ႏွလံုးလား... ဦးေႏွာက္လား

**********************
စိတ္အေၾကာင္းလူ​ေတြခဏခဏ ေျပာၾက၊ေရးၾကပါတယ္။
​ေန႔စဥ္သံုးေနတဲ့ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာဖြင့္ၾကည့္လိုက္ရင္လည္း
what's on your mindဆိုတဲ့ စိတ္ထဲရွိတာ
ေရးခိုင္းတဲ့ စိတ္အေၾကာင္းပဲေတြ႕ရတယ္။

ဒါေပမဲ့ အဲဒီစိတ္ဘယ္မွာရွိသလဲ
စိတ္ရဲ႕တည္ေနရာ Locationနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး
ဗုဒၶဘယ္လိုေဟာခဲ့သလဲေမးၾကည့္ရင္
အမ်ားစုကႏွလံုးထဲမွာလို႔​ေျဖၾကပါလိမ္​့မယ္​။
စိတ္​ႏွလံုးဆိုၿပီး​ေတာင္​တြဲသံုးၾကပါတယ္​။

စိတ္ရဲ႕တည္ေနရာကိုဗုဒၶက အဲဒီအတိုင္းေဟာခဲ့တယ္ဆိုရင္
သိပၸံပညာကေတာ့ နာမ္တရားစိတ္ကို
ဦးေႏွာက္ကိုမွီၿပီးျဖစ္တယ္​လို႔​ေျပာတဲ့အတြက္​
ဗုဒၶကေျပာတဲ့စိတ္တည္ေနရာနဲ႔လြဲေနၿပီလို႔ဆိုလို႔​ေျပာလို႔ရပါတယ္​။

ဒါဆို စိတ္ရဲ႕တည္ေနရာက ႏွလံုးလို႔ဗုဒၶတကယ္ေဟာခဲ့ပါသလား။

ဟဒယဝတၳဳ-ႏွလံုးဆိုတဲ့စကားဟာ ဗုဒၶစကားမဟုတ္ေၾကာင္း​
​ေျပာခဲ့တဲ့သူက ျမန္မာပါဠိပညာရွင္ ဆရာဦးေ႐ႊဇံေအာင္ပါ။

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ပါဠိ​ေတာ္​မူရင္​းမွာ
စိတ္ရဲ႕တည္ရာဟာ ႏွလံုးလို႔ေဖာ္ျပထားတာမရွိလို႔ပါပဲ။
ဘာလို႔အဲဒီလို ဟဒယဝတၳဳကိုခ်န္ထားလဲဆိုေတာ့
ဗုဒၶေခတ္ကလူေတြက ရုပ္ဝါဒသမားေတြမ်ားသလို
လူရဲ႕ႏွလံုးကို စိတ္ရဲ႕တည္ရာလို႔စြဲေနၾကတဲ့အတြက္ ဗုဒၶရဲ႕စကားကိုလက္ခံမွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ ပ႒ာန္းက်မ္းမွာ
ခ်န္ထားခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္မွာ
ယံရူပံ နိႆာယ မေနာဓာတုစ မေနာဝိညာဏ ဓာတုယာစ ဝတၱႏၱိ ဆိုၿပီး ယံရူပံ-အၾကင္မွီရာျဖစ္သည့္ရုပ္ကေလးကို၊ နိႆာယ-
အမွီျပဳၿပီးမွ၊ မေနာဓာတုစ-မေနာဓာတ္ဟုေခၚသည့္
စိတ္သည္လည္းေကာင္း၊ မေနာဝိညာဏဓာတုစ-
မေနာဝိညာဏဓာတ္ဟုေခၚသည့္စိတ္သည္လည္းေကာင္း၊
ဝတၱႏၱိ-ျဖစ္ေပၚ၍လာၾကကုန္၏' လို႔ဆိုထားပါတယ္။

စိတ္ရဲ႕တည္ရာဟာ ႏွလံုးအိမ္ ဟဒယဝတၳဳလို႔မဆိုဘဲ
ယံရူပံ- အၾကင္ရုပ္ဝတၳဳလို႔ပဲဆိုထားပါတယ္။
တကယ္လို႔စိတ္ရဲ႕တည္ရာဟာ ႏွလံုးလို႔ဆိုပါက
အဲဒီမွာ ရုပ္ဝတၴဳ(ရူပ)ဆိုတဲ့ စကားလံုးေနရာမွာ
ႏွလံုး(ဟဒယ)ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုသံုးခဲ့မွာလို႔ဆိုပါတယ္​။

ဒါေပမဲ့ ပါဠိေတာ္ကို အက်ယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့
အ႒ကထာဆရာေတြကေတာ့ ယံရူပံ ဆိုတဲ့
စကားလံုးကိုရွင္းျပဖို႔အတြက္ လူအမ်ား
လက္ခံယံုၾကည္စြဲယူၿပီးသားျဖစ္တဲ့
ဟဒယဆိုတဲ့စကားလံုးနဲ႔ဖြင့္ဆိုခဲ့တာလို႔ဆိုပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ ပါဠိေတာ္မူရင္းေတြအရ စိတ္ဆိုတာ
ရုပ္ဝတၳဳေတြကိုမွီၿပီးျဖစ္ၿပီး စိတ္ရဲ႕တည္ရာLocationကို
အ႒ကထာက ဟဒယ-ႏွလံုးလို႔ယူတာျဖစ္ပါတယ္။

ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာအရွင္နႏၵမာလာဘိဝံသကလည္​း
`ျမတ္စြာဘုရားက ဟဒယဝတၳဳရုပ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုမသံုးဘဲနဲ႔
`ယံရူပံ နိႆာယ မေနာဓာတုစ မေနာဝိညာဏဓာတုစ ဝတၱႏၱိ'-
အၾကင္မွီရာျဖစ္တဲ့ ရုပ္ကေလးကို အမွီျပဳၿပီးမွ မေနာဓာတ္လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္သည္လည္းေကာင္း၊မေနာဝိညာဏဓာတ္လို႔ေခၚတဲ့
စိတ္သည္လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပၚ၍လာၾကကုန္၏'တဲ့။
ျမတ္စြာဘုရားက ယံရူပံဆိုၿပီးေတာ့ general စကားလံုးနဲ႔
​ေဟာသြားတာ။ဟဒယဝတၳဳရုပ္မေဟာဘူး၊
ဒါေပမဲ့ ရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသတို႔
လက္ထက္ေရာက္တဲ့အခါ(ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ၾကာတဲ့အခါ) ယံရူပံ ဆိုတာဘယ္ရုပ္လဲစဥ္းစားၾကပံုေပၚတယ္။
စဥ္းစားၿပီး Location ရွာေတာ့ လူေတြယံုၾကည္ေနတဲ့
ႏွလံုးသားကိုယူၿပီးေတာ့ ဟဒယဆိုတဲ့စကားလံုး
​ေလးထည့္ၿပီးတြင္က်ယ္လာတာ။ ဟဒယဆိုတဲ့စကားလံုးက
ႏွလံုးကိုလည္းေဟာတယ္၊စိတ္ကိုလည္းေဟာတယ္။
ႏွလံုးအေနနဲ႔ယူရင္ဟဒယဝတၳဳရုပ္ဆိုတာ ဘယ္မွာရွိတုန္းဆိုေတာ့ ညစ္အားျပဳေနတဲ့ Pump ႏွလံုးသားထဲမွာေရာက္ရွိေနတဲ့ေသြး၊
ႏွလံုးသားထဲမွာ (လက္ဖဝါးကေလးကို ျဖန္႔လိုက္ျပီးရင္
ျပန္တြန္ ့ျပီးေတာ့ ခံုးထားလိုက္ ခံုးၿပီးလို႔ရွိရင္ အဲဒီထဲမွာ
အရည္ထည့္လိုက္လို ့ရွိရင္ ဆံ့ေလာက္တဲ့ပမာဏရွိတဲ့)ႏွလံုးေသြးထဲမွာ ဟဒယဝတၳဳ တည္ရွိပါတယ္ေျပာတာ။ အဲဒီေတာ့ ေသြးကိုဟဒယဝတၳဳေခၚတာမဟုတ္ဘူး။ႏွလံုးသားကို
ဟဒယဝတၳဳေခၚတာမဟုတ္ဘူး။
ရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသနဲ႔ေခတ္ၿပိဳင္ေပၚတဲ့ အဘိဓမၼာမူလဋီကာဆရာ အရွင္အာနႏၵာကေတာ့ အဘိဓမၼာအဖြင့္က်မ္းမွာ ဟဒယဝတၳဳဆိုတဲ့စကားလံုးကိုဘယ္လိုရွင္းသလဲဆိုရင္ ဟဒယကိုႏွလံုးသား-Heartလို႔မေျပာဘူး။ ဟဒယဆိုတာစိတ္၊ဝတၳဳဆိုတာတည္ရာ အဲဒီေတာ့ ဟဒယဝတၳဳဆိုတာ စိတ္ရဲ႕တည္ရာဆိုၿပီးဖြင့္တယ္။
ဒီကေန႔သိပၸံေခတ္က လူေတြက်ေတာ့ စိတ္ဟာ
ႏွလံုးမွာဆိုတာထက္ ဦးေႏွာက္ကိုပိုၿပီးေျပာလာၾကျပန္တယ္။
ဟုတ္ေတာ့ဟုတ္တာေပါ့။ ဦးေႏွာက္မပါဘဲနဲ႔လည္း
ဒီစိတ္ကျဖစ္တာမွမဟုတ္တာကိုး။
ဟဒယဝတၳဳရုပ္ရဲ႕Locationကိုႏွလံုးသားထဲကေသြးထဲမွာ
ရွိတယ္လို႔ေျပာတဲ့ အ႒ကထာဋီကာအဖြင့္ေတြစကားနဲ႔ဆိုရင္
ဦးေႏွာက္နဲ႔မသက္ဆိုင္သလိုျဖစ္သြားျပန္ေရာ။
ျမတ္စြာဘုရားက ယံရူပံဆိုၿပီး ရူပလို႔သာမန္ေဟာသြားတာ
အဓိပၸါယ္ရွိတယ္။
ဟဒယလို႔ေျပာလိုက္ရင္ ႏွလံုးနဲ႔ပဲသက္ဆိုင္သြားၿပီးေတာ့
ဦးေႏွာက္ကိုယူလို႔မရေတာ့ဘူး။ အခုေတာ့ ႏွလံုးပဲေျပာေျပာ
ဦးေႏွာက္ပဲေျပာေျပာႏွစ္ခုလံုးနဲ႔သက္ဆိုင္သြားတယ္။'
ဆိုၿပီး​ေဟာထားပါတယ္​။
(ပ႒ာန္းျမတ္ေဒသနာ-
အရွင္နႏၵမာလာဘိဝံသ-စာ၁၆၂-၁၆၅/၄၀၆-၄၁၁)

စိတ္​ရဲ႕တည္​​ေနရာ Location ကိုဗုဒၶဘယ္​လို​
​ေဟာသြားသလဲဆိုတာကိုဓမၼပဒမွာ႐ွာ​တဲ့အခါ
ဦးျမင္​​့​ေဆြ(မဟာဝိဇၨာ)လန္​ဒန္​အက်ဥ္​းခ်ဳပ္​​ေရး​တဲ့
ဓမၼပဒဝတၳဳစာအုပ္​ထဲမွာ​ေတာ့
မူ႐င္​းပါဠိ​ေတာ္​အာ​ေဘာ္​သတ္​သတ္​မဟုတ္​ဘဲ
အစဥ္​အလာအ႒ကထာအယူအဆအာ​ေဘာ္ကို
ယူထားတာ​ေတြ႕ရပါတယ္​။

မူရင္​းပါဠိ​ေတာ္​မွာ `ဂုဟာသယံ-လိႈဏ္​ဂူတြင္​းကိန္​း​ေအာင္​း´ကို
ဦးျမင္​့​ေဆြရဲ႕စာအုပ္​ထဲမွာ
ႏွလံုးတည္​းဟူ​ေသာဂူထဲ၌ ကိ္​န္​း​ေအာင္​းဆိုၿပီး
ႏွလံုးထည္​့ျပန္​သြား​ေတာ့ စိတ္​ဟာႏွလံုးထဲမွာ႐ွိတယ္​လို႔
ဆုိလိုရာ​ေရာက္​သြားပါတယ္​။

သာသနာ​ေရးဝန္​ႀကီးဌာနကျမန္​မာျပန္​တဲ့ ဓမၼပဒဝတၳဳမွာက်​ေတာ့
`ဂုဟာသယံ´ကို `မဟာဘုတ္​တည္​းဟူ​ေသာ
လိုဏ္လ်ွင္​တည္​ရာ႐ွိထ​ေသာ´လို႔
ႏွလံုးမပါဘဲ ျပန္​​ေပမဲ့ ဟုိဘက္​ျမန္​မာလိုမွာက်​ေတာ့
ဟဒယ႐ုပ္​ဆိုၿပီးထည္​့ျပန္​ထားျပန္​ပါတယ္​။
အ႒ကထာအတိုင္​းျပန္​တာပါ။

သဂၤဇာဆရာ​ေတာ္​ရဲ႕ ဓမၼပဒပါဠိ​ေတာ္​နိႆယမွာ​ေတာ့
`ဂုဟာဟယံ-မဟာဘုတ္​တည္​းဟူ​ေသာ
လိုဏ္​လ်ွင္​တည္​ရာ႐ွိ​ထ​ေသာ´ ဆိုၿပီး႐ိုး႐ိုးအနက္​ျပန္​ထားပါတယ္​။

ဆရာ​​​ေတာ္​အ႐ွင္​​ေသ႒ိလ ျမန္​မာျပန္​တဲ့ ဓမၼပဒမွာက်​ေတာ့
`ဟဒယဝတၳဳ ႏွလံုးတည္​းဟူ​ေသာ လိုဏ္​ဥမင္​ကိုမွီျဖစ္​​ေပၚ၏´ဆိုၿပီး ဟဒယဝတၳဳ​ေရာ ႏွလံုးပါထည္​့ျပန္​ထားသလို ဆရာ​ေတာ္​ဗုဒၶရကၡိတအဂၤလိပ္​လိုျပန္​တဲ့ဓမၼပဒမွာက်​ေတာ့ Dwelling in the cave(of the heart)ဆိုၿပီး heartကို ကြင္​းစကြင္​းပိတ္​နဲ႔ထည့္ထားသလို ​ေနာက္​ကအဖြင္​့မွာလည္​း Heart is the seat of consciousness ဆိုၿပီး​ေရးထား​ေတာ့ ႏွလံုးဟာစိတ္​ရဲ႕စံအိမ္​တည္​ရာဆိုၿပီး​ဆိုလိုရာ​ေရာက္​ပါတယ္​။

​ေဒၚျမတင္​ အဂၤလိပ္​လိုျပန္​ဆိုတဲ့ ဓမၼပဒဝတၳဳမွာလည္​း
it lies in the cave(chamber)of the heartဆိုၿပီး
ႏွလံုးဆိုတဲ့လိႈဏ္​ဂူကိုမွီၿပီးျဖစ္​တယ္​လို႔ဆိုထားတဲ့အတြက္​
အ႒ကထာအတိုင္​းျပန္​ထားပါတယ္​။

အ႐ွင္​ကုမာရျပဳစုတဲ့ ဓမၼပဒပန္​းကံုးက်မ္​းထဲမွာက်​ေတာ့​
`ဂုဟာသယံ-မဟာဘုတ္​လိုဏ္​ဂူကိုမွီ​ေနရ​ေသာ
ဟဒယဝတၳဳကိုအမွီျပဳကာျဖစ္​​ေပၚလာရ၏´ လို႔အနက္​ဖြင္​့ထားတယ္​။
အဲဒီမွာလည္​း ဟဒယဝတၳဳဆိုၿပီးထည့္​ျပန္​ထားျပန္​တယ္​။
အဲဒီျပန္​ဆိုခ်က္​အရလည္​း စိတ္​ဟာ
ႏွလံုးမွာတည္​တယ္​လို႔ျဖစ္​သြားတယ္​။
အ႒ကထာမူအတိုင္​းျပန္ထားျပန္​တယ္​။

ဦး​ေ႐ႊ​ေအာင္​ျပဳစုတဲ့ ဓမၼပဒစာအုပ္​ထဲမွာလည္​း
`ဟဒယဝတၳဳတည္​းဟူ​ေသာ ဥမင္​၌မွီ၏။စိတ္​ကဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္​၌သာမွီ​ေနၿပီး အ​ေဝးႀကီးက အာရံုမ်ားက
စိတ္​သို႔လာ​ေရာက္​ထင္​ျခင္​းျဖစ္​၏´လို႔​ေရးခဲ့တဲ့အတြက္​
အ႒ကထာဖြင္​့တဲ့အတိုင္​း
ဂုဟာသယံကို ဟဒယဝတၳဳဆိုတဲ့ဥမင္​မွာမွီတယ္​လို႔ ​
​ေရးထားပါတယ္​။

တကယ္​က မူရင္​းပါဠိ​ေတာ္​မွာ ဟဒယဝတၳဳမပါသလို
ႏွလံုးဆိုတာလည္​းမပါဘဲ
`ဂုဟာသယံ-ဂူ၌ကိန္​​း​ေသာ´ လို႔ပဲအနက္​ထြက္​ပါတယ္​။
ႏွလံုးလို႔မပါဘူး။ ဂူလို႔ပဲ​ေဟာသြားပါတယ္​။
စိတ္​ရဲ႕တည္​​ရာကို ဂူထဲမွာကိန္​း​ေအာင္​းလို႔​ပဲ​ေဟာသြားပါတယ္။

ဒါ​ေပမဲ့ဓမၼပဒကိုအက်ယ္​ဖြင္​့ထားတဲ့
အ႐ွင္​မဟာဗုဒၶ​ေဃာသျပဳစုခဲ့တဲ့ ဓမၼပဒအ႒ကထာမွာ​ေတာ့
`ဂုဟာနာမ-ဂုဟာမည္​သည္​ကား။ စတုမဟာဘူတဂုဟာ-
မဟာဘုတ္​​ေလးပါးတည္​းဟူ​ေသာတြင္​းလိႈဏ္​တည္​း။
ဣဒဥၥ-ဤစိတ္​သည္​လည္​း။ဟဒယ႐ူပံ-ဟဒယ႐ုပ္​ကို။
နိႆာယ-မွီ၍။ပဝတၱတိ-ျဖစ္​တတ္​၏။
ဣတိ-ထို႔​ေၾကာင္​့။ဂုဟာသယံနာမ-ဂုဟာသယမည္​သည္​။´
လို႔ ဟဒယ႐ုပ္​ကိုမွီၿပီးျဖစ္​တယ္​လို႔ဖြင္​့သြားတဲ့အတြက္​
​ေနာက္​ပိုင္​း ဓမၼပဒကိုျပန္​ဆိုတဲ့သူ​ေတြက အ႒ကထာဖြင္​့ထားတဲ့
အတိုင္​း ဟဒယဝတၳဳကိုယူၿပီး ဂူဆိုတာ ႏွလံုးလို႔ယူၾကပံု​ေပၚပါတယ္​။

မဟာစည္ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕
'ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ တရားေတာ္ႀကီး' ပထမတြဲမွာ​ေတာ့
'ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္မွာ မေနာဝိညာဏ္စိတ္၏ တည္ရာ႐ုပ္ကို ယံ႐ူပံ နိႆာယ-အၾကင္႐ုပ္ကိုမွီ၍ ျဖစ္ကုန္၏။ တံ႐ူပံ-ထိုမွီရာ႐ုပ္က မွီရာအျဖစ္ျဖင့္ စိတ္အား ေက်းဇူးျပဳတယ္လို႔ ဒီလို သာမညပဲ
​ေဟာခဲ့ပါတယ္( ဤေနရာ၌ 'ႏွလုံး' ႐ုပ္ဟု ဗုဒၶသည္ မသုံးႏႈန္းဘဲ '႐ုပ္' ဟုသာ သုံးထားျခင္းကို သတိျပဳစရာျဖစ္၏) မည္သည့္ေနရာက မည္သို႔​ေသာ ႐ုပ္လို႔ အထူးေဖာ္ျပၿပီး မေဟာခဲ့ပါဘူး။ ဒါ​ေၾကာင့္ အဲဒီ ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္အလိုအားျဖင့္ ကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့
တစ္ေနရာရာက ႐ုပ္ဟာ စိတ္၏ မွီရာတည္ရာ ျဖစ္တယ္လို႔
ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ႏွလုံးသားထဲက ႐ုပ္လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ဦးေခါင္းထဲက ႐ုပ္လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီေတာ့
ႏွလုံးသားထဲက ႐ုပ္ကို မွီရာအျဖစ္ သေဘာမက်ရင္
ဦးေခါင္းထဲက ႐ုပ္ကိုလည္း မွီရာလို႔ ဆိုနိုင္ပါတယ္။
ဒီပါဠိေတာ္နည္းအရဆိုရင္ေတာ့ ႏွလုံးသား အသစ္လဲတဲ့
ျပႆနာနဲ႔ စပ္ၿပီး ႐ႈပ္ေထြးစရာမရွိေတာ့ပါဘူး။'
လို႔​ေရးထားပါတယ္​။

စိတ္​နဲ႔ဦး​ေႏွာက္​ဟာ အတူတူပဲလား၊ သတ္​သတ္​စီလားဆိုတာနဲ႔
ပတ္​သက္​ၿပီး အျငင္​းအခံုဟာ​ေ႐ွး​ေခတ္​ကတည္​းက႐ွိခဲ့ပါတယ္​။
အရစၥတိုတယ္​(၃၈၄-၃၂၂ဘီစီ)နဲ႔ပ​ေလတို(၄၂၈-၃၄၈ဘီစီ)တို႔
က​ေတာ့ လူတစ္​​​ေယာက္​ရဲ႕ဝိညာဥ္​ဟာ
အသိဥာဏ္​ရဲ႕ဗဟုိခ်က္​ျဖစ္​တယ္​။
ဝိညာဥ္​ဆိုတာ႐ုပ္​ပိုင္​းဆိုင္​ရာမဟုတ္​ဘူး။
ဒါ​ေၾကာင္​့ စိတ္​နဲ႔ဦး​ေႏွာက္​ဟာသတ္​သတ္​စီပဲလို႔ဆိုပါတယ္​။

ျပင္​သစ္​ဒႆနပညာ႐ွင္​​ေဒးကတ္​(၁၅၉၆-၁၆၅၀)က​ေတာ့
စိတ္​ဟာ သိစိတ္​နဲ႔ကိုယ္​့ကိုယ္​ကိုယ္​သိျမင္​မႈကိုထိန္​းခ်ဳပ္​တယ္​။
ဒါ​ေၾကာင္​့စိတ္​နဲ႔ဦး​ေႏွာက္​ဟာသတ္​သတ္​စီပဲ။
ဒါ​ေပမဲ့ ဦး​ေႏွာက္​ဟာ အသိဥာဏ္​ရဲ႕စံအိမ္​ျဖစ္​တယ္​လို႔ဆိုပါတယ္​။

ဒါ​ေပမဲ့ AI နယ္​ပယ္​ကသု​ေတသနပညာ႐ွင္​ မာဗင္​မင္​စကီ(၁၉၂၇-၂၀၁၆)က​ေတာ့ ၁၉၈၆ခုႏွစ္​ကထုတ္​တဲ့
The Society of the Mindဆိုတဲ့သူ႔ရဲ႕စာအုပ္​ထဲမွာ​ေတာ့
`စိတ္​​​ဆိုတာ ဦး​ေႏွာက္​ကလုပ္​တဲ့အရာသာျဖစ္​တယ္​´
လို႔ဆိုခဲ့ပါတယ္​။

နာဗ္ေၾကာသိပၸံ(Neuroscience)အရလည္​း
စိတ္ကႏွလံုးမွာရွိတာမဟုတ္ဘူးလို႔ဆိုပါတယ္​။
ဦးေႏွာက္ခြဲစိတ္မႈေတြလုပ္ရင္ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္သြားရင္​
လူတစ္ေယာက္ဟာ အမူအက်င့္ေရာစိတ္ပါေျပာင္းသြားပါတယ္။

သိပၸံပညာျဖစ္တဲ့ စိတ္ပညာနဲ႔ နာဗ္ေၾကာသိပၸံအရ
စိတ္ကဦးေႏွာက္နဲ႔အာရံုေၾကာထဲက နာဗ္ဆဲလ္ျဖစ္တဲ့
ႏ်ဴရြန္ထဲမွာျဖစ္တာလို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့စိတ္က
ဦးေႏွာက္လို႔ေျပာတာမဟုတ္သလို
ဦးေႏွာက္ကလည္းစိတ္လို႔ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။
စိတ္ကဦးေႏွာက္ေၾကာင့္ျဖစ္သလို
ဦးေႏွာက္အလုပ္လုပ္ပံုကလည္းစိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ။
အဲဒါေၾကာင့္လူတစ္ေယာက္ရဲ႕အမူအက်င့္ေတြကို
ေျပာင္းခ်င္ရင္ ဦးေႏွာက္ကိုေျပာင္းပါလို႔​ေျပာၾကပါတယ္​။

တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶ​ေဟာခဲ့တဲ့ ပါဠိ​ေတာ္​မူရင္​းမွာ
ယံရူပံ နိႆာယ မေနာဓာတုစ မေနာဝိညာဏ
ဓာတုယာစ ဝတၱႏၱိ နဲ႔ ဂုဟာသယံဆိုတဲ့ စကားလံုး​ေတြသာ
စိတ္​ရဲ႕မီွရာ(တည္​ရာ)နဲ႔ပတ္​သက္​ၿပီး​ေဟာၾကားသြားတာ​ေတြ႔ရၿပီး ပါဠိ​ေတာ္​ကိုဖြင္​့ဆိုတဲ့ အ႒ကထာ၊ဋီကာဆရာ​ေတြကသာ
ဟဒယဝတၳဳကိုထည္ဖြင္​့တာ​ေတြ႔ရတဲ့အတြက္​
စိတ္​ရဲ႕တည္​​ေနရာကို ႏွလံုးလို႔​ေျပာသြားတဲ့ ပါဠိ​ေတာ္​မူရင္​း
မ႐ွိတဲ့အတြက္​ ႏွလံုးလို႔ယတိျပတ္​ယူဆလို႔မရပါဘူး။
ဆက္​​လက္​​ေလ့လာသု​ေတသနလုပ္​ဖို႔လိုပါတယ္​။

ၿဖိဳးေ၀ (မဟာ၀ိဇၨာ) 

ရည္ညြန္းကိုးကား
၁။ဓမၼပဒအ႒ကထာနိႆယ(ဒုတိယအုပ္​)-ျပသာဒ္​​ေက်ာင္​း
ဆရာ​ေတာ္​ အ႐ွင္​သာရဒႆီ
၂။ဓမၼပဒပါဠိ​ေတာ္​နိႆယ-သဂၤဇာဆရာ​ေတာ္​
၃။ဓမၼပဒပန္​းကံုး-အ႐ွင္​ကုမာရ
၄။ဓမၼပဒ- ဆရာ​​​ေတာ္​အ႐ွင္​​ေသ႒ိလျမန္​မာျပန္​၍
ဆရာ​ေတာ္​ဗုဒၶရကၡိတအဂၤလိပ္​လိုျပန္​ဆိုသည္​။
၅။ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ တရားေတာ္ႀကီး
(ပထမတြဲ)မဟာစည္​ဆရာ​ေတာ္​ႀကီး
၆။ဓမၼပဒ-ဦးျမင္​့​ေဆြ
၇။ဓမၼပဒ-ဦး​ေရႊ​ေအာင္​
၈။ဓမၼပဒဝတၳဳ-(ဒုတိယတြဲ)-သာသနာ​ေရးဝန္​ႀကီးဌာန
၉။Daw Mya Tin,Dhammapada-
၁၀။S.Z.Aung,Compendium of Philosophy
၁၁။ဗုဒၶႏွင္​့ဗုဒၶဝါဒ-ဦး​ေအး​ေမာင္​
၁၂။ပ႒ာန္းျမတ္ေဒသနာ-အရွင္နႏၵမာလာဘိဝံသ
၁၃။ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္ျမန္မာျပန္
၁၄။Rick Hanson,Buddha's Brain
၁၅။David Eagleman,The Brain:the story of you
၁၆။Jennifer L.Larimore, Neuroscience Basics
၁၇။စိတ္​၏စံအိမ္​ဦး​ေႏွာက္​-ဦးခင္​​ေမာင္​​ေဆြ(မန္​းတကၠသိုလ္​)