ္႐ုံသည္ သဘင္အႏုပညာရွင္တို့ ဒုတိယအိမ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။

(၃)

ျမန္မာဇာတ္သဘင္သည္ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံး နယ္လွည့္ခရီးသြားကျပရေသာ အဖြဲအစည္းမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ဇာတ္႐ုံသည္ သဘင္အႏုပညာရွင္တို့၏ ဒုတိယအိမ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ဇာတ္အဖြဲ႕သားမ်ားသားေနရန္အတြက္ အခန္းမ်ားကို သပ္ရပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းေပးရပါသည္။ စာေရးသူတို့နိုင္ငံတြင္ တျခားနိုင္ငံမ်ားကဲ့သို့ Make-up Roomနဲ႔ Dressing Roomကို သီးျခားခြဲမထားေပ။ ဇာတ္သမားတစ္ဦးအတြက္ အခန္းတစ္ခန္းသည္ အဝတ္အစားလဲဖို့ Make-up လိမ္းဖို့ ေနဖို့အတြက္ပါ ဘက္စုံအသုံးျပဳရန္ ဖန္တီးေပးထားသည္။ အခန္းတစ္ခန္းကိုေတာ့ ပိတ္ကားႀကီးမ်ားျဖင့္ အခန္းကန္းေပးထားသည္။ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ ခန္းစီးလိုက္ကာမ်ားကို အသုံးျပဳသည္။

ပါဠိဘာသာအရ ဇာတ္ဆိုသည္မွာ စည္း(စည္းကမ္း)၊ သဘင္ဆိုသည္မွာအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။အနက္အဓိပၸါယ္အရ စည္းကမ္းရွိေသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ရာတြင္လည္း စည္းကမ္းရွိသလို အခန္းမ်ားဖြဲ႕စည္းရာတြင္လည္း စည္းစနစ္က်လွေပသည္။ဇာတ္အဖြဲ႕တြင္ ေယာက်ာ္းေလးမ်ားသည္ မိန္းကေလးအခန္းမ်ားသို့ ကူးလူးသြားလာခြင့္မရွိသျဖင့္ အခန္းတိုင္းကို အေပၚအမိုးမွစ၍ ေအာက္ေျခေျမျပင္ထိတိုင္ေအာင္ ပိတ္ကားႀကီးမ်ားျဖင့္ကာထားသည္။ယခုအခ်ိန္တြင္ အခန္းမ်ား၏အျမင့္သည္ ၉ေပ သာရွိၾကေတာ့သည္။ ဇာတ္ခုံ၏ညာဘက္ (ပရိသတ္ဘက္ကၾကည့္လၽွင္ ဘယ္ဘက္)တြင္ ဘုရားခန္းပါဝင္သည္။ ထိုဘုရားခန္းေသာညာဘက္ျခမ္းတြင္ လင္စုံမယားဖက္ တြဲ၍ေနပိုင္ခြင့္မရွိေပ။ေနလၽွင္ ဇာတ္တြင္ ျပႆနာ တစ္တစ္ရာျဖစ္ေပၚတက္သည္ဟု အယူအဆမ်ား ရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ထိုေၾကာင့္ ဇာတ္အဖြဲ႕တြင္ အတူတူတြဲ၍အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ဇနီးေမာင္ႏွံမ်ားပါခဲ့လၽွင္ ထိုသူတို့အတြက္ ဇာတ္ခုံ၏အေနာက္ဘက္ႏွင့္ ဘယ္ဘက္ျခမ္းတြင္ သီးသန္႔ခန္းမ်ားစီစဥ္ေပးရသည္။ ထိုအျပင္ တျခားေသာ သီးသန္႔ခန္းမ်ားေသာ ေခါင္းေဆာင္မင္းသားခန္း၊ ေခါင္းေဆာင္မင္းသမီးခန္း၊ လူရႊင္ေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေနေသာ အခန္းမ်ားစသည္ တို့ပါဝင္သည္။ထိုသီးသန္႔ခန္းမ်ား၏အက်ယ္အဝန္းသည္ ၉ေပပတ္လည္မွစ၍ေနထိုင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ ရာထူးအဆင့္အတန္း၊ဇာတ္တြင္အေရးပါမွု ေပၚမူတည္ၿပီး ၁၂ေပ၁၃ေပထိက်ယ္ဝန္းသည္။

တျခားေသာ ယိမ္းမင္းသမီးမ်ား၊မင္းသားမ်ား၊ဇာတ္အဖြဲ႕သားမ်ားေနရန္အတြက္ လူအေယာက္၃၀ဆန္႔ေသာ ဘုံအခန္း(hallပုံစံ) တည္ေဆာက္ေပးထားသည္။ထိုhallခန္းတြင္ ဇာတ္သူဇာတ္သားတစ္ဦးလၽွင္ အိပ္ယာတစ္ခု Make-up လိမ္းရန္ေနရာ အဝတ္ေသတၱာမ်ားထားေသာေနရာ မ်ားပါဝင္သည္။တစ္ခ်ိဳ့ဇာတ္အမ်ားသည္ လူတစ္ဦးလၽွင္ အခန္းတစ္ခန္းေပး၍ ေနေစသည္။ဇာတ္အဖြဲ႕လၽွင္ လူအင္အား၁၀၀ေက်ာ္ ပါဝင္သျဖင့္ အခန္းမ်ားလည္း မ်ားစြာရွိသည္။ထိုအခန္းမ်ားကို သြားလာရန္အတြက္ အလည္ေလၽွာက္လွမ္းမ်ားကို ဝကၤပါပုံစံဖန္တီးထားသည္။ ေလ်ာက္လမ္း၏ေဘးတစ္ဖက္ တစ္ခ်က္တြင္ ဘုံအဝတ္အစားမ်ားထည့္ထားေသာ ဇာတ္ေသတၱာမ်ားထားရွိသည္။ ဘုံအဝတ္အစားဆိုသည္မွာ ဝန္းႀကီးမ်ားေဆာင္းေသာ ေဗာင္းေတာ္(ဦးထုတ္)မ်ား၊ရာဇဝင္ႏွင့္ဆိုင္ေသာဝတ္႐ုံမ်ား၊ပုလိပ္ဝတ္စုံ၊စစ္သားဝတ္စုံမ်ားစသည္တို့ျဖစ္သည္။ထိုဝတ္စုံမ်ားကိုဇာတ္အဖြဲ႕မ်ားလိုအပ္လၽွင္အလြယ္တကူထားရွိေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။ထိုအရာအားလုံးသည္ ဇာတ္႐ုံ၏အရိပ္အျမဳံအတြင္းတြင္ ရွိသည္။ဇာတ္႐ုံ၏အေနာက္ဘက္သီးျခားခြဲထြက္ေနေသာ အေဆာက္အဦးမွာ စားဖိုေဆာင္သာျဖစ္သည္။

ထိုစာဖိုးေဆာင္တြင္ စားဖိုမွူးမ်ားထားရွိေသာ ဇာတ္အဖြဲ႕မ်ားရွိသလို တခ်ိဳ့ဇာတ္သဘင္မ်ားတြင္ ေရွးအခါက ဇာတ္သမားမ်ားဝိုင္းဖြဲ႕ၿပီး ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ေသာ ဟင္းလွည့္စနစ္ကိုလည္း က်င့္သုံးသည္။ဟင္းလွည့္စနစ္ လူရႊင္ေတာ္ဟင္းလွည့္၊ မင္းသမီးဟင္းလွည့္၊ မင္းသားဟင္းလွည့္၊ကားဆြဲ႕အဖြဲ႕၊ မီးအဖြဲ႕စသည့္ျဖင့္ ၇ရက္စာအတြက္ ဇာတ္ဆရာမွ အဖြဲ႕၇ဖြဲ႕ေပးထားၿပီး အလွည့္က် တာဝန္ယူခ်က္ရသည္။ လက္ရွိ သဘင္တြင္ ထိုစနစ္ကိုက်င့္သုံးေသာ အဖြဲ႕ေတာ္ေတာ္ေလး ရွားပါးသြားသည္။ ထိုစားဖိုေဆာင္၏အက်ယ္မွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ၁၅ေပပတ္လည္ခန္႔ ရွိသည္။

ထို့အျပင္ ရြက္ထည္စုံ႐ုံ၏အျပင္ဘက္တြင္ မီးမ်ားျဖင့္အလွဆင္ထားသည္။ဇာတ္႐ုံ၏အေရွ႕ဘက္ Gate Show(ပရိသက္မ်ားဝင္ေသာအေပါက္)တြင္ ကျပမည့္ အႏုပညာရွင္မ်ား၏ ဓာတ္ပုံမ်ား၊ဇာတ္အဖြဲ႕နာမည္မ်ားကို ပန္းခ်ီေရးျခင္း ပိုစတာျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားျဖင့္ေက်ာ္ျငာၾကသည္။ထိုေခတ္က ဗီနိုင္းမေပၚေသးေပ။

အလကၤာေက်ာ္စြာေရႊမန္း(ဦး)တင္ေမာင္ လက္ထက္သို့ေရာက္ေသာအခါ အခန္းဖြဲ႕စည္းမွုတြင္ အဖြဲ႕သားဗဟုသုတရေစရန္အတြက္ရည္ရြယ္ၿပီး ဇာတ္႐ုံတြင္ စာၾကည့္တိုက္ကိုပါ ထည့္သြင္းခဲ့သည္။  ။

ပိုင္သီရိထက္

(Unicode)

သဘင်ထဲကဗိသုကာ [ အစ/အဆုံး]

မြန်မာသဘင်တွင် ဗိသုကာပညာရပ်သည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဌတစ်ရပ်ကနေ အခိုင်အမာထောက်ပံ့ပေးနေပါသည်။ ထိုကြောင့် သဘင်နှင့်ဗိသုကာလို့ဆိုလိုက်ရင် လူတော်တော်များများက "အနုပညာနဲ့ဆောက်လုပ်ရေးပညာ"သည် ဘာမှဆက်စပ်မှုမရှိဘူး ဟုပြောကြ ထင်ကြ ယူဆကြမှာ အမှန်ပင်ဖြစ်၏။ကဲ အဲလိုဆိုရင် ယခုရှုထောင့်ကနေ တွေးကြည့်လိုက်ကြရအောင်...။

မြန်မာဇာတ်သဘင်ဘဲဖြစ်ဖြစ် တခြားသောဖျော်ဖြေရေးအစီအစဉ်တွေဘဲဖြစ်ဖြစ် မကျင်းပခင်မှာ ဇာတ်ခုံများ(stages)၊ယာယီဇာတ်ရုံများ(temporary theatres)ကို အရင်ဆုံးတည်ဆောက်ရပါတယ်။ထိုနောက် ဇာတ်လုပ်ငန်းခွင်အတွက် လိုအပ်သည့် ဆက်တင်ပစ္စည်းများ(Set facilities)များကို ဇာတ်သဘင်အတက်ပညာရှင်များက တီထွင်ဖန်တီးရပါတယ်။အဲဒိအပြင် အနုပညာရှင်များနေဖို့အတွက် အဝတ်စားလဲခန်းများ(Dressing Room)၊မိက်ကပ်ခန်းများ(Make-up Room)များနှင့် ပရိသတ်များကြည့်ရှုဖို့အတွက် နေရာထိုင်ခင်းများ(auditorium)စသည့်တို့ကို နေရာချအရင်ချရသည်။ဤအရာများသည် သဘင်တွကို  ဗိသုကာပညာရပ်များက ပံ့ပိုးပေးနေသည် အသေအချာပင်ဖြစ်ပေသည်။

မြန်မာသဘင်

နိုင်ငံတစ်နိုင်၊လူမျိုးတစ်မျိုးဆီတိုင်းမှာ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအနုပညာဆိုတာ ရှိကြပါသည်။စာရေးသူတို့နိုင်ငံမှာလည်းရှိပါတယ်။အဲဒါကတော့ သဘင်ဘဲဖြစ်ပါသည်။သဘင်မှာ အနိမ့်သဘင်နှင့် အမြင့်သဘင်ရယ်လို့ နှစ်မျိုး ရှိပါတယ်။အမြင့်သဘင်မှာ ရုပ်သေးရုပ်များကို ကြိုးဖြင့်ဆွဲ၍ ကပြရသော ဖျော်ဖြေတင်ဆက်မှုဖြစ်ပြီး အနိမ့်သဘင်ကတော့ သဘင်ပညာရှင်များကိုယ်တိုင် ကပြဖျော်ဖြေရသော တင်ဆက်မှုဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။အနိမ့်သဘင်တွင် ဇာတ်သဘင်နှင့် အငြိမ့်သဘင် နှစ်မျိုးခွဲထားပါသည်။နောင်တွင် အငြိမ့်သဘင်မှ ပြန့်ပွားလာသော ပဒေသာကပွဲများ၊တေးသရုပ်ဖော်ကပွဲများစသည့်ဖျော်ဖြေရေးအဖွဲ့များလည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါသည်။ ဤတွင် ဇာတ်နှင့်အငြိမ့်ရဲ့ကွဲပြားပုံကို အနည်းငယ်ရှင်းပြပါရစေ။ဇာတ်မှာ မင်းသားခေါင်းဆောင်ကပြရပြီး အငြိမ့်မှာ မင်းသမီးခေါင်းဆောင်ကပြရသော အဖွဲ့အစည်းများသာဖြစ်ပါသည်။ပဒေသာကပွဲသည် ပဏမဘုရားကန်တော့ခန်းအစဉ်မှစ၍ အငြိမ့်ခန်းရောက်သည့်တိုင်အောင် ခေါင်းဆောင်မင်းသမီးက ဦးဆောင်ကပြရပြီး နှပါးသွား၊ပြဇာတ်၊နောက်ပိုင်းများကိုတော့ အဖွဲ့ထဲမှဟာသလူရွင်တော်တစ်ယောက်က ခေါင်းဆောင်၍ဆက်လက်ကပြရပါတယ်။သဘင်တွင် တခြားသောဖျော်ဖြေရေးများဖြစ်သော မျက်လှည့်ပွဲများ၊ဆပ်ကပ်များသည်လည်း သဘင်နှင့် ရောနှော နွယ်ယှက်လာပါသည်။

ဇာတ်သဘင်သမိုင်းနှင့်ဇာတ်အပြင်အဆင့်ဆင့် ဖွံ့ဖြိုးလာမှု

သမိုင်းကြောင်းအရကြည့်လျှင် ရှေးမြန်မာဘုရင်များလက်ထပ်ကတည်းက သဘင်ပညာရှင် အနုပညာရှင်တို့သည်  ပျော်ပွဲသဘင်၊ကပွဲသဘင်၊မင်းပွဲသဘင်များတွင် ကပြအသုံးတော်ခံရသည်။ရတနာပုံခေတ် ဘဝရှင်မင်းတုန်းမင်းတရာကြီးလက်ထပ်တွင်  နန်းတော်တွင်းတွင် ကပွဲရုံများတည်ဆောက်ပေး၍ သဘင်ပညာရှင်များကိုမြောက်စားခဲ့သည်။

မြန်မာ့ဇာတ်သဘင်တွင် သဘင်ပညာရှင်များသည် ပထမဦးစွာ မြေဝိုင်းစနစ်ဖြင့် စတင်ပြခဲ့ကြသည်။မြေဝိုင်းစနစ်သည် သဘင်သည်များက မြေကြီးပေါ်တွင် ဖျာကြမ်းခင်း၍ ကပြရသော စနစ်တစ်ခုဖြစ်ပေသည်။ ထောင့်လေးထောင့်တွင် ရေနံဆီမီးတိုင်များစိုက်ထားသည်။သစ်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ဆိုင်းဝိုင်းကြီးတစ်ပါဝင်သည်(ထိုခေတ်က မှန်စီရွှေချထားသောဆိုင်းမှးမှာ မြန်မာနန်းတွင်မှာသာ ထားရှိသည်)။အရပ်ရှစ်မျက်နှာတွင်လူအများဝိုင်းပြီထိုင်၍ကြည့်ကြသည်။တချို့မှာ မိမိပါလာသော လှည်းပေါ်မှ ထိုင်၍ကြည့်ကြသည်။ကိုလိုနီခေတ်ရောက်သောအခါ နန်းတွင်းတွင် ကပြခဲ့သော ဇာတ်မင်းသာကြီးအီနောင်မောင်စံတုတ်သည် ဇာတ်ရုံကို အစောဆုံးတီထွင်ဖန်တီးကာ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။သူတည်ဆောက်ခဲ့သောဇာတ်ရုံတွင် ဇာတ်ခုံမပါရှိပေ။ကပြသူမှာ မြေဝိုင်းခေတ်ကဲ့သို့ မြေကြီးပေါ်တွင် ကပြရသည်။စာရေးသူအမြင်ပြောရလျှင် ထိုဇာတ်ရုံသည်အမိုးအကာပါသော ယာယီ အဆောက်အဦးတစ်ခုရယ်လို့သတ်မှတ်ရလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ထိုနော် မြန်မာဇာတ်ခုံကို စတင် ဖန်တီး၍ကပြခဲ့သူတစ်ဦးရှိသည်။ထိုသူမှာ ဇာတ်မင်းသားကြီး ဦးဘစင်ဘဲ ဖြစ်သည်။

ဤသို့ဇာတ်သဘင်ဟာ တစ်ဖြည်းဖြည်းတိုးတက်လာခဲ့ရာ ဝဏ္ဏကျော်ထင် ဂရိတ်ဦးဖိုးစိန်(စိန်မဟာသဘင်)ခေတ်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ဂရိတ်ဦးဖိုးစိန်ခေတ်တွင် လိုအပ်သော ဇာတ်ပစ္စည်းများနှင့်settingပစ္စည်းများကိုဖန်တီးခဲ့သည်။ဂရိတ်ဦးဖိုးစိန်အိန္ဒိယမှပြန်လာပြီးနောက် ယာယီရွက်ထည်ရုံကြီးတစ်ရုံကိုဝယ်ယူခဲ့ပြီး မြန်မာပြည်တွင် စတင်အသုံးခဲ့သည်။အဲအပြင် အောက်လင်းမီးအိမ်များ(Stormlantern)ဖြင့်ကပြနေရာမှ လသာမှန်အိမ်များ(hanging Lanterns)ဖြင့်ပြောင်းလဲ  ကပြမှုကိုလည်း စတင်တီထွင်ခဲ့သည်။ထိုနော်သူ၏ဖြစ်သူဇာတ်မင်းသားကြီးဦးကဲနက်စိန်ကို ဇာတ်သဘင်ပညာရပ်(Troupe Subject) သင်ယူရန် နိုင်ငံခြားသို့ ပညာတော်သင်စေလွှတ်ခဲ့သည်။ဦးကဲနက်စိန် မြန်မာပြည်ပြန်ရောက်လာသောအခါ ပျူစောထီးအော်ပရာထဲက ရှုးပျံဆိုသည့် ခေါင်းသုံးလုံး သတ္တဝါကြီးကိုလည်း ဆက်တက်ပညာဖြင့် ဖန်တီးခဲ့ရာ ပရိသတ်များ လွန်စွာ သဘောကျနှစ်ခြိုက်ခဲ့ကြသည်။ထိုခေတ်ကို ဇာတ်သဘင်စိန်ခေတ်ဟု မှတ်တမ်းတင်အပ်ပါသည်။

( ၂ )

ဇာတ်သဘင်စိန်ခေတ်တွင် ဂရိတ်ဦးဖိုးစိန်ဟာ ယောကျာ်းမင်းသမီး မယ်အောင်ဗလနှင့်တွဲဖက်၍ ယက္ခမယ်ဆိုသည့် နောက်ပိုင်းဇာတ်တော်ကို  စက်သီးနှင့် ကြိုးအသုံးပြု၍ လူကို လေပေါ်တွင်ပျံသန်းအောင် ဖန်းတီခဲ့သည်။

ဤနေရာတွင် ဦးဖိုးစိန်တို့ ဦးစိန်ကတုံးတို့နှင့် တွဲဖက်ကပြခဲ့သော ယောက်ျားမင်းသမီး မယ်အောင်ဗလမှာ LGBT တစ်ယောက်မဟုတ်ပေ။သူတွင် ဇနီးနှင့်သားသမီးများရှိသော ယောကျာ်းစစ်စစ် တစ်ယောက်သာ ဖြစ်ပါသည်။ ဦးဖိုးစိန်နှင့် ဦးစိန်ကတုံးတို့ဟာ ရှေးမြန်မာနှစ်ပါးသွားများတွင် ကပြခဲ့သာ ပုဝါတကမ်း လက်တစ်လှမ်းဆိုသည့်စနစ်ကို အသွင်တစ်မျိုးပြောင်းချင်ခဲ့သည်။ မင်းသမီးနေရာတွင် သဘင်အမျိုးသမီးစစ်စစ်များကို အသုံးပြုလျှင် မြန်မာအမျိုးသမီးများအိန္ဒြေဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်နိုင်သဖြင့် မင်းသမီးအတက်တွင် တဖက်ကမ်းခပ် တက်မြှောက်သော ယောက်ျာ်းမင်းသမီး မယ်အောင်ဗလကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

၁၂၈ဝပြည့် နတ်တော်လပြည့်ကျော်၄ရက်  ၁၉၁၈ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ စနေနေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏သဘင်လောကကို အရှိန်အဟုန်မြှင့်တင်ပေးခဲ့တဲ့ လူတစ်ဦးမွေးဖွားလာခဲ့ပါသည်။ ထိုသူကား အလင်္ကာကျော်စွာ ရွှေမန်းဦးတင်မောင်ဘဲ ဖြစ်ပါသည်။ ရွှေမန်းဦးတင်မောင်သည် အသက်၁၃နှစ်မှ စ၍ မင်းသားအနေဖြင့် ကပြလာခဲ့ရာ အသက်၁၈နှစ်အရွယ်တွင် မိမိ၏ကိုယ်ပိုင်ဇာတ်အဖွဲ့ဖြစ်သော သစ္စာ မေတ္တာ ရွှေမန်းသဘင်အဖွဲ့ကြီးကို စတင် အုတ်မြစ်ချခဲ့ပါသည်။ ၁၉၃၈ခုနှစ်တွင် မင်းသားကြီးဦးစိန်ကတုံး၏ မန်နေဂျာဖြစ်သော ဦးကျောက်ဒွန်းဆီမှ ရွက်ထည်ရုံကြီးကို ပြန်လည်ဝယ်ယူပြီးကပြခဲ့ပါသည်။

ဤနေရာတွင် ထိုခေတ်က ကပြခဲ့သော ရွက်ထည်ရုံကြီးအကြောင်းကိုလည်းရှင်းပြပါရစေ။ ရွက်ထည်ရုံဆိုသည်မှာ- အသင့်ဆောက်လုပ်ရန်လွယ်ကူသော ဇာတ်ရုံတစ်ရုံသာ ဖြစ်ပါသည်။ထိုဇာတ်ရုံ၏ အမိုးနှင့်အကာများကို ရှေးကရွက်သင်္ဘောများတွင် အသုံးပြုသော ရွက်ဖျင်ပိတ်စဖြင့် ချုပ်လုပ်ထားသည်။ ဇာတ်ရုံ၏အမိုးကိုတော့ (A)ပုံသဏ္ဍန်ရှိသော မြင်းမိုရ်ပိတ်အမိုး(Gable Roof)ဖြင့်မိုးထားသည်။တချို့သောရွက်ထည်ရုံများတွင် ညီညာပြန်ပြူးသောအမိုး(Flat Roof)များကိုလည်း မိုးကားထားသည်။

ဇာတ်ရုံ၏အကာသည် အမိုးမှာမြေပြင်ပေါ် (ဇာတ်အပြင်ဘက်)သို့ လျော့ဇောက်ပုံ ပြန့်ကားထွက်နေသည်။ဇာတ်ရုံ၏အမိုးအစွန်း( တံစက်မြိတ်) ၏ပိတ်စပေါ်တွင် အပေါက်ဖောက်၍ ကွင်းများတပ်ဆင်ထားသည်။ထိုကွင်းများနှင့် ဇာတ်ရုံ အပြင်ဘက်တွင်စိုက်ထားသော ငုတ်တိုင်တို့ကို ကြိုးဖြင့်တင်းတင်းဆွဲကာ ချိတ်ဆက်ပေးပြီး ဇာတ်ရုံကိုတောင့်တင်း ချိတ်ဆက်ပေးထားသည်။ဇာတ်ခုံအတွင်းရှိ တိုင်များ (Column )၊ ရက်မများ (Beam)ကိုတော့ ဝါးပိုးဝါးများကို အသုံးပြုထားပါသည်။

ဇာတ်ခုံ (Main Stage)ရဲ့ ဘယ်ဘက်ခြမ်းနှင့် ညာဘက်ခြမ်းတွင် အသားပိုဇာတ်ခုံများ(Side Stages) ကို သစ်သားဖြင့် ဆောက်လုပ်ထားပါသည်။ ထိုအသားပိုဇာတ်ခုံများကို မူလဇာတ်ခုံနှင့် အမြင့် ညီအောင် တပြေးတည်းပြုလုပ်ရပါသည်။ ယခင်ကခဲ့သော အကျယ် (၁၂)စတုရန်းတောင် အမြင့်၂ပေရှိသောဇာတ်ခုံသည် ရှေ့မျက်နှာစာ အလျားပေ ၃၀ အနံအရှေ့ပေ၅၀ အမြင့်၂ပေခွဲဖြင့် ပြောင်းလဲတည်ဆောင်လာခဲ့ပါသည်။ ပဒေသာပွဲတွင် တီးဝိုင်းကို ဇာတ်ခုံရှေ့တွင်ထားရသဖြင့် ပွဲကြည့်သူများမြင်ရအောင် ဇာတ်ခုံအမြင့် ၅ပေတည်ဆောက်ဖန်းတီးခဲ့ကြသည်။

မြန်မာဇာတ်သဘင်သည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး နယ်လှည်ခရီးသွားကပြရသော အဖွဲအစည်းများဖြစ်သဖြင့် ဇာတ်ရုံသည် သဘင်အနုပညာရှင်တို့ ဒုတိယအိမ်ပင်ဖြစ်ပါသည်။

(၃)

မြန်မာဇာတ်သဘင်သည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး နယ်လှည့်ခရီးသွားကပြရသော အဖွဲအစည်းများဖြစ်သဖြင့် ဇာတ်ရုံသည် သဘင်အနုပညာရှင်တို့၏ ဒုတိယအိမ်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကြောင့် ဇာတ်အဖွဲ့သားများသားနေရန်အတွက် အခန်းများကို သပ်ရပ်စွာ ဖွဲ့စည်းပေးရပါသည်။ စာရေးသူတို့နိုင်ငံတွင် တခြားနိုင်ငံများကဲ့သို့ Make-up Roomနဲ့ Dressing Roomကို သီးခြားခွဲမထားပေ။ ဇာတ်သမားတစ်ဦးအတွက် အခန်းတစ်ခန်းသည် အဝတ်အစားလဲဖို့ Make-up လိမ်းဖို့ နေဖို့အတွက်ပါ ဘက်စုံအသုံးပြုရန် ဖန်တီးပေးထားသည်။ အခန်းတစ်ခန်းကိုတော့ ပိတ်ကားကြီးများဖြင့် အခန်းကန်းပေးထားသည်။ယခုနောက်ပိုင်းတွင် ခန်းစီးလိုက်ကာများကို အသုံးပြုသည်။

ပါဠိဘာသာအရ ဇာတ်ဆိုသည်မှာ စည်း(စည်းကမ်း)၊ သဘင်ဆိုသည်မှာအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။အနက်အဓိပ္ပါယ်အရ စည်းကမ်းရှိသော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သဖြင့် ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ရာတွင်လည်း စည်းကမ်းရှိသလို အခန်းများဖွဲ့စည်းရာတွင်လည်း စည်းစနစ်ကျလှပေသည်။ဇာတ်အဖွဲ့တွင် ယောကျာ်းလေးများသည် မိန်းကလေးအခန်းများသို့ ကူးလူးသွားလာခွင့်မရှိသဖြင့် အခန်းတိုင်းကို အပေါ်အမိုးမှစ၍ အောက်ခြေမြေပြင်ထိတိုင်အောင် ပိတ်ကားကြီးများဖြင့်ကာထားသည်။ယခုအချိန်တွင် အခန်းများ၏အမြင့်သည် ၉ပေ သာရှိကြတော့သည်။ ဇာတ်ခုံ၏ညာဘက် (ပရိသတ်ဘက်ကကြည့်လျှင် ဘယ်ဘက်)တွင် ဘုရားခန်းပါဝင်သည်။ ထိုဘုရားခန်းသောညာဘက်ခြမ်းတွင် လင်စုံမယားဖက် တွဲ၍နေပိုင်ခွင့်မရှိပေ။နေလျှင် ဇာတ်တွင် ပြဿနာ တစ်တစ်ရာဖြစ်ပေါ်တက်သည်ဟု အယူအဆများ ရှိသောကြောင့်ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ဇာတ်အဖွဲ့တွင် အတူတူတွဲ၍အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသော ဇနီးမောင်နှံများပါခဲ့လျှင် ထိုသူတို့အတွက် ဇာတ်ခုံ၏အနောက်ဘက်နှင့် ဘယ်ဘက်ခြမ်းတွင် သီးသန့်ခန်းများစီစဉ်ပေးရသည်။ ထိုအပြင် တခြားသော သီးသန့်ခန်းများသော ခေါင်းဆောင်မင်းသားခန်း၊ ခေါင်းဆောင်မင်းသမီးခန်း၊ လူရွှင်တော်ခေါင်းဆောင်နေသော အခန်းများစသည် တို့ပါဝင်သည်။ထိုသီးသန့်ခန်းများ၏အကျယ်အဝန်းသည် ၉ပေပတ်လည်မှစ၍နေထိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ရာထူးအဆင့်အတန်း၊ဇာတ်တွင်အရေးပါမှု ပေါ်မူတည်ပြီး ၁၂ပေ၁၃ပေထိကျယ်ဝန်းသည်။

တခြားသော ယိမ်းမင်းသမီးများ၊မင်းသားများ၊ဇာတ်အဖွဲ့သားများနေရန်အတွက် လူအယောက်၃ဝဆန့်သော ဘုံအခန်း(hallပုံစံ) တည်ဆောက်ပေးထားသည်။ထိုhallခန်းတွင် ဇာတ်သူဇာတ်သားတစ်ဦးလျှင် အိပ်ယာတစ်ခု Make-up လိမ်းရန်နေရာ အဝတ်သေတ္တာများထားသောနေရာ များပါဝင်သည်။တစ်ချို့ဇာတ်အများသည် လူတစ်ဦးလျှင် အခန်းတစ်ခန်းပေး၍ နေစေသည်။ဇာတ်အဖွဲ့လျှင် လူအင်အား၁ဝဝကျော် ပါဝင်သဖြင့် အခန်းများလည်း များစွာရှိသည်။ထိုအခန်းများကို သွားလာရန်အတွက် အလည်လျှောက်လှမ်းများကို ဝင်္ကပါပုံစံဖန်တီးထားသည်။ လျောက်လမ်း၏ဘေးတစ်ဖက် တစ်ချက်တွင် ဘုံအဝတ်အစားများထည့်ထားသော ဇာတ်သေတ္တာများထားရှိသည်။ ဘုံအဝတ်အစားဆိုသည်မှာ ဝန်းကြီးများဆောင်းသော ဗောင်းတော်(ဦးထုတ်)များ၊ရာဇဝင်နှင့်ဆိုင်သောဝတ်ရုံများ၊ပုလိပ်ဝတ်စုံ၊စစ်သားဝတ်စုံများစသည်တို့ဖြစ်သည်။ထိုဝတ်စုံများကိုဇာတ်အဖွဲ့များလိုအပ်လျှင်အလွယ်တကူထားရှိပေးထားခြင်းဖြစ်သည်။ထိုအရာအားလုံးသည် ဇာတ်ရုံ၏အရိပ်အမြုံအတွင်းတွင် ရှိသည်။ဇာတ်ရုံ၏အနောက်ဘက်သီးခြားခွဲထွက်နေသော အဆောက်အဦးမှာ စားဖိုဆောင်သာဖြစ်သည်။

ထိုစာဖိုးဆောင်တွင် စားဖိုမှူးများထားရှိသော ဇာတ်အဖွဲ့များရှိသလို တချို့ဇာတ်သဘင်များတွင် ရှေးအခါက ဇာတ်သမားများဝိုင်းဖွဲ့ပြီး ချက်ပြုတ်စားသောက်သော ဟင်းလှည့်စနစ်ကိုလည်း ကျင့်သုံးသည်။ဟင်းလှည့်စနစ် လူရွှင်တော်ဟင်းလှည့်၊ မင်းသမီးဟင်းလှည့်၊ မင်းသားဟင်းလှည့်၊ကားဆွဲ့အဖွဲ့၊ မီးအဖွဲ့စသည့်ဖြင့် ရရက်စာအတွက် ဇာတ်ဆရာမှ အဖွဲ့ရဖွဲ့ပေးထားပြီး အလှည့်ကျ တာဝန်ယူချက်ရသည်။ လက်ရှိ သဘင်တွင် ထိုစနစ်ကိုကျင့်သုံးသော အဖွဲ့တော်တော်လေး ရှားပါးသွားသည်။ ထိုစားဖိုဆောင်၏အကျယ်မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် ၁၅ပေပတ်လည်ခန့် ရှိသည်။

ထို့အပြင် ရွက်ထည်စုံရုံ၏အပြင်ဘက်တွင် မီးများဖြင့်အလှဆင်ထားသည်။ဇာတ်ရုံ၏အရှေ့ဘက် Gate Show(ပရိသက်များဝင်သောအပေါက်)တွင် ကပြမည့် အနုပညာရှင်များ၏ ဓာတ်ပုံများ၊ဇာတ်အဖွဲ့နာမည်များကို ပန်းချီရေးခြင်း ပိုစတာပြုလုပ်ခြင်းများဖြင့်ကျော်ငြာကြသည်။ထိုခေတ်က ဗီနိုင်းမပေါ်သေးပေ။

အလင်္ကာကျော်စွာရွှေမန်း(ဦး)တင်မောင် လက်ထက်သို့ရောက်သောအခါ အခန်းဖွဲ့စည်းမှုတွင် အဖွဲ့သားဗဟုသုတရစေရန်အတွက်ရည်ရွယ်ပြီး ဇာတ်ရုံတွင် စာကြည့်တိုက်ကိုပါ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။  ။

ပိုင်သီရိထက်

Sapiosexual

Sapiosexual

ဒီစကားလုံးက “သမီးတွေကို ပြောပြပေးပါ” ဟောပြောပွဲမှာ အန်တီဂျူး ပြောလို့ စသိခဲ့တဲ့ စကားလေး။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ Sapio ဆိုတာ ဉာဏ်ရည်ထက်တာ၊ Sexual ဆိုတာက ဆွဲဆောင်မှု ရှိတာ။ ပြောရရင် Intelligence is Sexy ပေါ့။ ရုပ်ချောတာ၊ ဘော်ဒီလှတာ၊ ချမ်းသာတာတွေထက် အဲ့လို ဉာဏ်ထက်တာကို ပိုပြီး သဘောကျတဲ့သူတွေကို Sapiosexual လို့ ခေါ်တယ်။

Pew Research Center ရဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ စစ်တမ်းတစ်ခု ဖတ်ဖူးတယ်။ Gender နဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်လူထုရဲ့ အမြင်ကို မေးထားတာ။ အဲဒီမှာ စိတ်ဝင်စားစရာ အချက်တွေ အများကြီးထဲကမှ တစ်ခုကို ပြောပြချင်တယ်။ ယောက်ျားတစ်ယောက်ဆီက ဘယ်လိုအချက်တွေကို တန်ဖိုးထားသလဲ၊ မိန်းမတစ်ယောက်ဆီကနေရော ဘယ်လိုအချက်မျိုးတွေ လိုချင်သလဲ မေးတဲ့အခါ ထွက်လာတဲ့ ရလဒ်ပါ။

ယောကျာ်းတွေဆီကနေ လိုချင်တဲ့ ထိပ်ဆုံး ၃ ချက်က

၁။ ရိုးသားမှု၊ တည်ကြည်မှု (Honesty/ Morality)
၂၊ အောင်မြင်မှု၊ ငွေကြေးပြည့်စုံမှု (Professional/ Financial success)
၃။ ရည်မှန်းချက်ကြီးခြင်း၊ ခေါင်းဆောင်နိုင်ခြင်း (Ambition/ Leadership) တို့ဖြစ်ပြီး

မိန်းမတွေဆီကတော့

၁။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွဲဆောင်မှုရှိဖို့ (Physical attractiveness)
၂။ ကိုယ်ချင်းစာတရား၊ ပြုစုပျိုးထောင်နိုင်ခြင်း၊ ကြင်နာတတ်ခြင်း (Empathy/ Nurturing/ Kindness)
၃။ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး (Intelligence) တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြောရရင် ကျွန်တော်တို့ဆီကနဲ့ သိပ်မကွာလှဘူး။ အမျိုးသမီးတွေအတွက် အမျိုးသားတစ်ယောက်ဆီက ရိုးသားတာ၊ သစ္စာရှိတာ (ခေတ်စကားနဲ့ ပြောရင် ခြံမခုန်တာ) အလိုချင်ဆုံး။ နောက် အရည်အချင်းရှိတယ်၊ ပိုက်ဆံချမ်းသာတယ်၊ အောင်မြင်တယ်၊ ဦးဆောင်နိုင်တယ် ဆိုတာတွေကို လိုချင်ကြတယ်။ ရုပ်ရည်တို့၊ ခန္ဓာကိုယ်အချိုးအစား၊ အလှအပတို့က ဒီလောက် မဟုတ်ဘူး။

အမျိုးသားတွေကျ အမျိုးသမီးဆို ရုပ်လှတာ၊ ငယ်ရွယ်တာ၊ အသားအရည်၊ ခန္ဓာကိုယ်အချိုးအစား ပြေပြစ်အဆင်ပြေတာကို မက်တယ်။ နောက် သူတို့အပေါ် နားလည်ပေးတာ၊ အိမ်မှုကိစ္စနိုင်တာ၊ လိုအပ်သမျှ ဖြည့်ဆည်းပေးတာ၊ ကလေးတွေအတွက် မိခင်ကောင်း ဖြစ်တာတွေကို ပိုလိုချင်ကြတယ်။

အဲဒီမှာ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာက Intelligence ပဲ။ အောင်မြင်မှ၊ ပိုက်ဆံရှိမှ၊ ဦးဆောင်နိုင်မှုတော့ မဟုတ်ပေမဲ့ ဉာဏ်ရည်မြင့်တာကိုတော့ လိုချင်ကြသတဲ့။

တစ်ခါကလည်း ကျွန်တော့်ပေ့ချ်ကတဆင့် ညီမလေးတစ်ယောက် လာတိုင်ပင်ဖူးတယ်။ သူ့ရည်းစားက သူ့ကို အသုံးမကျလို့ လို့ ပြောပြီး ဖြတ်သွားပါတယ်တဲ့။ အဲ့ဒါ ဘယ်လိုဆက်လုပ်ရမလဲတဲ့။ အကြံပေးရတော့ ခက်သား။ ဒါမျိုးက မိန်းကလေးအချင်းချင်းဆိုရင်တော့ နင့်ကို တမင်အကြောင်းပြပြီး ဖြတ်တာလို့ ပြောမှာပေါ့။ တကယ်လည်း ဟုတ်ကောင်းဟုတ်နိုင်ပေမဲ့ ခုလိုမျိုး Sapiosexual ဖြစ်နေတာလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ပြန်တယ်။

အဲ့လို Sapiosexual တွေဟာ ရုပ်ချောတာ၊ အပျိုစစ်တာ၊ ပိုက်ဆံရှိတာတွေထက် ထက်မြက်တာ၊ တော်တာ၊ အရည်အချင်းရှိတာကို ပိုသဘောကျကြတယ်။ Date ကြမယ်ဆိုလည်း အပြန်အလှန် စကားပြောလို့ကောင်းတာ၊ အမြင်ကျယ်တာ၊ ဖလှယ်စရာ အတွေ့အကြုံတွေ ရှိနေတာကို ပိုမက်ကြတယ်။ စာအုပ်တွေအကြောင်း ပြောမယ်၊ ကမ္ဘာကြီးအကြောင်း ဆွေးနွေးမယ်၊ သူ့အလုပ် ကိုယ့်အလုပ်အကြောင်းတွေ ဝေမျှကြမယ်။ တုံးတာ၊ ပိန်းတာ၊ ပျင်းတာတွေကို ဘယ်လိုမှ ခံနိုင်ရည် မရှိကြဘူး။

တကယ်တမ်း တွေးကြည့်ရင်လည်း ကိုယ့်လက်တွဲဖော်မှာ Intelligence ရှိဖို့ဟာ သိပ်အရေးကြီးတယ်။

စဉ်းစားကြည့်၊ ကိုယ်က ကျောင်းသား။ စာတွေကြိုးစားမယ်၊ နိုင်ငံခြားကျောင်းဆက်တက်ဖို့တွေ ရည်မှန်းချက် ကြီးကြီးထားမယ်။ အဲ့မှာ ကိုယ်ကြိုက်မိလိုက်တဲ့ ရည်းစားက စာမလုပ်ချင်၊ ရည်မှန်းချက်က မရှိ၊ တော်ကြာနေ ဟိုဟာစားချင်လို့ ပူဆာပြန်၊ တော်ကြာနေ လာတွေ့ခိုင်း၊ တော်ကြာနေ စိတ်ကောက် လုပ်နေကြည့်၊ ကိုယ် ဘယ်လိုမှ စာမကျက်နိုင်ဘူး။ ကြာလေကြာလေ စိတ်ပျက်လာလေပဲ။

နောက်ပြီး ကျွန်တော့်အမြင်အရ အလွန်အကျွံ သဝန်တို၊ ပြဿနာရှာသူတွေကို ကြည့်လိုက်ရင်လည်း အများစုက အလုပ်မရှိတာ၊ ပညာအားနည်းတာ သတိထားမိတယ်။ တကယ်တော့ ဂျေဝင်တယ်ဆိုတာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် လေးစားမှု အားနည်းသူတွေမှာ အဖြစ်များတယ်။ အဲ့လို Self-esteem ပျောက်နေတဲ့အခါ မြင်မြင်သမျှက သဝန်တိုချင်စရာချည်း ဖြစ်နေတယ်။ ကိုယ့်ရည်းစား၊ ကိုယ့်ယောက်ျား မျက်နှာပျက်ရမလား ဘာညာ မစဉ်းစားတော့ဘူး။

ကိုယ်က သိပ်ချမ်းသာတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်၊ ချောတဲ့၊ လှတဲ့ မိန်းကလေးကို လက်ထပ်လိုက်တယ်၊ သူ့လက်ကိုတွဲပြီး ပွဲတွေတက်တယ်။ စမြင်မြင်ချင်းတော့ ဟာ လိုက်ဖက်လိုက်တာ နေနဲ့လ ရွှေနဲ့မြပေါ့။ နောက် စားပွဲမှာထိုင်ပြီး စကားတွေလည်း ပြောကြရော။ ပေါက်တတ်ကရတွေပြော၊ နိုင်ငံခြားသားဆို ရယ်ပဲပြနေရ၊ ဒါဆိုလည်း ကြာရင် စိတ်ပျက်စရာ ဖြစ်လာမှာပဲ။ နောက်ပိုင်း ပွဲလမ်းသဘင်ဆို ခေါ်မလာတော့ဘူး ဆိုတာမျိုးတွေ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။

ကလေးရသွားရင်လည်း အဲဒီလိုပဲ။ အပြင်အလုပ်လုပ်ရလို့ မဟုတ်၊ မိခင်နို့ကို ၆ လတိုက်လည်း ရနိုင်ပါရက်နဲ့ ၃-၄ လလောက်ကတည်းက ရေတွေတိုက်၊ ထမင်းတွေကျွေး၊ ဆိုလိုတာက အသိပညာ အားနည်းတာပေါ့။ နောက်ပိုင်း ပြုစုပျိုးထောင်တဲ့အခါမှာလည်း ပြဿနာတွေ ရှိလာလိမ့်မယ်။

နောက်ဆုံး အကြောင်းကြောင်းကြောင့် အဆင်မပြေလို့ ကွဲကြရင်တောင် ဖေ့စ်ဘွတ်ပေါ်တင်ပြီး အရှက်ခွဲတာတွေ မလုပ်ဘူး။ ကျွန်တော့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ မြင်ဖူးတယ်။ ရိုးရိုးတောင်မဟုတ်၊ ယောက်ျားက ဖောက်ပြန်လို့ ကွဲရတာ။ အဲဒါကိုတောင် အသာတကြည်ပဲ ဒီအခြေအနေကို ကိုင်တွယ်သွားတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီး။ ဖေ့စ်ဘွတ်ပေါ် လူသိရှင်ကြား ဖြစ်ဖို့ မပြောနဲ့။ ရင်းနှီးသူတွေတောင် မသိလိုက်ကြဘူး။ ကလေးတွေမှာလည်း အဖေနဲ့အမေသာ ကွဲသွားတယ်၊ အေးအေးဆေးဆေးပဲ။ တစ်နည်းအားဖြင့်တော့ စိတ်ခံစားချက်ကို ရှေ့တန်းမတင်ဘူး။ လူကြီးလူကောင်းဆန်တယ်။ EQ မြင့်တယ်ပေါ့။ အဲ့လိုမိခင်မျိုးတွေ တွေ့ရတဲ့အခါ အတော်လေး သဘောကျရတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကတော့ နဂိုကတည်းကိုက အသုံးမကျတဲ့ ယောက်ျားဆို စိတ်ဝင်စားမှု နည်းကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချို့လည်း ရှိပါတယ်။ ရုပ်ချောချော၊ တော်ကီကောင်းကောင်း ကောင်လေးတွေကို သဘောကျမိတာမျိုး၊ မတ်မတ်ကပဲ မောင်လေးဘဝကို အသစ်ပြန်လည်ဖန်ဆင်းပေးမယ် ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။ အဲ့လိုဇာတ်လမ်းတွေဆိုလည်း ကြည့်ကြည့်ပါ။ အများစုက ပြိုကွဲသွားကြတာများတယ်။ ဘာလို့ဆို အဲ့လို ပညာမတတ်လို့၊ ပိန်းလို့ လူပုံအလယ် အရှက်ကွဲ၊ မျက်နှာပျက်ရတာကြီးက တစ်ခါက နှစ်ခါ သည်းခံဖို့ဆိုတာ မလွယ်လို့ပဲ။ ဉာဏ်ရည်က အားနည်းတဲ့အတွက် တွေးပုံခေါ်ပုံကိုက အစ ကိုယ်နဲ့ မတူဘူး။ ကိုယ့်အသိုင်းအဝိုင်းထဲလည်း သူက မဝင်ဆံ့သလို၊ သူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာလည်း ကိုယ်က နေလို့မပျော်။

ပြောချင်တာကတော့ ဉာဏ်ရည်မြင့်တဲ့ လက်တွဲဖော်ဟာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးသလဲ ဆိုတာပါပဲ။ နောက်ပြီး လှတာနဲ့ Personality ကောင်းတာနဲ့က မတူပါဘူး။ လူက ဉာဏ်ရည်မြင့်တယ်၊ ပညာတတ်တယ်၊ အလုပ်အကိုင်၊ အရည်အချင်းရှိတယ်ဆိုရင် ရုပ်က ဒီလောက်မလှတောင် Personality တက်လာတာပဲ။ ရုပ်ရည်တို့၊ ခန္ဓာကိုယ် အလှအပတို့ဆိုတာကလည်း ငယ်ဂုဏ်နဲ့လည်း ဆိုင်သေးတာကိုး။ ပညာကတော့ ပျက်စီးယိုယွင်းမလွယ်ဘူးလေ။

ယောက်ျားတွေ သဘောကျတာ ခံရဖို့ ဉာဏ်ကောင်းအောင် လုပ်ပါ၊ ပညာကြိုးစားပါလို့ ပြောနေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ (အဲ့လိုထင်မိတယ်ဆိုလည်း ကိုယ်ဟာ Sapiosexual တွေနဲ့ အဆင်မပြေလောက်ဘူးလို့ သိထားပေးပါ) အဓိက ရည်ရွယ်တာက လူငယ်တွေ ကိုယ့်ဘဝကိုယ် တည်ဆောက်တဲ့အခါ ဘယ်ဟာကို ဦးစားပေး ဖွံ့ဖြိုးအောင်လုပ်ရမယ်ဆိုတာ သိဖို့ရယ်၊ ယောကျာ်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မိန်းမပဲဖြစ်ဖြစ် Sapiosexual ဖြစ်သည်ဖြစ်စေ၊ မဖြစ်သည်ဖြစ်စေ၊ ကိုယ့်လက်တွဲဖော် ရွေးချယ်တဲ့အခါ Intelligence ကို အရေးကြီးအချက်တစ်ချက်အနေနဲ့ ထည့်စဉ်းစားကြဖို့ရယ်ပါ။

Ref:
1) On Gender Differences, No consensus on nature vs nurture – Pew Research Center
2) 12 signs you are a sapiosexual – January Nelson

ဒေါက်တာ ဖြိုးသီဟ
၁၈.၉.၂၀၁၉

(Zawgyi) 

Sapiosexual

ဒီစကားလုံးက “သမီးေတြကို ေျပာျပေပးပါ” ေဟာေျပာပြဲမွာ အန္တီဂ်ဴး ေျပာလို႔ စသိခဲ့တဲ့ စကားေလး။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ Sapio ဆိုတာ ဉာဏ္ရည္ထက္တာ၊ Sexual ဆိုတာက ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိတာ။ ေျပာရရင္ Intelligence is Sexy ေပါ့။ ႐ုပ္ေခ်ာတာ၊ ေဘာ္ဒီလွတာ၊ ခ်မ္းသာတာေတြထက္ အဲ့လို ဉာဏ္ထက္တာကို ပိုၿပီး သေဘာက်တဲ့သူေတြကို Sapiosexual လို႔ ေခၚတယ္။

Pew Research Center ရဲ႕ စိတ္ဝင္စားစရာ စစ္တမ္းတစ္ခု ဖတ္ဖူးတယ္။ Gender နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္လူထုရဲ႕ အျမင္ကို ေမးထားတာ။ အဲဒီမွာ စိတ္ဝင္စားစရာ အခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးထဲကမွ တစ္ခုကို ေျပာျပခ်င္တယ္။ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ဆီက ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို တန္ဖိုးထားသလဲ၊ မိန္းမတစ္ေယာက္ဆီကေနေရာ ဘယ္လိုအခ်က္မ်ိဳးေတြ လိုခ်င္သလဲ ေမးတဲ့အခါ ထြက္လာတဲ့ ရလဒ္ပါ။

ေယာက်ာ္းေတြဆီကေန လိုခ်င္တဲ့ ထိပ္ဆုံး ၃ ခ်က္က

၁။ ႐ိုးသားမႈ၊ တည္ၾကည္မႈ (Honesty/ Morality)
၂၊ ေအာင္ျမင္မႈ၊ ေငြေၾကးျပည့္စုံမႈ (Professional/ Financial success)
၃။ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးျခင္း၊ ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္း (Ambition/ Leadership) တို႔ျဖစ္ၿပီး

မိန္းမေတြဆီကေတာ့

၁။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဆြဲေဆာင္မႈရွိဖို႔ (Physical attractiveness)
၂။ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား၊ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ႏိုင္ျခင္း၊ ၾကင္နာတတ္ျခင္း (Empathy/ Nurturing/ Kindness)
၃။ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြး (Intelligence) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ေျပာရရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီကနဲ႔ သိပ္မကြာလွဘူး။ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ဆီက ႐ိုးသားတာ၊ သစၥာရွိတာ (ေခတ္စကားနဲ႔ ေျပာရင္ ၿခံမခုန္တာ) အလိုခ်င္ဆုံး။ ေနာက္ အရည္အခ်င္းရွိတယ္၊ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာတယ္၊ ေအာင္ျမင္တယ္၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာေတြကို လိုခ်င္ၾကတယ္။ ႐ုပ္ရည္တို႔၊ ခႏၶာကိုယ္အခ်ိဳးအစား၊ အလွအပတို႔က ဒီေလာက္ မဟုတ္ဘူး။

အမ်ိဳးသားေတြက် အမ်ိဳးသမီးဆို ႐ုပ္လွတာ၊ ငယ္႐ြယ္တာ၊ အသားအရည္၊ ခႏၶာကိုယ္အခ်ိဳးအစား ေျပျပစ္အဆင္ေျပတာကို မက္တယ္။ ေနာက္ သူတို႔အေပၚ နားလည္ေပးတာ၊ အိမ္မႈကိစၥႏိုင္တာ၊ လိုအပ္သမွ် ျဖည့္ဆည္းေပးတာ၊ ကေလးေတြအတြက္ မိခင္ေကာင္း ျဖစ္တာေတြကို ပိုလိုခ်င္ၾကတယ္။

အဲဒီမွာ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတာက Intelligence ပဲ။ ေအာင္ျမင္မွ၊ ပိုက္ဆံရွိမွ၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္မႈေတာ့ မဟုတ္ေပမဲ့ ဉာဏ္ရည္ျမင့္တာကိုေတာ့ လိုခ်င္ၾကသတဲ့။

တစ္ခါကလည္း ကြၽန္ေတာ့္ေပ့ခ်္ကတဆင့္ ညီမေလးတစ္ေယာက္ လာတိုင္ပင္ဖူးတယ္။ သူ႔ရည္းစားက သူ႔ကို အသုံးမက်လို႔ လို႔ ေျပာၿပီး ျဖတ္သြားပါတယ္တဲ့။ အဲ့ဒါ ဘယ္လိုဆက္လုပ္ရမလဲတဲ့။ အႀကံေပးရေတာ့ ခက္သား။ ဒါမ်ိဳးက မိန္းကေလးအခ်င္းခ်င္းဆိုရင္ေတာ့ နင့္ကို တမင္အေၾကာင္းျပၿပီး ျဖတ္တာလို႔ ေျပာမွာေပါ့။ တကယ္လည္း ဟုတ္ေကာင္းဟုတ္ႏိုင္ေပမဲ့ ခုလိုမ်ိဳး Sapiosexual ျဖစ္ေနတာလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ျပန္တယ္။

အဲ့လို Sapiosexual ေတြဟာ ႐ုပ္ေခ်ာတာ၊ အပ်ိဳစစ္တာ၊ ပိုက္ဆံရွိတာေတြထက္ ထက္ျမက္တာ၊ ေတာ္တာ၊ အရည္အခ်င္းရွိတာကို ပိုသေဘာက်ၾကတယ္။ Date ၾကမယ္ဆိုလည္း အျပန္အလွန္ စကားေျပာလို႔ေကာင္းတာ၊ အျမင္က်ယ္တာ၊ ဖလွယ္စရာ အေတြ႕အႀကဳံေတြ ရွိေနတာကို ပိုမက္ၾကတယ္။ စာအုပ္ေတြအေၾကာင္း ေျပာမယ္၊ ကမာၻႀကီးအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးမယ္၊ သူ႔အလုပ္ ကိုယ့္အလုပ္အေၾကာင္းေတြ ေဝမွ်ၾကမယ္။ တုံးတာ၊ ပိန္းတာ၊ ပ်င္းတာေတြကို ဘယ္လိုမွ ခံႏိုင္ရည္ မရွိၾကဘူး။

တကယ္တမ္း ေတြးၾကည့္ရင္လည္း ကိုယ့္လက္တြဲေဖာ္မွာ Intelligence ရွိဖို႔ဟာ သိပ္အေရးႀကီးတယ္။

စဥ္းစားၾကည့္၊ ကိုယ္က ေက်ာင္းသား။ စာေတြႀကိဳးစားမယ္၊ ႏိုင္ငံျခားေက်ာင္းဆက္တက္ဖို႔ေတြ ရည္မွန္းခ်က္ ႀကီးႀကီးထားမယ္။ အဲ့မွာ ကိုယ္ႀကိဳက္မိလိုက္တဲ့ ရည္းစားက စာမလုပ္ခ်င္၊ ရည္မွန္းခ်က္က မရွိ၊ ေတာ္ၾကာေန ဟိုဟာစားခ်င္လို႔ ပူဆာျပန္၊ ေတာ္ၾကာေန လာေတြ႕ခိုင္း၊ ေတာ္ၾကာေန စိတ္ေကာက္ လုပ္ေနၾကည့္၊ ကိုယ္ ဘယ္လိုမွ စာမက်က္ႏိုင္ဘူး။ ၾကာေလၾကာေလ စိတ္ပ်က္လာေလပဲ။

ေနာက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ့္အျမင္အရ အလြန္အကြၽံ သဝန္တို၊ ျပႆနာရွာသူေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္လည္း အမ်ားစုက အလုပ္မရွိတာ၊ ပညာအားနည္းတာ သတိထားမိတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဂ်ဝင္တယ္ဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားမႈ အားနည္းသူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အဲ့လို Self-esteem ေပ်ာက္ေနတဲ့အခါ ျမင္ျမင္သမွ်က သဝန္တိုခ်င္စရာခ်ည္း ျဖစ္ေနတယ္။ ကိုယ့္ရည္းစား၊ ကိုယ့္ေယာက္်ား မ်က္ႏွာပ်က္ရမလား ဘာညာ မစဥ္းစားေတာ့ဘူး။

ကိုယ္က သိပ္ခ်မ္းသာတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္၊ ေခ်ာတဲ့၊ လွတဲ့ မိန္းကေလးကို လက္ထပ္လိုက္တယ္၊ သူ႔လက္ကိုတြဲၿပီး ပြဲေတြတက္တယ္။ စျမင္ျမင္ခ်င္းေတာ့ ဟာ လိုက္ဖက္လိုက္တာ ေနနဲ႔လ ေ႐ႊနဲ႔ျမေပါ့။ ေနာက္ စားပြဲမွာထိုင္ၿပီး စကားေတြလည္း ေျပာၾကေရာ။ ေပါက္တတ္ကရေတြေျပာ၊ ႏိုင္ငံျခားသားဆို ရယ္ပဲျပေနရ၊ ဒါဆိုလည္း ၾကာရင္ စိတ္ပ်က္စရာ ျဖစ္လာမွာပဲ။ ေနာက္ပိုင္း ပြဲလမ္းသဘင္ဆို ေခၚမလာေတာ့ဘူး ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။

ကေလးရသြားရင္လည္း အဲဒီလိုပဲ။ အျပင္အလုပ္လုပ္ရလို႔ မဟုတ္၊ မိခင္ႏို႔ကို ၆ လတိုက္လည္း ရႏိုင္ပါရက္နဲ႔ ၃-၄ လေလာက္ကတည္းက ေရေတြတိုက္၊ ထမင္းေတြေကြၽး၊ ဆိုလိုတာက အသိပညာ အားနည္းတာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္း ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္တဲ့အခါမွာလည္း ျပႆနာေတြ ရွိလာလိမ့္မယ္။

ေနာက္ဆုံး အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ အဆင္မေျပလို႔ ကြဲၾကရင္ေတာင္ ေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚတင္ၿပီး အရွက္ခြဲတာေတြ မလုပ္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ့္ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ျမင္ဖူးတယ္။ ႐ိုး႐ိုးေတာင္မဟုတ္၊ ေယာက္်ားက ေဖာက္ျပန္လို႔ ကြဲရတာ။ အဲဒါကိုေတာင္ အသာတၾကည္ပဲ ဒီအေျခအေနကို ကိုင္တြယ္သြားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အမ်ားႀကီး။ ေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚ လူသိရွင္ၾကား ျဖစ္ဖို႔ မေျပာနဲ႔။ ရင္းႏွီးသူေတြေတာင္ မသိလိုက္ၾကဘူး။ ကေလးေတြမွာလည္း အေဖနဲ႔အေမသာ ကြဲသြားတယ္၊ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ စိတ္ခံစားခ်က္ကို ေရွ႕တန္းမတင္ဘူး။ လူႀကီးလူေကာင္းဆန္တယ္။ EQ ျမင့္တယ္ေပါ့။ အဲ့လိုမိခင္မ်ိဳးေတြ ေတြ႕ရတဲ့အခါ အေတာ္ေလး သေဘာက်ရတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ နဂိုကတည္းကိုက အသုံးမက်တဲ့ ေယာက္်ားဆို စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕လည္း ရွိပါတယ္။ ႐ုပ္ေခ်ာေခ်ာ၊ ေတာ္ကီေကာင္းေကာင္း ေကာင္ေလးေတြကို သေဘာက်မိတာမ်ိဳး၊ မတ္မတ္ကပဲ ေမာင္ေလးဘဝကို အသစ္ျပန္လည္ဖန္ဆင္းေပးမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတြေပါ့။ အဲ့လိုဇာတ္လမ္းေတြဆိုလည္း ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ အမ်ားစုက ၿပိဳကြဲသြားၾကတာမ်ားတယ္။ ဘာလို႔ဆို အဲ့လို ပညာမတတ္လို႔၊ ပိန္းလို႔ လူပုံအလယ္ အရွက္ကြဲ၊ မ်က္ႏွာပ်က္ရတာႀကီးက တစ္ခါက ႏွစ္ခါ သည္းခံဖို႔ဆိုတာ မလြယ္လို႔ပဲ။ ဉာဏ္ရည္က အားနည္းတဲ့အတြက္ ေတြးပုံေခၚပုံကိုက အစ ကိုယ္နဲ႔ မတူဘူး။ ကိုယ့္အသိုင္းအဝိုင္းထဲလည္း သူက မဝင္ဆံ့သလို၊ သူ႔အသိုင္းအဝိုင္းမွာလည္း ကိုယ္က ေနလို႔မေပ်ာ္။

ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဉာဏ္ရည္ျမင့္တဲ့ လက္တြဲေဖာ္ဟာ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးသလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ေနာက္ၿပီး လွတာနဲ႔ Personality ေကာင္းတာနဲ႔က မတူပါဘူး။ လူက ဉာဏ္ရည္ျမင့္တယ္၊ ပညာတတ္တယ္၊ အလုပ္အကိုင္၊ အရည္အခ်င္းရွိတယ္ဆိုရင္ ႐ုပ္က ဒီေလာက္မလွေတာင္ Personality တက္လာတာပဲ။ ႐ုပ္ရည္တို႔၊ ခႏၶာကိုယ္ အလွအပတို႔ဆိုတာကလည္း ငယ္ဂုဏ္နဲ႔လည္း ဆိုင္ေသးတာကိုး။ ပညာကေတာ့ ပ်က္စီးယိုယြင္းမလြယ္ဘူးေလ။

ေယာက္်ားေတြ သေဘာက်တာ ခံရဖို႔ ဉာဏ္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ပါ၊ ပညာႀကိဳးစားပါလို႔ ေျပာေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ (အဲ့လိုထင္မိတယ္ဆိုလည္း ကိုယ္ဟာ Sapiosexual ေတြနဲ႔ အဆင္မေျပေလာက္ဘူးလို႔ သိထားေပးပါ) အဓိက ရည္႐ြယ္တာက လူငယ္ေတြ ကိုယ့္ဘဝကိုယ္ တည္ေဆာက္တဲ့အခါ ဘယ္ဟာကို ဦးစားေပး ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ရမယ္ဆိုတာ သိဖို႔ရယ္၊ ေယာက်ာ္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မိန္းမပဲျဖစ္ျဖစ္ Sapiosexual ျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ့္လက္တြဲေဖာ္ ေ႐ြးခ်ယ္တဲ့အခါ Intelligence ကို အေရးႀကီးအခ်က္တစ္ခ်က္အေနနဲ႔ ထည့္စဥ္းစားၾကဖို႔ရယ္ပါ။

Ref:
1) On Gender Differences, No consensus on nature vs nurture – Pew Research Center
2) 12 signs you are a sapiosexual – January Nelson

ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
၁၈.၉.၂၀၁၉

Hitachi အိမ္သံုးလ်ွပ္စစ္ပစၥည္းေလးေတြကတစ္ဆင့္

(Zawgyi)

☞ ေရခဲေသတၱာေရြးခ်ယ္ဝယ္ယူရန္အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းမ်ား ☜ 

 ေရခဲေသတၱာဝယ္ယူတဲ့အခါမွာ အဆင္ေျပသလိုဝယ္ယူတာမ်ိဳးထက္ ေသခ်ာမွန္မွန္ကန္ကန္ေရြးခ်ယ္ဝယ္ယူတတ္ျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္ၿပီးေရရွည္အဆင္ေျပနိုင္ပါတယ္ ☻
ဒါေၾကာင့္ ေရခဲေသတၱာေရြးခ်ယ္ဝယ္ယူရန္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းေလးေတြကို ေဝမၽွေပးလိုက္ပါတယ္ ✍

✨   ထည့္သိမ္းထားနိုင္တဲ့ပမာဏ

အိမ္မွာရွိတဲ့ မိသားစုဝင္အေရအတြက္၊ ေဈးဝယ္ထြက္တဲ့အ‌ႀကိမ္အေရအတြက္ေပၚမူတည္ၿပီး မွန္ကန္တဲ့အရြယ္အစားကို ေရြးခ်ယ္နိုင္ပါတယ္ ✔

တြက္နည္း ➪ မိသားစုဝင္အေရအတြက္ x 70 လီတာ၊ မရွိမျဖစ္ထားတဲ့ပစၥည္းပမာဏ(100 မွ 150 လီတာ) + ရွိသင့္တဲ့ေနရာလြတ္ပမာဏ (70 လီတာခန႔္)
ဥပမာ မိသားစုဝင္ႏွစ္ေယာက္ရွိပါက   2x70လီတာ + 100မွ150လီတာ + 70လီတာ = 360လီတာ
မိသားစုဝင္ငါးေယာက္ရွိပါက    5×70လီတာ + 100မွ150လီတာ + 70လီတာ = 570လီတာ စတဲ့တြက္နည္းအတိုင္းတြက္လို့ရပါတယ္ ✔

✨   အတိုင္းအတာ

ကိုယ္ထားခ်င္တဲ့ေရခဲေသတၱာေနရာကို တိုင္းတာေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းသည့္အခါမွာ တံခါးဖြင့္သည့္အက်ယ္၊ ေဘးထြက္သည့္ေနရာ၊ ေလဝင္ေလထြက္အတြက္ ေဘးႏွစ္ဖက္ကို (၅)စင္တီမီတာနဲ႔ အေပၚနဲ႔အေနာက္ဖက္ျခမ္းကို( ၁၀)စင္တီမီတာေနရာလြတ္ထားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္ ✔

✨   သန႔္ရွင္းလတ္ဆတ္မွု

အပူခ်ိန္၊ေလနဲ႔စိုထိုင္းမွုေတြက အစားအစာတာရွည္ခံဖို့နဲ႔ သန႔္ရွင္းလတ္ဆတ္ဖို့ အေရးႀကီးဆုံးအခ်က္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေရခဲေသတၱာအတြင္း ေလလုံတဲ့စနစ္ကိုဖြဲ႕စည္းထားေပးျခင္းက အစိုဓာတ္ကိုထိန္းသိမ္းေပးျခင္း၊ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးျခင္းနဲ႔ ေရခဲေသတၱာအတြင္း သိုေလွာင္ထားတဲ့အစားအေသာက္ေတြကို တာရွည္ခံေအာင္လုပ္ေပးျခင္းစတဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကိုလုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္ ✔

(၂) အခုတခါမွာေတာ့ ‌ေရခဲေသတၱာအသုံးျပဳေနသူေတြအတြက္ ေရခဲေသတၱာကို လြယ္လြယ္ကူကူသန႔္ရွင္းေရးလုပ္နည္းအေၾကာင္းေလးတင္ျပေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

မည္သည့္ပစၥည္းကိုမဆို စနစ္တက်အသုံးျပဳေပးသင့္သလို ပုံမွန္သန႔္ရွင္း‌ေရးလည္းလုပ္ေပးမွသာ ပစၥည္းရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက က်ဆင္းမသြားပဲ ၾကာရွည္အသုံးျပဳႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေရခဲေသတၱာကို ဘယ္လိုသန႔္ရွင္းေရးလုပ္ရမလဲဆိုတာ လြယ္ကူရွင္းလင္းစြာေျပာျပေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရခဲေသတၱာကို သန႔္ရွင္းေရးလုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ပထမဦးဆုံးလုပ္ရမွာကေတာ့

1. အျပင္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ကို စတင္သန႔္ရွင္းပါ
သန႔္ရွင္းႏူးညံ့တဲ့အဝတ္ကိုယူၿပီး ေရခဲေသတၱာအျပင္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ကိုအရင္ပြတ္တိုက္သန႔္ရွင္းေပးပါ။ ေရခဲေသတၱာမ်က္ႏွာျပင္မွာ ပြန္းရာျခစ္ရာေတြထင္ႏိုင္တာမို႔ တိုက္တဲ့အခါမွာ ႏူးညံ့တဲ့အရာေတြနဲ႔သာ ပြတ္တိုက္ေပးပါ။ ဖယ္ရွားသန႔္ရွင္းဖို႔သိပ္မလြယ္တဲ့ဖုန္အညစ္အေၾကးေတြကပ္မိေနပါက ေရမ်ားမ်ားနဲ႔ သို႔မဟုတ္ PHသန႔္စင္ဆပ္ျပာရည္ေတြကို အသုံးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

2. လႊင့္ပစ္လိုက္ပါ
ရက္လြန္သြားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ မစားသုံးသင့္ေတာ့တဲ့ ဟင္းခတ္အေမႊးအႀကိဳင္ေတြကို စိတ္သန႔္သန႔္နဲ႔သာ လႊင့္ပစ္လိုက္ပါ။ မလိုအပ္တဲ့အရာေတြကို လႊင့္ပစ္လိုက္တာက ေနာက္ထပ္ ဝယ္လာတဲ့ ပစၥည္းအသစ္ေတြအတြက္ ေနရာပိုရသြားႏိုင္ပါတယ္။

3. အတြင္းဖက္ကိုျပင္ဆင္ပါ
ေရခဲေသတၱာထဲမွာ ယာယီသိမ္းဆည္းထားခ်င္တဲ့အစားအစာေတြကို အေအးဓာတ္ေပးထားလို႔ရပါတယ္။ သန႔္ရွင္းေရးလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း ပလပ္ျဖဳတ္ထားေပးျခင္းျဖင့္ စြမ္းအင္ကိုေခြၽတာႏိုင္ပါတယ္။

4. သန႔္ရွင္းေရးလုပ္ေပးပါ
တံခါးလိုင္နာ၊ သစ္သီးထည့္တဲ့အံဆြဲေတြနဲ႔ ၾကက္ဉေတြတင္တဲ့ စင္ေတြကို သန႔္ရွင္း‌ေရးလုပ္တဲ့အခါ
ႏူးညံ့တဲ့အဝတ္ကိုေရ‌ေႏြး(ေႏြး႐ုံေလာက္သာ) ျဖင့္ဆြတ္ၿပီးအသုံးျပဳေပးပါ။ ျဖဳတ္တပ္လို႔ရတဲ့ တံခါးေဘာင္၊ စင္၊တန္းေတြကို ေလေအးနဲ႔အေျခာက္ခံေပးႏိုင္ပါတယ္။
❗ေၾကးခြၽတ္ေဆးရည္ေတြကို အသုံးျပဳလို႔မရပါ။

5. ေနရာတက်ျပန္လည္စီစဥ္ပါ
ပစၥည္းသက္တမ္းေပၚမူတည္ၿပီး စီေပးပါ။ ဟင္းခတ္အေမႊးအႀကိဳင္ေတြကို ‌ေရခဲေသတၱာရဲ႕ အေႏြးဆုံးအပိုင္းျဖစ္တဲ့ အတြင္းဖက္တံခါးေဘာင္က စင္ေတြေပၚမွာ ထည့္ထားႏိုင္ပါတယ္။

(၃) ဒီေန႔မွာေတာ့ အဝတ္ေလၽွာ္စက္မ်ားကို ဘယ္လိုသန႔္ရွင္းေရးလုပ္ရလည္းဆိုတာ ေျပာျပေပးသြားပါမယ္ေနာ္

◾Auto Self Clean ပါဝင္ေသာ Hitachi အဝတ္ေလၽွာ္စက္မ်ား

Auto Self Clean ပါတဲ့ အဝတ္ေလၽွာ္စက္ေလးေတြ က အဝတ္ေလၽွာ္ေနတဲ့ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ေရပိုက္မွက်လာတဲ့ေရသန႔္နဲ႔ အဝတ္ေလၽွာ္ကန္ရဲ့ အျပင္ဘက္မွ အညစ္အေၾကးေတြကို အဝတ္ေဆး(Rinse) ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ သန႔္ရွင္းေပးပါတယ္ရွင္ ။
ဒီခလုတ္ေလးကို ကန္သန႔္ရွင္းသြားေအာင္ အဝတ္ေလၽွာ္တဲ့အခါတိုင္းဖြင့္ထားေပးရပါမယ္ေနာ္ 💁

◾Auto Self Clean မပါေသာ Hitachi အဝတ္ေလၽွာ္စက္မ်ား (သို့မဟုတ္) အျခားေသာပုံမွန္ အဝတ္ေလၽွာ္စက္မ်ား

Auto Self Clean မပါတဲ့ အဝတ္ေလၽွာ္စက္ေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ Tab Clean function ကို အဝတ္ေလၽွာ္ကန္ သန႔္ရွင္းေရးအတြက္ 2 လကေန 3 လၾကားတစ္ခါ ကန္ေဆးရည္ေလးနဲ႔ ပုံမွန္ေလးအသုံးျပဳေပးရပါတယ္ေနာ္ ။
မွို ၊ ပိုးမႊားေတြ ကင္းစင္သြားေအာင္ 150 ကေန 180 မိနစ္အထိ (ပရိုဂရမ္ထည့္သြင္းၿပီးသား ) လည္ပတ္ေပးရင္ ရပါၿပီရွင္ 💁

ဒါဆိုရင္ေတာ့ ဒီေန႔ေျပာျပေပးသြားတဲ့ နည္းေလးအတိုင္း လုပ္ၾကည့္ရင္း ကိုယ့္အိမ္မွာရွိတဲ့ အဝတ္ေလၽွာ္စက္ေတြကို cleaning လုပ္ၾကမယ္ေနာ္ 😄

မည္သည့္Microwave ကိုမဆို လြယ္လြယ္ကူကူေပါ့ေပါ့ပါးပါး သန႔္ရွင္းနည္းအေၾကာင္းေလးတင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္ရွင့္။  စားၿပီးသား လိေမၼာ္ခြံေတြက အမွိုက္ပစ္ဖို့သက္သက္မဟုတ္ပဲ ဘယ္ေလာက္အသုံးဝင္တယ္ဆိုတာသိၿပီးၾကၿပီလားရွင့္။ လူႀကီးမင္းတို့အိမ္ေတြမွာ Microwave ကိုအသုံးျပဳေနပါက ခုေျပာျပမယ့္နည္းလမ္းေလးေတြကအသုံးဝင္မွာအေသအခ်ာပါပဲေနာ္။

မိုက္ခရိုေဝ့လၽွပ္စစ္မီးဖိုကို သန႔္ရွင္းေရးလုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္
1. ပထမဦးဆုံး လိေမၼာ္သီးေလးေတြကို အခြံခြာပါ။
2. ၿပီးရင္ လိေမၼာ္သီးခြံကို ‌‌ေရအနည္းငယ္နဲ႔အတူ မိုက္ခရိုေဝ့ေပၚ ညင္သာစြာ ပြတ္တိုက္ေပးပါ။
3. စကၠန႔္၆၀ခန႔္အပူေပးပါ။
4. လိေမၼာ္သီးခြံေတြကိုဖယ္ရွားလိုက္ပါ။ ၿပီးရင္ အဝတ္သန႔္သန႔္နဲ႔သုတ္ေပးပါ။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ သန႔္ရွင္းေတာက္ေျပာင္ေနတဲ့ Microwave ေလးျဖစ္သြားပါၿပီေနာ္။
အားလုံးပဲ ခုေျပာျပေပးလိုက္တဲ့အခ်က္ေတြအတိုင္း နည္းစနာယူၿပီးအသုံးျပဳရတာအဆင္ေျပပါေစရွင့္။ဒါ့အျပင္ ကၽြန္မတို့ Hitachi မွာလည္း  Microwave ေတြကို ေစ်းႏွုန္းအသင့္တင့္နဲ႔ ဝယ္ယူနိုင္ပါ¬ေၾကာင္းသတင္းေကာင္းပါးလိုက္ပါတယ္ရွင္။
#Hitachi
#Microwave_Cleaning_Tips

မိတ္ေဆြတို့အတြက္ မလိုအပ္ပဲေရမ်ားကိုအသုံးျပဳမိတာမ်ိဳးမျဖစ္ရေလေအာင္ မွတ္ရလြယ္ကူတဲ့ အခ်က္ေလး(5)ခ်က္နဲ႔ ေျပာျပေပးသြားပါမယ္ေနာ္ 👇

1. အဝတ္ေလၽွာ္စက္ကတဆင့္ မလိုအပ္ပဲေရမဆုံးရွုံးေအာင္ထိန္းသိမ္းၾကမယ္ ✨

အဝတ္ေလၽွာ္တဲ့ အခါမွာ အဝတ္နည္းနည္းေလးပဲရွိတဲ့အခ်ိန္ေလၽွာ္တာထက္ အဝတ္မ်ားတဲ့အခ်ိန္မွာတစ္ခါတည္းေလၽွာ္တာက ေရကိုပိုၿပီးေခၽြတာျဖစ္တယ္ဆိုတာသိၿပီးၾကၿပီလား ?
အဝတ္ေလၽွာ္စက္နဲ႔ အဝတ္အထည္ေတြေလၽွာ္တဲ့အခါမွာ ထည့္ရတဲ့ေရပမာဏက ကြာျခားမွုအမ်ားႀကီးမရွိတာေၾကာင့္ အဝတ္အထည္နဲနဲေလးနဲ႔ ေရကိုထပ္ခါထပ္ခါ ထည့္ၿပီးအသုံးျပဳေနတာထက္ အဝတ္အထည္ကိုမ်ားမ်ားစုထားၿပီး ေလၽွာ္ေပးရင္ မလိုလားအပ္ပဲေရေတြကို မသုံးမိေတာ့ တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေနလည္းေရကိုေခၽြတာရာေရာက္တာေပါ့ေနာ္ ။

2. အဝတ္ေလၽွာ္စက္ေရြးခ်ယ္ရင္းနဲ႔လည္း မလိုအပ္ပဲေရမဆုံးရွုံးေအာင္ထိန္းသိမ္းၾကမယ္ ✨

အဝတ္ေလၽွာ္စက္ေတြမွာ အဝတ္ထည့္တဲ့ေနရာေလးေတြရွိၾကတယ္ေနာ္ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ အဝတ္ထည့္တံခါးေပါက္ေလးေပါ့ေနာ္ ။ အာ့လိုတံခါးေပါက္ေလးေတြက အဝတ္ေလၽွာ္စက္ရဲ့ အေပၚပိုင္းမွာပါတဲ့စက္(top loading washer)ေတြရွိသလို အေရွ႕ဘက္မ်က္ႏွာစာမွာလည္းပါတဲ့စက္(front loading washer)ေတြလည္းရွိပါတယ္။
ဒီလို အမ်ိဳးအစားႏွစ္ခုမွာ ႏွစ္ခုလုံးေကာင္းမြန္ေပမယ့္ front loading washer ေလးေတြကပိုၿပီးေရေခၽြတာေပးနိုင္ပါတယ္ေနာ္ ။ အေၾကာင္းအရင္းေလးကေတာ့ American media website တစ္ခုျဖစ္တဲ့ CNET မွ top loading စက္ေလးက ေရ67L သုံးစြဲရၿပီး front loading စက္ေလးကေတာ့ေရ 32L သာအသုံးျပဳနိုင္ေၾကာင္းကို စမ္းသပ္ျပသခဲ့လို့ပဲျဖစ္ပါတယ္ရွင္ ။ ဒါ့ေၾကာင့္ မလိုလားအပ္ပဲ ေရအသုံးမ်ားမွုကိုေလ်ာ့ခ်ရာမွာလည္း အဝတ္ေလၽွာ္စက္ကို ေရြးခ်ယ္ရင္းေလၽွာ့ခ်နိုင္ပါတယ္ရွင္ ။

3. ကိုယ့္အိမ္ထဲမွာျဖစ္ေပၚနိုင္တဲ့ ေရယိုေပါက္ေတြကို စစ္ေဆးရင္း မလိုအပ္ပဲ ေရမဆုံးရွုံးေအာင္ထိန္းသိမ္းၾကမယ္ ✨

အိမ္တိုင္းအိမ္တိုင္းမွာ ေရစက္ေလးေတြတစ္စက္တစ္စက္နဲ႔ ေရယိုေနတဲ့ေနရာေတြ ေရစိမ့္ထြက္ေနတဲ့ေနရာေတြရွိေနတတ္တာ သတိထားမိၾကမွာေပါ့ေနာ္ ။ အာ့လိုေရယိုစိမ့္မွုေတြကအမ်ားအားျဖင့္ ဘုံဘိုင္ေခါင္းနဲ႔သန႔္စင္ခန္းေတြမွာအျဖစ္မ်ားတတ္ၾကပါတယ္ ။ အာ့လိုျဖစ္လာတာနဲ႔အမၽွအိမ္တစ္အိမ္မွာတစ္ေန႔ကို 800L ေလာက္ေရဆုံးရွုံးမွုေတြျဖစ္ေပၚနိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မလိုလားအပ္ပဲေရေတြကိုမျဖဳန္းတီးမိေစဖို့ ေရယိုေပါက္ေတြ ေရစိမ့္ေပါက္ေတြကို စစ္ေဆးရင္းေခၽြတာၾကမယ္ေနာ္ ။

4. အပင္ေလးေတြအတြက္အသုံးျပဳရင္း မလိုအပ္ပဲ ေရမဆုံးရွုံးေအာင္ထိန္းသိမ္းၾကမယ္ ✨

အိမ္ေထာင္ရွင္မေလးေတြအေနနဲ႔ အသီးအႏွံေတြကိုေဆးေၾကာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေဘစင္ ဒါမွမဟုတ္ ဇလုံ စတာမ်ိဳးကို အသီးအႏွံေတြေအာက္မွာ ခံထားရင္း ေရကိုေခၽြတာနိုင္တယ္ဆိုတာသိၿပီးၾကၿပီလား ?
လတ္ဆတ္တဲ့အသီးအႏွံေတြကို အသာအယာပြတ္ၿပီး ေဆးေၾကာတဲ့ အခါမွာ တစ္မိနစ္ကိုေရ 10L အထိအသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္ ။ ဒီေနရာမွာဘယ္လိုေခၽြတာနိုင္လဲဆိုေတာ့ ေဆးေနတဲ့အသီးေတြကိုဇလုံနဲ႔ခံထားၿပီး အသီးေဆးၿပီးရရွိလာတဲ့ေရေတြကို ကိုယ့္အိမ္မွာစိုက္ထားတဲ့ အပင္ေလးေတြကိုေရေလာင္းေပးတဲ့ ေနရာမွာျပန္လည္အသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္ရွင္ ။ အသီးေတြေဆးရာမွာ ဇလုံနဲ႔ေရကိုမခံထားဘူးဆိုရင္ေတာ့ တစ္မိနစ္ကို ေရ10Lဆုံးရွုံးေစနိုင္ပါတယ္ ။ အာ့လိုဇလုံေလးေတြခံၿပီးေရကိုျပန္လည္အသုံးျပဳေပးျခင္းက အပင္ေလးေတြအတြက္လည္း ေကာင္းမြန္သလို ေရကိုလည္းတစ္ဖက္တစ္လမ္းကေနေခၽြတာရာေရာက္တာေပါ့ေနာ္ ။

5. ေရေခၽြတာနိုင္တဲ့အဆင့္ျမင့္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြပါရွိတဲ့ အဝတ္ေလၽွာ္စက္မ်ားကိုအသုံးျပဳရင္း မလိုအပ္ပဲ ေရမဆုံးရွုံးေအာင္ထိန္းသိမ္းၾကမယ္ ✨

 အဆင့္ျမင့္သတ္မွတ္ခ်က္ 3-ticks နဲ႔ 4-ticks ရဲ့ကြာဟခ်က္ဟာဆိုရင္ အဝတ္ေလၽွာ္စက္ေတြမွာ အဝတ္တစ္ခါေလၽွာ္ၿပီးတိုင္း ပုံမွန္ထက္ေရသုံးစြဲမွု 3L ပိုမိုသက္သာတာေၾကာင့္ မလိုအပ္ပဲေရဆုံးရွုံးေနမွုေတြအတြက္ ထိန္းသိမ္းရာလည္းေရာက္ပါတယ္ရွင္ ။

ခုsharingလုပ္ေပးခဲ့တဲ့အတိုင္းလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ မလိုအပ္ပဲေရကိုမဆုံးရွုံးေအာင္ လြယ္လြယ္ကူကူထိန္းသိမ္းနိုင္ပါၿပီေနာ္ 😄

ေအာက္ပါ link ထဲသို့ဝင္ေရာက္ၿပီး Hitachi Products မ်ားကို အေသးစိတ္ေလ့လာနိုင္ပါတယ္ရွင္ 👇🏻

https://www.homeappliances.hitachi.com/mm/mm/index.html

#Hitachi

(Unicode)

☞ ရေခဲသေတ္တာရွေးချယ်ဝယ်ယူရန်အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းများ ☜ 

 ရေခဲသေတ္တာဝယ်ယူတဲ့အခါမှာ အဆင်ပြေသလိုဝယ်ယူတာမျိုးထက် သေချာမှန်မှန်ကန်ကန်ရွေးချယ်ဝယ်ယူတတ်ခြင်းက ပိုမိုကောင်းမွန်ပြီးရေရှည်အဆင်ပြေနိုင်ပါတယ် ☻
ဒါကြောင့် ရေခဲသေတ္တာရွေးချယ်ဝယ်ယူရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းလေးတွေကို ဝေမျှပေးလိုက်ပါတယ် ✍

✨   ထည့်သိမ်းထားနိုင်တဲ့ပမာဏ

အိမ်မှာရှိတဲ့ မိသားစုဝင်အရေအတွက်၊ ဈေးဝယ်ထွက်တဲ့အ‌ကြိမ်အရေအတွက်ပေါ်မူတည်ပြီး မှန်ကန်တဲ့အရွယ်အစားကို ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ် ✔

တွက်နည်း ➪ မိသားစုဝင်အရေအတွက် x 70 လီတာ၊ မရှိမဖြစ်ထားတဲ့ပစ္စည်းပမာဏ(100 မှ 150 လီတာ) + ရှိသင့်တဲ့နေရာလွတ်ပမာဏ (70 လီတာခန့်)
ဥပမာ မိသားစုဝင်နှစ်ယောက်ရှိပါက   2x70လီတာ + 100မှ150လီတာ + 70လီတာ = 360လီတာ
မိသားစုဝင်ငါးယောက်ရှိပါက    5×70လီတာ + 100မှ150လီတာ + 70လီတာ = 570လီတာ စတဲ့တွက်နည်းအတိုင်းတွက်လို့ရပါတယ် ✔

✨   အတိုင်းအတာ

ကိုယ်ထားချင်တဲ့ရေခဲသေတ္တာနေရာကို တိုင်းတာပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းသည့်အခါမှာ တံခါးဖွင့်သည့်အကျယ်၊ ဘေးထွက်သည့်နေရာ၊ လေဝင်လေထွက်အတွက် ဘေးနှစ်ဖက်ကို (၅)စင်တီမီတာနဲ့ အပေါ်နဲ့အနောက်ဖက်ခြမ်းကို( ၁၀)စင်တီမီတာနေရာလွတ်ထားပေးရမှာဖြစ်ပါတယ် ✔

✨   သန့်ရှင်းလတ်ဆတ်မှု

အပူချိန်၊လေနဲ့စိုထိုင်းမှုတွေက အစားအစာတာရှည်ခံဖို့နဲ့ သန့်ရှင်းလတ်ဆတ်ဖို့ အရေးကြီးဆုံးအချက်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ ရေခဲသေတ္တာအတွင်း လေလုံတဲ့စနစ်ကိုဖွဲ့စည်းထားပေးခြင်းက အစိုဓာတ်ကိုထိန်းသိမ်းပေးခြင်း၊ ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးခြင်းနဲ့ ရေခဲသေတ္တာအတွင်း သိုလှောင်ထားတဲ့အစားအသောက်တွေကို တာရှည်ခံအောင်လုပ်ပေးခြင်းစတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလုပ်ဆောင်ပေးပါတယ် ✔

(၂) အခုတခါမှာတော့ ‌ရေခဲသေတ္တာအသုံးပြုနေသူတွေအတွက် ရေခဲသေတ္တာကို လွယ်လွယ်ကူကူသန့်ရှင်းရေးလုပ်နည်းအကြောင်းလေးတင်ပြပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

မည်သည့်ပစ္စည်းကိုမဆို စနစ်တကျအသုံးပြုပေးသင့်သလို ပုံမှန်သန့်ရှင်း‌ရေးလည်းလုပ်ပေးမှသာ ပစ္စည်းရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေက ကျဆင်းမသွားပဲ ကြာရှည်အသုံးပြုနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ရေခဲသေတ္တာကို ဘယ်လိုသန့်ရှင်းရေးလုပ်ရမလဲဆိုတာ လွယ်ကူရှင်းလင်းစွာပြောပြပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရေခဲသေတ္တာကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်တော့မယ်ဆိုရင် ပထမဦးဆုံးလုပ်ရမှာကတော့

1. အပြင်ဖက်မျက်နှာပြင်ကို စတင်သန့်ရှင်းပါ
သန့်ရှင်းနူးညံ့တဲ့အဝတ်ကိုယူပြီး ရေခဲသေတ္တာအပြင်ဖက်မျက်နှာပြင်ကိုအရင်ပွတ်တိုက်သန့်ရှင်းပေးပါ။ ရေခဲသေတ္တာမျက်နှာပြင်မှာ ပွန်းရာခြစ်ရာတွေထင်နိုင်တာမို့ တိုက်တဲ့အခါမှာ နူးညံ့တဲ့အရာတွေနဲ့သာ ပွတ်တိုက်ပေးပါ။ ဖယ်ရှားသန့်ရှင်းဖို့သိပ်မလွယ်တဲ့ဖုန်အညစ်အကြေးတွေကပ်မိနေပါက ရေများများနဲ့ သို့မဟုတ် PHသန့်စင်ဆပ်ပြာရည်တွေကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

2. လွှင့်ပစ်လိုက်ပါ
ရက်လွန်သွားတဲ့ အစားအသောက်တွေနဲ့ မစားသုံးသင့်တော့တဲ့ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်တွေကို စိတ်သန့်သန့်နဲ့သာ လွှင့်ပစ်လိုက်ပါ။ မလိုအပ်တဲ့အရာတွေကို လွှင့်ပစ်လိုက်တာက နောက်ထပ် ဝယ်လာတဲ့ ပစ္စည်းအသစ်တွေအတွက် နေရာပိုရသွားနိုင်ပါတယ်။

3. အတွင်းဖက်ကိုပြင်ဆင်ပါ
ရေခဲသေတ္တာထဲမှာ ယာယီသိမ်းဆည်းထားချင်တဲ့အစားအစာတွေကို အအေးဓာတ်ပေးထားလို့ရပါတယ်။ သန့်ရှင်းရေးလုပ်တဲ့အခါမှာလည်း ပလပ်ဖြုတ်ထားပေးခြင်းဖြင့် စွမ်းအင်ကိုချွေတာနိုင်ပါတယ်။

4. သန့်ရှင်းရေးလုပ်ပေးပါ
တံခါးလိုင်နာ၊ သစ်သီးထည့်တဲ့အံဆွဲတွေနဲ့ ကြက်ဉတွေတင်တဲ့ စင်တွေကို သန့်ရှင်း‌ရေးလုပ်တဲ့အခါ
နူးညံ့တဲ့အဝတ်ကိုရေ‌နွေး(နွေးရုံလောက်သာ) ဖြင့်ဆွတ်ပြီးအသုံးပြုပေးပါ။ ဖြုတ်တပ်လို့ရတဲ့ တံခါးဘောင်၊ စင်၊တန်းတွေကို လေအေးနဲ့အခြောက်ခံပေးနိုင်ပါတယ်။
❗ကြေးချွတ်ဆေးရည်တွေကို အသုံးပြုလို့မရပါ။

5. နေရာတကျပြန်လည်စီစဉ်ပါ
ပစ္စည်းသက်တမ်းပေါ်မူတည်ပြီး စီပေးပါ။ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်တွေကို ‌ရေခဲသေတ္တာရဲ့ အနွေးဆုံးအပိုင်းဖြစ်တဲ့ အတွင်းဖက်တံခါးဘောင်က စင်တွေပေါ်မှာ ထည့်ထားနိုင်ပါတယ်။

(၃) ဒီနေ့မှာတော့ အဝတ်လျှော်စက်များကို ဘယ်လိုသန့်ရှင်းရေးလုပ်ရလည်းဆိုတာ ပြောပြပေးသွားပါမယ်နော်

◾Auto Self Clean ပါဝင်သော Hitachi အဝတ်လျှော်စက်များ

Auto Self Clean ပါတဲ့ အဝတ်လျှော်စက်လေးတွေ က အဝတ်လျှော်နေတဲ့ အချိန်အတွင်းမှာ ရေပိုက်မှကျလာတဲ့ရေသန့်နဲ့ အဝတ်လျှော်ကန်ရဲ့ အပြင်ဘက်မှ အညစ်အကြေးတွေကို အဝတ်ဆေး(Rinse) ပြီးတဲ့အချိန်မှာ သန့်ရှင်းပေးပါတယ်ရှင် ။
ဒီခလုတ်လေးကို ကန်သန့်ရှင်းသွားအောင် အဝတ်လျှော်တဲ့အခါတိုင်းဖွင့်ထားပေးရပါမယ်နော် 💁

◾Auto Self Clean မပါသော Hitachi အဝတ်လျှော်စက်များ (သို့မဟုတ်) အခြားသောပုံမှန် အဝတ်လျှော်စက်များ

Auto Self Clean မပါတဲ့ အဝတ်လျှော်စက်တွေမှာဆိုရင်တော့ Tab Clean function ကို အဝတ်လျှော်ကန် သန့်ရှင်းရေးအတွက် 2 လကနေ 3 လကြားတစ်ခါ ကန်ဆေးရည်လေးနဲ့ ပုံမှန်လေးအသုံးပြုပေးရပါတယ်နော် ။
မှို ၊ ပိုးမွှားတွေ ကင်းစင်သွားအောင် 150 ကနေ 180 မိနစ်အထိ (ပရိုဂရမ်ထည့်သွင်းပြီးသား ) လည်ပတ်ပေးရင် ရပါပြီရှင် 💁

ဒါဆိုရင်တော့ ဒီနေ့ပြောပြပေးသွားတဲ့ နည်းလေးအတိုင်း လုပ်ကြည့်ရင်း ကိုယ့်အိမ်မှာရှိတဲ့ အဝတ်လျှော်စက်တွေကို cleaning လုပ်ကြမယ်နော် 😄

မည်သည့်Microwave ကိုမဆို လွယ်လွယ်ကူကူပေါ့ပေါ့ပါးပါး သန့်ရှင်းနည်းအကြောင်းလေးတင်ပြပေးလိုက်ပါတယ်ရှင့်။  စားပြီးသား လိမ္မော်ခွံတွေက အမှိုက်ပစ်ဖို့သက်သက်မဟုတ်ပဲ ဘယ်လောက်အသုံးဝင်တယ်ဆိုတာသိပြီးကြပြီလားရှင့်။ လူကြီးမင်းတို့အိမ်တွေမှာ Microwave ကိုအသုံးပြုနေပါက ခုပြောပြမယ့်နည်းလမ်းလေးတွေကအသုံးဝင်မှာအသေအချာပါပဲနော်။

မိုက်ခရိုဝေ့လျှပ်စစ်မီးဖိုကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်တော့မယ်ဆိုရင်
1. ပထမဦးဆုံး လိမ္မော်သီးလေးတွေကို အခွံခွာပါ။
2. ပြီးရင် လိမ္မော်သီးခွံကို ‌‌ရေအနည်းငယ်နဲ့အတူ မိုက်ခရိုဝေ့ပေါ် ညင်သာစွာ ပွတ်တိုက်ပေးပါ။
3. စက္ကန့်၆ဝခန့်အပူပေးပါ။
4. လိမ္မော်သီးခွံတွေကိုဖယ်ရှားလိုက်ပါ။ ပြီးရင် အဝတ်သန့်သန့်နဲ့သုတ်ပေးပါ။ ဒါဆိုရင်တော့ သန့်ရှင်းတောက်ပြောင်နေတဲ့ Microwave လေးဖြစ်သွားပါပြီနော်။
အားလုံးပဲ ခုပြောပြပေးလိုက်တဲ့အချက်တွေအတိုင်း နည်းစနာယူပြီးအသုံးပြုရတာအဆင်ပြေပါစေရှင့်။ဒါ့အပြင် ကျွန်မတို့ Hitachi မှာလည်း  Microwave တွေကို စျေးနှုန်းအသင့်တင့်နဲ့ ဝယ်ယူနိုင်ပါ¬ကြောင်းသတင်းကောင်းပါးလိုက်ပါတယ်ရှင်။
#Hitachi
#Microwave_Cleaning_Tips

မိတ်ဆွေတို့အတွက် မလိုအပ်ပဲရေများကိုအသုံးပြုမိတာမျိုးမဖြစ်ရလေအောင် မှတ်ရလွယ်ကူတဲ့ အချက်လေး(5)ချက်နဲ့ ပြောပြပေးသွားပါမယ်နော် 👇

1. အဝတ်လျှော်စက်ကတဆင့် မလိုအပ်ပဲရေမဆုံးရှုံးအောင်ထိန်းသိမ်းကြမယ် ✨

အဝတ်လျှော်တဲ့ အခါမှာ အဝတ်နည်းနည်းလေးပဲရှိတဲ့အချိန်လျှော်တာထက် အဝတ်များတဲ့အချိန်မှာတစ်ခါတည်းလျှော်တာက ရေကိုပိုပြီးချွေတာဖြစ်တယ်ဆိုတာသိပြီးကြပြီလား ?
အဝတ်လျှော်စက်နဲ့ အဝတ်အထည်တွေလျှော်တဲ့အခါမှာ ထည့်ရတဲ့ရေပမာဏက ကွာခြားမှုအများကြီးမရှိတာကြောင့် အဝတ်အထည်နဲနဲလေးနဲ့ ရေကိုထပ်ခါထပ်ခါ ထည့်ပြီးအသုံးပြုနေတာထက် အဝတ်အထည်ကိုများများစုထားပြီး လျှော်ပေးရင် မလိုလားအပ်ပဲရေတွေကို မသုံးမိတော့ တစ်ဖက်တစ်လမ်းကနေလည်းရေကိုချွေတာရာရောက်တာပေါ့နော် ။

2. အဝတ်လျှော်စက်ရွေးချယ်ရင်းနဲ့လည်း မလိုအပ်ပဲရေမဆုံးရှုံးအောင်ထိန်းသိမ်းကြမယ် ✨

အဝတ်လျှော်စက်တွေမှာ အဝတ်ထည့်တဲ့နေရာလေးတွေရှိကြတယ်နော် လွယ်လွယ်ပြောရရင်တော့ အဝတ်ထည့်တံခါးပေါက်လေးပေါ့နော် ။ အာ့လိုတံခါးပေါက်လေးတွေက အဝတ်လျှော်စက်ရဲ့ အပေါ်ပိုင်းမှာပါတဲ့စက်(top loading washer)တွေရှိသလို အရှေ့ဘက်မျက်နှာစာမှာလည်းပါတဲ့စက်(front loading washer)တွေလည်းရှိပါတယ်။
ဒီလို အမျိုးအစားနှစ်ခုမှာ နှစ်ခုလုံးကောင်းမွန်ပေမယ့် front loading washer လေးတွေကပိုပြီးရေချွေတာပေးနိုင်ပါတယ်နော် ။ အကြောင်းအရင်းလေးကတော့ American media website တစ်ခုဖြစ်တဲ့ CNET မှ top loading စက်လေးက ရေ67L သုံးစွဲရပြီး front loading စက်လေးကတော့ရေ 32L သာအသုံးပြုနိုင်ကြောင်းကို စမ်းသပ်ပြသခဲ့လို့ပဲဖြစ်ပါတယ်ရှင် ။ ဒါ့ကြောင့် မလိုလားအပ်ပဲ ရေအသုံးများမှုကိုလျော့ချရာမှာလည်း အဝတ်လျှော်စက်ကို ရွေးချယ်ရင်းလျှော့ချနိုင်ပါတယ်ရှင် ။

3. ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာဖြစ်ပေါ်နိုင်တဲ့ ရေယိုပေါက်တွေကို စစ်ဆေးရင်း မလိုအပ်ပဲ ရေမဆုံးရှုံးအောင်ထိန်းသိမ်းကြမယ် ✨

အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်းမှာ ရေစက်လေးတွေတစ်စက်တစ်စက်နဲ့ ရေယိုနေတဲ့နေရာတွေ ရေစိမ့်ထွက်နေတဲ့နေရာတွေရှိနေတတ်တာ သတိထားမိကြမှာပေါ့နော် ။ အာ့လိုရေယိုစိမ့်မှုတွေကအများအားဖြင့် ဘုံဘိုင်ခေါင်းနဲ့သန့်စင်ခန်းတွေမှာအဖြစ်များတတ်ကြပါတယ် ။ အာ့လိုဖြစ်လာတာနဲ့အမျှအိမ်တစ်အိမ်မှာတစ်နေ့ကို 800L လောက်ရေဆုံးရှုံးမှုတွေဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ် ။ ဒါကြောင့် မလိုလားအပ်ပဲရေတွေကိုမဖြုန်းတီးမိစေဖို့ ရေယိုပေါက်တွေ ရေစိမ့်ပေါက်တွေကို စစ်ဆေးရင်းချွေတာကြမယ်နော် ။

4. အပင်လေးတွေအတွက်အသုံးပြုရင်း မလိုအပ်ပဲ ရေမဆုံးရှုံးအောင်ထိန်းသိမ်းကြမယ် ✨

အိမ်ထောင်ရှင်မလေးတွေအနေနဲ့ အသီးအနှံတွေကိုဆေးကြောတဲ့အချိန်မှာ ဘေစင် ဒါမှမဟုတ် ဇလုံ စတာမျိုးကို အသီးအနှံတွေအောက်မှာ ခံထားရင်း ရေကိုချွေတာနိုင်တယ်ဆိုတာသိပြီးကြပြီလား ?
လတ်ဆတ်တဲ့အသီးအနှံတွေကို အသာအယာပွတ်ပြီး ဆေးကြောတဲ့ အခါမှာ တစ်မိနစ်ကိုရေ 10L အထိအသုံးပြုနိုင်ပါတယ် ။ ဒီနေရာမှာဘယ်လိုချွေတာနိုင်လဲဆိုတော့ ဆေးနေတဲ့အသီးတွေကိုဇလုံနဲ့ခံထားပြီး အသီးဆေးပြီးရရှိလာတဲ့ရေတွေကို ကိုယ့်အိမ်မှာစိုက်ထားတဲ့ အပင်လေးတွေကိုရေလောင်းပေးတဲ့ နေရာမှာပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်ရှင် ။ အသီးတွေဆေးရာမှာ ဇလုံနဲ့ရေကိုမခံထားဘူးဆိုရင်တော့ တစ်မိနစ်ကို ရေ10Lဆုံးရှုံးစေနိုင်ပါတယ် ။ အာ့လိုဇလုံလေးတွေခံပြီးရေကိုပြန်လည်အသုံးပြုပေးခြင်းက အပင်လေးတွေအတွက်လည်း ကောင်းမွန်သလို ရေကိုလည်းတစ်ဖက်တစ်လမ်းကနေချွေတာရာရောက်တာပေါ့နော် ။

5. ရေချွေတာနိုင်တဲ့အဆင့်မြင့်သတ်မှတ်ချက်တွေပါရှိတဲ့ အဝတ်လျှော်စက်များကိုအသုံးပြုရင်း မလိုအပ်ပဲ ရေမဆုံးရှုံးအောင်ထိန်းသိမ်းကြမယ် ✨

 အဆင့်မြင့်သတ်မှတ်ချက် 3-ticks နဲ့ 4-ticks ရဲ့ကွာဟချက်ဟာဆိုရင် အဝတ်လျှော်စက်တွေမှာ အဝတ်တစ်ခါလျှော်ပြီးတိုင်း ပုံမှန်ထက်ရေသုံးစွဲမှု 3L ပိုမိုသက်သာတာကြောင့် မလိုအပ်ပဲရေဆုံးရှုံးနေမှုတွေအတွက် ထိန်းသိမ်းရာလည်းရောက်ပါတယ်ရှင် ။

ခုsharingလုပ်ပေးခဲ့တဲ့အတိုင်းလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ မလိုအပ်ပဲရေကိုမဆုံးရှုံးအောင် လွယ်လွယ်ကူကူထိန်းသိမ်းနိုင်ပါပြီနော် 😄

အောက်ပါ link ထဲသို့ဝင်ရောက်ပြီး Hitachi Products များကို အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါတယ်ရှင် 👇🏻

https://www.homeappliances.hitachi.com/mm/mm/index.html

#Hitachi

Health Mistakes to Stop Before You’re 40

အသက္ (၄၀)အရြယ္မတိုင္ခင္ ရပ္တန္႔သင့္ေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အမွားအယြင္းအခ်ိဳ႕ (Health Mistakes to Stop Before You’re 40)

‘ဘ၀ဆိုတာ အသက္ ေလးဆယ္မွစတာ’ သည္စကားကိုၾကားဖူးေနၾကျဖစ္လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဘာလုပ္ေနတယ္၊ လုပ္မိတယ္ ဆိုတာ သတိျပဳ သတိမူမိခ်ိန္မယ္ အဆိုပါစကားေလးကို ဂရုထားသင့္တယ္ေပါ့ခင္ဗ်ာ။

အသက္အရြယ္ငယ္ရြယ္စဥ္တုန္းကေတာ့ ကိုယ္ဟာ တစ္သက္တာလံုး လန္းဆန္းတက္ၾကြစြာ ရွင္သန္သြားႏိုင္မယ္လို႔ ခံစားၾကတာပါ။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အခ်ိန္ကာလေတြကိုျဖတ္သန္းလာျပီးေနာက္ အဆိုပါအျမင္ဟာ မစစ္မွန္ေၾကာင္း လက္ေတြ႕သိရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္က်န္းမာေရးကို ေရာဂါအေျခအေနတစ္ခုခုလာေရာက္မရိုက္ခတ္ခင္အေျခအေနမွာ လက္ေတြ႕အျဖစ္မွန္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သတိမူ မိဖို႔ေတာ့ ေကာင္းတာေလ။ မသိသားဆိုးရြားစြာ ျပဳက်င့္ျဖစ္ေသာ အမူအက်င့္ဆိုးအခ်ို႕ရယ္၊ က်န္းမာေရးအတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရတယ္လို႔ လက္ခံက်င့္သံုးေနတဲ့အခ်က္တစ္ခ်ို႕ရယ္ဟာ ကိုယ္ေတြက်န္းမာေရးကို ဆိုးရြားစြာထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္ဘ၀က လူလတ္ပိုင္းဘ၀ အျဖစ္စတင္ခ်ိန္မွာ က်န္းမာေရးႏွင့္ ဘ၀ေနထိုင္မႈဟန္ပန္ေတြရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္ခြင့္မျပဳသင့္ဘူးေပါ့။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားေသာ အေျပာင္းအလဲအခ်ိဳ႕ကို အသက္အရြယ္ပိုပိုျပီး မအိုမင္းလာခင္ျပင္ဆင္ႏိုင္ဖို႔ ေျပာျပပါရေစ။

(၁) အျပာေရာင္အလင္း (Avoid Blue Lights)
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ Harvard ရဲ႕ေလ့လာဆန္းစစ္မႈအရ TVs ေတြ၊ Mobile Device ေတြ၊ လက္နဲ႔ကိုင္တြယ္ျပီးအသံုးျပဳရတဲ့ Remote Control လိုပစၥည္းေတြမွာသံုးတဲ့ blue lights ေလးေတြဟာ ေရာဂါအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အေျခအေနအခ်ိဳ႕ကိုျဖစ္ေပၚတိုးပြားေစပါတယ္။

ေအာက္ပါေရာဂါအခ်ိဳ႕အပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးအစား (၂) ဆီးခ်ိဳ (Type 2 diabetes)၊
ႏွလံုးေရာဂါ (Heart disease)၊
အ၀လြန္ေရာဂါ (Obesity)၊
အိပ္မေပ်ာ္သည့္ေရာဂါ (Insomnia)၊
တစ္ခ်ိန္လံုး တီဗီထိုင္ၾကည့္ေနတာမ်ိဳး၊ ဂိမ္းကစားေန စာဖတ္ေနတာမ်ိဳး အလုပ္တစ္ခုကိုစြဲစြဲျမဲျမဲလုပ္ေနတာမ်ိဳးစတဲ့ လုပ္လက္စအလုပ္ ေတြကိုရပ္တန္႔လို႔ မတ္တပ္ရပ္ကာ အိမ္မႈဗာဟီရအလုပ္အခ်ိဳ႕ကို အခ်ိန္တစ္နာရီၾကာတိုင္း ဆယ္မိနစ္ေလာက္ထထလုပ္ေဆာင္ေပးပါ။

(၂) အိပ္စက္ခ်ိန္လံုေလာက္ပါေစ (Not making sleep a priority)
ကိုယ္ေတြကိုင္တြယ္ေနၾက မိုဘိုင္းဖုန္းေတြလိုပါပဲ ကိုယ္ေတြခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ဦးေဏွာက္ဟာ ျပန္လည္စတင္ဖို႔ (reboot) ၊ ျပန္အားျဖည့္ဖို႔ (recharge) လိုပါတယ္။ အသက္ ၁၈ႏွစ္မွ ၆၄ႏွစ္အတြင္း အရြယ္ေရာက္သူလူၾကီးေတြဟာ တစ္ညကို အနည္းဆံုး ၇နာရီကေန ၉နာရီထိ လံုလံုေလာက္ေလာက္အိပ္စက္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္စိမမွိတ္ အိပ္ခ်ိန္ေတြကိုေက်ာ္လႊားပစ္ျခင္းျဖင့္ ကိုယ္ေတြက်န္းမာေရးကို အေရအတြက္တစ္ခုထိ ရိုက္ခတ္ခ်က္ေတြရွိလာမွာပါ။ ေသြးတိုး (hypertension) ပိုတက္လာျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း (stroke) ႏွင့္ အ၀လြန္ျခင္း (obesity) ေတြအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္းျဖစ္စဥ္အတြက္ အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္ျဖစ္ေနႏိုင္သလို အိပ္ခ်ိန္နည္းပါးျခင္းဟာ ဇီ၀ကမၼအရ အိုမင္းရင့္ေရာ္လာဖို႔ ေထာက္ကူအားေပးတဲ့ အခ်က္တစ္ခုလည္းျဖစ္ႏိုင္တာပါ။ ရွိရင္းစြဲ အသက္ထက္ပိုအိုသလိုျဖစ္ေနျခင္း မ်ိဳးေပါ့ေနာ္။

သက္ေသာင့္သက္သာအိပ္စက္မႈတစ္ခုျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးပါ။ လက္ကိုင္ဖုန္းေတြ ၾကိဳးဖုန္းေတြ အိပ္ရာအနီးအနားမွာ တစ္လံုးမွ မထားဘူး၊ အလုပ္အေၾကာင္း စီးပြားေရးကိစၥ လူမႈေရးရာေတြ အားလံုး မသက္ဆိုင္သလိုမ်ိဳးထားလိုက္မယ္၊ အိပ္စက္မရ ဗိုက္ျပည့္ အင့္ေနေအာင္ ညစာမစားေသာက္ထားဘူး စသည့္အခ်က္အလက္ေတြ ေသခ်ာျပင္ဆင္ျပီးအိပ္စက္ရင္ အနည္းဆံုး သက္ေသာင့္ သက္သာျဖစ္တဲ့ အိပ္စက္ျခင္းတစ္ခုပိုင္ဆိုင္ရမွာပါ။

(၃) သြားေသခ်ာတိုက္ပါ (Brush Your Teeth AND Floss)
လူအေတာ္မ်ားမ်ားသူတို႔ရဲ႕သြားေတြကို ဘရပ္ရွ္နဲ႔သြားတိုက္ၾကေပမယ့္ သြားၾကားကိုသန္႔စင္ေစရန္အသံုးျပဳတဲ့ ခ်ည္ၾကိဳးနဲ႔ သန္႔စင္တဲ့ အဆင့္ကို ေက်ာ္လႊားသြားတတ္ၾကပါတယ္။ သြားအက်ိဳအၾကားကိုသန္႔ရွင္းေစတဲ့ အဲသည့္အဆင့္ကို ကိုယ္လုပ္ေနၾက လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ ကိစၥရပ္ေတြရဲ႕အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ ထားရပါမယ္။ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြဟာ မာခဲလာျပီး ခ်ိဳး(ဂ်ိဳး)ျဖစ္လာရင္း အဂၤေတလို အဆိုင္ အခဲဖြဲ႕သြားႏိုင္လို႕ပါ။ သြားဖံုးဆိုင္ရာေရာဂါေတြကို မ်ားေသာအားျဖင့္လူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အသက္ေလးဆယ္အစပိုင္းေတြမွာ စတင္ခံစား ၾကရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ အသက္သံုးဆယ္၀န္းက်င္ကတည္းက စတင္ခံစားေနၾကရပါျပီ။ ေလ့လာမႈမ်ားစြာအရ သြားဖံုးေရာဂါနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါတို႔ဟာ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဆက္စပ္ဆက္ႏြယ္ေနတတ္ၾကေၾကာင္း သက္ေသျပျပီးျဖစ္ပါတယ္။

(၄) အစားေရွာင္ျခင္း (Stop Fasting)
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ခ်ေနခ်ိန္မို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေန႔အခ်ိန္ အလုပ္ကိစၥမ်ားေနလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ အစားအစာေတြကို ခပ္ျမန္ျမန္ပဲစားေသာက္လိုၾက မစားဘဲေနၾကတာမ်ိဳးလုပ္ၾကပါတယ္။ ကံဆိုးခ်င္ေတာ့ အစားအစာစားေသာက္ခ်ိန္ေက်ာ္ပစ္တာမ်ိဳး မစားေတာ့တာမ်ိဳးေတြဟာ ကိုယ္ခႏၶာ သြယ္လ်ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို အကူအညီမျဖစ္ပါဘူး။ သည္လိုလုပ္ျခင္းျဖင့္ အစားအစာစားေသာက္ခ်ိန္မွာ ပိုမိုစားေသာက္မိဖို႔၊ အဟာရ မျဖစ္တဲ့ သြားေရစာေတြကို စားေသာက္မိဖို႔ ၾကီးမားတဲ့အခြင့္အလမ္းတစ္ခုျဖစ္ေစႏိုင္တာေပါ့။ ထပ္ေပါင္းေျပာရရင္ အစားအစာမစား ေသာက္ျခင္းဟာ ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေျပာင္းလဲမႈ (metabolism) ကိုေႏွးေကြးသြားေစျပီးေနာက္ ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၂) ျဖစ္ဖို႔ ဦးတည္ သြားေစပါတယ္။ အနည္းဆံုး အသက္ (၄၀)ႏွစ္နဲ႔အထက္ ၆၆%ေသာ အရြယ္ေရာက္လူၾကီးေတြမွာ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ဖို႔ အေျခအေနေတြက နည္းစပ္ေနတယ္ဗ်။ ေျဖရွင္းဖို႔ကေတာ့ အလြယ္ေလးပါပဲ။ ရိုးရွင္းျပီးက်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့ နံနက္စာကို စားေသာက္ျခင္းျဖင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ခ်ေရးမွာ အကူအညီျဖစ္သလို ကိုယ္တြင္းစြမ္းအင္နဲ႔ အာရံုစူးစိုက္ႏိုင္မႈကို တိုးပြားေစႏိုင္ပါတယ္။

(၅) က်န္းမာေရးအခ်က္ျပမႈေတြကို လစ္လ်ဴရႈျခင္း (Ignoring health warning signs)
ရႈံ႕မဲ့ရသည္အထိ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈတစ္ခုခုခံစားရသလား၊ ေလဟာနယ္ထဲေရာက္ေနသလို မူးေ၀မႈတစ္ခုခံစားရဘူးလား။ တစ္စံုတစ္ရာမွာ အလြဲလြဲအေခ်ာ္ေခ်ာ္ျဖစ္ျခင္းျဖင့္ ကိုယ္ခႏၶာက သံလြန္စအျဖစ္ အခ်က္ျပတာအေပၚ ဂရုတစိုက္ရွိရမွာပါ။ ဘယ္လိုအခ်က္ေလးေတြက ဘယ္ေရာဂါလကၡဏာျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဘယ္လိုခံစားခ်က္ကဘာေၾကာင့္ဆိုေသာ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြကို ခပ္ေစာေစာအေျဖရွာႏိုင္ခဲ့ ပါက ကုသမႈေကာင္းေကာင္းလုပ္ႏိုင္သလို ဆင့္ပြားေရာဂါေတြၾကီးမလာေအာင္လည္း တားႏိုင္ပါတယ္။ Dr. Taber ေျပာတာကေတာ့ ‘မေျပာမဆိုနဲ႔ သူတို႔ရင္သားထဲအၾကိတ္တစ္ခုေတြ႕လို႔ အံအားတသင့္ေရာက္လာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးအေရအတြက္ အေတာ္မ်ားပါတယ္’တဲ့။ ‘သူတို႔ျပသတိုင္ပင္မယ့္သူဟာ ယံုၾကည္လို႔ရမယ့္သူလို႔ သိရွိခ်င္ၾကေသးတာ’ဆိုပဲ။ လူနာအမ်ားအျပားဟာ ေၾကာက္လန္႔စိတ္၊ ရွက္ရြံ႕စိတ္၊ သို႕မဟုတ္ သူတို႔ထင္ျမင္ခ်က္မွားယြင္းေနတယ္လို႔ ေတြးတတ္ၾကတယ္လို႔ ေဒါက္တာကေျပာပါေသးတယ္။

ဆရာ၀န္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုျပသမႈမျပဳလုပ္ခင္ ေမးျမန္းတိုင္ပင္ခ်င္တဲ့ ေမးခြန္းေတြကို စာရြက္ေပၚမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာေရးျခစ္ စာရင္းတို႔ထားပါ။

(၆) စီးကရက္ေလးတစ္ဖြာ ႏွစ္ဖြာ [Sneaking a cigarette (or two)]

တစ္ဖြာရွဴရႈိက္မိရင္ စြဲလမ္းေသးဆိုတဲ့ စာသားပါ မူးယစ္ေဆးပညာေပးေတးသီခ်င္းကိုၾကားဖူးၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ တစ္ေန႔လံုးကိုမွ စီးကရက္ တစ္လိပ္ေသာက္တာပါတို႔ တစ္ဖြာႏွစ္ဖြာရယ္ပါတို႔ ဆင္ေျခလက္ေျခေပးၾကေပမယ့္ တစ္ခါတရံ တကယ့္ကိုမွ တစ္ဖြာေလးပဲ ဆိုသူမွလြဲလို႔ စီးကရက္၊ေဆးလိပ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ေသာက္သံုးတတ္သူျဖစ္ပါက ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္မယ့္ႏႈန္း၊ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ ေလျဖတ္ျခင္းႏွင့္ မသိသားဆိုးရြားေသာ အျခားက်န္းမာေရးအေျခအေနျဖစ္ပြားျခင္းအမႈ ျမင့္တက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ ေလးဆယ္မတိုင္ခင္အထိ စီးကရက္၊ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးျခင္း ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္ျခင္းမကင္းဆိုပါလွ်င္ အရြယ္မတိုင္ခင္ ေသဆံုးဖို႔ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အခြင့္အလမ္းရွိတယ္ဆိုတာသိထားရပါမည္။ တကယ္လို႔ အသက္အရြယ္ ေလးဆယ္ေက်ာ္လို႔ ငါးဆယ္ႏွစ္ အေစာပိုင္းမွာပဲ ေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္ပါလွ်င္ က်န္းမာေရးအႏၱရာယ္ သံုးပံုႏွစ္ပံုခန္႔ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ခႏၶာ မပ်က္စီးမယိုယြင္းေအာင္ မိမိကိုယ္တိုင္ထိန္းသိမ္းလို႔ရေသးတယ္ဆိုတာပါပဲ။

“ေဆးလိပ္ကင္းမဲ့ေရးဇံု”သတ္မွတ္ထားတဲ့ အပန္းေျဖေနရာေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အစိုးရက ၾကပ္မတ္ေဖာ္ေဆာင္ေပးေနတဲ့ ေဆးလိပ္ျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ေဆးျဖတ္စခန္းေတြကို သြားလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ နီကိုတင္းနဲ႔ေ၀းရာေနရာမွာ ခဏတာေရွာင္ေနလိုက္ပါ။

(၇) အငန္ဓာတ္စားလြန္းျခင္း (Eating too much sodium)
ဆိုဒီယမ္ဆိုတဲ့ ဆားမွာအဓိကပါ၀င္တဲ့ဓာတ္ဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ခ်သူမ်ား စားေသာက္သံုးစြဲေနတဲ့ အစားအေသာက္ပစၥည္း အခ်ိဳ႕မွာပါ မသိမသာပါ၀င္ေနတတ္တာကို သတိမူရပါမယ္။ ေပါင္မုန္႔ေတြ၊ အသင့္ခ်က္ျပဳတ္ႏိုင္တဲ့ အသားလႊာေတြ၊ အသားေတြ၊ စြပ္ျပဳတ္၊ ဒိန္ခဲ၊ ေဆာ့စ္နဲ႔ အသုပ္လုပ္ရာမွာထည့္တဲ့ စားျမိန္ရည္ေတြ၊ ျပီးေတာ့ အျခားေသာ အတြဲအစပ္သံုးပစၥည္းေတြမွာ ဆိုဒီယမ္က ပါ၀င္ေနပါတယ္။ လူအမ်ားစုဟာ မိမိခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဆိုဒီယမ္ပမာဏထက္ပိုျပီး စားေသာက္သံုးစြဲေနၾကတာပါ။ ေန႔တစ္ေန႕ အတြက္ အျမင့္ဆံုးစားသံုးႏိုင္တဲ့ ပမာဏသည္ လက္ဖက္ရည္ဇြန္း တစ္၀က္ေလာက္သာလို႔ ေထာက္ခံေျပာဆိုထားပါတယ္။ လိုအပ္သည္ ထက္ပိုမိုသံုးစြဲပါက ေသြးဖိအားတိုးျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္းနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ဗ်။

ကိုယ္စားေသာက္မယ့္အစားအေသာက္ရဲ႕ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ပစၥည္းေပၚက အညႊန္းစာသားေတြကို အရင္ဆံုး ဂရုတစိုက္ေသခ်ာဖတ္ရႈကာ တစ္ရက္တာအတြက္ဆိုလွ်င္ ၂၃၀၀ မီလီဂရမ္ေအာက္ (ကိုယ့္မွာ ေသြးဖိအားမ်ားတတ္တဲ့ အေျခအေနရွိပါက ၁၅၀၀ မီလီဂရမ္) ေရာက္ေနဖို႔တြက္ခ်က္ျပီး ျပင္ဆင္စားသံုးရပါမယ္။

(၈) ေရသိပ္မေသာက္ျခင္း (Being dehydrated all the time)
ေရဟာ ကိုယ္ခႏၶာကိုဖံုးအုပ္ထားတဲ့ အေရျပားအပါအ၀င္ ကိုယ္တြင္းအဂၤါမ်ားနဲ႔ ဆဲလ္တိုင္း (cells)ကို အားအင္ျဖစ္ေစ အဟာရအျဖစ္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစပါတယ္။ ကိုယ္ေတြအသက္အရြယ္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ေရဓာတ္ပိုမိုျပည့္၀ေနဖို႔ဆိုတာ အဓိကအေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ တစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ အရြယ္ေရာက္လူၾကီးေတြဟာ သူတို႔လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အလုပ္အခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ေရဓာတ္ဆံုးရႈံးဖို႔ အျမဲအခြင့္အလမ္းရွိေနလို႔ပါ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အလိုလိုက္လို႔ ေမာနင္းပက္ တစ္ခြက္ ဒါမွမဟုတ္ ေရဆာတာကိုမသိဘဲ အခ်ိဳရည္ေတြ ေသာက္သံုးျခင္းတို႔ဟာ ေရဓာတ္လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရေစႏိုင္ပါဘူး။ ေရဆာျခင္းကို ေရေသာက္ျခင္းျဖင့္ ေကာ္ဖီတို႔ သၾကားမပါေဖ်ာ္ရည္တို႔ ေသာက္မိတာကိုေလ်ာ့ပါးေစမွာပါ။

ဆီးသြားခ်ိန္မွာ ဆီးအေရာင္ဟာ အ၀ါရင့္ေရာင္ျဖစ္ေနပါလွ်င္ ကိုယ္ခႏၶာအတြင္း H2O သြင္းဖို႔ အခ်က္ျပေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း သတိမူရပါမယ္။

(၉) ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြကိုေရွာင္ျခင္း (Avoiding dairy products)
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ခ်ဖို႔ ကယ္လိုရီတြက္ခ်က္စားေသာက္ေနၾကေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သို႕မဟုတ္ ေလပူထတာမ်ိဳးနဲ႔ ရင္ျပည့္ရင္ကယ္ ျဖစ္ေနတတ္သူအမ်ားစုဟာ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ၾကိဳးစားၾကပါတယ္။ သူတို႔ကိုယ္ခႏၶာဟာ အရိုးပေဒသာျဖစ္ေနျခင္း မျဖစ္ျခင္း သိပ္ဂရုမျပဳတတ္ၾကပါဘူး။ Lisa Larkin (MD, director of the University of Cincinnati Women's Health Center) ေျပာတာက ေတာ့ ‘အသက္အရြယ္ ၂၀ႏွစ္နဲ႔ ၃၀ႏွစ္ေတြမွာ အရိုးက်န္းမာေရးအတြက္ ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္မ်ားမ်ားမွီ၀ဲဖို႔ တကယ္ တကယ့္ကို အေရးၾကီးပါတယ္။ အသက္အရြယ္ သံုးဆယ္ျပည့္ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာ အရိုးသိပ္သည္းဆတျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့နည္းလာတတ္လို႔ပါပဲ။’

‘အမ်ိဳးစံုေသာ အစားအေသာက္ေတြကတစ္ဆင့္ တစ္ရက္ကို ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္ ၁၀၀၀ မီလီဂရမ္ (1000 mg) ေလာက္ စားေသာက္/ ရရွိျခင္းမျဖစ္ႏိုင္ပါက ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္ျဖည့္စြက္ဖို႔ calcium supplement တစ္ခုခုမွီ၀ဲရပါမယ္’ လို႔ Dr. Larkin က အၾကံဉာဏ္ေပး ပါတယ္။

(၁၀) ဆရာ၀န္မ်ားကို လိမ္ညာျခင္း (Lying to your doctor)
လူနာေတြက လိမ္ညာသလို ဆရာ၀န္ေတြကလည္း သိေနပါတယ္။ ေလ့လာမႈစစ္တမ္းတစ္ခုအရ ၇၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားေျပာၾကားတာက လူနာေလးေယာက္မွာ အနည္းဆံုးတစ္ေယာက္ေလာက္ကေတာ့ သူတို႔က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ လို႔ အေၾကာင္းအရာအခ်ိဳ႕ကိုထိန္ခ်န္ျခင္း သို႕မဟုတ္ လိမ္လည္ထားျခင္းမ်ိဳး ၊ ၂၈ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ တစ္၀က္ေလာက္ သို႕မဟုတ္ အျပည့္အ၀ အမွန္လို႔ယံုၾကည္ရႏိုင္ပါသတဲ့။ ကိုယ္ေတြအရြယ္မွာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာကိစၥရပ္အခ်ိဳ႕ကို ျပႆနာတစ္ခုအသြင္ရင္ဆိုင္ရစ အခ်ိန္မယ္ မုသားျဖဴပဲျဖစ္ျဖစ္ အနည္းငယ္ေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ လိမ္လည္ေျဖၾကားလိုက္ျခင္းျဖင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ အႏၱရာယ္တစ္ခု ယူေဆာင္လာႏိုင္တဲ့အေျခအေနပါ။ သတိထားဖို႔လိုပါတယ္။

မိမိခံစားေနရေသာ ေရာဂါအေျခအေနကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း အေကာင္းမြန္ဆံုးေျပာၾကား သို႕မဟုတ္ ေျဖၾကားေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ‘သမားေတာ္မ်ားဟာ သူတို႔သိလိုက္ရတဲ့အေျခအေန၊အေၾကာင္းအရာေတြအေပၚမူတည္၍သာ အေကာင္းဆံုးညႊန္ၾကားကုသႏိုင္ၾကတယ္’ လို႔ Dr. Larkin ကေျပာပါတယ္ ခင္ဗ်။

(၁၁) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို သတိမမူျခင္း (Skipping the weight room)
ေကာင္းမြန္ျပည့္စံုလွပါတယ္ဆိုတဲ့ ကိုယ္ကာယေလ့က်င့္စဥ္ အစီအစဥ္ေတြမွာ strength training မပါလ်င္မျပည့္စံုဘူးလို႔ေျပာလို႔ရ ပါတယ္။ အဆိုပါေလ့က်င့္စဥ္ဟာ ၾကြက္သားေတြကို က်စ္လစ္ေတာင့္တင္းေစတယ္၊ ကိုယ္တြင္းေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ကို တြန္းအားေပး တယ္ (boost metabolism) ၊ အရိုးေတြကို ခိုင္မာက်စ္လစ္ေစတယ္ေလ။ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ အဆိုပါေလ့က်င့္စဥ္ဟာ သက္ေသာင့္ သက္သာ လိုက္ေလ်ာညီေထြေျပာင္းလဲႏိုင္မႈ (flexibility) ၊ ဟန္ခ်က္ညီမႈ (balance) နဲ႔ ေသြးတြင္းေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏ လည္း တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ သည္လို ကိုယ္ကာယ ၾကံ့ခိုင္က်န္းမာေရး အက်ိဳးေက်းဇူးေတြဟာ ကိုယ္ေတြလို အသက္ ၄၀ ၀န္းက်င္ ေတြအတြက္ အေတာ္အေရးပါပါတယ္။ အသက္ ၅၀ႏွစ္၀န္းက်င္ရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္မွာ တင္းပါးဆံု၊ ခါး သို႕မဟုတ္ ေက်ာရိုးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ နာက်င္တာ က်ိဳးပဲ့တာမ်ိဳးေတြ သူတို႔ဘ၀သက္တမ္းတေလ်ာက္ ခံစားဖူးၾကတယ္ေျပာတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အရိုးေတြကို က်စ္လစ္ေစ သန္မာေစတဲ့ strength exercises ေတြဟာ အရိုးကၽြတ္ဆတ္တဲ့ေရာဂါ (brittle-bone disease) ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ပါတယ္ ခင္ဗ်။

Gym ကိုမသြား အိမ္မွာတင္လုပ္ေဆာင္လို႔ရတဲ့ ကိရိယာလြတ္ေလ့က်င့္ခန္းေတြ၊ အဆင္သင့္အေလးေတြတပ္ဆင္ျပီးသား weight machines ေတြ၊ ေမ်ာ့ၾကိဳးေတြ (elastic bands) သို႕မဟုတ္ မိမိကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို အသံုးျပဳျပီး လုပ္ေဆာင္ရတဲ့ resistance training (အဲ….ဒိုက္ထိုးတာတို႔ ထိုင္ထေလ့က်င့္ခန္းတို႔လိုမ်ိဳး)မ်ားကို ကိုယ္ကာယၾကံ့ခိုင္ေရး လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ အစီအစဥ္ထဲမွာ အေသအခ်ာ ထည့္သြင္းေဖာ္ေဆာင္လို႔ရေနတာ ဂရုျပဳၾကရပါမယ္။

(၁၂) လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳလုပ္ျခင္း (Not having sex)
အသက္ ၃၀ႏွစ္မ်ားမယ္ ကိုယ္ေတြရဲ႕ ကေလးငယ္မ်ားနဲ႔ မ်ားေျမာင္လွေသာ အလုပ္ကိစၥမ်ားရဲ႕ ေျခခ်ဳပ္ထားမႈေၾကာင့္ လိင္မႈကိစၥဆိုတာ ကို ေဘးတြန္းပို႔ျခင္းခံထားရပါတယ္။ ကေလးေတြလည္း တျဖည္းျဖည္းအသက္ပိုၾကီးလာ အလုပ္ေတြလည္းအေတာ္အသင့္ေခ်ာင္လည္ လာမယ့္ အသက္ကာလအပိုင္းအျခားမွာေတာ့ လိင္မႈကိစၥအား အလ်င္စလိုလုပ္ေဆာင္ရမယ့္စာရင္းထဲ ျပန္လည္ထည့္သြင္းသင့္တယ္လို႔ Dr. Taber ကဆိုပါတယ္။ လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ထဲ ၀င္ေရာက္စျပဳတဲ့ အသက္အပိုင္းအျခားမယ္ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ လိင္မႈဘ၀တစ္ခုကို ေသခ်ာထိန္းသိမ္းႏိုင္ျခင္းသည္ ရင္းႏွီးေႏြးေထြးတဲ့ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးရဲ႕ အေရးပါတဲ့အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္ ခင္ဗ်။ ‘တစ္ၾကိမ္တစ္ခါေလာက္ လစ္လ်ဴရႈလိုက္တာနဲ႔ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္လိင္မႈဘ၀တစ္ခု ျပည္လည္ခိုင္ခံ့ဖို႔ အခက္အခဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္’ လို႔ သူမကဆိုပါတယ္။

‘လိင္ဆက္ဆံရာမွာ သက္ေသာင့္သက္သာမျဖစ္ဘူးလို႔ ခံစားရလွ်င္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေျပာဆိုတိုင္ပင္ရပါမယ္။ ေဆး၀ါးကုသမႈေတြျပဳလုပ္လို႔ လဲရႏိုင္ပါျပီ’လို႔ Dr. Larkin က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားေသးတာပါ။ စာေတြဖတ္ခ်င္ေသးတယ္ဆိုရင္ ’10 ways to deal with painful sex’ လို ေခါင္းစဥ္ေတြကို အင္တာနက္မွာ ရွာေဖြလို႔လည္းရတယ္ေနာ္။

(၁၃) ေနပူဆာလႈံျခင္း (Sunbathing)
အခင္းေလးခင္းလို႔ ေနေရာင္က်တဲ့ေနရာမွာ လွဲေလ်ာင္းျခင္း သို႕မဟုတ္ ေနေရာင္ျပင္းထန္တဲ့ အရိပ္မရွိေနရာမွာ တေနကုန္ အလုပ္လုပ္ ျခင္းသည္ ႕Ultraviolet ေရာင္ျခည္သင့္ကာ အသက္မၾကီးရင့္ေသးေသာ အေရးျပားေသာ္မွ ပ်က္စီးေစႏိုင္သလို အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားဖို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားေစပါတယ္။ တင္းတိပ္က်ျခင္းနဲ႔ အနာေရာဂါျဖစ္ျခင္းရဲ႕ အဆိုးဆံုးအေျခအေန တိုးျမင့္လာျခင္းေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆး (sunscreen)သံုးတာရယ္၊ အမွန္တကယ္ ဖုန္းကာေပးႏိုင္တဲ့ အ၀တ္အစားမ်ား၀တ္ဆင္တာရယ္ က အေထာက္အကူျဖစ္တယ္ခင္ဗ်။ ‘အတိတ္မွာျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့အမွားေတြေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့တာကို ဖ်က္ပစ္လို႔မရေပမယ့္ ေနာင္မွာမျဖစ္ပ်က္ ဖို႔ ကာကြယ္လို႔ရပါတယ္၊ ဥပမာ ေဆးလိပ္ျဖတ္ပစ္တာမ်ိဳးေပါ့’ လို႔ နယူးေယာက္ျမိဳ႕က အေရးျပားဆိုင္ရာ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီး Ronal Brancaccio မွေျပာထားတာရွိပါရဲ႕။

ေနေလာင္ခံအသားအေရ သို႔မဟုတ္ ေၾကးနီေရာင္အသားအေရာင္မ်ိဳးလိုခ်င္တယ္ဆိုရင္ ေနေလာင္မခံပါနဲ႔ အလွကုန္ပစၥည္းေတြနဲ႔ လွည့္စားႏိုင္ပါေၾကာင္းေျပာပါရေစ။

(၁၄) အခ်ိဳရည္ေလးေတြ တစ္က်ိဳက္ႏွစ္က်ိဳက္(Sipping sweet drinks)
ဆိုဒါအခ်ိဳရည္ေတြနဲ႔ အျခားေသာ သၾကားကဲ ေသာက္စရာေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြထဲကတစ္ခုဆိုတာ ကိုယ္ေတြသိျပီးျဖစ္မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ သၾကားမပါ အခ်ိဳမပါတဲ့ အခ်ိဳရည္(soft drinks)ေတြကို ဖန္တီးထားတဲ့ အခ်ိဳတုေတြလိုပဲ ဆင္ျခင္သင့္ တဲ့စာရင္းထဲတို႔ထားသင့္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေလ့လာခ်က္မ်ားအရ diet soda ေသာက္ျခင္းသည္လည္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တက္ျခင္း၊ အင္ဆူလင္ဓာတ္အေပၚတုန္႔ျပန္မႈမရွိျခင္း (insulin resistance) နဲ႔ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ (diabetes) ေရာဂါမ်ားႏွင့္ ႏွီးႏြယ္ေနတတ္ပါသတဲ့။ Tuffs University ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္တစ္ခုမွာ diet ပဲျဖစ္ျဖစ္ regular cola ပဲျဖစ္ျဖစ္ အျမဲေသာက္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အရိုး သိပ္သည္းက်စ္လစ္မႈ ေလ်ာ့ပါးေနေၾကာင္းေတြ႕ရပါတယ္။ Johnson City ရွိ Nutrition-In-Sight ပိုင္ရွင္ Monique Richard အေျပာက ‘ခင္ဗ်ား ကိုယ္ခႏၶာအတြင္းက အဟာရဓာတ္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္သလိုျဖစ္ေနတာပဲ’တဲ့ ခင္ဗ်။

အခ်ိဳရည္ဆိုတာထက္ သၾကားကိုမေရွာင္ႏိုင္လ်င္ သဘာ၀သစ္သီးေတြကရတတ္တဲ့ အခ်ိဳမ်ိဳးကိုသာႏွစ္သက္သင့္သလို ဆိုဒါအခ်ိဳရည္ ေသာက္မွဆိုပါက diet soda မ်ိဳးေရြးခ်ယ္ျပီး တတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ သန္႔စင္တဲ့ေရကိုေသာက္သံုးတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္လို႔။

(၁၅) အရန္သင့္အစားအစားေတြ အမ်ားအျပားစားေသာက္ျခင္း (Eating too much processed food)
Gym မသြားခင္ အာလူးေၾကာ္ေလးတစ္ထုတ္ေလာက္ဆြဲျပီးစားတာက ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ အေကာင္းဆံုးေသာ အဟာရ… အဲ … ေလာင္စာေကာင္းတစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး။ ျပဳျပင္ျပင္ဆင္ထားတဲ့ processed foods ေတြမွာ အရသာပိုေကာင္းေအာင္ျပဳလုပ္မႈရဲ႕ လ်ိဳ႕၀ွက္ ခ်က္က သၾကား၊ အဆီနဲ႔ ဆိုဒီယမ္ဓာတ္ေတြကို အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထပ္ေပါင္းအသံုးျပဳၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သည္အရာေတြက ကိုယ္ေတြရဲ႕ ခါးကိုပိုတုတ္ေစသလို က်န္းမာေရးအတြက္လည္း အေရအတြက္တစ္ခုထိ သက္ေရာက္တယ္ေပါ့။ သည္လိုအစားအစာ ေတြအစား microwave meals လို႔ေျပာႏိုင္တဲ့ အသားငါး၊ သြားေရစာနဲ႔ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ခ်က္ျပဳတ္ႏိုင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ေပးထားတဲ့ အသား(အသားလႊာေတြ၊ အေမႊးႏႈတ္ထားတဲ့ ၾကက္ေကာင္လံုးေတြ)၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကို အစားထိုးသင့္ပါ တယ္။ ကိုယ္ေနတဲ့ တိုက္ခန္းကေနဆင္းျပီး လက္တစ္ကမ္းမွာသြား၀ယ္လို႔ရတဲ့ ရပ္ကြက္ေစ်းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကားေလးေမာင္းျပီး ငါးမိနစ္ ဆယ္မိနစ္ေလာက္နဲ႔ ေရာက္မယ့္ေစ်းပဲျဖစ္ျဖစ္ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္သြား၀ယ္ကာ ခ်က္ျပဳတ္ေၾကာ္ေလွာ္စားလိုက္တာက က်န္းမာေရး အတြက္ ပိုေကာင္း ေၾကာင္း Richard ကေျပာပါတယ္။

ေရခဲေသတၱာထဲမယ္ မီးဖိုေခ်ာင္၀ယ္မရွိမျဖစ္လိုအပ္မယ့္ အစားအစာ အမ်ိဳးႏွစ္ဆယ္ေလာက္ကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ထုပ္ပိုးကာ ထည့္ထား သင့္ပါတယ္ ခင္ဗ်။

(၁၆) အရက္ေသစာ ေသာက္စားေပ်ာ္ပါး (Bingeing on alcohol)
ကိုယ္ေတြအမ်ားစုသိျပီးသားျဖစ္တဲ့ အယ္လ္ကိုေဟာ ပမာဏခပ္မ်ားမ်ားေလး ေသာက္စားလိုက္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥမွာ အဓိကအက်ဆံုးကေတာ့ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္ေစတာပါတဲ့။ ‘ေရဓာတ္ကုန္ခန္းျခင္းပါ။ ခႏၶာကိုယ္အေနနဲ႔ နဂိုအေျချပန္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေဆာင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္မွာ အသက္အရြယ္ရလာပါက ထင္သေလာက္မျမန္ဆန္ေတာ့ပါဘူး။’ လို႔ Richard ကေျပာပါတယ္။ ေလ်ာ့ေသာက္ျခင္းက ေသာ့ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုပါလွ်င္ တစ္ေန႔တစ္ခြက္ထက္ပိုမေသာက္ သင့္သလို အမ်ိဳးသားျဖစ္ပါက တစ္ေန႔ ႏွစ္ခြက္ထက္ပိုမေသာက္သင့္ပါဘူး။

တစ္ခြက္ဆိုရာမွာ ၅ ေအာင္စ ၀ိုင္တစ္ခြက္၊ ၁၂ ေအာင္စ ဘီယာတစ္ခြက္၊ သို႕မဟုတ္ ၁.၅ ေအာင္စ ၀ီစကီတစ္ခြက္ေလာက္ေပါ့ေနာ္။

(၁၇) သူငယ္ခ်င္းကိစၥနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္ ("Friending" instead of socializing)
ကိုယ့္စိတ္ခံစားခ်က္ကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ လိမ္လည္လွည့္ျဖားဖို႔ Facebook နဲ႔ Twitter တို႔လိုလူမႈကြန္ရက္ေတြကတစ္ဆင့္ ထြက္ေပါက္အျဖစ္ အသံုးျပဳျဖစ္ေနသလား ဆန္းစစ္ပါ။ ‘မိမိရဲ႕ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါးက်န္းမာေရးအတြက္ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္မွာပဲ ေနထိုင္အသက္ ရွင္ဖို႔ဆိုတာ အလြန္အေရးပါပါတယ္၊ သည္အခ်က္ဟာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရးအတြက္လည္း ရိုက္ခတ္မႈရွိပါတယ္’ လို႔ Provino ကေျပာပါတယ္။ အလုပ္မအားလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ေယာက္တည္းေနက်င့္ရွိလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ တကယ့္လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းထဲမွာ ေနထိုင္အသက္ မရွင္ဘဲ အင္တာနက္ အြန္လိုင္းေပၚမွာပဲ အခ်ိန္မကုန္သင့္တာကို အဓိကေျပာလိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြသံုးတာကို ခဏရပ္တန္႔လိုက္ျပီး သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ မိသားစု၀င္ေတြရယ္ အျပင္ထြက္ကာ မုန္႔သြားစားတာ၊ ေစ်း၀ယ္ထြက္တာျပဳလုပ္ပါ။ ဒီဂ်စ္တယ္ detox ေတြကေန ခဏတာကင္းလြတ္ခြင့္ရယူသင့္တာေပါ့ဗ်ာ။

(၁၈) မိသားစုက်န္းမာေရးရာဇ၀င္ကို ေျမလွန္ျခင္း (Failing to discuss family health history)
အထက္ပါအေၾကာင္းအရာကို သေဘာက် သို႕မဟုတ္ သေဘာမက်ဆိုေသာ္ျငား ကိုယ္ေတြရဲ႕မ်ိဳးရိုးဗီဇဟာ က်န္းမာေရးကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သိထားသင့္တဲ့အဓိကအခ်က္ထဲမွာပါေၾကာင္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ္ေတြအသက္အရြယ္ဟာ သံုးဆယ္၀န္း က်င္ပဲရွိေသးတယ္ဆိုပါလွ်င္ ရင္သားကင္ဆာ သို႕မဟုတ္ သားဥအိမ္ကင္ဆာမ်ိဳး ကိုယ္ေတြမိသားစုက်န္းမာေရးရာဇ၀င္မွာ ရွိခဲ့ေၾကာင္း သမားေတာ္အေနနဲ႔ သတိျပဳမိဖို႔ခဲယဥ္းပါတယ္။သူမအေနနဲ႔ ကိုယ္ေတြအရြယ္မွာ သည္ေရာဂါေတြရဲ႕ အေစာပိုင္းလကၡဏာကိုပါ ထည့္သြင္းဆန္းစစ္ဖို႔ အာရံုမစိုက္မိျခင္းမ်ိဳးျဖစ္တတ္တာကိုး။ သိရွိမွသာ ခပ္ေစာေစာေလးကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တယ္မဟုတ္လား။

ဒါေၾကာင့္ မိမိ မိသားစုရဲ႕ က်န္းမာေရးရာဇ၀င္ကို ေသခ်ာေလ့လာသင့္ျပီး သည္အေၾကာင္းျခင္းရာေတြကို ဆရာ၀န္နဲ႔ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရာ မွာထည့္သြင္းေျပာျပဖို႔ အေရးပါတာ သတိျပဳပါ။

(၁၉) ကုသဖို႔ထက္ ကာကြယ္ဖို႔ကို အာရံုမကပ္ျခင္း (Not making time for preventive care)
အသက္သံုးဆယ္အရြယ္ အမ်ိဳးသမီးအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတို႕ကိုယ္သူတို႔ ဂရုစိုက္ဖို႔အခ်ိန္သိပ္မယူမိၾကတာ အမွန္ပါပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္လဲ အခ်ိဳ႕ေသာကိစၥရပ္ေတြမွာ အရႈံးျပၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ေတြခႏၶာကိုယ္ထဲမယ္ ကိုယ္လက္စထေရာဘယ္ေလာက္ရွိေနသလဲ ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးတာမ်ိဳး မလုပ္ၾကေတာ့ အသက္အရြယ္ ၄၀ႏွစ္နဲ႔ ၅၀ႏွစ္ေတြမွာ ႏွလံုးေရာဂါခံစားရေစဖို႔ မိမိဘာသာအထိုင္ခ်ေနဟန္ မ်ိဳးျဖစ္ေနပါျပီ။ ကဲ ရင္သားမယ္ အက်ိတ္ရွိမရွိစစ္ေဆးတာမ်ိဳး၊ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာရွိမရွိ ေဆးစစ္တာမ်ိဳး၊ အျခားေသာ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈေတြ ခပ္ေစာေစာျပဳလုပ္ထားမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာေရာဂါလိုမ်ိဳးအတြက္ ခပ္ေစာေစာအဆင့္မွာတင္ ကုသဖို႔လြယ္ကူသြားႏိုင္ တာေပါ့ဗ်ာ။

အရြယ္ေရာက္ လူလတ္ပိုင္းေတြအတြက္က ကာကြယ္ထားျခင္းသည္ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာအသက္အရြယ္ၾကီးဖို႔ဆိုတဲ့ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္အျဖစ္ အေထာက္အကူေကာင္းေပးပါတယ္။

(၂၀) ကာကြယ္ေဆးမ်ား မထိုးႏွံျခင္း (Skipping recommended vaccines)
ကေလးသူငယ္ေတြသာ ကာလအပိုင္းအျခားအလိုက္ ကာကြယ္သင့္ေသာေရာဂါမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံၾကရတာမဟုတ္ပါဘူး။ လူၾကီးေတြအတြက္လည္း ထိုးႏွံသင့္ေသာကာကြယ္ေဆးေတြရွိၾကပါတယ္။ အသက္ငယ္စဥ္ကေတာ့ တုတ္ေကြးကာကြယ္၊ ေရေက်ာက္ ကာကြယ္၊ ၀က္သက္ကာကြယ္ေဆး စသျဖင့္ထိုးၾကတယ္မဟုတ္လား။ အသက္အရြယ္ရလူၾကီးမ်ားအဖို႔ေတာ့ မိမိတို႔အသက္ရွင္လုပ္ကိုင္ ေနရတဲ့ ဘ၀ဟန္ပန္ လုပ္ငန္းခြင္အလိုက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးရတဲ့အမ်ိဳးအစားေတာ့ အနည္းငယ္ကြာတာေပါ့။ အရြယ္ေရာက္သူ ၅ေသာင္း ေလာက္ဟာ ကာကြယ္ေဆးျဖင့္ကာကြယ္လို႔ရတဲ့ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးေနၾကရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ေတြလည္း ဖ်ားနာျခင္းအႏၱရာယ္နဲ႔ အျခားေသာေရာဂါအႏၱရာယ္ေတြ မကူးစက္ခံ၊ မျဖစ္ပြားရေစဖို႔ ေလ်ာ့ခ်ဖို႔ ကာကြယ္ေဆးေတြထိုးထားၾကပါစို႔လို႔။

Alex Aung (20 April 2020)

Credit: https://health.com 

အပူလြန္ကဲ သတိၿမဲဖို႔

အပူလြန္ကဲ သတိၿမဲဖို႔
▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄
▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲

ယခုလို ေႏြရာသီတြင္ အပူခ်ိန္ျပင္းထန္ျခင္းကို ႏွစ္စဥ္ႀကဳံေတြ႕ရတတ္သည္။ ျပင္ပအပူခ်ိန္ လြန္ကဲျခင္း ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္ႏိုင္သည္ကို လူတိုင္းသတိျပဳ သင့္သည္။

လူ၏ခႏၶာကိုယ္ ကလာပ္စည္းမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ရန္ ေကာင္းမြန္ ေသာ ဇီ၀ကမၼအေျခအေန (Optimal Physiological Status)ရွိဖို႔လိုသည္။ လုံေလာက္ေသာ အရည္ႏွင့္ ဓာတ္ ဆားမၽွေျခ (Fluid and Electrolyte Balance)၊ အခ်ဥ္ အခါးမွ်ေျခ (Acid Base Balance)စသည့္ အေျခအေနမ်ား လိုအပ္သည့္အျပင္ သင့္တင့္မၽွတေသာ အပူခ်ိန္ (Optimal Temperature)ရွိဖို႔လည္း အေရးႀကီးသည္။

လူ၏ဦးေႏွာက္ရွိ ဟိုက္ပိုသားလမတ္စ္ (Hypothalmus) တြင္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေသာဗဟို ဌာန (Thermoregulation Center) ရွိသည္။ ထိုေနရာ တြင္ အပူခ်ိန္ကိုအာ႐ုံခံႏိုင္ေသာ နာ႔ဆဲလ္မ်ား (Thermo – sensitive neurons) ရွိ၍ လိုအပ္ေသာအခ်ိန္တြင္ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔အျပားရွိ ေခၽြးဂလင္းမ်ား (Sweat Glands) ကို ေခၽြးထြက္ေစရန္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးသည္။ ထို႔ျပင္ အေရျပားရွိ အပူခ်ိန္လက္ခံ နာ႔ဆဲလ္မ်ား (Thermoreceptor neurons)မ်ားမွ သတင္းပို႔ခ်က္မ်ားကိုလည္း အပူခ်ိန္းထိန္းခ်ဳပ္ ဗဟိုဌာနက လက္ခံသည္။ ခႏၶာကိုယ္ အပူလြန္ကဲလၽွင္ အပူဆုံး႐ႈံးေစေသာစနစ္ (Heat Loss Mechanism)ျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အပူေလ်ာ့ေစ၍အေအး လြန္ကဲလၽွင္ အပူရရွိေစေသာစနစ္ (Heat Gain Mechanism) ျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ကို ျပန္လည္ေႏြးေထြးလာ ေစသည္။ ဤနည္းျဖင့္ ကိုယ္ခႏၶာအပူခ်ိန္ကို ၉၇ ဒသမ ၅ ႏွင့္ ၉၉ ဒသမ ၅ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္တြင္ထိန္းထားသည္။

ျပင္ပအပူခ်ိန္ (Environmental Temperature) ျမင့္တက္လာေသာအခါ အေရျပား အာ႐ုံခံနာ႔ဆဲလ္မ်ားမွ ဦးေႏွာက္ဗဟိုဌာနသို႔ သတင္းပို႔သျဖင့္ အေရျပားေအာက္ရွိေသြးေၾကာမ်ား က်ယ္လာၿပီး ေခၽြးထြက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစသည္။ ထြက္လာေသာေခၽြးမ်ား အေငြ႕ပ်ံျခင္း(Evaporation)ျဖင့္ အေရျပားအပူခ်ိန္ကို ေလ်ာ့ေစသည္။ အေရျပားရွိ ေသြးျပန္ေၾကာမ်ားမွ ႏွလုံးသို႔ေရာက္ရွိၿပီး ထိုမွတစ္ဆင့္ ကိုယ္တြင္းအပူခ်ိန္ (Core Temperature) က်လာသည္။ ေခၽြးထြက္ျခင္းသည္ ပူေသာအခ်ိန္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ကိုက်ေစေသာ အဓိကအေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ေလ်ာ့ေစေသာ အျခားနည္းမ်ားမွာ အပူျဖာထြက္ျခင္း(Radiation)၊ အပူစီးထြက္ျခင္း (Convection)၊ အပူကူးေျပာင္းျခင္း (Conduction) တို႔ျဖင့္လည္း ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္က်ေစႏိုင္သည္။

အပူျဖာထြက္ျခင္းျဖစ္ရန္မွာ လက္ရွိခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္ထက္နည္းေသာေနရာ(ဥပမာ-အရိပ္ထဲ)တြင္ ခႏၶာကိုယ္မွ အပူမ်ားျဖာထြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အပူစီးထြက္ျခင္းဆိုသည္မွာ အေရျပားအေပၚ ကပ္လ်က္ ေလလႊာ သို႔မဟုတ္ ေရလႊာျဖတ္သန္းသြားေသာအခါ ကိုယ္ခႏၶာမွ အပူမ်ားကိုသယ္ေဆာင္သြားျခင္းျဖင့္ အပူေလ်ာ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ အပူကူးေျပာင္းျခင္းဆိုသည္မွာ ေအးေသာေလ သို႔မဟုတ္ ေရႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕သျဖင့္ အပူမ်ား ကူးေျပာင္း၍ ကိုယ္ခႏၶာအပူေလ်ာ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေအးေသာေရႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္းသည္ ေလေအးႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း ထက္ ၂၅ ဆ ပို၍ျမန္ျမန္ေအးသည္။

အပူလြန္ကဲမႈမ်ားကို ခႏၶာကိုယ္က အထက္ပါနည္းေလးနည္းျဖင့္ထိန္းၫွိ၍ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈမရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိေပသည္။ သို႔ေသာ္ျပင္ပ အပူခ်ိန္ အလြန္အမင္းျမင့္တက္ေသာအခါတြင္ လည္း ေကာင္း၊ ခႏၶာကိုယ္၏ အပူထိန္းသိမ္းသည့္စနစ္ အားနည္းသည့္အခါတြင္လည္းေကာင္း စိုးရိမ္ရသည့္ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ (၁) အပူလြန္ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း (Heat Exhaustion) ႏွင့္ (၂) အပူေလျဖတ္ျခင္း (Heat Stroke) တို႔ျဖစ္ပါသည္။

Heat Exhaustion တြင္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္း၊ ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္ျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ေနမေကာင္းဟုခံစားရျခင္း၊ ေခၽြးအဆမတန္ထြက္ျခင္း၊ အေရျပားေဖ်ာ့ေတာ့ ေစးထိုင္းေအးစက္ေနျခင္း၊ လက္ေမာင္း၊ ေျခေထာက္ႏွင့္ ဝမ္းဗိုက္တြင္ႂကြက္တက္ျခင္း၊ အသက္႐ႉျခင္းႏွင့္ ေသြးခုန္ႏႈန္းျမန္ျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၃၈ ဒီဂရီစင္ဒီဂရိတ္ သို႔မဟုတ္ ယင္းႏွင့္ အထက္တြင္ရွိ ျခင္း၊ ေရအလြန္အမင္းငတ္ျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ထိုလကၡဏာ မ်ားသည္ လူႀကီးႏွင့္ကေလးတြင္ တူေလ့ရွိေသာ္လည္း ကေလးမ်ားတြင္ အ႐ုပ္ႀကိဳးျပတ္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနၿပီး အိပ္ငိုက္ေနမည္။ အထက္ပါလကၡဏာမ်ား ေပၚလာလၽွင္ ခႏၶာ ကိုယ္ကို အျမန္ဆုံးေအးေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုပါသည္။

(၁)ေအးသည့္ေနရာကို အျမန္ဆုံးေ႐ႊ႕ပါ။

(၂) လဲေလ်ာင္းေစ၍ေျခေထာက္အနည္းငယ္ျမႇင့္ထားပါ။

(၃) ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အျခားေရျဖည့္ေပးေသာ ေဖ်ာ္ရည္မ်ားလည္းရပါသည္။

(၄)အေရျပားကိုေအးေအာင္လုပ္ပါ၊ ေရေအးျဖင့္ ဖ်န္းျခင္း၊ ေရပတ္တိုက္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ၿပီး ပန္ကာေလခံပါ၊ ခ်ိဳင္းၾကားႏွင့္ လည္ပင္းတြင္ ေရပတ္တိုက္ျခင္းမ်ားလည္း အက်ိဳးရွိပါသည္။ အထက္ပါလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကိုလုပ္လၽွင္ မိနစ္ ၃၀ အတြင္းျပန္ေကာင္းေလ့ရွိပါသည္။

အကယ္၍မိနစ္ ၃၀ ခန္႔ၾကာေသာ္လည္း မသက္သာလၽွင္၊ ကိုယ္ပူၿပီး ေျခာက္ေသြ႕ေနလၽွင္ ကိုယ္ပူေသာ္လည္း ေခၽြးမထြက္လၽွင္၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၄၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္(၁၀၄ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္)ႏွင့္ အထက္ျဖစ္လၽွင္၊ အေရျပားနီရဲေျခာက္ေသြ႕၍ ပူေနလၽွင္၊ အသက္႐ႉတို၍ ျမန္ေနလၽွင္၊ ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္လာလၽွင္ ဝက္႐ူးျပန္ သကဲ့သို႔တက္လၽွင္၊ သတိလစ္ေမ့ေျမာသြားလၽွင္ အပူေလျဖတ္သည့္ လကၡဏာမ်ားျဖစ္သျဖင့္ အလြန္စိုးရိမ္ရပါ သည္။ ေဆးအကူအညီ အျမန္ဆုံးရယူျခင္း (ဥပမာေဆး႐ုံကား ဖုန္းဆက္ေခၚျခင္း၊ ေတာ႐ြာျဖစ္လၽွင္ ေဆး ဝန္ထမ္း၊ က်န္းမာေရးဆရာမ၊ သူနာျပဳ၊ ဆရာဝန္ပင့္ျခင္း၊ ေခၚျခင္း)ေဆာင္႐ြက္၍ ေဆး႐ုံတင္ရပါမည္။

အပူေလျဖတ္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားေသာသူမ်ား

(၁) ေလေအးေပးစက္၊ ပန္ကာစသည္မရွိေသာ၊ ေလဝင္ေလထြက္မေကာင္းေသာ၊ ေလေကာင္း ေလသန္႔ မရေသာ အခန္းမ်ားတြင္ေနရသူမ်ား၊
(၂) ေရလုံေလာက္စြာ မေသာက္ရေသာသူမ်ား၊ နာတာရွည္ေရာဂါသည္မ်ား၊ အရက္အလြန္ အကၽြံေသာက္သူမ်ား။

(၃) အပူၫႊန္းကိန္း(Heat Index)ျမင့္ေသာေနရာ တြင္ ေနသူမ်ား။

အပူၫႊန္းကိန္းဆိုသည္မွာ ခံစားရေသာ အပူခ်ိန္ ႏွင့္ စိုထိုင္းဆကို အခ်ိဳးခ်တိုင္းတာေသာ တန္ဖိုး တစ္ခုျဖစ္သည္။ အပူၫႊန္းကိန္း ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အထက္ရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ေခၽြးငုပ္ေစသျဖင့္ ကိုယ္ခႏၶာက ကိုယ့္ဘာသာ ေအးေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ အပူၫႊန္းကိန္း ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထက္ဆိုလၽွင္ (အထူးသျဖင့္ အပူလႈိင္းျဖတ္ေသာအခါ) အပူေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈ(Heat – Related illness)ျဖစ္ပြားႏႈန္း အျမင့္ဆုံးျဖစ္ပါသည္။ အပူၫႊန္းကိန္းကို မိုးေလ၀သဌာနမွ အခါအားေလ်ာ္စြာ ထုတ္ျပန္၍ အမ်ားျပည္သူ သိရွိေအာင္ ေရဒီယို၊႐ုပ္ျမင္သံၾကားတို႔မွ ေၾကညာေပးသင့္ပါသည္။

(၄) ၿမိဳ႕ျပေနထိုင္သူမ်ား။

 ၿမိဳ႕ျပတြင္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ ေလထုစုပုံၿငိမ္သက္မႈ (Stagnant atmorspheric condition)ေၾကာင့္ အပူစုေဝးမႈအက်ိဳး (Heat Island Effect) ျဖစ္ေပၚေနတတ္ျခင္းသည္ အပူလြန္ေရာဂါမ်ားကိုျဖစ္ေစသည္။ ေန႔ဘက္တြင္ ကြန္ကရစ္ႏွင့္အုတ္မ်ားသည္ အပူကို စုပ္ယူထားၿပီး ညဘက္တြင္ အပူျပန္ထုတ္သျဖင့္ညဘက္အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္မႈကိုလည္း ျဖစ္ေစသည္။

(၅) အသက္(၄)ႏွစ္ေအာက္ႏွင့္ အသက္(၆၅)ႏွစ္အထက္။

 ကေလးမ်ားတြင္ အပူထိန္းခ်ဳပ္စနစ္ ေကာင္းစြာမဖြံ႕ၿဖိဳးေသးသျဖင့္လည္းေကာင္း၊အသက္ (၆၅)ႏွစ္ အထက္တြင္ ခႏၶာကိုယ္အပူထိန္းခ်ဳပ္စနစ္ေဟာင္းႏြမ္း ခ်ိဳ႕ယြင္းေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း အပူလြန္ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္း ပိုျမင့္ပါသည္။

(၆) က်န္းမာေရးအေျခအေန။

 ႏွလုံး၊ အဆုတ္၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိသူမ်ား၊ ၀လြန္းျခင္း၊ ပိန္လြန္းျခင္း၊ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳ၊ စိတ္ေရာဂါ၊ ဆစ္ကဲလ္ဆဲလ္ ေသြးနီဥ ေရာဂါ (Sickle cell Triat)၊ အရက္စြဲေရာဂါ၊ ေနေလာင္ျခင္းႏွင့္ အဖ်ားေရာဂါရွိသူမ်ားတြင္ လည္း အပူလြန္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္သည္။

(၇) ေဆးဝါးမ်ား။

 ဘာမီတြန္ကဲ့သို႔ေသာ ဓာတ္မတည့္ေရာဂါ ေပ်ာက္ေဆးမ်ား(Anti Histamines)၊ ပိန္ေဆးမ်ား၊ ဆီးေဆးမ်ား၊ အိပ္ေဆးစိတ္ၿငိမ္ေဆးမ်ား၊ စိတ္ႂကြေဆးမ်ား၊ ဝက္႐ူးျပန္ေရာဂါ ကုေဆးမ်ား၊ ႏွလုံးႏွင့္ ေသြးတိုးေရာဂါကုေဆးမ်ား၊ စိတ္ ေရာဂါကုေဆးမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးမ်ား (ကိုကင္းႏွင့္ မက္အက္ဖီတမင္း) အနက္ အခ်ိဳ႕သည္ အပူလြန္ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္းကို ျမင့္ေစသည္။

(၈) ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ။

 အားကစားလုပ္ျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ ေနပူထဲလယ္ကြင္းထဲတြင္ ေတာင္သူလယ္သမား မ်ား လုပ္ငန္းလုပ္ျခင္း၊ အလုပ္ၾကမ္းသမားမ်ား၊ ထင္းေခြ ေတာတက္သူမ်ားသည္ အပူလြန္ကဲမႈ ဒဏ္ျဖစ္ရန္ အလားအလာမ်ားၾကသည္။

အပူဒဏ္မွကာကြယ္ျခင္း
ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ထိေရာက္သည္၊ ပူျပင္းေသာရာသီ/ေန႔၊ အပူၫႊန္းကိန္းျမင့္ေသာ အခ်ိန္မ်ားတြင္

(၁) ေရႏွင့္အရည္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ရမည္။ တစ္ေန႔လၽွင္ ေရဖန္ခြက္ ရွစ္ခြက္ အနည္းဆုံးေသာက္သင့္သည္။ ေရအျပင္ ဓာတ္ဆားေဖ်ာ္ရည္(ဥပမာသီးစုံဓာတ္ဆား၊ ဘီပီအိုင္ ဓာတ္ဆားစသည္မ်ား) မ်ားပါေသာက္သင့္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေခၽြးထဲတြင္ေရသာမက ဆားဓာတ္မ်ားပါ ပါဝင္သျဖင့္ ေရသာမကဓာတ္ဆားမ်ားပါေသာက္ရျခင္းျဖစ္ သည္။ အကယ္၍ေခၽြးထြက္လြန္ျခင္းတြင္ ဓာတ္ဆားမ်ား ဆုံး႐ႈံးေသာအခါႂကြက္တက္ျခင္းမွသည္ ႏွလုံးရပ္ျခင္းအထိျဖစ္ႏိုင္သည္။

(၂) ေရခ်ိဳးရာတြင္ ကိုယ္ခႏၶာေအးေအာင္ ခ်ိဳးရမည္။အထူးသျဖင့္ အျပင္မထြက္မီ ေရကိုေအးေအာင္ခ်ိဳးထားမွအပူခ်ိန္လြန္ကဲျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္မည္။

(၃)ေခ်ာင္ခ်ိ၍ေပါ့ပါးေသာ အေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ အဝတ္မ်ားကို ဝတ္ရမည္။ အေရာင္ရင့္လၽွင္ အပူကိုစုပ္ယူမႈ ပို၍ အထူးသျဖင့္ အနက္ေရာင္၊ အမည္းေရာင္သည္ အပူစုပ္ယူမႈအမ်ားဆုံးျဖစ္၍ အျဖဴေရာင္သည္ အပူစုပ္ယူမႈ အနည္းဆုံးျဖစ္သည္။

(၄) နံနက္ ၁၁ နာရီမွ ညေန ၃ နာရီအတြင္း ေနအပူရွိန္ အျမင့္ဆုံးျဖစ္သျဖင့္ ထိုအခ်ိန္ျပင္ပမထြက္တာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။

(၅) အရက္အလြန္အကၽြံမေသာက္ရ၊ အရက္သည္ ကယ္လိုရီျမင့္ေသာအရည္ျဖစ္၍ ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္ကို တက္ေစသည္။

(၆) ေလ့က်င့္ခန္းႏွင့္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ၊ အလုပ္ၾကမ္းမ်ား ျပင္းျပင္းထန္ထန္မလုပ္သင့္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈျပဳေသာအခါ ႂကြက္သားမ်ားသည္ စြမ္းအင္လိုသည္။စြမ္းအင္ရရွိရန္ ေအာက္စီဂ်င္ႏွင့္အက္ဒီႏိုစင္းထ႐ိုင္ေဖာ့စဖိတ္(ATP) ကို ေပါင္းသည္။ ထိုသို႔ေပါင္းစပ္မႈတြင္ေဘးထြက္ပစၥည္းအေနႏွင့္ အပူထြက္ေပၚလာသည္။

(၇)ေရာဂါအခံရွိသူမ်ား၊ ကေလးႏွင့္ သက္ႀကီး႐ြယ္အိုမ်ား၊ မသန္စြမ္းမ်ားကိုေစာင့္ၾကည့္ ပါ။ ေရဓာတ္မခ်ိဳ႕တဲ့ေအာင္၊ အပူေလ်ာ့ေအာင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ပါ။

(၈) အဝိုင္းပတ္/ေဘးကာႀကီးေသာ ဦးထုပ္၊ ခေမာက္၊ ထီးစသည္မ်ားေဆာင္းျခင္းျဖင့္ အပူဒဏ္သာမက၊ အနီ ေအာက္ေရာင္ျခည္၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ႏွင့္ေနေလာင္ျခင္း (Sun burn) တို႔ကို ကာကြယ္ႏိုင္သည္။ ေလဝင္ ေလထြက္ေကာင္းေသာ ဦးထုပ္ဆိုလၽွင္ ပိုေကာင္းပါ သည္။

(၉) SPF 30 ႏွင့္အထက္ရွိေသာ ေနေရာင္ကာ လိမ္းေဆးကိုလိမ္းပါ။ (SPF=Sun Protection Factor)။

(၁၀) ဆီးကို စစ္ေဆးပါ၊ ဆီးအေရာင္ရင့္ေနလၽွင္ ေရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းကိုျပသည္။ ေရလုံေလာက္ေအာင္ ထပ္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ဆီးအေရာင္ေဖ်ာ့ေစသည္။

(၁၁) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ခ်ိန္ထားျခင္းျဖင့္ ေခၽြးထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ဆုံး႐ႈံးရေသာေရပမာဏကို တြက္ခ်က္ႏိုင္သည္။

(၁၂) ကဖိန္းႏွင့္ အရက္ပါေသာ အရည္/ေဖ်ာ္ရည္မ်ားကိုလုံး၀မေသာက္ပါႏွင့္။ ယင္းတို႔သည္ ေရဓာတ္ဆုံး႐ႈံးမႈကိုျဖစ္ေစသျဖင့္ အပူဒဏ္ကို ပို၍ဆိုးေစပါသည္။

(၁၃) ဆားေဆးျပားမ်ား (Salt Tablets)ကို ဆရာဝန္မၫႊန္ၾကားဘဲ မေသာက္ပါႏွင့္။ ေရမ်ားမ်ား၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္မ်ား၊ ဓာတ္ဆားရည္မ်ားေသာက္ျခင္းသည္သာ အလြယ္ဆုံးႏွင့္ အႏၲရာယ္အကင္းဆုံးျဖစ္ပါသည္။

(၁၄) အလြန္ပူေသာအခ်ိန္တြင္ တခ်ိဳ႕လူမ်ားသည္ ေအးရင္ၿပီးေရာဆိုသည့္ သေဘာႏွင့္ ေရစိုအဝတ္မ်ားဝတ္ျခင္း၊ ေရစိုအခင္းမ်ားခင္း၍ အိပ္ျခင္း၊ ေရစိုအဝတ္မ်ားပတ္ပတ္လည္တြင္ လွန္းျခင္းမ်ား လုပ္ေလ့ရွိၾကသည္။ ဤအျပဳအမူမ်ားသည္ စိုထိုင္းဆ(Humidity)ကို ျမင့္မားေစ၍၊ ေခၽြးထြက္ျခင္း၊ အေငြ႕ပ်ံျခင္းတို႔ကိုေႏွာင့္ယွက္သျဖင့္ လူ႕ခႏၶာကိုယ္၏ သဘာ၀အရ ေအးေအာင္ လုပ္ေသာ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ ရပ္တန္႔ျခင္း၊ ေခၽြးငုပ္ျခင္းကိုျဖစ္ေစသျဖင့္ ခဏတာေအးသည္ဟုထင္ရေသာ္လည္း ေရရွည္တြင္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္၍အပူေလျဖတ္ကာ အသက္ေသဆုံးသည္အထိ ျဖစ္ႏိုင္၍ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါသည္။

(၁၅)အလြန္ပူေသာအခ်ိန္တြင္ အရိပ္လည္းရ၊ ေနမရွိန္ေသာေနရာ၊ ေလတိုက္ေသာေနရာ၊ စိုထိုင္းဆနည္းေသာ ေနရာတြင္ ေခၽြးတစိုစိုႏွင့္ၿငိမ္သက္စြာေနမည္ဆိုလၽွင္ ကိုယ္အပူခ်ိန္က်၍ တျဖည္းျဖည္း ေအးႏိုင္ပါသည္။

(၁၆)ေလမတိုက္ပါက ယပ္ေတာင္၊ ပန္ကာ၊ ေလေအးေပးစက္မ်ား သုံးႏိုင္ပါသည္။

(၁၇) ေခၽြးစိုေနေသာ အဝတ္မ်ားကို ေျခာက္ေသြ႕ေသာ အဝတ္မ်ားႏွင့္ လဲေပးသင့္သည္။ စိုစြတ္ေနေသာ အဝတ္မ်ားသည္ ေခၽြးအေငြ႕ပ်ံျခင္းကိုတားဆီးသည္။

သို႔ျဖစ္ပါ၍ ယခုကဲ့သို႔ ပူျပင္းေသာေႏြရာသီတြင္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ အပူလြန္ေရာဂါမ်ားမွကင္းေဝးေစရန္အတြက္ ေဖာ္ျပပါ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ားကို သတိမူလိုက္နာက်င့္သုံးျခင္းျဖင့္ ပူျပင္းေသာကာလကိုက်န္းက်န္းမာမာ ျဖတ္သန္းႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း တိုက္တြန္းေရးသားလိုက္ရပါသည္။ ။

ေဒါက္တာ ေဇာ္ထြန္းလင္း (ေဆးပညာမဟာသိပၸံ)

(Unicode)

အပူလွန်ကဲ သတိမြဲဖို့
▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄
▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲

ယခုလို နွေရာသီတွင် အပူချိန်ပြင်းထန်ခြင်းကို နှစ်စဉ်ကြုံတွေ့ရတတ်သည်။ ပြင်ပအပူချိန် လွန်ကဲခြင်း ကြောင့် ကျန်းမာရေးထိခိုက်နိုင်သည်ကို လူတိုင်းသတိပြု သင့်သည်။

လူ၏ခန္ဓာကိုယ် ကလာပ်စည်းများသည် သက်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရန် ကောင်းမွန် သော ဇီဝကမ္မအခြေအနေ (Optimal Physiological Status)ရှိဖို့လိုသည်။ လုံလောက်သော အရည်နှင့် ဓာတ် ဆားမျှခြေ (Fluid and Electrolyte Balance)၊ အချဉ် အခါးမျှခြေ (Acid Base Balance)စသည့် အခြေအနေများ လိုအပ်သည့်အပြင် သင့်တင့်မျှတသော အပူချိန် (Optimal Temperature)ရှိဖို့လည်း အရေးကြီးသည်။

လူ၏ဦးနှောက်ရှိ ဟိုက်ပိုသားလမတ်စ် (Hypothalmus) တွင် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းချုပ်သောဗဟို ဌာန (Thermoregulation Center) ရှိသည်။ ထိုနေရာ တွင် အပူချိန်ကိုအာရုံခံနိုင်သော နာ့ဆဲလ်များ (Thermo – sensitive neurons) ရှိ၍ လိုအပ်သောအချိန်တွင် ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြားရှိ ချွေးဂလင်းများ (Sweat Glands) ကို ချွေးထွက်စေရန် လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ထို့ပြင် အရေပြားရှိ အပူချိန်လက်ခံ နာ့ဆဲလ်များ (Thermoreceptor neurons)များမှ သတင်းပို့ချက်များကိုလည်း အပူချိန်းထိန်းချုပ် ဗဟိုဌာနက လက်ခံသည်။ ခန္ဓာကိုယ် အပူလွန်ကဲလျှင် အပူဆုံးရှုံးစေသောစနစ် (Heat Loss Mechanism)ဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်အပူလျော့စေ၍အအေး လွန်ကဲလျှင် အပူရရှိစေသောစနစ် (Heat Gain Mechanism) ဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်လည်နွေးထွေးလာ စေသည်။ ဤနည်းဖြင့် ကိုယ်ခန္ဓာအပူချိန်ကို ၉၇ ဒသမ ၅ နှင့် ၉၉ ဒသမ ၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်တွင်ထိန်းထားသည်။

ပြင်ပအပူချိန် (Environmental Temperature) မြင့်တက်လာသောအခါ အရေပြား အာရုံခံနာ့ဆဲလ်များမှ ဦးနှောက်ဗဟိုဌာနသို့ သတင်းပို့သဖြင့် အရေပြားအောက်ရှိသွေးကြောများ ကျယ်လာပြီး ချွေးထွက်ခြင်းကိုဖြစ်စေသည်။ ထွက်လာသောချွေးများ အငွေ့ပျံခြင်း(Evaporation)ဖြင့် အရေပြားအပူချိန်ကို လျော့စေသည်။ အရေပြားရှိ သွေးပြန်ကြောများမှ နှလုံးသို့ရောက်ရှိပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် ကိုယ်တွင်းအပူချိန် (Core Temperature) ကျလာသည်။ ချွေးထွက်ခြင်းသည် ပူသောအချိန် ကိုယ်အပူချိန်ကိုကျစေသော အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။ ကိုယ်အပူချိန်ကို လျော့စေသော အခြားနည်းများမှာ အပူဖြာထွက်ခြင်း(Radiation)၊ အပူစီးထွက်ခြင်း (Convection)၊ အပူကူးပြောင်းခြင်း (Conduction) တို့ဖြင့်လည်း ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကျစေနိုင်သည်။

အပူဖြာထွက်ခြင်းဖြစ်ရန်မှာ လက်ရှိခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်ထက်နည်းသောနေရာ(ဥပမာ-အရိပ်ထဲ)တွင် ခန္ဓာကိုယ်မှ အပူများဖြာထွက်ခြင်းဖြစ်သည်။ အပူစီးထွက်ခြင်းဆိုသည်မှာ အရေပြားအပေါ် ကပ်လျက် လေလွှာ သို့မဟုတ် ရေလွှာဖြတ်သန်းသွားသောအခါ ကိုယ်ခန္ဓာမှ အပူများကိုသယ်ဆောင်သွားခြင်းဖြင့် အပူလျော့ရခြင်း ဖြစ်သည်။ အပူကူးပြောင်းခြင်းဆိုသည်မှာ အေးသောလေ သို့မဟုတ် ရေနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့သဖြင့် အပူများ ကူးပြောင်း၍ ကိုယ်ခန္ဓာအပူလျော့ခြင်းဖြစ်သည်။ အေးသောရေနှင့် ထိတွေ့ခြင်းသည် လေအေးနှင့် ထိတွေ့ခြင်း ထက် ၂၅ ဆ ပို၍မြန်မြန်အေးသည်။

အပူလွန်ကဲမှုများကို ခန္ဓာကိုယ်က အထက်ပါနည်းလေးနည်းဖြင့်ထိန်းညှိ၍ ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုမရှိအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းရှိပေသည်။ သို့သော်ပြင်ပ အပူချိန် အလွန်အမင်းမြင့်တက်သောအခါတွင် လည်း ကောင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ အပူထိန်းသိမ်းသည့်စနစ် အားနည်းသည့်အခါတွင်လည်းကောင်း စိုးရိမ်ရသည့် အခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပါသည်။ ယင်းတို့မှာ (၁) အပူလွန် ခြေကုန်လက်ပန်းကျခြင်း (Heat Exhaustion) နှင့် (၂) အပူလေဖြတ်ခြင်း (Heat Stroke) တို့ဖြစ်ပါသည်။

Heat Exhaustion တွင် ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ခေါင်းမူးခြင်း၊ ကယောင်ကတမ်းဖြစ်ခြင်း၊ ခံတွင်းပျက်ခြင်း၊ နေမကောင်းဟုခံစားရခြင်း၊ ချွေးအဆမတန်ထွက်ခြင်း၊ အရေပြားဖျော့တော့ စေးထိုင်းအေးစက်နေခြင်း၊ လက်မောင်း၊ ခြေထောက်နှင့် ဝမ်းဗိုက်တွင်ကြွက်တက်ခြင်း၊ အသက်ရှူခြင်းနှင့် သွေးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း၊ ကိုယ်အပူချိန် ၃၈ ဒီဂရီစင်ဒီဂရိတ် သို့မဟုတ် ယင်းနှင့် အထက်တွင်ရှိ ခြင်း၊ ရေအလွန်အမင်းငတ်ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ထိုလက္ခဏာ များသည် လူကြီးနှင့်ကလေးတွင် တူလေ့ရှိသော်လည်း ကလေးများတွင် အရုပ်ကြိုးပြတ်သကဲ့သို့ ဖြစ်နေပြီး အိပ်ငိုက်နေမည်။ အထက်ပါလက္ခဏာများ ပေါ်လာလျှင် ခန္ဓာ ကိုယ်ကို အမြန်ဆုံးအေးအောင်လုပ်ဖို့ လိုပါသည်။

(၁)အေးသည့်နေရာကို အမြန်ဆုံးရွှေ့ပါ။

(၂) လဲလျောင်းစေ၍ခြေထောက်အနည်းငယ်မြှင့်ထားပါ။

(၃) ရေများများသောက်ပါ။ အခြားရေဖြည့်ပေးသော ဖျော်ရည်များလည်းရပါသည်။

(၄)အရေပြားကိုအေးအောင်လုပ်ပါ၊ ရေအေးဖြင့် ဖျန်းခြင်း၊ ရေပတ်တိုက်ခြင်းများပြုလုပ်ပြီး ပန်ကာလေခံပါ၊ ချိုင်းကြားနှင့် လည်ပင်းတွင် ရေပတ်တိုက်ခြင်းများလည်း အကျိုးရှိပါသည်။ အထက်ပါလုပ်ဆောင်ချက်များကိုလုပ်လျှင် မိနစ် ၃၀ အတွင်းပြန်ကောင်းလေ့ရှိပါသည်။

အကယ်၍မိနစ် ၃၀ ခန့်ကြာသော်လည်း မသက်သာလျှင်၊ ကိုယ်ပူပြီး ခြောက်သွေ့နေလျှင် ကိုယ်ပူသော်လည်း ချွေးမထွက်လျှင်၊ ကိုယ်အပူချိန် ၄၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်(၁၀၄ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်)နှင့် အထက်ဖြစ်လျှင်၊ အရေပြားနီရဲခြောက်သွေ့၍ ပူနေလျှင်၊ အသက်ရှူတို၍ မြန်နေလျှင်၊ ကယောင်ကတမ်းဖြစ်လာလျှင် ဝက်ရူးပြန် သကဲ့သို့တက်လျှင်၊ သတိလစ်မေ့မြောသွားလျှင် အပူလေဖြတ်သည့် လက္ခဏာများဖြစ်သဖြင့် အလွန်စိုးရိမ်ရပါ သည်။ ဆေးအကူအညီ အမြန်ဆုံးရယူခြင်း (ဥပမာဆေးရုံကား ဖုန်းဆက်ခေါ်ခြင်း၊ တောရွာဖြစ်လျှင် ဆေး ဝန်ထမ်း၊ ကျန်းမာရေးဆရာမ၊ သူနာပြု၊ ဆရာဝန်ပင့်ခြင်း၊ ခေါ်ခြင်း)ဆောင်ရွက်၍ ဆေးရုံတင်ရပါမည်။

အပူလေဖြတ်ခြင်းဖြစ်နိုင်ခြေများသောသူများ

(၁) လေအေးပေးစက်၊ ပန်ကာစသည်မရှိသော၊ လေဝင်လေထွက်မကောင်းသော၊ လေကောင်း လေသန့် မရသော အခန်းများတွင်နေရသူများ၊
(၂) ရေလုံလောက်စွာ မသောက်ရသောသူများ၊ နာတာရှည်ရောဂါသည်များ၊ အရက်အလွန် အကျွံသောက်သူများ။

(၃) အပူညွှန်းကိန်း(Heat Index)မြင့်သောနေရာ တွင် နေသူများ။

အပူညွှန်းကိန်းဆိုသည်မှာ ခံစားရသော အပူချိန် နှင့် စိုထိုင်းဆကို အချိုးချတိုင်းတာသော တန်ဖိုး တစ်ခုဖြစ်သည်။ အပူညွှန်းကိန်း ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း အထက်ရှိသော နေရာများတွင် ချွေးငုပ်စေသဖြင့် ကိုယ်ခန္ဓာက ကိုယ့်ဘာသာ အေးအောင် မလုပ်နိုင်တော့ပါ။ အပူညွှန်းကိန်း ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထက်ဆိုလျှင် (အထူးသဖြင့် အပူလှိုင်းဖြတ်သောအခါ) အပူကြောင့်ဖြစ်သော ကျန်းမာရေး ချို့ယွင်းမှု(Heat – Related illness)ဖြစ်ပွားနှုန်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါသည်။ အပူညွှန်းကိန်းကို မိုးလေဝသဌာနမှ အခါအားလျော်စွာ ထုတ်ပြန်၍ အများပြည်သူ သိရှိအောင် ရေဒီယို၊ရုပ်မြင်သံကြားတို့မှ ကြေညာပေးသင့်ပါသည်။

(၄) မြို့ပြနေထိုင်သူများ။

 မြို့ပြတွင် လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် လေထုစုပုံငြိမ်သက်မှု (Stagnant atmorspheric condition)ကြောင့် အပူစုဝေးမှုအကျိုး (Heat Island Effect) ဖြစ်ပေါ်နေတတ်ခြင်းသည် အပူလွန်ရောဂါများကိုဖြစ်စေသည်။ နေ့ဘက်တွင် ကွန်ကရစ်နှင့်အုတ်များသည် အပူကို စုပ်ယူထားပြီး ညဘက်တွင် အပူပြန်ထုတ်သဖြင့်ညဘက်အပူချိန် မြင့်တက်မှုကိုလည်း ဖြစ်စေသည်။

(၅) အသက်(၄)နှစ်အောက်နှင့် အသက်(၆၅)နှစ်အထက်။

 ကလေးများတွင် အပူထိန်းချုပ်စနစ် ကောင်းစွာမဖွံ့ဖြိုးသေးသဖြင့်လည်းကောင်း၊အသက် (၆၅)နှစ် အထက်တွင် ခန္ဓာကိုယ်အပူထိန်းချုပ်စနစ်ဟောင်းနွမ်း ချို့ယွင်းသောကြောင့် လည်းကောင်း အပူလွန်ရောဂါဖြစ်နှုန်း ပိုမြင့်ပါသည်။

(၆) ကျန်းမာရေးအခြေအနေ။

 နှလုံး၊ အဆုတ်၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူများ၊ ဝလွန်းခြင်း၊ ပိန်လွန်းခြင်း၊ သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ သွေးချို၊ စိတ်ရောဂါ၊ ဆစ်ကဲလ်ဆဲလ် သွေးနီဥ ရောဂါ (Sickle cell Triat)၊ အရက်စွဲရောဂါ၊ နေလောင်ခြင်းနှင့် အဖျားရောဂါရှိသူများတွင် လည်း အပူလွန်ရောဂါဖြစ်နိုင်သည်။

(၇) ဆေးဝါးများ။

 ဘာမီတွန်ကဲ့သို့သော ဓာတ်မတည့်ရောဂါ ပျောက်ဆေးများ(Anti Histamines)၊ ပိန်ဆေးများ၊ ဆီးဆေးများ၊ အိပ်ဆေးစိတ်ငြိမ်ဆေးများ၊ စိတ်ကြွဆေးများ၊ ဝက်ရူးပြန်ရောဂါ ကုဆေးများ၊ နှလုံးနှင့် သွေးတိုးရောဂါကုဆေးများ၊ စိတ် ရောဂါကုဆေးများ၊ မူးယစ်ဆေးများ (ကိုကင်းနှင့် မက်အက်ဖီတမင်း) အနက် အချို့သည် အပူလွန်ရောဂါဖြစ်နှုန်းကို မြင့်စေသည်။

(၈) ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု။

 အားကစားလုပ်ခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း၊ နေပူထဲလယ်ကွင်းထဲတွင် တောင်သူလယ်သမား များ လုပ်ငန်းလုပ်ခြင်း၊ အလုပ်ကြမ်းသမားများ၊ ထင်းခွေ တောတက်သူများသည် အပူလွန်ကဲမှု ဒဏ်ဖြစ်ရန် အလားအလာများကြသည်။

အပူဒဏ်မှကာကွယ်ခြင်း
ကာကွယ်ခြင်းသည် ကုသခြင်းထက် ထိရောက်သည်၊ ပူပြင်းသောရာသီ/နေ့၊ အပူညွှန်းကိန်းမြင့်သော အချိန်များတွင်

(၁) ရေနှင့်အရည် သစ်သီးဖျော်ရည် များများသောက်ရမည်။ တစ်နေ့လျှင် ရေဖန်ခွက် ရှစ်ခွက် အနည်းဆုံးသောက်သင့်သည်။ ရေအပြင် ဓာတ်ဆားဖျော်ရည်(ဥပမာသီးစုံဓာတ်ဆား၊ ဘီပီအိုင် ဓာတ်ဆားစသည်များ) များပါသောက်သင့်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ချွေးထဲတွင်ရေသာမက ဆားဓာတ်များပါ ပါဝင်သဖြင့် ရေသာမကဓာတ်ဆားများပါသောက်ရခြင်းဖြစ် သည်။ အကယ်၍ချွေးထွက်လွန်ခြင်းတွင် ဓာတ်ဆားများ ဆုံးရှုံးသောအခါကြွက်တက်ခြင်းမှသည် နှလုံးရပ်ခြင်းအထိဖြစ်နိုင်သည်။

(၂) ရေချိုးရာတွင် ကိုယ်ခန္ဓာအေးအောင် ချိုးရမည်။အထူးသဖြင့် အပြင်မထွက်မီ ရေကိုအေးအောင်ချိုးထားမှအပူချိန်လွန်ကဲခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်မည်။

(၃)ချောင်ချိ၍ပေါ့ပါးသော အရောင်ဖျော့ဖျော့ အဝတ်များကို ဝတ်ရမည်။ အရောင်ရင့်လျှင် အပူကိုစုပ်ယူမှု ပို၍ အထူးသဖြင့် အနက်ရောင်၊ အမည်းရောင်သည် အပူစုပ်ယူမှုအများဆုံးဖြစ်၍ အဖြူရောင်သည် အပူစုပ်ယူမှု အနည်းဆုံးဖြစ်သည်။

(၄) နံနက် ၁၁ နာရီမှ ညနေ ၃ နာရီအတွင်း နေအပူရှိန် အမြင့်ဆုံးဖြစ်သဖြင့် ထိုအချိန်ပြင်ပမထွက်တာ အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

(၅) အရက်အလွန်အကျွံမသောက်ရ၊ အရက်သည် ကယ်လိုရီမြင့်သောအရည်ဖြစ်၍ ကိုယ်ခန္ဓာ အပူချိန်ကို တက်စေသည်။

(၆) လေ့ကျင့်ခန်းနှင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု၊ အလုပ်ကြမ်းများ ပြင်းပြင်းထန်ထန်မလုပ်သင့်၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုပြုသောအခါ ကြွက်သားများသည် စွမ်းအင်လိုသည်။စွမ်းအင်ရရှိရန် အောက်စီဂျင်နှင့်အက်ဒီနိုစင်းထရိုင်ဖော့စဖိတ်(ATP) ကို ပေါင်းသည်။ ထိုသို့ပေါင်းစပ်မှုတွင်ဘေးထွက်ပစ္စည်းအနေနှင့် အပူထွက်ပေါ်လာသည်။

(၇)ရောဂါအခံရှိသူများ၊ ကလေးနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ မသန်စွမ်းများကိုစောင့်ကြည့် ပါ။ ရေဓာတ်မချို့တဲ့အောင်၊ အပူလျော့အောင် ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါ။

(၈) အဝိုင်းပတ်/ဘေးကာကြီးသော ဦးထုပ်၊ ခမောက်၊ ထီးစသည်များဆောင်းခြင်းဖြင့် အပူဒဏ်သာမက၊ အနီ အောက်ရောင်ခြည်၊ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်နှင့်နေလောင်ခြင်း (Sun burn) တို့ကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ လေဝင် လေထွက်ကောင်းသော ဦးထုပ်ဆိုလျှင် ပိုကောင်းပါ သည်။

(၉) SPF 30 နှင့်အထက်ရှိသော နေရောင်ကာ လိမ်းဆေးကိုလိမ်းပါ။ (SPF=Sun Protection Factor)။

(၁၀) ဆီးကို စစ်ဆေးပါ၊ ဆီးအရောင်ရင့်နေလျှင် ရေဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကိုပြသည်။ ရေလုံလောက်အောင် ထပ်သောက်ခြင်းဖြင့် ဆီးအရောင်ဖျော့စေသည်။

(၁၁) ကိုယ်အလေးချိန် ချိန်ထားခြင်းဖြင့် ချွေးထွက်ခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးရသောရေပမာဏကို တွက်ချက်နိုင်သည်။

(၁၂) ကဖိန်းနှင့် အရက်ပါသော အရည်/ဖျော်ရည်များကိုလုံးဝမသောက်ပါနှင့်။ ယင်းတို့သည် ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှုကိုဖြစ်စေသဖြင့် အပူဒဏ်ကို ပို၍ဆိုးစေပါသည်။

(၁၃) ဆားဆေးပြားများ (Salt Tablets)ကို ဆရာဝန်မညွှန်ကြားဘဲ မသောက်ပါနှင့်။ ရေများများ၊ သစ်သီးဖျော်ရည်များ၊ ဓာတ်ဆားရည်များသောက်ခြင်းသည်သာ အလွယ်ဆုံးနှင့် အန္တရာယ်အကင်းဆုံးဖြစ်ပါသည်။

(၁၄) အလွန်ပူသောအချိန်တွင် တချို့လူများသည် အေးရင်ပြီးရောဆိုသည့် သဘောနှင့် ရေစိုအဝတ်များဝတ်ခြင်း၊ ရေစိုအခင်းများခင်း၍ အိပ်ခြင်း၊ ရေစိုအဝတ်များပတ်ပတ်လည်တွင် လှန်းခြင်းများ လုပ်လေ့ရှိကြသည်။ ဤအပြုအမူများသည် စိုထိုင်းဆ(Humidity)ကို မြင့်မားစေ၍၊ ချွေးထွက်ခြင်း၊ အငွေ့ပျံခြင်းတို့ကိုနှောင့်ယှက်သဖြင့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်၏ သဘာဝအရ အေးအောင် လုပ်သော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ် နှောင့်နှေးခြင်း၊ ရပ်တန့်ခြင်း၊ ချွေးငုပ်ခြင်းကိုဖြစ်စေသဖြင့် ခဏတာအေးသည်ဟုထင်ရသော်လည်း ရေရှည်တွင် ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တက်၍အပူလေဖြတ်ကာ အသက်သေဆုံးသည်အထိ ဖြစ်နိုင်၍ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါသည်။

(၁၅)အလွန်ပူသောအချိန်တွင် အရိပ်လည်းရ၊ နေမရှိန်သောနေရာ၊ လေတိုက်သောနေရာ၊ စိုထိုင်းဆနည်းသော နေရာတွင် ချွေးတစိုစိုနှင့်ငြိမ်သက်စွာနေမည်ဆိုလျှင် ကိုယ်အပူချိန်ကျ၍ တဖြည်းဖြည်း အေးနိုင်ပါသည်။

(၁၆)လေမတိုက်ပါက ယပ်တောင်၊ ပန်ကာ၊ လေအေးပေးစက်များ သုံးနိုင်ပါသည်။

(၁၇) ချွေးစိုနေသော အဝတ်များကို ခြောက်သွေ့သော အဝတ်များနှင့် လဲပေးသင့်သည်။ စိုစွတ်နေသော အဝတ်များသည် ချွေးအငွေ့ပျံခြင်းကိုတားဆီးသည်။

သို့ဖြစ်ပါ၍ ယခုကဲ့သို့ ပူပြင်းသောနွေရာသီတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သော အပူလွန်ရောဂါများမှကင်းဝေးစေရန်အတွက် ဖော်ပြပါ ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်များကို သတိမူလိုက်နာကျင့်သုံးခြင်းဖြင့် ပူပြင်းသောကာလကိုကျန်းကျန်းမာမာ ဖြတ်သန်းနိုင်ကြပါစေကြောင်း တိုက်တွန်းရေးသားလိုက်ရပါသည်။ ။

ဒေါက်တာ ဇော်ထွန်းလင်း (ဆေးပညာမဟာသိပ္ပံ)