Hepatitis C (စီ) ပိုး

(C) ပုိးရွိတဲ့သူနဲ႔ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ ဆက္ဆံရင္ ကူးနုိင္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္ရွင့္။ တကယ္လုိ ့ကူးခဲ့ရင္ အတူေနျပီး တစ္လအတြင္းစစ္ရင္ ကူးလားမကူးလား သိႏိုင္ ပါသလားရွင့္။ HCV antibody ေပၚနုိင္ပါသလားရွင့္။ Condom မပါပဲ အတူေနျပီး ဘယ္ေလာက္္ၾကာရင္၊ ေရာဂါကူး/မကူး ေသခ်ာ စစ္ေဆးသိႏုိင္ပါမလဲရွင့္။

အသဲေရာင္ (စီ) ေတြ႔ရင္ ေရာဂါလကၡဏာ မရွိဘဲေနတတ္လို႔၊ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေဆးစစ္တဲ့အခါ အမွတ္မထင္ ပိုးရွိေနတာကို ေတြ႔ၾကရတယ္။ (စီ) ပိုးေတြ႔တယ္လို႔ဆိုရင္ သူဟာကမၻာေပၚကလူေပါင္းသန္း ၁၇ဝ ထဲက တေယာက္ပါ။ အေၾကာက္မၾကီးေအာင္ ေျပာရရင္ ၁ဝဝ မွာ ၈ဝ-ဂ၅ ေယာက္ေလာက္ကနာတာရွည္ မျဖစ္ၾကပါ။ နာတာရွည္ကေန ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးဝါးတာေတြျဖစ္တဲ့ ရာႏွဳန္းကလည္း ၅ ဂဏန္းေအာက္မွာပါ။

Hepatitis C virus (HCV) ဗိုင္းရပ္စ္ စီပိုးဝင္ရင္ သာမန္ကာရွန္ကာ ၁ ပါတ္ ၂ပါတ္ေလာက္သာ ခံစားရတာမ်ိဳးနဲ႔ အသက္ကိုပါ ရန္ရွာတဲ့ အဆင့္မ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ (ဘီ) နဲ႔မတူတာက ဘီပိုးဟာအထဲဝင္ျပီး၊ ကင္းစင္သြားႏိုင္ေပမဲ့ (စီ) ပိုးကေတာ့ အျမဲရွိေနတတ္တယ္။ (ဘီ) ပိုးကလိင္ကေနတဆင့္ ကူးစက္တာမ်ားျပီး၊ (စီ) ပိုးကေတာ့ ေသြးကတဆင့္ ကူးတာကအဓိက ျဖစ္တယ္။

ဘယ္ေလာက္ေစာေစာသိႏိုင္သလဲ။ တပါတ္ကေန လေတြအမ်ားၾကီးအထိၾကာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ကေန (အင္တီေဘ္ဒီ) ထုတ္လာမွ၊ စမ္းေတြ႔ႏိုင္ေလာက္ေအာင္မ်ားလာမွသာ စမ္းလို႔သိႏိုင္တယ္။ ပ်မ္းမွ် ၃ ပါတ္လို႔လဲယူဆထားတယ္။ သုေတသနလုပ္သူေတြအတြက္ေတာ့ အသဲကအသားစယူစစ္ရင္ေတာ့ ေစာသိတယ္။

(စီ) ပိုး အဝင္ခံရရင္ အစေတာ့ တုပ္ေကြးလိုပါဘဲ။ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္၊ အားယုတ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္သလိုေန၊ အဆစ္ေတြ အသားေတြနာ၊ သတိထားရင္ အသဲရွိရာ ဗိုက္ညာဘက္အထက္နားမွာ နာမယ္။ ကိုယ္ပူတာလဲရွိႏိုင္တယ္။ ၾကာလာရင္ ဝါလာမယ္။ အမ်ားသိၾကတဲ့ (ဂြ်န္းဒစ္)။ ၾကာတယ္ဆိုတာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီႏိုင္တယ္။ ေရာဂါလကၡဏာမေပၚေပမဲ့ ပိုးက အသဲကို ဖ်က္ေနျပီ၊ သူမ်ားကိုလဲ ကိုယ့္ေသြးနဲ႔ထိရင္ ကူးႏိုင္ေနျပီ။

ေသျခာေအာင္လုပ္ရမွာက ေသြးစစ္ပါ။ ပိုးရွိ-မရွိ၊ ပိုးဘယ္ေလာက္မ်ားလဲ၊ Liver biopsy အသဲရဲ႕ အသားစ ထုတ္ယူ စစ္ေဆးတာက အေသျခာဆံုးပါ။ ေနာက္ Hepatitis C antibody test နဲ႔ PCR test အျပင္ အသဲအေျခအေနကို ဆန္းစစ္ဘို႔ Liver function tests လုပ္ရတယ္။ တိက်ေအာင္ Hepatitis C Genotype test ဆိုတဲ့ ပိုးအမ်ိဳးအစား ခြဲတာလဲ လုပ္ရျပန္ပါေသးတယ္။ (စီ) ရွိေနရင္ HIV ကိုပါ စစ္ပါ။ ႏွစ္ခုလံုးတြဲရွိသူေတြ ရွိတယ္။ HIV က ပိုဆိုးတာကကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ၾကီးကို ဖ်က္ျပစ္လို႔ပါ။ နဲနဲေကာင္းတာက HIV ကိုကုဘို႔ ေဆးေတြရွိေနျပီ။ နဲနဲလို႔ ေျပာရတာက ေဆးက သက္သာေစဘို႔သာ ျဖစ္ျပီး၊ အေပ်ာက္မရေသးလို႔ပါ။
မကူးေအာင္ ကာကြယ္နည္းအတိုင္း (စီ) ပိုးရွိသူေတြ ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုကြင္း-ဒီကြင္းတပ္တာ၊ ကြန္ဒြန္းမပါ လိင္ဆက္ဆံတာေတြ ေရွာင္ပါ။ အရက္ျဖတ္ပါ။ ေကာင္းေကာင္းနား၊ ေကာင္းေကာင္းစားပါ။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံ၊ အေစ့အဆံဆိုရင္ တခုလံုးပါတာမ်ိဳးစားပါ။

ပိုးေတြ႔ရင္ ေဆးကုဘို႔လို-မလို ဆရာဝန္က ဆံုးျဖတ္ပါမယ္။ ေရာဂါက အႏၲရာယ္နည္းေနရင္ ေဆးေပးခ်င္မွ ေပးပါလိမ့္မယ္။ ေဆးကထိုးေဆးေရာ စားေဆးပါေပးမွာပါ။ တနည္းက ၄၈ ပါတ္ၾကာမွာျဖစ္ျပီး၊ တနည္းက ၂၄ ပါတ္။ လိုရင္ ေနာက္ တေၾကာ့။ ေဆးက ၂ မ်ိဳးသံုးေနပါတယ္။ Interferon ထိုးေဆးနဲ႔ Ribavirin စားေဆးေတြပါ။ Injection Interferon ကို ၇ ရက္ တပါတ္မွာ ၃ ၾကိမ္ထိုးတယ္။ ေနာက္ေပၚေဆးPegylatedကေတာ့ ၁ ပါတ္မွာ ၁ ၾကိမ္နဲ႔ရတယ္။ Ribavirin စားေဆးကို ၁ ျပားတေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ၆ လ ကေန ၁၂ လၾကာပါမယ္။

ေဆးေတြကေတာ့ ျပင္းေတာ့ တုပ္ေကြးခပ္ဆိုးဆိုး ျဖစ္ေနသလိုခံစားရမယ္။ ေမာပန္း၊ ေခါင္းကိုက္၊ အဆစ္အျမစ္နာ၊ ခ်မ္း၊ အအိပ္ပ်က္၊ ကိုယ္ပူ၊ စာၾကည့္မရ၊ အာရံုစိုက္မရ၊ စိတ္ဓါတ္က်တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ အသဲ အစားထိုးေပးရတာပါ။ နားလည္ဘို႔က အသဲအစားထိုးေပမဲ့ ပိုးေသေအာင္ ေဆးလိုေနမွာပါ။

စီပိုးရွိသူမ်ား အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး Acetaminophen (Tylenol, Panadol) ကိုေရွာင္ရမယ္။ Ibuprofen က အသဲမေျခာက္ေသးရင္ ေသာက္လို႔ရတယ္။ Aspirin ကေတာ့ အစာအိမ္ျပႆနာမရွိသ၍ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္စားေဆး Iron supplements မေပးသင့္ဘူးေျပာၾကတယ္။ အစားထဲပါသေလာက္ သံဓါတ္ကဘာမွမျဖစ္ပါ။
တျခားေဆးကုနည္းေတြလဲရွိပါေသးတယ္။ Aromatherapy အနံ႔နဲ႔ေဆးကုနည္း၊ အႏွိပ္ခံနည္း၊ ေယာဂနည္းေတြပါ။ အပန္းလဲမၾကီး၊ စခန္းလဲနီးရင္ သံုးပါ။ စိတ္တည္ျငိမ္ေအာင္ ရွဳမွတ္နည္းလဲပါတယ္။ စိတ္ရဲ႕စြမ္းအားကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြက အသိဆံုးမဟုတ္ပါလား။

ဘယ္လိုကူးသလဲ
• လိင္ဆက္ဆံရာကေနမကူးစက္ပါဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကမမ်ားပါ။ သုေတသနေတြ လုပ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (၁) လိင္ဆက္ဆံဘက္ မ်ားသူေတြ၊ (၂) ဆက္ဆံဘက္မွာ တျခားလိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခုရွိေနရင္၊ (၃) လိင္ဆက္ဆံတာ ၾကမ္းတမ္းရင္၊ ကူးစက္ဘို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမယ္။

• (စီ) ပိုးရွိတဲ့မေအကေနကေလးကို ၄-၅% ေလာက္သာ ကူးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဖေအမွာ (စီ) ပိုးရွိေနေပမဲ့ သူ႔ကေလးကို (ေသြးမထိမခ်င္း) မကူးဘူး။ လိင္လမ္းကေနကူးတာကလဲ HIV နဲ႔ B တို႔ေလာက္ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ (စီ) ကို တလင္တမယား လိင္ကေနကူးတယ္ဆိုတာ ရွားပါတယ္။

• ေသြး (မစစ္ဘဲ) သြင္းတာ၊ ေသြး-ေသြးခ်င္းထိတာ၊ ေဆးထိုးအပ္ သီးျခားမသံုးတာ၊ နားကပ္ လဲဝတ္တာ၊ မုတ္ဆိပ္ရိတ္ဒါး၊ သြားတိုက္တံ၊ လက္သဲညွပ္ တြဲသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုေနရာ ဒီေနရာကြင္းတပ္တာေတြကေန ကူးရတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပိုးရွိေနသူခ်က္ျပဳတ္တာစားမိလို႔ မကူးပါ။ လက္တြဲေလ်ာက္တာ၊ ႏွာေျခ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ တစ္အိမ္တည္း အတူေနတာနဲ႔လဲ မကူးဘူး။ ေခြ်း၊ သြားရည္၊ မ်က္ရည္ေတြကေန မကူးပါ။

• တအိမ္ထဲအတူေနသူေတြ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတာ မေတြ႔ရေသးပါ။ ကူးမယ္ ဆိုတာလဲ ေသြးကေန ဝင္လို႔သာ ျဖစ္ပါမယ္။ ပန္းကန္၊ ဇြန္း၊ ဖန္ခြက္၊ အိုး-ခြက္ အတူသံုးလို႔ မကူးပါ။ ရင္ခ်င္းအပ္-ပါးခ်င္းကပ္-လက္ဆြဲ ႏုတ္ဆက္တာေတြကေန မကူးပါ။ အသာအယာ ႏုတ္ခပ္ခ်င္းစုပ္တာနဲ႔လဲမကူးပါ။ ေရအတူေသာက္လဲ မကူးပါ။

• မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူေတြ၊ ေသြးနဲ႔ ေသြးထဲကပစၥည္းသြင္းေနရသူေတြ၊ ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းလွဴတာ လက္ခံရသူေတြ၊ Hemodialysis ေက်ာက္ကပ္ ေဆးေနရသူေတြ၊ ေဆးရံု-ေဆးခန္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြ၊ HIV ပိုးရွိေနသူေတြ၊

• (စီ) ပိုး ရွိေနတဲ့ မိခင္ရဲ႕ကေလးေတြမွာ ကူးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ပြင့္ေနတယ္။ ပိုးရွိတဲ့မေအက ႏို႔တိုက္တာနဲ႔ မကူးပါ။ ရာသီေသြးကေတာ့ ကူးႏိုင္တယ္။

• ျခင္နဲ႔ အင္းဆက္ပိုးေတြကေနကူးစက္တာမေတြ႔ေသးပါ။

• စီပိုးရွိေနသူဟာ ေသြးမလွဴရပါ၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမလွဴရပါ၊ သုတ္ပိုးမလွဴရပါ။

ပိုးရွိေနရင္ ဘာျဖစ္လာႏိုင္သလဲ
• ေသြးစစ္လို႔ စီပိုးေတြ႔ေပမဲ့ ၇ဝ-၈ဝ% မွာဘာမွ မခံစားရသလိုရွိေနမယ္။ ခံစားရသူေတြမွာလဲဆိုးတာမပါဘူး။ ကိုယ္ပူ၊ အားယုတ္၊ အစားပ်က္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္၊ ဗိုက္နာ၊ ဆီးအေရာင္ရင့္၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အဆစ္နာ၊ ဆီး-အသားအေရ-မ်က္လံုး ဝါ၊ ရက္တိုေရာဂါလကၡဏာေတြဟာကူးစက္ပိုးဝင္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ ၆-၇ ပါတ္အၾကာမွာ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ၂ ပါတ္ကေန ၆ လ လဲ ၾကာႏိုင္တယ္။

• သူတို႔အထဲက ၆ဝ-၈၅% က နာတာရွည္ ျဖစ္လာရင္လဲေရာဂါလကၡဏာေတြဟာရွိသူေတြမွာသာရွိမယ္။ သူ႔အသဲကပ်က္စီးစျပဳလာမယ္။ ႏွစ္ေတြ ၾကာမွလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

• နာတာရွည္ Chronic Hepatitis C ဆိုတာဆိုးဝါးတဲ့ေရာဂါတခု ျဖစ္တယ္။

• ၅-၂ဝ% ဟာ အႏွစ္ ၂ဝ-၃ဝ အတြင္း Cirrhosis အသဲေျခာက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။

• ၁-၅% ဟာ Cirrhosis အသဲေျခာက္တာဒါမွမဟုတ္ Liver cancer အသဲကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္တယ္။
Hepatitis C ပိုးရွိေနသူဟာ (ALT) အသဲ (အင္ဇိုင္းမ္) စစ္ရင္ နည္းတာ၊ မ်ားတာ၊ ပံုမွန္ ျဖစ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ၾကတယ္။ နာတာရွည္အဆင့္ ေရာက္ေနတာေတာင္ ပံုမွန္ ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနသူဟာေနာက္ ၆ လ ၁ ႏွစ္အၾကာတခါ ထပ္စစ္ရမယ္။ ေဆးစစ္ဘို႔ လိုသူေတြကေတာ့ မူးယစ္ေဆးထိုးနည္းသံုးေနသူေတြ၊ အရင္က ေသြးခဲစနစ္ေရာဂါကို ကုသခံဘူးသူေတြ၊ အရင္ကေသြးသြင္းကုသဘူးသူေတြ၊ အရင္ကေက်ာက္ကပ္ ေဆးေနရသူေတြ၊ အရင္ကအသဲေရာဂါ ရွိဘူးသူေတြ၊ အသဲေဆးစစ္တာပံုမွန္မဟုတ္သူေတြ၊ ေဆးခန္း-ေဆးရံုတာဝန္ထမ္းေနသူေတြ၊ HIV ရွိေနသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနသူတိုင္းေတာ့ မလိုပါ။

• ရက္တိုသမားေတြအတြက္ ေဆးကုဘို႔ မရွိေသးပါ။ ေဆးစစ္တာ၊ အစာေကာင္းေကာင္းစားတာ၊ ေရ-အရည္ ပိုေသာက္သံုးတာသာလိုမယ္။

• နာတာရွည္ ျဖစ္လာသူေတြကေတာ့ အသဲကိုအျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ ကုသရမယ္။ Interferon နဲ႔ Ribavirin ေဆး ၂ မ်ိဳးသံုးေနတယ္။ လူတိုင္းလိုတာေတာ့ မဟုတ္ျပန္ပါ။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ မ်ားတယ္။

• ကံေကာင္းသူ ၁၅-၂၅% ဟာေဆးကုစရာမလိုဘဲပိုးကရွင္းသြားတာေတြ႔ရတယ္။ နာတာရွည္လဲ ျဖစ္မလာဘူး။

• နာတာရွည္ျဖစ္ေနသူအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ အျမဲဆက္စပ္ေနရမယ္။ အရက္ လံုးဝျဖတ္ရမယ္။ တျခားေရာဂါျဖစ္ရင္ ထိုးမဲ့ ေသာက္မဲ့ ေဆးေတြ ေရြးရမယ္။

• Hepatitis A and Hepatitis B ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးသင့္တယ္။ C အတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးပါ။
• ပိုးေတြ႔သူေတြကို ဝိုင္းပယ္ထားဘို႔ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနကတားမထားပါ။

• HIV နဲ႔ Hepatitis C virus ေတြ တြဲရွိတတ္တယ္။ မူးယစ္ေဆးထိုးသူေတြမွာပိုျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။ HIV ရွိေနသူေတြထဲက ၅ဝ-၉ဝ% မွာ Hepatitis C virus လဲရွိေနၾကတာေတြ႔ရတယ္။

• Hepatitis C virus ဗိုင္းရပ္စ္ ဟာသာမန္ အပူခ်ိန္မ်ိဳးမွာကိုယ္ခႏၶာအျပင္မယ္ ၁၆ နာရီကေန ၄ ရက္အထိရွင္ေနႏိုင္တယ္။
• ပိုးရွိေနသူကေနထြက္လာတဲ့ ေသြးကိုေရ ၁ဝ ဆထဲမွာ Household Bleach (ကလိုရင္း) ခြ်တ္ေဆးမံႈ႔ ၁ ဆ ေရာထားတာနဲ႔ ေဆးေၾကာေပးႏိုင္တယ္။ လက္အိတ္ သံုးရမယ္။

Hepatitis C Treatment and Management အသဲေရာင္ (စီ) ဘယ္လိုကုသလဲ
HIV ပါရွိေနသူဆိုရင္ Acute infection ေစာေစာပိုင္းကတည္းက ကုရင္ေကာင္းတယ္။ Mild liver disease အသဲေရာဂါ နည္းနည္းေလးသာ ရွိေနသူေတြ ေဆး မလိုေသးပါ။ Moderate liver damage အသဲေရာဂါ အသင့္အတင့္ ဆိုးလာသူေတြက Cirrhosis အသဲေျခာက္တာ ဆက္ျဖစ္စရာမ်ားလို႔ ေဆးကုသ ရမယ္။ ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ရမဲ့အက်ိဳး ခ်ိန္ဆရမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ Decompensated cirrhosis အသဲေျခာက္ေနျပီဆိုရင္ Liver transplant အသဲအစားထိုးတာတခုဘဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။

Pegylated interferon (PEG interferon) နဲ႔ Ribavirin (RBV) ေဆး ၂ မ်ိဳးကိုသံုးတယ္။ PEG Interferon က ၂ မ်ိဳး ရွိတယ္။ (၁) alpha-2a (Pegasys) နဲ႔ (၂) alpha-2b (PegIntron or ViraferonPeg) ထိုးေဆးေတြျဖစ္တယ္။ Ribavirin (Copegus, Rebetrol and Ribasphere) ေဆးက HIV ရွိေနသူေတြအတြက္ အသံုးမက်ဘူး။ သူတမ်ိဳးထဲမရလူး PEG interferon နဲ႔တြဲေပးရတယ္။ စားေဆးျဖစ္တယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ေပးရတယ္။

HIV-positive ဆိုရင္ ဘယ္ genotypes ျဖစ္ျဖစ္ တႏွစ္ၾကာေပးတယ္။ Genotypes 2 နဲ႔ 3 ကို အခ်ိန္တိုျပီး၊ 1 နဲ႔ 4 ေတြကို တႏွစ္မက ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးကုသရျခင္းရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ပိုးေတြကိုရွင္းခ်င္လို႔ျဖစ္တယ္။ ေဆးေပးျပီးေနာက္ ၆ လမွာ ေသြးထဲမယ္ပိုးမရွိေတာ့ရင္ Sustained virological response (SVR) ေခၚတယ္။ ေကာင္းတယ္။ ပိုးကင္းသြားျပီ။ Liver cirrhosis အသဲေျခာက္တာ၊ Liver cancer အသဲကင္ဆာနဲ႔ Liver failure အသဲအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္ဘို႔အခြင့္အလမ္း အေတာ္ၾကီးနည္းတယ္။ ပိုးနည္းနည္းေလးသာ က်န္ေတာ့တာလဲ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေဆးကုလို႔ ထင္သေလာက္ မေကာင္းတာလဲရွိတယ္။

HIV ရွိေနသူေတြကို ဘယ္လို CD4 count is 200 cells/mm3 ထက္နည္းလာရင္ ေဆးေပးတယ္။ 200-350 cells/mm3 ဆိုရင္ေပးတာလဲလုပ္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - Hepatitis C (စီ) ပိုး

ေလလြင့္ သူတစ္ေယာက္၏ လြမ္းဆြတ္မႈ

ေျခတစ္လံုး အိမ္တိုင္ ဘဝျဖင့္ ကမၻာ အေရွ႕မွ အေနာက္ ေတာင္မွေျမာက္သို႔ ကြ်န္္ေတာ္  ေလလြင့္ ေနခဲ့ သည္မွာ နွစ္ေပါင္းမနည္း ေတာ့ပါ။ တစ္နွစ္ျပီးတစ္နွစ္ အသက္ၾကီး လာသလို အၾကားအျမင္ ဗဟု သုတလည္း တိုးခဲ့သည္။ ကမၻာ႔ရြာ တျဖည္းျဖည္း က်ဥ္းလာသည္။ ေမြးရပ္ေျမကအေမ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ အိုစာသြားခဲ့သည္။

လြန္ခဲ့ေသာနွစ္(၂ဝ)က ေမြးရပ္ေျမရ ထားဘူတာမွ အစျပဳလို႔ ကမၻာၾကီးကို စူးစမ္းဖို႔ ကြ်န္ေတာ္ ေျခလွမ္း စခဲ့သည္။ နွစ္ေပါင္း(၂ဝ)အတြင္း ပီကင္းမွရွန္ဟိုင္း၊ ကြမ္တုန္မွ ေဟာင္ေကာင္၊ နယူးေယာက္ခ္မွ ဝါရွင္တန္၊ ေတာင္အေမရိကားမွ ေတာင္အာဖရိကထိ၊ ထိုမွတဆင့္ လန္ဒန္မွ ဆစ္ဒ္နီသို႔ အလုပ္လုပ္ရင္း လွည့္လည္ရင္း ကြ်န္ေတာ္ေရာက္ခဲ့ ဖူးေသာ နိုင္ငံမ်ား (၂ဝ) ေက်ာ္ခဲ့ သည္။

ေနရာသစ္တစ္ခုေရာက္တိုင္း စိတ္သစ္လူသစ္ ပတ္ဝန္းက်င္အသစ္ျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္ေျပာင္းလဲနိုင္ခဲ့ ဖူးသည္။ သို႔ေသာ္ စိတ္ထဲတြင္ အေမ့ကိုလြမ္းဆြတ္မႈက ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာင္းလဲနိုင္ခဲ့။ IP ဖုန္းကတ္ေလးေတြေပၚလာမွ အေမ့ကို မၾကာခဏ ကြ်န္ေတာ္ဖုန္းဆက္နိုင္ခဲ့သည္။ ဖုန္းထဲတြင္ အေမ၏ ေအးခ်မ္းေသာ အသံသည္ ဘဝ၏ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ့္ အတြက္ အင္အားပိုျဖစ္ေစခဲ့သည္။

အေမ့၏အသံမွာ တစ္နွစ္ထက္တစ္နွစ္ ပိုအို စာသြားခဲ့သည္။ အေမ့နွင့္ ဖုန္းေျပာတိုင္း က်န္းမာေရးကို ဂရုစိုက္ဖို႔၊ အေမ့ကို စိတ္မပူဖို႔၊ ေနရာတကာ သတိနွင့္သြားလာဖို႔၊ ခြင့္ယူျပီး ျပန္မလာဖို႔၊ ျပန္လာရင္ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားျပီး အလုပ္အကိုင္ ပ်က္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထပ္သလဲလဲေျပာသည္။ ကြ်န္ေတာ္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသည္။ အေမ ကြ်န္ေတာ့္ကို လြမ္းေနျပီ၊ ေတြ႔ခ်င္ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ သိလိုက္ပါသည္။

အေမ (၇၅) နွစ္ရွိပါျပီ။ ကြ်န္ေတာ္လက္ေဘးက အလုပ္ေတြကိုခ်၊ စိတ္ထဲက အစီအစဥ္ေတြကိုဖ်က္ျပီး အေမ့ဆီတစ္လျပန္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ္ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ ထိုတစ္လအတြင္း ဘာမွမလုပ္ ဘာမွမေတြးဘဲ အေမ႔အနားတြင္ေနမည္။ ကြ်န္ေတာ္ျပန္လာခဲ့မည့္ အေၾကာင္း အေမကို ဖုန္းဆက္ အေၾကာင္းၾကားျပီးေနာက္ အေမစတင္ အစီအစဥ္ဆဲြေတာ့သည္။ မွတ္စုစာအုပ္တစ္အုပ္ျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္ၾကဳိက္ေသာ အစားအစာမ်ားမွတ္၊ ကြ်န္ေတာ္ ငယ္ငယ္ကၾကိဳက္ေသာ အိပ္ရာခင္းကို ျပန္ျပင္ခ်ဳပ္၊ ကြ်န္ေတာ္ေရာက္တုန္း အဆင္သင့္ဝတ္ဖို႔ အဝတ္အစား ေတြျပင္ဆင္ရင္း အေမအလုပ္ေတြ ႐ႈပ္ေနခဲ့သည္ ဆိုသည္ကို ေနာက္မွကြ်န္ေတာ္သိခဲ့ရသည္။ 

အသက္(၇၅)နွစ္ ရွိေနျပီျဖစ္ေသာ အေမ၊ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားလုပ္ရင္ ေမာတတ္တဲ့အေမ ကြ်န္ေတာ္ ျပန္လာဖို႔အတြက္ျပင္ဆင္ရင္း ေမာဖို႔ေမ့ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ခံစားမိသည္။
အေမနွင့္ေတြ႔သည့္အခါ အေမ့ကို ေျပးျပီးဖက္လိုက္မည္ဟု စိတ္ကူးနွင့္ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ကၽြန္ေတာ္ၾကည္ႏူးေနမိသည္။ တကယ္တမ္း အေမနွင့္ေတြ႔ေသာအခါ ကြ်န္ေတာ္ေျပးမဖက္မိ၊ အိမ္ေပါက္ဝတြင္ၾကိဳေနေသာ အေမသည္ သစ္ေျခာက္ပင္အိုနွင့္ တူေနသည္။ မ်က္နွာေပၚက အရစ္အစင္းမ်ားေၾကာင့္ အေမသည္ အရင္ပံုရိပ္နွင့္မတူေတာ့။ အေမေတာ္ေတာ္ အိုစာသြားခဲ့ပါလား ။
အိမ္ျပန္ေရာက္လွ်င္ေရာက္ျခင္း အရင္က ကြ်န္ေတာ္ၾကိဳက္ခဲ့ေသာဟင္းမ်ားကို အေမစတင္ ခ်က္ျပဳတ္ေတာ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထိုဟင္းမ်ားကို ကြ်န္ေတာ္ မၾကိဳက္ေတာ့ေၾကာင္း အေမကို မေျပာျဖစ္ခဲ့။ မ်က္စိမႈန္လာျပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဟင္းမ်ားက ငန္တစ္ခြက္၊ ေပါ့တစ္ခြက္ အရသာမ်ားအရင္နွင့္ မတူေတာ့။ ကြ်န္ေတာ္အတြက္ ျပင္ဆင္ထားေသာ အိပ္ရာခင္းမွာလည္း ဂြမ္းစစ္စစ္ ေစာင္ထူၾကီးေတြျဖစ္သည္။ ထိုေစာင္ထူၾကီးမ်ားကို ျခံဳအိပ္ရေသာအက်င့္ ကြ်န္ေတာ္မွာမရွိေတာ့ ။ ဂြမ္းေစာင္အစား သိုးေမြးေစာင္ႏုႏုေလးပဲ သံုးေတာ့ေၾကာင္း အေမ့ကိုကြ်န္ေတာ္ မေျပာျဖစ္ခဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ျပန္လာတာ အေမကိုလြမ္းလို႔ ေတြ႔ခ်င္လို႔ပဲေလ။

အိမ္ျပန္ေရာက္စ ႏွစ္ရက္တြင္ အလုပ္မ်ား႐ႈပ္ေနေသာေၾကာင့္ အေမနွင့္ကၽြန္ေတာ္ စကားေကာင္းေကာင္း မေျပာျဖစ္ခဲ့။ ေျပာျဖစ္ျပန္ေတာ့လည္း လူျဖစ္အင္မ်ား၊ လူ႔ဘဝအေၾကာင္းမ်ားကို အေမထပ္တလဲလဲ ေျပာေနေတာ့သည္။ ထိုအေၾကာင္းမ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ (၁ဝ)နွစ္ခန္႔က အေမအပ္ေၾကာင္းထပ္ေအာင္ေျပာခဲ့ေသာ စကားမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအေၾကာင္းအရာျဖင့္ ကြ်န္ေတာ႔္၏ဘဝႏွင့္ အလုပ္အေၾကာင္းကို ခိုင္းႏႈိင္းျပီး အေမေျပာေတာ့သည္။ ကြ်န္ေတာ္ စိတ္အေနွာင့္အယွက္ျဖစ္လာလွ်င္ ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ေခတ္ေနာက္က်ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာမိလွ်င္ အေမသည္ေတြေတြေလးနွင့္ တစ္ေနရာရာကို ေငးၾကည့္ေနတတ္သည္။

မ်က္စိမ်ားမႈန္ဝါးလာျပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေမသည္ ဟင္းခ်က္ရာတြင္ သန္႔ရွင္းမႈကို ဦးစားမေပးႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္သတိျပဳလာ မိသည္။ အေမခ်က္ေသာဟင္းထဲတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ ပိုးေကာင္မ်ား၊ ယင္ေကာင္မ်ား ပါလာတတ္သလို၊ ထမင္းဟင္းမ်ား ၾကမ္းျပင္ေပၚသို႔ က်လွ်င္လည္း ျပန္ေကာက္ထည့္လာတတ္သည္။ အေျခအေနမ်ားသည္ ယခင္ကႏွင့္ မတူေတာ့။
အိမ္တြင္မခ်က္စားဘဲ ဆိုင္တြင္ မွာစားရန္ေျပာေသာအခါ အျပင္စာမ်ားသည္ ညစ္ပတ္ေၾကာင္း၊ က်န္းမာေရးနွင့္ မညီညြတ္ေၾကာင္း အေမေျပာသည္။ ထမင္းခ်က္အေဖာ္တစ္ေယာက္ ရွာထားခဲ့မည္ဟု ေျပာျပန္လွ်င္ အေမသည္ “ငါလႈပ္ရွားႏိုင္ေသးတယ္။ ငါမအိုေသး” ဟု က်ြန္ေတာ့္ကို စိတ္ဆိုးေလသည္။ ကြ်န္ေတာ္ျမိဳ႕ထဲသို႔သြားလွ်င္ အေမလည္းလိုက္ခ်င္သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အေမေျခလွမ္းေၾကာင့္ လိုရာသုိ႔ ကၽြန္ေတာ္မေရာက္ႏိုင္ခဲ့။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခု ေဆြးေႏြးမိျပန္လွ်င္လည္း ကြ်န္ေတာ္အယူအဆမ်ားသည္ မွားေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ လမ္းမွားလိုက္ေနျပီ ဟုအေမထင္ေနသည္။ 

အရာရာတိုင္းသည္ ေခတ္နွင့္အညီ တိုးတက္ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းကို ကြ်န္ေတာ္အားမနာစြာ အေမ့ကိုေျပာျဖစ္ခဲ့သည္။
ေနာက္ပိုင္း အေမနွင့္ေျပာျဖစ္ေသာ စကားတိုင္းတြင္ ကြ်န္ေတာ္သည္ စိတ္အေနွာင့္အယွက္ျဖစ္ျပီး စကားလမ္းေၾကာင္းလဲႊျခင္းမ်ားကို လုပ္လာမိသည္။ ကြ်န္ေတာ္စိတ္မရွည္ေသာအခ်ိန္တြင္ စကားသံကို အက်ယ္ၾကီး ေျပာမိျခင္း၊ စကားျဖတ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္မိေသာအခါ အေမသည္ ေျပာလက္စ စကားကိုရပ္ျပီး ေတြေတြေလးနွင့္ ႏႈတ္ဆိတ္ေနတတ္သည္။ ခြင့္တစ္လျပည့္၍ ကြ်န္ေတာ္ျပန္ခါနီးအခ်ိန္တြင္ အေမသည္ ကုတင္ေအာက္က ေသတၲာေဟာင္းတစ္ခုျဖင့္ နွစ္ရွည္လမ်ား သိမ္းထားေသာ သတင္းစာျဖတ္ပိုင္းမ်ားကို ကြ်န္ေတာ္အားေပးေလသည္။ ထိုသတင္းစာျဖတ္ပိုင္းမ်ားမွာ ကြ်န္ေတာ္ ျပည္ပေရာက္စဥ္ ကြ်န္ေတာ္ေရာက္ခဲ့ဖူးသမွ်ႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ဖူးေသာ သတင္းမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္ကိုျပရန္ ထိုျဖတ္ပိုင္းမ်ားကို ဂရုတစိုက္ညႇပ္ျပီး အေမ သိမ္းထားျခင္းျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္လက္ထဲသုိ႔အပ္ျပီး ကြ်န္ေတာ္နွင့္အတူ ယူေဆာင္သြားေစလိုသည္။

မ်က္မွန္ထူကိုတပ္ စာဖတ္တိုင္း အားစိုက္္ရတဲ့အေမ၊ သတင္းစာ တစ္မ်က္နွာခ်င္းကိုကုန္ေအာင္ဖတ္ျပီး ထိုျဖတ္ပိုင္းကို မည္မွ်ခက္ခက္ခဲခဲ ညႇပ္ခဲ့သည္ဆိုသည္ကို ကြ်န္ေတာ္အသိ။ သို႔ေသာ္ အသံုးမဝင္ေတာ့ေသာ ထိုသတင္းစာမ်ားကို ကြ်န္ေတာ္ ယူမသြားခ်င္ေပ။ ကြ်န္ေတာ္ ေတြေဝေနသည့္အခိုက္တြင္ အေမ့လက္ထဲမွ ျဖတ္ပိုင္းေလးတစ္ခု လႊင့္က်သြားသည္။ ကြ်န္ေတာ္ထက္ဦးေအာင္ အေမကေကာက္ယူလိုက္ျပီး အကႌ်အိတ္ထဲသို႔ ထည့္လိုက္သည္။

“ဘာျဖတ္ပိုင္းေလးလဲ ေမေမ ကြ်န္ေတာ့္ ကိုျပပါလား” အေမ ေတြေတြေလးနွင့္ကမ္းေပးျပီး ထမင္းစားခန္းသို႔ ထြက္သြားလိုက္သည္။ ကြ်န္ေတာ္ခ်က္ခ်င္း ဖတ္ၾကည့္လိုက္မိသည္။ “ငါအိုသြားတဲ့အခါ”ဟုေခါင္းစဥ္ တပ္ထားေသာ ၂ဝဝ၄နွစ္ ၁၂ လပိုင္း ၆ရက္ေန႔က သတင္းစာ ေဆာင္းပါးေလးျဖစ္သည္။ ေဆာင္းပါးေလးမွာ “ငါအိုသြားတဲ့အခါ”
ငါအိုသြားတဲ့အခါ ငါဟာ အရင္က ငါမဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ ငါ႔ကို နားလည္ေပးပါ၊ စိတ္ရွည္ရွည္ထား ဆက္ဆံေပးပါ။ ခ်ိနဲ႔နဲ႔လက္ေတြနဲ႔ ထမင္းဟင္းေတြ အကႌ်ပၚေလာင္းမိတဲ့အခါ၊ ဖိနပ္ၾကိဳးေတြ ခ်ည္ဖို႔ေမ့သြားတဲ့အခါ၊ ငါ့ကို မရြံပါနဲ႔၊ ငယ္ငယ္တုန္းက ငါသင္ေပးခဲ့တာေတြကို ေက်းဇူးျပဳျပီးသတိရေပးပါ။

အပ္ေၾကာင္းထပ္မက ေျပာဖူးတဲ့စကားေတြကို ငါျပန္ေျပာမိတဲ့အခါ စကားမျဖတ္ဘဲ ေက်းဇူးျပဳျပီး နားေထာင္ေပးပါ၊ ငယ္ငယ္တုန္းက အိပ္ရာဝင္တိုင္း တစ္ေထာင့္တညပံုျပင္ေတြကို မရိုးေအာင္ေျပာရင္း ငါေခ်ာ့သိပ္ခဲ့ဖူးတာေတြကို သတိရေပးပါ။
မလႈပ္မရွားနိုင္လို႔ ေရခ်ဳိးဖုိ႔အကူအညီလိုတဲ့အခါ ငါ့ကိုမျငိဳျငင္ပါနဲ႔၊ ငယ္ငယ္တုန္းက ေခ်ာ့တစ္လွည့္ ေျခာက္တစ္ခါ ေရခ်ဳိးေပးခဲ့ဖူးတဲ့ ပံုရိပ္ေလးကို ျမင္ေယာင္ေပးပါ။ ေခတ္သစ္၊ နည္းပညာသစ္ေတြကို မသိနားမလည္ခဲ့ရင္ ငါ့ကိုမေလွာင္ပါနဲ႔၊ ငယ္ငယ္တုန္းက “ဘာေၾကာင့္”ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းတိုင္းကို စိတ္ရွည္စြာ ငါျပန္ေျဖခဲ့တာကို သတိရေပးပါ။ စိတ္သြားတိုင္းကိုယ္မပါ ႏြမ္းလ်ျပီး လမ္းမေလွ်ာက္နိုင္တဲ့အခါ ခြန္အားပါတဲ့ လက္တစ္စံုနဲ႔ ငါကုိကူတဲြေပးပါ၊ လမ္းေလ်ာက္သင္စ အရြယ္တုန္းက တစ္လွမ္းခ်င္း လွမ္းေလွ်ာက္က်င္႔ေပးခဲ့ဖူးတာကို ေက်းဇူးျပဳျပီး သတိရေပးပါ။ အသက္ၾကီးလာလို႔ စကားေျပာရာမွာ ေရွ႕ေနာက္မညီဘဲ အေၾကာင္းအရာေတြကို ငါေမ့သြားတဲ့အခါ အခ်ိန္ေပးျပီး စဥ္းစားခြင့္ေပးပါ၊ စကားအေၾကာင္းအရာေတြက ငါ့အတြက္ အေရးမၾကီးပါဘူး။ ေဘးကေန ငါေျပာသမွ်ကို နားေထာင္ေပးရင္ ေက်နပ္ပါျပီ။

တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ အိုစာသြားတဲ့ငါ့ကိုၾကည့္ျပီး ဝမ္းမနည္းပါနဲ႔၊ နားလည္ေပးပါ အားေပးပါ၊ အရင္တုန္းက လူ႔ဘဝတက္လမ္းအတြက္ ငါလမ္းညႊန္ခဲ့သလို အခုအခ်ိန္မွာ ငါ့ဘဝေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ေတြအတြက္ အေဖာ္ျပဳေပးပါ။ အခ်စ္နဲ႔ ေအးမွ်မႈေတြကို ငါျပံဳးျပံဳးေလး လက္ခံမွာပါ။ အဲဒီအျပံဳးေတြထဲမွာ မဆံုးတဲ့ ငါ့ေမတၲာေတြ ေတြ႔ရမွာပါ။
ကြ်န္ေတာ္ မ်က္ရည္မက်ေအာင္ထိန္း ထားရင္း မနားတမ္း ဆံုးေအာင္ ဖတ္လိုက္မိသည္။ ကြ်န္ေတာ္ ေသတၲာထဲက အေကာင္းဆံုး အဝတ္တစ္စံုကို ထားခဲ့ျပီး ထိုျဖတ္ပိုင္းမ်ားကုိထည့္လိုက္သည္။ က်န္ေသာ ျဖတ္ပိုင္းမ်ားက ကြ်န္ေတာ္အတြက္ အသံုးမဝင္ေသာ္လည္း ထိုေဆာင္းပါးပါေသာျဖတ္ပိုင္းေလးမွာ ကြ်န္ေတာ္ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ကြ်န္ေတာ့္အပါး အျမဲမခြာေတာ့။

ယခုထက္ထိ ထိုမွန္ေဘာင္သြင္းထားေသာ ျဖတ္ပုိင္းေလးမွာ ကြ်န္ေတာ္စာၾကည့္ စားပဲြေပၚတြင္ ရွိေနသည္။ ကြ်န္ေတာ္လို႔ဘဝတူ အမိေျမကိုခဲြျပီး အေမနွင့္ ေဝးေနသူမ်ားအတြက္ ထိုေဆာင္းပါးကို တင္ျပလိုက္ပါသည္။ အျမဲ ဖုန္းမဆက္နိုင္ေသာ္လည္း အခါၾကီးရက္ၾကီးမ်ားတြင္ အေမ့ကိုဖုန္းဆက္ျပီး သတိရေၾကာင္း၊ က်န္းမာေၾကာင္း၊ အေမခ်က္ေသာ ဟင္းမ်ားကို စားခ်င္ေၾကာင္း...............  

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲ ေျပာႏုိင္ၿပီ

နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ ကုိ ျပည္နယ္အစုိးရ ျပန္လည္ ဖိတ္ေခၚ

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ က်န္းမာေရးကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေတြမလုပ္ဖို႔ တားျမစ္ခံထားရတဲ့ နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ကို က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ျပန္လည္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖဲြ႔က မေန႔က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။

နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြ ကို ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ေစ ဖို႔အတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေမာင္ေမာင္အုန္း က စစ္ေတြၿမိဳ႕က ရပ္မိရပ္ဖေတြ၊ အရပ္ဘက္လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ မေန႔က သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ခဲ့တယ္လို႔လည္း ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးမိုးဟိန္း က ေျပာပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF အေနနဲ႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ဖို႔ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။

နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေတြကို ခဲြျခားကူညီေပးေနတယ္ဆုိၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန အၿပီးအပိုင္ထြက္ခြာေပးဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖာ္ေဖာ္ဝါရီလက ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြက ဆႏၵျပေတာင္းဆုိခဲ့တဲ့အတြက္ အစိုးရက နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ရဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ကူညီေပးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ယာယီရပ္ဆိုင္းေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူသားခ်င္းစာနာေရး ကူညီမႈေတြေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔ေပါင္း (၂၄) ဖြဲ႕ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အခုလို MSF ကိုျပန္လည္ဖိတ္ေခၚတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သမၼတရံုးဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိန္းက လူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဘက္လံုးမွာ အမွားအယြင္း ရွိမွာပဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကူညီေရးအဖြဲ႔အားလံုး  အထူးသျဖင့္ MSF ကို မိမိတို႔နဲ႔ အတူ ျပန္လည္လက္တြဲေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚပါေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ကူညီေရးဝန္ထမ္းေတြ လံုၿခံဳေရး အတြက္ အာမခံပါေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ MSF ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ကူညီေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ၂၂ႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး၊ ဝန္ထမ္းေပါင္း ငါးရာ ဝန္းက်င္ ရွိတဲ့ အႀကီးဆံုးကူညီေရးအဖြဲ႔လည္းျဖစ္ပါတယ္။

အခုအခါ ကူညီေရးအဖြဲ႔ေတြက ဝန္ထမ္းေတြ ၇ဝ ရာနႈန္းေလာက္ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေနၾကၿပီလို႔ ကုလ သမဂၢ က ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထဲမွာ MSF က ဝန္ထမ္းေတြ မပါဝင္ေသးပါဘူး။

အခုလို အစိုးရက ျပန္လည္ဖိတ္ၾကားတဲ့အေပၚ MSF က ႀကိဳဆိုလိုက္ၿပီး၊ အၾကပ္အတည္းေတြၾကားကေန အသက္ကယ္လုပ္ငန္းေတြ တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

RFA - နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ ကုိ ျပည္နယ္အစုိးရ ျပန္လည္ ဖိတ္ေခၚ 

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲ ေျပာႏုိင္ၿပီ

  တစ္ခ်ိန္က ကုရာနတၱိ ေဆးမရွိခဲ့ေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကို လာမည့္ ႏွစ္ပိုင္းမ်ားအတြင္း တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ႔မည္ဟု ရဲရဲတင္းတင္း ေျပာႏုိင္ သည့္ အေျခအေနေရာက္ လာၿပီ။  အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေသာ AIDS ရာဂါကို ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည္ဟု ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ရဲရဲတင္းတင္း ေျပာလိုက္ၿပီ။ ယခင္က ကုရာနတ္ၳိ ေဆးမရွိ၊ ယခုလည္း အျမစ္ ျပတ္ကုစရာ ေဆးမရွိေသးသည့္တိုင္ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည္ဟု ဆိုလိုက္ျခင္းမွာ ယုတ္ၱိမရွိဟု ထင္စရာရွိသည္။ မည္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကပါမည္နည္း။

၂၀၃၀ မွာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အျမစ္ျပတ္ ေဆးေပၚၿပီး အားလံုးကို ကုသေပးႏုိင္မည္ဟု မဆိုလို။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိေပၚေနၿပီျဖစ္ေသာ ေအအာဗြီ ကဲ႔သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးျဖင့္ပင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ ကူးစက္သူ မရွိေအာင္ ၂၀၃၀ ခန္႔တြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေတာ့မည္။ ထိုအခါ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေၾကာင္႔ျဖစ္ သည့္ ေအအိုင္ ဒီအက္စ္ျဖစ္ပြားသူ ပမာဏကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့မည္။ အသစ္ကူးစက္၊ အသစ္ ျဖစ္ပြားသူ မရွိေအာင္ ထိန္းႏိုင္ၿပီဆိုလွ်င္ အျမစ္ျပတ္ တိုက္ဖ်က္ႏုိင္ေရး လြန္စြာ နီးစပ္သြားၿပီျဖစ္သည္။ လက္ရွိမွာပင္ ေအအာဗြီေဆးျဖင့္ ကမာၻတစ္၀န္းမွ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံထားရသူ (၁၃) သန္းေက်ာ္ကို လူ႔သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္ေအာင္ ေစာင္႔ေရွာက္ထားႏုိင္ၿပီ။ ေအအာဗြီသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို အေသမသတ္ႏုိင္ ေသာ္လည္း ခႏၶာကိုယ္ထဲ ၀င္ေနေသာ အိပ္ခ်္ အိုင္ဗီြကို မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္၊ ဆက္မပ်ံ႕ပြားႏုိင္ေအာင္ ထိန္းေပးထားသည္။ ထိုသို႔ ထိန္းလိုက္သျဖင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးသည္ ခႏၶာကိုယ္ ခုခံအားစနစ္ကို ဒုကၡ မေပးႏုိင္ေတာ႔။ ထိုအခါ ခုခံအားက်ဆင္းသည့္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ အဆင့္သို႔ မေရာက္ရွိေတာ့ဘဲ ပိုးရွိလ်က္ႏွင့္ပင္ သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္သြားသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ တစ္ဦးထံမွ ထပ္ဆင့္ကူးစက္ခံရသည့္ ႏႈန္းကို တစ္ေယာက္ထက္ နည္းေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသြားမည္ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူ (၁၀) ဦးရွိသည္ဆိုပါက ထိုလူမ်ားက တစ္ဆင့္ ထပ္ကူးခံရသူ ပမာဏသည္ (၁၀) ဦးေအာက္သာ ရွိေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္သြားမည္။ ထိုသို႔ ထိန္းခ်ဳပ္သြားျခင္းျဖင့္ အခ်ိန္တို အတြင္းမွာပင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြျဖင့္ ေနထိုင္ရသူ ပမာဏသည္ က်ၿပီးရင္း က်ဆင္းသြားမည္။  အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို သိပၸံပညာက စေတြ႕သည္မွာ (၃၃) ႏွစ္ေလာက္သာရွိ ေသးသည္။ ထိုကာလတို အတြင္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ႏုိင္နင္းေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိးရွိလာသည္မွာ ႀကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈႀကီးျဖစ္သည္။သိပၸံသုေတသနပိုင္းကလည္း အားေကာင္းသလို၊ ႏုိင္ငံေရး ပိုင္းကလည္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေအအိုင္ဒီအက္စ္တိုက္ဖ်က္ ေရးအား တက္သေရာရွိျခင္းေၾကာင့္ ယခုကဲ႔သုိ႔ ေအာင္ျမင္ျခင္းျဖစ္သည္။

ကုလသမဂၢ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ႀကီး UNAIDS ၏ စာရင္းအရ ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ႏွစ္အတြင္း ကမာၻတစ္၀န္း ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖင့္ လူ (၁ ဒသမ ၅)သန္း ေသဆံုးေၾကာင္း သိရသည္။ ေသဆံုးႏႈန္း အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့ေသာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က (၂ ဒသမ ၄) သန္းထက္သိသာစြာ ေလ်ာ့က် လာၿပီျဖစ္သည္။ ေသဆံုးႏႈန္းေလ်ာ့က်လာသလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ ကူးစက္ခံရသူႏႈန္း ကလည္း တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ ေလ်ာ႔က်လာေနၿပီကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္ေရာက္သည့္အခါ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ကူးစက္မႈ လံုး၀ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ရမည္ဟူေသာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ အဓိပၸာယ္ရွိ၍ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္သည္။  အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လက္နက္ေကာင္းမ်ားကို ၿပီးခဲ့သည့္ အပတ္က ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ၊ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့ေသာအႀကိမ္ (၂၀)ေျမာက္ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ႏုိင္ငံတကာမွ ပညာရွင္မ်ား တင္ျပခဲ့ၾကသည္။

၀မ္းနည္းစရာ ေကာင္းသည္မွာ အစည္းအေ၀းတက္ရန္ လာသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ ေျခာက္ဦးသည္ ယူကရိန္း ႏုိင္ငံ အေရွ႕ပိုင္း၌ မေလးရွား ေလယာဥ္ MH 17 ပ်က္က်မႈတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရသည္။ ၎ တို႔အနက္ တစ္ဦးမွာ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္္စ္ အဖြဲ႕ႀကီး (International AIDS Society) ၏ ဥကၠ႒ ေဟာင္းဂ်ဳိးလန္း ျဖစ္သည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးလႈပ္ရွားမႈ၏ မီး႐ွဴးတန္ေဆာင္တစ္ဦး အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသူ ျဖစ္သည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကား အင္အားေကာင္းေကာင္း ဆက္ခ်ီတက္မည္ျဖစ္သည္။

ကူးစက္မႈ ဘရိတ္အုပ္

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားစြာလည္း ရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း အစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္လာေသာ ေတာင္အာဖရိ က ေအအိုင္ဒီအက္စ္ သုေတသနစင္တာမွ စလင္းအဗၺဒူးကာရင္မ္က ေျပာသည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူမ်ားကို ေဆြးေႏြး ပညာေပးျခင္းနည္း၊ ကြန္ဒံုးသံုးျခင္း နည္း၊ ေအအာဗြီ ကဲ႔သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးမ်ားေပးျခင္းနည္းမ်ားသည္ လြန္စြာ ထိေရာက္ ေသာနည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္လာၿပီ။ ထိေရာက္ ေသာနည္းလမ္း မ်ားထဲမွ ပို၍ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းကား ေအအာဗြီေဆး ျဖစ္သည္။ ေအအာဗြီသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြရွိသူ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ပိုးကိုသိသိသာသာ ထိန္းခ်ဳပ္ ေပးႏုိင္ရာ ထိုသူမွတစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားသို႔ ကူးႏုိင္ေျခ အလြန္နည္းသြားသည္အထိ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။

ေလ့လာမႈတစ္ရပ္အရ ဇနီးခင္ပြန္း တစ္ဦးဦး၌ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြရွိေနေသာ အိမ္ေထာင္သည္ စံုတြဲမ်ားတြင္ ပိုးရွိသူကို ေအအာဗြီေဆးသံုးေစပါက ကူးစက္မႈ (၉၆) ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ပံုမွန္ ေန႔စဥ္ဘ၀ လူေပါင္းစံုထဲတြင္ ကူးစက္မႈ ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏုိင္စြမ္းကိုလည္း ေလ့လာမႈ စစ္တမ္း တစ္ရပ္ျပဳစုထားသည္။ ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံ ကြာဇူလူ-နာတယ္ တကၠသိုလ္က စစ္တမ္းျပဳစုျခင္း ျဖစ္သည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ (၃၀)မွ (၄၀)ရာ ခိုင္ႏႈန္းထိကို ေအအာဗြီေဆး တိုက္ေကၽြးထားႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားႏွင့္ ေအအာဗြီ ေဆး (၁၀) ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာ တိုက္ ေကၽြးထား ႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါ မရွိသူမ်ားကို ယွဥ္ၾကည့္သည္။ ထိုအခါ ေအအာဗြီေဆး ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားမ်ား တိုက္ေကၽြးထား ႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကူးစက္ခံ ရႏုိင္ေျခ (၃၈)ရာခိုင္ႏႈန္းထိ နည္းပါးေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြရွိသူမ်ားကို ေအအာဗြီေဆးျဖင့္ ထိန္းေပးႏိုင္သလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံ ရႏုိင္ေျခမ်ားသည့္ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ေသာ လူေကာင္းမ်ားအတြက္လည္း Truvada ကဲ့သို႔အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကာကြယ္ေဆးမ်ားရွိေသးသည္။ ဆန္ဖရန္စစ္ၥကိုရွိ ကယ္လီဖိုးနီးယား တကၠသိုလ္မွ ေရာဘတ္ ဂရန္႔သည္ Truvada ေဆးကို အစဦး စမ္းသပ္တီထြင္သူမ်ားထဲတြင္ ပါ၀င္သည္။ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕ ေအအိုင္ဒီအက္စ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ မစၥတာ ဂရန္႔က ကမာၻ ့တိုက္ႀကီးေလးခုရွိ ေနရာ (၁၁) ေနရာတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ၎ တို႔၏ သုေတသနမ်ားအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားသည္။

Truvada သည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ မခံရေအာင္ (၉၀)ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ကာကြယ္ ေပးႏုိင္ေၾကာင္း မစၥတာ ဂရန္႔က ေျပာသည္။ ေန႔တိုင္း ေသာက္ဖို႔လည္း မလို။ တစ္ပတ္ ေလးႀကိမ္ေသာက္လွ်င္ စိတ္ခ်ရသည္။ ေန႔တိုင္းေဆးေသာက္ဖို႔ ေမ့တတ္သူမ်ားအတြက္ အဆင္ေျပေစမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ Truvada သည္ ေစ်းႀကီးလြန္းေနေသးသည္။ ေဆးတစ္လစာကို ေဒၚလာ(၁၃၀၀) ေလာက္က်သင့္သည္။ ေစ်းႀကီးလြန္းျခင္းက Truvada  ၏ တြင္က်ယ္မႈကို အတားအဆီး ျဖစ္ေစလ်က္ရွိသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္နက္ ေကာင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိလာၿပီ။ သို႔ေသာ္ Truvada  ဥပမာကဲ႔သို႔ပင္ ေစ်းႀကီးေန ေသးျခင္းသည္ အတားအဆီး ျဖစ္ေနသည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ႏုိင္ငံေရးပိုင္း၏ စိတ္အားထက္သန္စြာ အားေပးမႈအရွိန္မေသဖို႔လည္း လိုေသး သည္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္ခ်မွတ္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ခဲ့ေသာ ကုလသမဂၢေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားထဲတြင္ ေအအိုင္ ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးကို အဓိက လုပ္ငန္း စဥ္ႀကီးတစ္ရပ္အျဖစ္ ထည့္သြင္းခဲ့သျဖင့္ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံမ်ားသည္လည္း အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ၂၀၁၅ တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေတာ့မည္။ ၂၀၁၅ လြန္ရည္မွန္းခ်က္ မူၾကမ္းမ်ားထဲတြင္ ကား ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးကို အဓိကအသားေပး ေဖာ္ျပထားသည္မ်ဳိး မေတြ႕ရေသးရာ ႏုိင္ငံေရးပိုင္းက စိတ္အား ထက္သန္မႈက်ဆင္းသြားမွာ စိုးရိမ္ရသည္။ စိုးရိမ္မည္ဆိုလည္း စိုးရိမ္စရာျဖစ္သည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ကာကြယ္ ေရးႏွင့္ ကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ကမာၻ တစ္၀န္း တစ္ႏွစ္ကို ေဒၚလာ(၁၉) ဘီလီယံ လိုအပ္ရာ ေရွ႕လာမည့္ ႏွစ္ပိုင္းမ်ားတြင္ ျပည့္မီေအာင္ ေကာက္ခံမရႏုိင္မည့္ အလားအလာမ်ားေတြ႕ေနရၿပီ။ ေအအိုင္ဒီ အက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား ေငြနည္းနည္း နဲ႔ အလုပ္မ်ားမ်ားတြင္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြၾကရမည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အခ်ိန္တိုအတြင္း ေအအာဗြီေဆး ေသာက္သံုးႏုိင္လွ်င္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဆိုးက်ဳိး ခံစားရမႈ အနည္း ဆံုးျဖစ္မည္ဟု ကမာၻ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သူသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ဖို႔က မလြယ္။ ကမာၻ ့့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး၏ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ကမာၻတစ္၀န္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ (၃၅) သန္းရွိသည္။ ၎တို႔အနက္(၁၉) သန္းခန္႔ သည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရးအဖြဲ႕မ်ားက ေဖာ္ထုတ္မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။ ေဖာ္ထုတ္သိရွိျခင္း မရွိသည့္အတြက္ ထိုလူမ်ားကို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးေပးဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ေသးသလို၊ ထိုသူမ်ားထံကတစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားထံ မကူးစက္ေအာင္ ပညာေပး ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ဳိးလည္း မလုပ္ ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုလူမ်ား က်န္ရွိေနသမွ် အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔က ခက္ေနဦးမည္ျဖစ္သည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အဆံုးသတ္ပစ္ဖို႔ ေ၀းေနဦးမည္။ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအျပင္ က်န္ရွိေနေသးသူ (၃၅) သန္းခန္႔ကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုေပးႏုိင္ေအာင္လည္း ထပ္တိုး ႀကိဳးပမ္းၾကရမည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ႏွစ္က ၀ါရွင္တန္တြင္ က်င္းပေသာ (၁၉)ႀကိမ္ေျမာက္ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တင္ျပေဆြးေႏြးမႈ မ်ားထဲ၌ ကုသႏုိင္မည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားလည္း ပါသည္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ မစ္ၥစ္ၥပီျပည္နယ္မွ ကေလးငယ္ မိန္းကေလး တစ္ဦးကို ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္းမွာပင္ ေအအာ ဗြီေဆးေပး၍ ကုသခဲ့သည္။ ကေလးငယ္ သည္ မိခင္ထံမွ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္လာ ျခင္းျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္ကို (၁၈) လသားအထိ ေအအာဗြီေဆးေပးကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မိခင္ျဖစ္သူသည္ ေနရပ္ေျပာင္းသြားရာ ကေလးကိုလည္း ေအအာဗြီေဆး ဆက္တိုက္ေကၽြးႏုိင္ျခင္း မရွိဘဲ အဆက္ျပတ္သြားခဲ့သည္။ ကေလးႏွင့္ ျပန္ဆက္သြယ္ႏိုင္သည့္ အခ်ိန္တြင္ စစ္ေဆးၾကည့္ရာကေလးတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး လံုး၀မရွိေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထိုအတိုင္းမွန္လွ်င္ ကေလး၏ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုလိုက္ႏုိင္ၿပီဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ ကေလးကို ေအအာဗြီေဆး ဆက္မတိုက္ဘဲ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဇူလိုင္လ ဆန္းပိုင္းတြင္ ကေလးမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ျပန္ေပၚလာ သည္။ ေဆးျဖတ္လိုက္ၿပီး ၂၇ လအၾကာတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ တစ္ေက်ာ႔ျပန္ ေပၚလာခဲ့သည္။

ေနာက္ထပ္ တစ္ေယာက္ကား ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ ဘာလင္ၿမိဳ႕မွ တင္မိုသီ ဘေရာင္းျဖစ္သည္။ ဘေရာင္းသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ ရွိၿပီး ေသြးကင္ဆာဒဏ္ လည္း ခံစားေနရသျဖင့္ ေသြးကင္ဆာကုထံုးအျဖစ္ ၎ ကို ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲလွယ္ခဲ့သည္။ ၎ ထံ လဲလွယ္ ထည့္သြင္းခဲ့ေသာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီသည္ မ်ဳိး ဗီဇအရ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဒဏ္ခံႏုိင္သူတစ္ဦးထံမွ ျဖစ္ရာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲလွယ္ၿပီးေနာက္ ဘေရာင္းတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး မရွိေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ယခုအခ်ိန္ထိ ဘေရာင္းသည္ ပထမဆံုးေသာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကုသေပ်ာက္ကင္းသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည္။ဘေရာင္းကို ကုသခဲ့ေသာ နည္းမ်ဳိးသည္ လူတိုင္းကို လုပ္ေပးႏုိင္ေသာ နည္းကားမဟုတ္။

သုေတသနမ်ားက ေ၀ဒနာရွင္တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ မ်ဳိးဗီဇကိုယူကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဒဏ္ ခံႏုိင္သည့္ မ်ဳိးဗီဇမ်ားအျဖစ္ ဓာတ္ခြဲခန္းတြင္ ေျပာင္းလဲၿပီး ေနာက္ ေ၀ဒနာရွင္ထံ ထည့္ သြင္းေပးကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို တိုက္မည့္နည္းကိုလည္း စမ္းသပ္ေနၾကၿပီ။ ထိေရာက္ေသာ လက္ေတြ႕နည္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ေပၚလာဖို႔ အခ်ိန္ယူ လုပ္ကိုင္ဖို႔ေတာ့ လိုေသးသည္။  တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းျဖင္႔ေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို မလႊဲမေသြ တိုက္ဖ်က္ႏုိင္လာလိမ့္မည္။ ယခု ထိေတာ့ တိုက္႐ိုက္ကုေဆး မရွိေသး။ သို႔ျဖစ္ရာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံ ထားရသူမ်ား လက္ရွိမွာ လုပ္ရန္ကား အက်ိန္းေသဆံုးနည္းျဖစ္သည့္ ေအအာဗြီ ေဆး ပံုမွန္ေသာက္သံုးၾကဖို႔ ျဖစ္သည္။

ကိုထိုက္

Ref: The 20th International AIDS Conference _ Is the end in sight? (The Economist)

The Messenger - ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲ ေျပာႏုိင္ၿပီ