SLE (ေခၚ) အေရျပားေလးဖက္နာ

..................................................................

MWD : ဆရာ႐ွင့္..ဒီကေန႔ ကြ်န္မတို႔ပတ္ဝန္းက်င္မွာ မၾကာခဏဆိုသလို ေတြ႕ျမင္လာေနရတဲ့အျပင္ ျမဝတီ႐ုပ္ျမင္သံၾကားပရိသတ္ေတြထဲမွာ ေမးျမန္းတင္ဆက္ေပးဖို႔ မၾကာခဏေတာင္းဆိုေနတဲ့ အေရျပားေလးဖက္နာ ေရာဂါအေၾကာင္းကို ေမးျမန္းေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္ဆရာ..ပထမဆံုးအေနနဲ႔ အေရျပား ေလးဖက္နာဆိုတာ ဘယ္လိုေရာဂါမ်ိဳးကိုေခၚတာပါလဲဆရာ..

Dr. KML : အေရျပားေလးဖက္နာလို႔ ျမန္မာလိုသိတဲ့ အေရျပားေတြေရာင္ရမ္းတဲ့ ေရာဂါကို ေဆးပညာအရ SLE (Systemic Lupus Erythematosus) လို႔ ေခၚပါတယ္..လူးပတ္စ္ (Lupus) လို႔လည္းအတိုေကာက္ေခၚေလ့႐ွိပါတယ္.. သူဟာ နာတာ႐ွည္ေရာင္ရမ္းျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ့ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါ (Chronic autoimmune disease) ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ အေရျပားနဲ႔ အဆစ္အမ်က္ေတြကို ေရာင္ရမ္းေစပါတယ္.. ဒါကေတာ့ အျပင္ပိုင္းအေနနဲ႔ သိသိသာသာေတြ႕ျမင္ရပါတယ္..ဒါေပမယ့္ ဒီေရာဂါဟာ အေရျပားနဲ႔အဆစ္အမ်က္ေတြသာ ေရာင္တာမဟုတ္ဘဲ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းပိုင္းမွာ႐ွိတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြကိုပါ ေရာင္ရမ္းေစပါတယ္.. ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္း (Nephritis)၊ ႏွလံုးအေျမႇးပါးေရာင္ျခင္း (Pericarditis) နဲ႔ အဆုပ္အေျမႇးပါးေရာင္ျခင္း (Pleuritis) တို႔ကိုပါ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္..

MWD : ခုနကဆရာေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါလို႔ ပါသြားပါတယ္..အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ နည္းနည္း႐ွင္းျပေပးပါ..

Dr. KML : ဆရာတို႔ခႏၶာကိုယ္မွာ ခုခံအားစနစ္ဆိုတာ႐ွိပါတယ္.. ဒါကို Immune system လို႔ ေခၚပါတယ္..ဒီလိုမ်ိဳး႐ွိတဲ့အတြက္ ျပင္ပကေရာဂါပိုးမႊားေတြ အလြယ္တကူမဝင္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးလို႔ ခႏၶာကိုယ္ႀကီးဟာ က်န္းမာသန္စြမ္းေနတာျဖစ္ပါတယ္.. ဥပမာ ျပင္ပက ေရာဂါပိုးတစ္မ်ိဳးဝင္လာခဲ့ရင္ အဲ့ဒီေရာဂါပိုးကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္တဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီဆိုၿပီး ထြက္လာပါတယ္.. အဲ့ဒီအင္တီေဘာ္ဒီေတြရဲ႕ ခုခံတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ခုနကဝင္လာတဲ့ ေရာဂါပိုးဟာ ေသဆံုးသြားပါတယ္..လူဟာလဲ ေရာဂါပိုးရဲ႕ တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးမႈဒဏ္ကေန လြတ္ကင္းၿပီး က်န္းမာစြာ ဆက္လက္ေနထိုင္ႏိုင္ပါတယ္..ေအာ္တိုအင္တီေဘာ္ဒီဆိုတာကေတာ့ ခုနကမိမိခႏၶာကိုယ္ကေနထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာ အျပင္ကဝင္လာတဲ့ေရာဂါပိုးေတြကို တိုက္ဖ်က္မယ့္အစား မိမိရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြကို တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးပါတယ္.. ဥပမာ အေရျပားကိုတိုက္ခိုက္ရင္ အေရျပားေလးဖက္နာေပါ့.. ၿပီးေတာ့ အဆစ္အမ်က္ေတြကိုတိုက္ႏိုင္တယ္..ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ သူတိုက္ႏိုင္တဲ့ေနရာေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ရယ္၊ ထြက္တဲ့အင္တီေဘာ္ဒီ အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး ေရာဂါေတြလည္းကြဲျပားသြားပါတယ္.. အားလံုးကိုၿခံဳၿပီး ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါမ်ားလို႔ ေခၚပါတယ္..အဲ့ဒီထဲမွာ ဘာေတြပါသလဲဆိုရင္ ဒီကေန႔ေဆြးေႏြးေနတဲ့ အေရျပားေလးဖက္နာေရာဂါ (SLE)၊ ေသြးေလးဖက္နာေရာဂါ (Rheumatoid Arthritis)၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အမွတ္-၁ (Type 1 Diabetes) နဲ႔ လည္ပင္းအက်ိတ္ေရာင္ ဂေရ႕စ္ေရာဂါ (Grave's disease) တို႔ ပါဝင္ပါတယ္..

MWD : ႐ွင္းပါၿပီဆရာ..ဒါဆိုရင္ ဒီ SLE အေရျပားေလးဖက္နာေရာဂါကေရာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာပါလဲဆရာ..

Dr. KML : SLE ဆိုတဲ့ေရာဂါဟာ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုတည္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာမဟုတ္ဘဲ အေၾကာင္းအရာအမ်ားစုေပါင္းဆံုၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာရတဲ့ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္..အဓိကအေၾကာင္းအရာ (၄) ခု ႐ွိပါတယ္.. အဲ့ဒါေတြကေတာ့
(က) မ်ိဳးဗီဇ (Genetic)
(ခ) ပတ္ဝန္းက်င္ (Environmental)
(ဂ) ခုခံအားစနစ္ (Immunological)
(ဃ) ဟိုမုန္း (Hormone) တို႔ျဖစ္ပါတယ္..

(က) မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေျပာရရင္ SLE ဟာ မ်ိဳးဗီဇခ်ိဳ႕ယြင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္း အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးသိလာပါတယ္.. တျခားမ်ိဳးဗီဇေရာဂါေတြလို တိတိက်က်စြပ္စြဲလို႔မရေပမယ့္ SLE ေရာဂါ ျဖစ္ေနသူရဲ႕ ၃၀% မွာ မ်ိဳးဗီဇခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြ ေတြ႕႐ွိရပါတယ္..ဥပမာ အႁမႊာညီအစ္မေတြမွာ တစ္ေယာက္က SLE ျဖစ္ရင္ ေနာက္တစ္ေယာက္လည္း SLE ျဖစ္ေလ့႐ွိတာေတြ႕ရပါတယ္..တျခားမ်ိဳးဗီဇဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြ အရလည္း မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ပတ္သက္မႈ႐ွိေနေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္..

(ခ) ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာက ၇၀% ေလာက္ ႐ွိပါတယ္..ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုရာမွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္၊ ေရာဂါပိုးေတြ ဝင္ေရာက္မႈေၾကာင့္၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕မႈေၾကာင့္၊ စားေသာက္တဲ့ အစားအစာေတြ၊ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ဆိုၿပီး ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းေတြ႐ွိပါတယ္..

(ဂ) ခုခံအားစနစ္ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈနဲ႔လည္း ဆက္စပ္မႈ႐ွိပါတယ္..အဓိကအေနနဲ႔ ေအာ္တိုအင္တီေဘာ္ဒီေတြ ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာဆိုေတာ့ ခုခံအားစနစ္ေဖာက္ျပန္ျခင္းဟာလည္း လြန္စြာအေရးပါလွပါတယ္..

(ဃ) ဟိုမုန္းအေနနဲ႔ေျပာရရင္ မဟိုမုန္းျဖစ္တဲ့ အီစထိုဂ်င္ (Estrogen) နဲ႔ ဆက္စပ္မႈ႐ွိေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္..ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ SLE ဟာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ အမ်ိဳးသားျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းႏိႈင္းယွဥ္ရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၁၀ ဆ ေလာက္ ပိုျဖစ္တာေတြ႕ရပါတယ္..ဆိုလိုတာက အမ်ိဳးသားလူနာ ၁ ေယာက္ဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးလူနာက ၁၀ ေယာက္႐ွိပါတယ္..အမ်ိဳးသမီးထုထဲမွာ ကိုယ္၌က ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဲ့အခ်ိန္နဲ႔ ရာသီေသြးေပၚတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ SLE ေရာဂါဟာ ပိုၿပီးၾကြလာပါတယ္.. (Flare လို႔ ေခၚပါတယ္) ဒါေၾကာင့္ မဟိုမုန္း အီစထိုဂ်င္ဟာလည္း အဓိကအခန္းက႑ကေန ပါဝင္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရပါတယ္..

ၿခံဳၿပီးေျပာရရင္ SLE ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းဟာ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ခုနကေျပာျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ (၄) ခ်က္တို႔ ေပါင္းစံုၿပီး ျဖစ္ပြားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္..

MWD : လူတစ္ေယာက္မွာ SLE ေရာဂါ ႐ွိ/မ႐ွိ ဘယ္လိုသိႏိုင္ပါသလဲဆရာ..

Dr. KML : အဓိကအေနနဲ႔ (၂) ပိုင္း ပါဝင္ပါတယ္..ပထမပိုင္းကေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြျဖစ္ၿပီး ဒုတိယပိုင္းအေနနဲ႔ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ ေသခ်ာေအာင္စမ္းသပ္ျခင္းတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္..ပထမပိုင္းျဖစ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာအေနနဲ႔ အေရျပားေလးဖက္နာလို႔ဆိုတဲ့အတိုင္း အေရျပားေပၚမွာ အနီေရာင္အကြက္ေတြ ျဖစ္လာေလ့႐ွိပါတယ္.. မ်က္ႏွာေပၚမွာ butterfly rash လို႔ ေခၚတဲ့ ပါးႏွစ္ဖက္နဲ႔ႏွာတံေပၚမွာ အနီေရာင္အကြက္ေတြျဖစ္ရင္ SLE လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္..ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အျခားေနရာေတြမွာလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္..အထူးသျဖင့္ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕ၿပီးတဲ့အခါ ပိုဆိုးေလ့႐ွိပါတယ္..ေခါင္းမွာျဖစ္ရင္ ဆံပင္ေတြ ၾကြပ္ေလ့႐ွိတာေတြ႕ရပါတယ္..ေနာက္အဆစ္အမ်က္ေတြ နာက်င္ကိုက္ခဲတာ၊ ေရာင္ရမ္းတာေတြျဖစ္ပါတယ္..ဒီလိုမ်ိဳးျဖစ္တာဟာ အၿမဲတမ္းေတာ့ ဆိုးေနတာ မဟုတ္ပါဘူး..ေရာဂါဆိုးလာတဲ့အခ်ိန္ (SLE flare) ႐ွိသလို သက္သာေနတဲ့အခ်ိန္ (Remission) လည္း ႐ွိပါတယ္..အဲ့ဒီလိုျဖစ္လိုက္ သက္သာလိုက္နဲ႔ တေ႐ွာင္ေ႐ွာင္ျဖစ္လာလို႔ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ တျဖည္းျဖည္းက်လာပါတယ္..တစ္ခါတေလ အနီကြက္ေတြထြက္တာ မ်ားရင္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ပါတက္လာေလ့႐ွိပါတယ္..မလႈပ္ခ်င္မ႐ွားခ်င္ျဖစ္ၿပီး အားမ႐ွိသလို ႏံုးခ်ိမႈေတြခံစားရေလ့႐ွိပါတယ္..ဒီ့ထက္ပိုၿပီးဆိုးလာရင္ေတာ့ လက္ထိပ္ကိုသြားတဲ့ေသြးေၾကာေလးေတြ ေရာင္ရမ္းပိတ္ဆို႔တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ၿပီး လက္ထိပ္ကိုေသြးမေလွ်ာက္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္.. (Raynaud's syndrome) ဒီလိုနဲ႔ၾကာလာရင္ ေက်ာက္ကပ္ေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးလာတာတို႔၊ ႏွလံုးနဲ႔ အဆုပ္ေတြ ထိခိုက္တာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္..ဒုတိယပိုင္းအေနနဲ႔ ေသခ်ာေအာင္ ေသြးစစ္၊ ဆီးစစ္လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္..အထူးသျဖင့္ ေသြးစစ္တဲ့အခါမွာ ေသြးထဲမွာ autoantibody ေတြ ေတြ႕ရရင္ SLE လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္.. ဥပမာ ANA (Anti-nuclear antibody) test တို႔၊ Anti-dsDNA တို႔ လုပ္ရပါတယ္..

MWD : SLE ျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုမ်ိဳးကုသရပါသလဲဆရာ..

Dr. KML : ဒီေနရာမွာ (၃) ပိုင္း ခြဲေျပာခ်င္ပါတယ္..
(က) အေနအထိုင္အစားအေသာက္ပံုစံျပဳျပင္ျခင္း (Lifestyle modifications)
(ခ) အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးမ်ားျဖင့္ကုသျခင္း (Drug treatment)
(ဂ) သဘာဝေဆးဝါးမ်ားျဖင့္ကုသျခင္း (Natural medicine) တို႔ျဖစ္ပါတယ္..

MWD : SLE ျဖစ္တဲ့သူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ိဳးေနထိုင္စားေသာက္သင့္တယ္ ဆိုတာလည္း သိပါရေစ..

Dr. KML : အေနအထိုင္အစားအေသာက္မွန္ကန္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္.. အေနအထိုင္အစားအေသာက္ကို မွန္ကန္ေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္ရင္၊ ေ႐ွာင္သင့္တာကိုေ႐ွာင္ၿပီး လုပ္သင့္တာကိုလုပ္ရင္ SLE လူနာေတြဟာ ေရာဂါပိုဆိုးမလာဘဲ သက္ေတာင့္သက္သာနဲ႔ တစ္သက္လံုးသက္တမ္းေစ့ ေနသြားလို႔ရပါတယ္..အားလံုးသိတဲ့အတိုင္း SLE ကို အျမစ္ျပတ္ကုသႏိုင္တဲ့ ေဆးဝါးအေနနဲ႔ မေပၚေသးတဲ့အတြက္ အေနအထိုင္အစားအေသာက္ကို ဂ႐ုျပဳဖို႔ပိုၿပီးအေရးႀကီးပါတယ္..

(၁) ေနေရာင္ျခည္- ေနပူထဲအကာအရံမပါဘဲ လံုးဝမသြားရပါဘူး..အထူးသျဖင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ မ်ားတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္တဲ့ မနက္ ၉ နာရီကေန ညေန ၄ နာရီအတြင္း ေနေရာင္ျခည္နဲ႔တိုက္႐ိုက္မထိေတြ႕ေအာင္ေနရပါမယ္..မတတ္သာလို႔ သြားရမယ္ဆိုရင္ SPF 15 အနည္းဆံုးပါဝင္တဲ့ Sunscreen လိမ္းရပါမယ္.. ထီး (သို႔မဟုတ္) ဦးထုပ္ေဆာင္းရပါမယ္..ေျခလက္ေတြဖံုးေအာင္ အက်ႌအဝတ္အစား ဝတ္ထားရပါမယ္..

(၂) ေလေကာင္းေလသန္႔- ေလေကာင္းေလသန္႔သာ႐ွဴဖို႔ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ႀကိဳးစားရပါမယ္..မေကာင္းတဲ့ေလေတြျဖစ္တဲ့ ဥပမာ ျခင္ေဆးေခြက အေငြ႕ေတြ၊ မီးစက္ကအခိုးအေငြ႕ေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ကား exhaust က ထုတ္တဲ့ အခိုးအေငြ႕ေတြ၊ စက္႐ံုအလုပ္႐ံုကေန ထြက္လာတဲ့မီးခိုးေတြ၊ ကတၲရာေစးႀကိဳလို႔ထြက္လာတဲ့ မီးခိုးေတြ အစ႐ွိတဲ့ မေကာင္းတဲ့ေလထုကို မ႐ွဴမိေအာင္ ဂ႐ုျပဳရပါမယ္..အျပင္သြားရင္ ႏွာေခါင္းစည္း (Mask) ေဆာင္သြားရပါမယ္.. အခုေနာက္ပိုင္း SLE လူနာေတြ မ်ားလာျခင္းဟာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ေနတယ္လို႔ဆိုပါတယ္..

(၃) ေဆးလိပ္- ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူဆိုရင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ရပါမယ္.. SLE ျဖစ္ရင္ ေသြးေၾကာေလးေတြ ေရာင္ရမ္းၿပီး က်ဥ္းေစပါတယ္.. ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ ေသြးေၾကာေတြပိုက်ဥ္းေစတဲ့အတြက္ ေလျဖတ္တာေတြ၊ ေျခထိပ္လက္ထိပ္ေတြ ေသြးမေလွ်ာက္ဘဲ ပုပ္သြားတာေတြ၊ အဆုပ္ေတြ ႏွလံုးေတြ ပိုမိုထိခိုက္ပ်က္စီးေစတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္လို႔ လံုးဝေ႐ွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္.. SLE ျဖစ္တဲ့သူက ေဆးလိပ္မေသာက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေပမယ့္ သူနဲ႔အတူေနတဲ့တစ္ေယာက္ေယာက္ ဥပမာ ခင္ပြန္းတို႔၊ ဖခင္တို႔ ေဆးလိပ္ေသာက္ခဲ့ရင္ သူတို႔ဆီကတစ္ဆင့္ ေဆးလိပ္ေငြ႕ေတြ မ႐ွဴမိေအာင္ ဂ႐ုျပဳၾကရပါမယ္..

(၄) အစားအစာ- အစားအစာစားတဲ့အခါမွာ အတတ္ႏိုင္ဆံုးလတ္လတ္ဆတ္ဆတ္နဲ႔ အာဟာရဓာတ္ျပည့္စံုေအာင္ ဗီတာမင္၊ သတၲဳဓာတ္နဲ႔ အပါအဝင္ လံုေလာက္စြာစားေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္..အထူးသျဖင့္ ဓာတုပစၥည္းေတြ အသံုးျပဳၿပီး တာ႐ွည္ခံေအာင္ျပဳလုပ္ထားတဲ့အစားအစာေတြကို အတတ္ႏိုင္ဆံုးေ႐ွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္..ဓာတုဆိုးေဆးေတြပါတာကိုေ႐ွာင္ရပါမယ္.. ကဖင္းဓာတ္ပါဝင္တဲ့ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္ေတြကိုလည္း မ်ားမ်ားမေသာက္ရပါဘူး.. တစ္ေန႔ ၁ ခြက္၊ ၂ ခြက္သာ ေသာက္သင့္ပါတယ္.. အဆီအအိမ့္ေတြစားတာ၊ ဆီေၾကာ္ေတြစားတာကို ေ႐ွာင္ရပါမယ္.. အခ်ိဳရည္ေတြ ေသာက္သံုးျခင္းကိုလည္း တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေ႐ွာင္ၾကရပါမယ္.. မိမိနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့အစားအစာေတြကို မွတ္သားထားၿပီး လံုးဝေ႐ွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္..

(၅) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း- အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ ေရာဂါဆိုးေနခ်ိန္မွာ ကိုယ္ဝန္မေဆာင္သင့္ပါဘူး..ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္မွာ ေရာဂါပိုဆိုးတတ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္..ကိုယ္ဝန္မရေအာင္ျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း အီစထိုဂ်င္ (Estrogen) ပါဝင္တဲ့ သေႏၶတားေဆးေတြကို မွီဝဲျခင္းမျပဳလုပ္ရပါဘူး.. ဒါေၾကာင့္ အျခားသင့္ေတာ္တဲ့နည္းနဲ႔ သေႏၶတားနည္း (ဥပမာ IUCD ထည့္ျခင္း) ကိုသာ အသံုးျပဳရပါမယ္..

(၆) ေလ့က်င့္ခန္း- ပံုမွန္ကိုယ္လက္လႈပ္႐ွားမႈေလးေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္.. ဒါေပမယ့္ ျပင္းထန္တဲ့ေလ့က်င့္ခန္းေတြေတာ့ လုပ္လို႔မရပါဘူး.. ပံုမွန္ကိုယ္လက္လႈပ္႐ွားမႈ ျပဳလုပ္ေပးတဲ့အတြက္ အဆစ္အမ်က္ေတြ ပိုၿပီးလႈပ္႐ွားလို႔ေကာင္းတဲ့အျပင္၊ ေသြးေၾကာပိတ္တာ၊ ေသြးေၾကာထဲမွာ ေသြးခဲတာ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါနဲ႔ ေလျဖတ္ေရာဂါေတြကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္..ေလ့က်င့္ခန္းအျပင္းအထန္လုပ္ရင္လည္း ေရာဂါပိုဆိုးတတ္ပါတယ္..

(၇) အနားယူျခင္း- ပင္ပင္ပန္းပန္း အလုပ္ေတြလုပ္တာေ႐ွာင္ရပါမယ္.. ပံုမွန္အနားယူဖို႔လည္း လိုပါတယ္..ပံုမွန္အလုပ္ေတြေတာ့လုပ္ႏိုင္ပါတယ္.. ညဘက္အိပ္ေရးဝ၀အိပ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္..တစ္ေန႔ကို ၈ နာရီေလာက္ အိပ္စက္အနားယူရပါမယ္.. ေရာဂါၾကြေနတဲ့အခ်ိန္ (SLE Flare) မွာ မျဖစ္မေနအနားယူရပါမယ္..

(၈) စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္- အတတ္ႏိုင္ဆံုးေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္.. Stress လို႔ ေခၚတဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြမ်ားရင္ SLE ေရာဂါ ပိုဆိုးလာပါမယ္..ဒါေၾကာင့္ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈကို အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ တရားထိုင္ျခင္း (Meditation)၊ ယိုဂါ (Yoga) ျပဳလုပ္ျခင္းေတြဟာ ေကာင္းမြန္ပါတယ္..

(၉) ဆရာဝန္နဲ႔ျပသျခင္း- ဒီေရာဂါဟာ ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔မ႐ွိတာေၾကာင့္ တတ္ကြ်မ္းနားလည္တဲ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ပံုမွန္ျပသေနဖို႔လိုပါတယ္..ဆရာဝန္ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္ကို လိုက္နာရပါမယ္..တိုင္းရင္းေဆးဝါးနဲ႔ကုသမယ္ဆိုရင္လည္း နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့ တိုင္းရင္းေဆးသမားေတာ္နဲ႔ မျပတ္ျပသေနဖို႔ လိုပါတယ္..ေဆးေတြကိုလည္း လိုအပ္ရင္လိုအပ္သလို အတိုးအေလွ်ာ့ လုပ္ေပးရေလ့႐ွိပါတယ္..မိမိသေဘာအတိုင္း ေဆးေတြျဖတ္တာ၊ တိုးတာ မလုပ္သင့္ပါဘူး..

MWD : အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကုသမႈအေၾကာင္းကိုလည္း အနည္းငယ္႐ွင္းျပေပးပါ..

Dr. KML : အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးေတြနဲ႔ကုသရာမွာ အဓိကအသံုးျပဳတဲ့ေဆးဝါးေတြကေတာ့

(က) အေရာင္က်ေဆး၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား (NSAID) ဥပမာ- အက္စ္ပရင္ (Aspirin)၊ အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ (Ibuprofen)၊ ဒိုင္ကလိုဖီနက္ (Diclofenac)

(ခ) ငွက္ဖ်ားေရာဂါမွာအသံုးျပဳတဲ့ေဆး (Antimalarials) ဥပမာ- ဟိုက္ဒေရာ့ဆီ ကလို႐ိုကြင္း (Hydroxy-chloroquine)

(ဂ) ေကာ္တီကိုစတီး႐ိုက္ေဆးမ်ား (Corticosteroids) ဥပမာ- ပရက္နီစိုလံုး (Prednisolone)၊ ပရက္နီစံုး (Prednisone)၊ မီသိုင္းပရက္နီစိုလံုး (Methylprednisolone)၊ ဟိုင္ဒ႐ိုေကာ္တီစံုး (Hydrocortisone)

(ဃ) ခုခံအားစနစ္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ေဆးမ်ား (Immunosuppressives) ဥပမာ- မီသိုထရီဇိတ္ (Methotrexate)၊ ေအဇာသိုင္ယိုပရင္း (Azathioprine)

(င) ေသြးခဲမႈကိုဟန္႔တားေဆးမ်ား (Anticoagulants) ဥပမာ- ဝါဖရင္ (Warfarin) အဲ့ဒီေဆးေတြဟာ အာနိသင္ထက္ျမက္သလို ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြလည္း ႐ွိတဲ့အတြက္ နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ၿပီးမွသာ ဆရာဝန္ရဲ႕ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ သံုးစြဲရမွာျဖစ္ပါတယ္..မိမိသေဘာအတိုင္း ေသာက္သံုးျခင္း၊ ေဆးကိုရပ္နားျခင္း မျပဳလုပ္ရပါ..ဆရာဝန္နဲ႔ ပံုမွန္ျပသၿပီး ဆရာဝန္ရဲ႕ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔သာ သံုးစြဲရမွာျဖစ္ပါတယ္..

MWD : သဘာဝေဆးဝါးမ်ားနဲ႔ကုသတဲ့အခါမွာေရာ ဘယ္လိုမ်ိဳးေဆးေတြ သံုးရသလဲဆိုတာ ႐ွင္းျပေပးပါ..

Dr. KML : သဘာဝေဆးဝါးေတြနဲ႔ကုသေပးတဲ့ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္ကေတာ့ လူနာကိုအာဟာရဓာတ္ျပည့္ဝေအာင္ျဖည့္ဆည္းေပးတာ၊ ခုခံအားစနစ္ေတြ ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးတာ၊ ခႏၶာကိုယ္တြင္းေရာင္ရမ္းျခင္းေတြ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးတာ၊ လူနာရဲ႕ေနထိုင္မႈအေျခအေနကို သက္ေတာင့္သက္သာျဖစ္ေစဖို႔ ရည္႐ြယ္ပါတယ္.. သဘာဝေဆးဝါးေတြကို CAM (Complementary and Alternative Medicine) လို႔ ေခၚပါတယ္..အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က TMHS (Traditional Medicine & Health Supplement) ဆိုၿပီး သံုးပါတယ္..

အဓိကအသံုးျပဳတာေတြကေတာ့
(က) ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္လို႔ေခၚတဲ့ အက်ိဳးျပဳအဏုဇီဝပိုးေလးေတြ (Probiotics)
(ခ) အိုမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ (ေခၚ) အက်ိဳးျပဳအဆီဓာတ္ (Omega-3 Fatty acid)
(ဂ) အင္တီေအာက္ဆီဒင့္မ်ား (Antioxidants)
(ဃ) ဂါမာလီႏိုလီရစ္အက္ဆစ္ (ေခၚ) ဂ်ီအယ္ေအ (Gamma-Linoleic acid or GLA)
(င) ဗီတာမင္ ဒီ-၃ (Vitamin D3)
(စ) နႏြင္းမွာပါဝင္တဲ့ကာကူမင္ (Curcumin)
(ဆ) နာနတ္သီးမွာပါဝင္တဲ့ ဘ႐ိုမယ္လင္ (Bromelain)
(ဇ) ဆင္တံုးမႏြယ္ (Tinospora cordifolia)
(စ်) မိုးမခ (Salix spp.) တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္..

သဘာဝေဆးဝါးေတြကေတာ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းတဲ့အတြက္ အသံုးျပဳရတာ ပိုၿပီးအဆင္ေျပပါတယ္.. OTC လို႔ေခၚတဲ့ လြတ္လပ္စြာ ဝယ္ယူအသံုးျပဳႏိုင္လို႔ ဆရာဝန္လက္မွတ္နဲ႔ ၫႊန္ၾကားခ်က္မလိုဘဲ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္..ဒါေပမယ့္ ေရာဂါအေနနဲ႔က ျပင္းထန္ေလ့႐ွိေတာ့ နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ဆရာဝန္ျဖစ္ေစ၊ တိုင္းရင္းေဆးသမားေတာ္ျဖစ္ေစ တိုင္ပင္ၿပီးကုသရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္..ခုနကေျပာခဲ့တာေတြကေတာ့ အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ေဆးဝါးေတြေပါ့..ဒါေပမယ့္ လူနာတစ္ေယာက္ထဲမွာ အကုန္လံုးသံုးဖို႔မဟုတ္ပါဘူး..ေရာဂါျဖစ္ေနသူရဲ႕ အသက္အ႐ြယ္၊ က်ား/မ၊ ေရာဂါရဲ႕အႏုအရင့္၊ ခံစားရတဲ့ေဝဒနာ၊ တျခားေနာက္ဆက္တြဲ ေဝဒနာေတြ ႐ွိ/မ႐ွိ၊ တျခားဆက္စပ္ေရာဂါေတြ ႐ွိ/မ႐ွိေပၚမူတည္ၿပီး ေဆးေတြကို အသင့္ေတာ္ဆံုးေ႐ြးခ်ယ္အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္..

ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္လြင္ (FAME Pharmaceuticals)

# MWD Health Talk Program