ကမၻာၾကီးကို လႊင့္မပစ္လိုက္ပါနဲ႕

(၁)
အသက္အရြယ္ေၾကာင့္လား၊ဒါမွမဟုတ္ လက္လွမ္းမီသမွ် ေတာင္ဖတ္၊ေျမာက္ဖတ္ ဖတ္မိတာကေလးေတြေၾကာင့္လား မသိ။ အခုေနာက္ပိုင္း ဘာမွမဟုတ္တာကေလးေတြကို ႏွေျမာတတ္လာ၊ ဘ၀တာတစ္ေလွ်ာက္ ဆံုၾကံဳခဲ့ရသည့္ ႏွေျမာ စစ္စီတတ္သူ၊ ေခြၽတာတတ္သူတို႔ကို မၾကာခဏ သတိရမိလာတာကိုျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္၀န္ခံလိုပါသည္။


နီးလည္းနီးစပ္၊ လြယ္လည္းလြယ္ကူရာ ဥပမာအျဖစ္ ကြၽန္ေတာ့္၀န္းက်င္၌ ေဘာလ္ပင္ (ball pen) ကေလးေတြရွိပါသည္။ တစ္ခါသံုး ေဘာလ္ပင္ကေလးေတြကို မၾကာခဏ ၀ယ္ေရးမိခဲ့ျပီး၊ ေရးလို႔ကုန္သည္ႏွင့္ လႊင့္ပစ္ရဖို႔ အေၾကာင္းဖန္လာတိုင္း ၀န္ေလးေနမိသည္ကျဖင့္ အမွန္ပဲျဖစ္ပါသည္။ ေဘာလ္ပင္ကေလးေတြက ႏွေျမာစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ခ်စ္စရာ ေကာင္းေနခဲ့သည္ကိုး။


ေခတ္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခ်ာတိတ္အရြယ္ကလို ေခတ္မ်ိဳးမဟုတ္။ေဘာလ္ပင္အေကာင္းစားကို Refill လဲကာသံုးသူေတြ မရွိ မဟုတ္၊ ရွိႏိုင္ပါသည္။ ေဖာင္တိန္ (Fountain pen) ကို မင္ထည့္ကာသံုးသူေတြလည္း မရွိမဟုတ္ရွိႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ားစုက တစ္ခါသံုးေဘာလ္ပင္မ်ားသာ။

တစ္ခါသံုးေဘာလ္ပင္ေတြကလည္း ခ်စ္စရာေကာင္းလိုက္တာ။ အေရာင္စံု၊ အေသြးစံုဒီဇိုင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး။ ေငြကေလးသံုးေလးငါးရာက်ပ္သာ ရွိလွ်င္ၾကိဳက္တာ၀ယ္ေရးေပေတာ့။ သည္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ကလည္း ၀ယ္ေရးပါသည္။ သို႔ေသာ္မင္ကုန္သြားသည္ႏွင့္ လႊင့္ပစ္ရမွာကိုႏွေျမာေနမိျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေငြေၾကးကိုႏွေျမာ ေနမိတာမဟုတ္။ အလဟႆလႊင့္ပစ္လိုက္ရသည့္ ၀တၴဳပစၥည္း၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ သဘာ၀သယံဇာတကို ႏွေျမာေန မိတာမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ သည္ေဘာလ္ပင္အတြက္ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းကို ကမၻာ့သဘာ၀သယံဇာတေတြကေန ကြၽန္ေတာ္တို႔ ထုတ္ယူထားခဲ့ၾကတာမဟုတ္လား။


ေနာက္ ကြၽန္ေတာ္စိတ္မသက္မသာျဖစ္ရသည့္ ပစၥည္းတစ္ခုကေရသန္႔ဘူးမ်ား။ ေရသန္႔ဘူးေတြကလည္း တစ္ခါသံုး ေတြပဲမဟုတ္လား။ေခတ္က ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ငယ္ငယ္ကလို ေရခ်မ္းစင္ကေလးေတြေခတ္မဟုတ္ေတာ့။ ကိုယ္ပုိင္ေရဘူး ကေလးေတြႏွင့္ ခရီးသြားသူေတြက ရွာမွရွား။ ဘယ္ဆိုင္မွာ၀င္၀ယ္၀ယ္ အလြယ္တကူရႏိုင္သည့္ ေရသန္႔ဘူးေတြက မ်က္ေမွာက္ေခတ္၏ အမွတ္လကၡဏာ။



သည္ေတာ့ေရကိုေမာ့ေသာက္လိုက္ ဘူးခြံကိုလႊင့္ပစ္လိုက္။ ဘာစိတ္ခံစားမႈမွမရွိ။ ကြၽန္ေတာ္ကထိုေရဘူးက ၾကည္ၾကည္လွလွကေလးမ်ားကို အလြယ္တကူလႊင့္ပစ္လိုက္ရတာကို ႏွေျမာေနမိျခင္းျဖစ္ ပါသည္။

ကြၽန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ကာတြန္းဆရာ ေအာ္ပီက်ယ္ကေတာ့ ေရသန္႔ဘူးကို လႊင့္မပစ္ဘဲ အၾကိမ္ၾကိမ္ အလီလီ သံုးဖို႔ ေရာက္ရွိရာစင္ျမင့္ထက္ကေန ေဟာေျပာေလ့ရွိသူျဖစ္ပါသည္။ သည္ေရသန္႔ဘူးလုပ္ဖို႔ ကုန္ၾကမ္းကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ေနထိုင္ရာ မဟာပထ၀ီေျမၾကီးထဲကေနပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ထုတ္ယူထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ႏွေျမာဖို႔ေကာင္း လိုက္တာ။

အစားအေသာက္ကိစၥျပီးသည္ႏွင့္ လႊင့္ပစ္လိုက္သည့္ ၀ါးတူကေလးမ်ား၊ ဘီယာ သို႔မဟုတ္ အေအးတစ္ခုခုကို ေမာ့ခ် လိုက္ျပီးသည္ႏွင့္ လႊင့္ပစ္လိုက္သည့္ ဘူးခြံကေလးေတြ။ မုန္႔ပဲသေရစာစားျပီး လႊင့္ပစ္လိုက္ရသည့္ ေကာ္ခြက္ပလတ္စတစ္ ခြက္ကေလးေတြ။ တဗြမ္းဗြမ္းလွ်ံက်ေနသည့္ ေရပိုက္ေခါင္းေတြ။မလိုအပ္ဘဲ ဖြင့္ထားသည့္ မီးလံုး၊မီးေခ်ာင္းမ်ား၊ ႏွေျမာစရာေတြခ်ည္းပဲမဟုတ္လား။

(၂)
လန္ဒန္အေျခစိုက္ သတၲေဗဒအဖြဲ႕ World Wide Fund for Nature (WWF) ႏွင့္ Global Foot Print Network တို႔ပူး ေပါင္းထုတ္ျပန္သည့္သတင္းတစ္ရပ္ကို Guardian သတင္းစာမွတစ္ဆင့္ ကြၽန္ေတာ္ဖတ္ဖူးပါသည္။
စစ္တမ္းအမည္က Living planet စစ္တမ္း။ ကမၻာ႔သယံဇာတေတြကို လူသားေတြသံုးေနၾကသည္မွာ ကမၻာၾကီးက ေပးႏိုင္ သည္ထက္ ၃၀ရာခိုင္ႏႈန္းပိုသံုးေနၾကေလသတဲ့။ အမ်ားဆံုးသံုးေနၾကသူေတြက တရုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ေတြတဲ့။ သည္အတိုင္းဆက္သံုးေနခဲ့ၾကေသာ္ ၂၀၃၀ခုႏွစ္တြင္ အခုလို ကမၻာမ်ိဳးႏွစ္ခုလိုအပ္ေလမတဲ့။ ေၾကာက္စရာေကာင္းလိုက္ တာ။ အစြယ္ထြက္ေနေသာ လူသားရဲ႕ အလိုရမၼက္ေတြ။
အေလဏေတာဆန္သည့္ မိန္းမပ်က္တစ္ေယာက္လို အသံုးအျဖဳန္းၾကီးသည့္ ကမၻာသူ၊ ကမၻာသားေတြ။ သည္ကမၻာၾကီးက ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ မလံုေလာက္ႏိုင္ေတာ့ပါတဲ့။

(သံုး)
ကြၽန္ေတာ္တို႔တစ္ေတြ ကမၻာ့သယံဇာတစြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ေတြကို နည္းမ်ိဳးစံုႏွင့္ ထုတ္ယူသံုးစြဲၾကပါသည္။ သည္အထဲ မွာ ေန၊ ေလ၊ေရ၊စြမ္းအင္လိုျပန္ျဖစ္ဖို႔ ျမန္သည့္ အရင္းအျမစ္ေတြပါသကဲ့သို႔ ေရနံတို႔၊ ဓာတ္ေငြ႕တို႔ ေက်ာက္မီးေသြးတို႔လို ျပန္၍ျဖစ္ႏိုင္ခဲေသာ အရင္းအျမစ္ေတြလည္း ပါပါသည္။ ျပီးေတာ့ သစ္ပင္၊ သစ္ေတာေတြ။ သားငါးပုစြန္ေတြ။


တစ္ခါသံုးေဘာလ္ပင္ကေလးေတြကို လႊင့္ပစ္သလို၊ ေရသန္႔ဘူးေတြကိုလႊင့္ပစ္သလို၊၀ါးတူကေလးေတြကို လႊင့္ပစ္သလို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျဖဳန္းတီးခဲ့ၾကတာေတြက အနႏၲျဖစ္ပါသည္။


ကမၻာကိုျပန္ကယ္ဖို႔အတြက္ သယံဇာတမ်ားကို မျဖဳန္းတီးဖို႔ရာ R ငါးလံုးကို လူသိမ်ားပါသည္။
Reduce ေလွ်ာ့သံုးပါတဲ့
လွ်ပ္စစ္မီးကို ေလွ်ာ့သံုးတာမ်ိဳးေပါ့။
Reuse ျပန္သံုးပါတဲ့။
ေဘာလ္ပင္ထဲ Refill ထည့္သံုးတာမ်ိဳးေပါ့။
Recycle ျပန္ထြင္သံုးပါတဲ့။
စကၠဴအေဟာင္းေတြကိုၾကိတ္ျပီး စကၠဴျပန္လုပ္တာမ်ိဳးေပါ့။
Reject ျငင္းပယ္ပါတဲ့။
ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္နဲ႕ထည့္ေပးတာကို မယူတာမ်ိဳးေပါ့။
Return ျပန္ေပးပါတဲ့။
ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ကို ျပန္ေပးတာမ်ိဳးေပါ့။
သည္ R ငါးလံုးတို႔၏ အေျခခံက ႏွေျမာမႈစစ္စီမႈ၊ ေခြၽတာမႈတို႔တြင္ အေျခခံထားေၾကာင္း ထင္ရွားလွပါသည္။

(ေလး)
သဘာ၀သယံဇာတေတြ ရွားပါးလာမႈေၾကာင့္ အသက္ရွဴက်ပ္ေနရေသာ ကမၻာေျမေပၚ၌ ႏွေျမာတတ္ စစ္စီတတ္၊ ေခြၽတာ တတ္သူတို႔ကား ကမၻာေျမကို ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ဆန္ေဆးေရကို ခံထားေသာ ပန္းကန္ကို အၾကမ္းေဆး ေနသည့္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္၊ ခ်က္ျပဳတ္ေၾကာ္ေလွာ္စရာ အိုးၾကီး၊အိုးငယ္ အသြယ္သြယ္ကို အသင့္ျပင္ဆင္ထားျပီးမွ မီးဖိုေပၚတြင္ အၾကားအလပ္မရွိတစ္အိုးျပီး တစ္အိုး ဆက္တိုက္ခ်က္ျပဳတ္သြားသည့္ အိမ္ရွင္မတစ္ဦး၊ ေဟာင္းႏြမ္းစုတ္ျပတ္ သြားသည့္ အ၀တ္အစား မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါစသည္တို႔ကို လက္ႏွီးစုတ္၊ ေျခသုတ္ပ၀ါအျဖစ္ေျပာင္းလဲပစ္သည့္ အမ်ိဳးသမီး၊ ထမင္းၾကမ္းအၾကြင္းအက်န္ေတြကို ဆန္ေကာထဲျဖန္႔ကာ အေျခာက္လွန္းေနသည့္ အေဒၚၾကီးတစ္ေယာက္၊ ေစ်းသို႔လာ သည့္အခါတိုင္း တစ္ခုတည္းေသာ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ကို အၾကိမ္ၾကိမ္အခါအခါယူလာကာ သားငါးပုစြန္ထည့္တတ္သည့္ ေစ်း၀ယ္သူတစ္ဦး၊ ေယာက္်ားေဆာင္း ဖဲထီးၾကီး၏ ထီးခရိုင္ေတြ သံေခ်းမတတ္ရေလေအာင္ အုန္းဆီႏွင့္ပြတ္ေပးေနသည့္ အဘိုးအိုတစ္ေယာက္၊ ဘဲဥ ၾကက္ဥလာ၀ယ္တိုင္း စပါးခြံထည့္ထားသည့္အိတ္ကေလးႏွင့္ အျမဲလိုလိုလာ၀ယ္တတ္သည့္ ေစ်း၀ယ္တစ္ဦး၊ အားလံုးကို ကြၽန္ေတာ္အမွန္ရေနမိတာ အမွန္ပဲျဖစ္ပါသည္။ ဒါဟာ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာကေန ကမၻာကို ေစာင့္ေရွာက္တာမဟုတ္ဘူးလား။

ကမၻာၾကီးက လူသားတို႔လိုအပ္သေလာက္ကို ထုတ္ေပးႏိုင္ပါသည္တဲ့။ လိုခ်င္သေလာက္ကိုေတာ့ မထုတ္ေပးႏိုင္ပါတဲ့။ ေကာင္းလိုက္တဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးစကား။

ကြၽန္ေတာ္တို႔က လိုအပ္သေလာက္သာယူေနတဲ့လူေတြလား ဒါမွမဟုတ္ လိုခ်င္သေလာက္ယူေနတဲ့လူေတြလား။ ဒါကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ျပန္ေမးရမည့္ ေမးခြန္းပဲျဖစ္ပါေလသည္။ ။

ေမာင္သာခ်ိဳ