ဒီမိုုကေရစီအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

------------------------------------------

ဒီမိုုကေရစီ စနစ္ဆိုုတာဟာ အမ်ားျပည္သူက မဲေပးျပီး 

ကိုုယ္သေဘာက်တဲ့ အစိုုးရအုုပ္ခ်ဳပ္မႈအဖြဲ႔ဝင္ေတြကိုု 

ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္တဲ့စနစ္ျဖစ္တယ္။ဒီမိုုကေရစီမွာ 

အေျခခံႏိုုင္ငံသားအခြင့္အေရး ႏွစ္ပိုုင္းရွိတယ္။ 

ဒီမိုုကေရစီရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးႏွစ္မ်ိဳး

Positive Rights နဲ႔ Negative Rights ဆိုုတာပဲ 

ျဖစ္တယ္။ Positive Right ဆိုုတာ အစိုုးရဖက္က 

ေဆာင္ရြက္ေပးရတဲ့ လုုပ္ေဆာင္ခ်က္အေျချပဳ 

အခြင့္အေရးပါ။ဒီအခြင့္အေရးကိုု ရဖိုု႔အတြက္ 

အစိုုးရဟာ ႏွစ္ကာလၾကာရွည္စြာ စီမံကိန္းေတြ 

လုုပ္ျပီး ေဖာ္ေဆာင္္ရတဲ့ အခြင့္အေရးေတြျဖစ္တယ္။

ဥပမာ ျမိဳ႔ျပအေျခခံစနစ္တည္ေဆာက္ေရး 

(infrastructure)၊ ႏိုုင္ငံေရးေပၚမူဝါေတြခ်မွတ္၊ျပဳျပင္၊

Public Facilities ေတြျဖစ္တဲ့ ျပည္သူ႔ေရးရာဝန္ေဆာင္မႈနဲ႔

အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြကိုု ေကာင္းမြန္တိုုးတက္ေအာင္

ျပဳလုုပ္ေဆာင္ရြက္ရတဲ့အပိုုင္း။ႏွစ္နဲ႔ခ်ိီၾကာတယ္။

Negative Right ကေတာ့ အစိုုးရက လုုပ္ေဆာင္ျခင္း

မျပဳရတဲ့ အေရးမယူရျခင္းအခြင့္အေရးပါ။ အစိုုးရက

ဘာမွမလုုပ္ရင္  ျပည့္ဝစြာရရွိတဲ့

ႏိုုင္ငံသားအခြင့္အေရးမ်ိဳး။ဥပမာ ဆႏၵျပလိုု႔အဖမ္းမခံရတာ၊

ကိုုယ့္လယ္ယာေျမကိုု မတရားလာမသိမ္းတာ၊ 

အစိုုးရကိုု ေဝဖန္ဆဲဆိုုလိုု႔ အဖမ္းမခံရတာ။လြပ္လပ္စြာ 

ေျပာေရးဆိုုခြင့္၊ ေဝဖန္ပိုုင္ခြင့္ စတာေတြ။ဒါမ်ိဳးေတြဟာ 

အစုုိုုးရက ဘာမွမခ်ိဳးေဖာက္ရင္ ကိုယ္ေတြမွာ ရႏိုုင္

တာ။ဒီအခြင့္အေရးအတြက္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ

အေကာင္ထည္မေဖာ္ရဘူး။

ဒီမိုုကေရစီမွာ အုုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပံုုစံႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ 

ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီ( Representative Democracy)

နဲ႔ တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီ (Direct Democracy)တိုု႔ပဲ

ျဖစ္တယ္။

ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီဆိုုတာဘာလဲ

ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီဆိုုတာ ဒီမိုုကေရစီတိုုင္းျပည္အမ်ားစုု

မွာ လက္ရွိက်င့္သံုုးေနတဲ့ ဒီမိုုကေရစီပံုုစံပဲျဖစ္တယ္။ 

အေမရိကန္၊ဂ်ာမနီ၊ အဂၤလန္၊ ဒိန္းမတ္၊ ကေနဒါ တိုု႔ဟာ

ဥပမာအားျဖင့္ ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီကိုု က်င့္သံုုးၾကတဲ့

ႏိုုင္ငံေတြျဖစ္တယ္။ ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီမွာ ေဒသ

အသီးသီးက ျပည္သူေတြဟာ အာဏာမရွိပဲ မဲေပးျပီး

ဆိုုင္ရာ ေဒသကိုု ကုုိယ္စားျပဳတဲ့ ကိုုယ္စားလွယ္ေတြကိုု

ေရြးခ်ယ္ရတယ္။ 

ယင္းကိုုယ္စားလွယ္မ်ား လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္

ကိုုေရာက္တဲ့အခါ ၄င္းတိုု႔ကတဆင့္ အျခား လႊတ္ေတာ္

ကိုုယ္စားလွယ္မ်ား၊ သမၼတနဲ႔ အစိုုးရအဖြဲ႔ဝင္ေတြကိုု မဲေပး

ေရြးခ်ယ္ႏိုုင္ျပီး ဥပေဒျပဳမဏၰိဳင္မွာ ပါဝင္မယ့္လူေတြကိုုလည္း

ေရြးခ်ယ္ႏိုုင္တယ္။ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီဟာ လူဦးေရ 

မ်ားျပားလြန္းျပီး တိုုင္းရင္းသားလူနည္းစုုနဲ႔ အျခားလူမ်ိဳးစုု

အနည္းငယ္သာရွိတဲ့ အေမရိကန္၊တရုုတ္နဲ႔ ျမန္မာျပည္လိုု

ႏိုုင္ငံမ်ိဳးအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုုး ဒီမိုုကေရစီစနစ္ပဲ။

ကိုုယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီရဲ႕ အဓိက မဏၰိဳင္ သံုုးရပ္ရွိတယ္။

၁။ ခိုင္မာတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၊

(Strong Constitution)

၂။ ဖြဲ႔စည္းပံု ဥပေဒဆိုင္ရာ ခံုရံုးသံုးသပ္ခ်က္

(Constitutional Judicial Body)

၃။ အားေကာင္းတဲ့ အထက္၊ ေအာက္ 

လႊတ္ေတာ္၂ ရပ္ (Strong Bicameralism)

တို႔ ျဖစ္တယ္။ 

အဘယ္ေၾကာင့္ ခိုုင္မာတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒရွိသင့္သလဲ

ခိုုင္မာတဲ့ဖြဲ႔စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒစာတမ္းဆိုုတာဟာ 

စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုုကေရစီႏိုုင္ငံအတြက္ 

ပဓာနအက်ဆံုုးအရာျဖစ္တယ္။

၄င္းစာတမ္းမွာ ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမခြဲေဝ

သတ္မွတ္ေရး၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္စီမံေရး၊ အထက္ေအာက္

လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ရဲ႕ 

တာဝန္ေတြ၊အစိုုးရနဲ႔ ျပည္သူၾကား 

ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး 

ဥပေဒသေတြ၊ အစိုုးရအဖြဲ႔ယႏၱရားအသီးသီးနဲ႔သက္ဆိုုင္တဲ့ 

လည္ပတ္ေဆာင္ရြက္ေရးပညတ္ခ်က္ေတြ ၊ ျပည္သူ႔ဆႏၵေတြ 

ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပါဝင္တယ္။ဒါေပမယ့္ တရားေရးမဏၰိဳင္

ကေတာ့ (ဥပမာ ဖြဲ႔စည္းပံုုအေျခခံ ဥပေဒဆိုုင္ရာ ခံုုရံုုး

အဖြဲ႔စည္း၊ တရားရံုုးခ်ဳပ္)ဖြဲ႔စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒရဲ႔ 

အာဏာလက္ေအာက္က ကင္းလြတ္ရမွာျဖစ္ျပီး 

ဥပေဒျပဳေရးဆိုုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္

ေတြကိုု လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြနဲ႔ သမၼတိုု႔ရဲ႕ လႊမ္းမိုုးမႈမပါပဲ 

တရားမ ွ်တစြာ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္တယ္။

အေျခခံဖြဲ႔စည္းပံုုဥပေဒတစ္ခုုဟာ ျပည္သူ႔ဆႏၵအတိုုင္း

အတိအက်ျဖစ္ဖိုု႔လိုုတယ္။

အဘယ္ေၾကာင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုု ဥပေဒဆိုုင္ရာ ခံုုရံုုးလိုုအပ္သလဲ

ဖက္ဒရယ္ စနစ္မွာ အားေကာင္းတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ 

ဆိုင္ရာ ခံုရံုး ရွိဖို႔ဟာလည္း အေရးႀကီးတယ္။ အဆိုပါ 

ခံုရံုးဟာ ဘက္လိုက္မႈမရွိဘဲအေျခခံ ဥပေဒအတိုင္း 

ေဆာင္ရြက္တဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ခုံရံုးရဲ႕ အဓိက

တာဝန္ျဖစ္တဲ့ဗဟိုအစိုးရနဲ႔ ျပည္နယ္ အစိုးရေတြရဲ႕ အေျခခံ 

ဥပေဒဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈေတြကို မွ်မွ်တတ

ေျဖရွင္းေပးႏိုင္စြမ္း ရွိရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီတာဝန္ 

အျပင္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းလိုက္တဲ့

ဥပေဒေတြဟာ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္မႈ ရွိ၊

 မရွိဆိုတဲ့ ဥပေဒေတြကို သံုးသပ္ခ်က္(judicial review) 

ရွိလာမွာလည္း ျဖစ္တယ္။ 

အေျခခံ ခံုရံုရဲ႕ ဥပေဒဆိုင္ရာ သံုးသပ္ခ်က္(judicial review)

 ရဲ႕ အေရးပါမႈ တစ္ခုကို ေျပာရရင္.. လက္ရွိ

 ျပဌာန္းထားတဲ့ လြတ္လပ္စြာဆႏၵျပခြင့္ ဥပေဒနဲ႔ 

သက္ဆိုင္တဲ့ျပႆနာမ်ိဳးေတြကို ဖယ္ရွားၿပီးလည္း

ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ဥပမာ ျမန္မာႏိုုင္ငံဥပေဒအရေျပာရရင္

ဆႏၵျပခြင့္ ဥပေဒဟာ ၂၀၀၈ အေျခခံ 

ဥပေဒရဲ႕၃၅၄ (က) မွာ ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရး ျဖစ္တဲ့ 

"ႏိုင္ငံသားတိုင္း မိမိတို႔၏ ယံုၾကည္ခ်က္၊ထင္ျမင္

ယူဆခ်က္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုခြင့္၊ 

ေရးသား ျဖန္႔ေဝခြင့္ ရွိသည္"ဆိုတဲ့ အခ်က္ကေန 

ေပါက္ဖြားလာတာ ျဖစ္တယ္။ 

အလားတူ ၃၅၄ (ခ) မွာလည္း 

"လက္နက္မပါဘဲၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္၊ စီတန္း 

လွည့္လည္ခြင့္ ရွိသည္" ဆိုၿပီးလည္း ထပ္မံ 

ျပဌာန္းထားတယ္။ဒါေပမယ့္ ျပည္သူေတြက 

ဆႏၵျပလိုလွ်င္ ရဲစခန္းရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္လိုအပ္လာတယ္။

ခြင့္ျပဳခ်က္မယူရင္ ဖမ္းခြင့္၊ အျပစ္ေပးခြင့္၊ ေထာင္ခ်ခြင့္ 

ဆိုတဲ့ နည္းဥပေဒ ပုဒ္မ (၁၈) ကို ျပဌာန္းထားပါတယ္။

ဒါဟာျပဌာန္းထားတဲ့ နည္းဥပေဒက မူလ ဥပေဒျဖစ္တဲ့ 

ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပဒကို ေက်ာ္လြန္ဆန္႔က်င္ ေနတာ

 ျဖစ္တယ္။ ဒီျပႆနာဟာ အေျခခံဥပေဒ ခံုရံုးက

 ဥပေဒေတြကို သံုးသပ္ခ်က္ (judicial review) မရွိလို႔ 

ျဖစ္ေနတာ ျဖစ္တယ္။

ဘာေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ရွိသင့္သလဲ

ဥပေဒျပဳေရးဌာနျဖစ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ ၂ ခု ဘာအတြက္

တိုင္းျပည္မွာ လိုအပ္ရတာလဲ။ လႊတ္ေတာ္ တစ္ခုတည္း

 (Unicameralism) ထားရင္ မရႏိုင္ဘူးလား… ဆိုတာ 

ေမးခ်င္စရာ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္း ျဖစ္ပါတယ္။

 ဖက္ဒရယ္ စနစ္အတြက္ လႊတ္ေတာ္၂ ရပ္ ဘာေၾကာင့္ 

လိုအပ္သလဲ ဆိုတာကို မသြားခင္ အထက္ ေအာက္ 

လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ ရွိေနရျခင္းအေၾကာင္း သိဖုိ႔ လိုလာတယ္။ 

လႊတ္ေတာ္ဆိုတာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့အေရးအရာ

ေတြကို ျခံဳၿပီး ဥပေဒျပဳရတဲ့ ဌာန ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ 

လႊတ္ေတာ္ တစ္ခုတည္း ဆိုရင္လူမ်ားစုရဲ႕ အသံဟာ

 ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္မွာ ဖံုးလႊမ္းသြားၿပီး တိုင္းရင္းသား 

လူနည္းစု လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕အသံဟာ တိမ္ျမဳပ္ေနပါလိမ့္မယ္။

 ဥပမာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဗမာတိုင္းရင္းသားဟာ လူဦးေရ

အရအမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြက လူနည္းစု

 ျဖစ္တာေၾကာင့္ ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕အေရးကိစၥဟာ

 ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အေရးကိစၥေလာက္ 

လႊတ္ေတာ္မွာ အေရးေပး မခံရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ လူနည္းစုရဲ႕ အသံကို ဥပဒျပဳ လႊတ္ေတာ္မွာ

 လူမ်ားစုေတြနဲ႔ တန္းတူ ၾကားႏိုင္ဖို႔နည္းလမ္းကို

 စဥ္းစားရင္း လႊတ္ေတာ္ ၂ ခု ကို 

ဖန္တီးရတာျဖစ္တယ္။ 

ဒီအခါ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ရဲ႕  အၾကမ္းဖ်င္း ခြဲျခားမႈမွာ

 ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဆိုတာဟာႏိုင္ငံ

 တစ္ခုလံုးရဲ႕ နယ္ေျမအသီသီးကေန

 ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့ 

ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ 

ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ 

ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဟာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကိုု

ကိုယ္စားျပဳတယ္။ အထက္လႊတ္ေတာ္ 

ဆိုတာကေတာ့ ျပည္နယ္ တစ္ခုျခင္းကို 

ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြအခ်ိဳးက် 

တက္ေရာက္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ 

အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ လူဦးေရမ်ားတဲ့ 

ရန္ကုန္တိုင္းလိုေဒသနဲ႔ လူဦးေရနည္းတဲ့ 

ကယားျပည္နယ္အတြက္ ကိုယ္စားျပဳမႈဟာ

 တန္းတူရွိေစတဲ့ လႊတ္ေတာ္ပံုစံျဖစ္တယ္။

 အေမရိကန္ရဲ႕ အထက္လႊတ္ေတာ္ဟာ 

ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၀ နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး

 ျပည္နယ္၅၀ မွာ တျပည္နယ္ ကိုယ္စားလွယ္ 

၂ ေယာက္ႏႈန္းျဖစ္တယ္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကေတာ့

 ကိုယ္စားလွယ္ ၄၃၅ ေယာက္ ျဖစ္ၿပီး လူဦးေရ 

အနည္းအမ်ားအေပၚ မူတည္ၿပီး နယ္ေျမေတြကို 

သတ္မွတ္တာ ျဖစ္တယ္။

တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီဆိုုတာဘာလဲ

တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီဆိုုတာဟာ ျပည္ေတြကေန ျပည္လံုုးကၽြတ္ဆႏၵခံယူပြဲ( Referendum) ေတြကေနတဆင့္ မဲေပးျပီး တိုုင္ျပည္လံုုးဆိုုင္ရာ မူဝါဒေတြနဲ႔ ဥပေဒေတြကိုု တိုုက္ရိုုက္ခ်ဳပ္ကိုုင္ျပင္ဆင္ႏိုုင္ျပီးအရာရွိေတြကိုု ကိုုယ္တိုုင္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္

ႏိုုင္တဲ့စနစ္ပါ။ကိုုယ္စားလွယ္ထားစရာမလိုုပါဘူး။

တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီစနစ္ကေတာ့ ျပဌာန္းထားတဲ့

ဥပေဒကိုု ပယ္ခ်ဖ်က္သိမ္းပစ္ႏိုုင္တဲ့ ဗီတိုုအာဏာဟာ

အစိုုးမွာမရွိပဲ ျပည္သူမွာရွိတာပါ။တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီ

စနစ္မွာ ျပည္လံုုးကၽြတ္ဆႏၵခံယူပြဲ (Referendum)၊

ေျခဥ သိုု႔မဟုုတ္ ဥပေဒတစ္ရပ္အား ျပင္ဆင္ရန္ 

မဲေပးပိုုင္ခြင့္ရွိသူမ်ားမွ ေမတၱာရပ္ခံလႊာအား စုုေပါင္း

လက္မွတ္ထိုုးတင္သြင္းျခင္းအဆင့္ (Initiative)

နဲ႔ မဲေပးပိုုင္ခြင့္ရွိျပည္သူမ်ားက အစိုုးရအဖြဲ႕မွ 

အရာရွိမ်ားကိုု တိုုက္ရိုုက္ျဖဳတ္ခ်ပိုုင္ခြင့္ရွိျခင္း

တိုု႔ ရွိရတယ္။ ကမၻာမွာ တစ္ခုုတည္းေသာ 

တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီက်င့္သံုုးေနတဲ့ ႏိုုင္ငံကေတာ့ 

ဆြစ္ဇာလန္ႏိုုင္ငံပဲျဖစ္တယ္။

တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီဟာ 

ျပည္သူကိုု လုုပ္ပိုုင္ခြင့္အာဏာပိုုမိုုရရွိေစတဲ့ ဒီမိုုကေရစီ

စနစ္တစ္ရပ္ျဖစ္ေပမယ့္လည္း Tyranny of Majority 

ဆိုုတဲ့ လူမ်ားစုုအေပၚလိုုက္ျပီး လူနည္းစုုအခြင့္အေရး 

ထိခိုုက္သြားႏိုုင္ေစတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ တိုက္ရိုုုက္

ဒီမိုုကေရစီက်င့္သံုုးတဲ့ ႏိုုင္ငံတစ္ရပ္မွာ ျပည္သူတြင္သာ

ဗီတိုုအာဏာရွိျပီး အစိုုးရမွာမရွိတဲ့အတြက္ လူမ်ားစုုက 

မဲေပး ျပဌာန္းတဲ့ ဥပေဒတစ္ရပ္ဟာ လူနည္းစုုအတြက္ 

မတရားျဖစ္လာခဲ့သည္ရွိေသာ္ အစိုုးရဲ႕ ပါဝင္စြက္ဖက္ႏိုုင္

စြမ္းအားနည္းလွတဲ့အတြက္ တိုုင္းရင္းသားလူနည္းစုုနဲ႔ 

ေဒသခံလူမ်ိဳးစုုေတြရွိတဲ့ ႏိုုင္ငံေတြအတြက္ အလွမ္းေဝး

တယ္။တိုုက္ရုုိက္ဒီမိုုကေရစီကိုု ျဖစ္ထြန္းေစဖိုု႔ 

ပဓာနက်တဲ့အခ်က္က ျပည္သူအားလံုုးဟာ 

လက္ဝဲဆန္ဖိုု႔နဲ႔ ပညာေရခ်ိန္ျမင့္ဖိုု႔ပဲ။

ဥပမာ အေမရိကန္လိုုႏိုု္င္ငံမ်ိဳးဟာ 

လက္ယာေတြမ်ားတာေၾကာင့္ တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီ

က်င့္သံုုးရင္ Tyranny of majority ျပႆနာရွိတယ္။

ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုုစနစ္ဆိုုတာဘာလဲ

ဖက္ဒရယ္စနစ္ဆိုုတာ ပိုုမိုုအဆင့္ျမင့္တဲ့ ေပါင္းစည္းမႈပံုုစံဒီမိုုကေရစီအုုပ္ခ်ဳပ္ေရးပံုုစံျဖစ္တယ္။ ျပည္ေထာင္စုုလိုု႔ ေခၚဆိုုရင္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ျဖစ္ကိုုျဖစ္ရမယ္။

ဖက္ဒရယ္စနစ္မွာ ဆိုုင္ရာ တိုုင္းျပည္တြင္းက ေဒသနဲ႔ျပည္နယ္ေတြကိုု Autonomy လိုု႔ေခၚတဲ့ ကိုုယ္ပိုုင္အုုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္နဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ေပးရတယ္။

ဖက္ဒရယ္ စနစ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕“အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး တရားစီရင္ေရး” စတဲ့ အာဏာေတြကို ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားနဲ႔ ဗဟိုအစိုးရၾကား အာဏာခြဲေဝထားေရးပဲ။ ဥပမာ ကုန္လမ္းပို႔ေဆာင္ေရးဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ အာဏာကိုျပည္နယ္အစိုးရေတြက ရယူထားတယ္ ဆိုရင္ … ကရင္ျပည္နယ္အတြင္းက ဘတ္(စ္)ကားေျပးဆြဲေရးဆိုင္ရာကိစၥေတြကို လုပ္ငန္း လိုင္စင္

ခ်ေပးတာက စၿပီး ကုန္လမ္းပို႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းဆိုင္ရာကိစၥ အဝဝ ကို ကရင္ျပည္နယ္ အစိုးရကသာ  ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိမွာ ျဖစ္ၿပီး … ဗဟိုအစိုးရ နဲ႔ အျခားေသာ ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားက

 ကရင္ျပည္နယ္တြင္းကကိစၥေတြကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္ လံုးဝ မရွိပါ။ 

ထို႔အတူ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာလည္း ကုန္လမ္းပို႔ေဆာင္ေရးအတြက္စီမံခြင့္အာဏာကို မိမိတို႔ျပည္နယ္အတြင္း ကိုယ္ပိုင္ စီမံခြင့္ ရရွိေစရမွာျဖစ္တယ္။အျပန္အလွန္ အားျဖင့္လည္း ႏိုင္ငံျခားေရးရာဆက္ဆံေရးကိစၥေတြကို ဗဟိုအစိုးရက ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ယူထားလွ်င္သံတမန္ခန္႔အပ္တာမ်ိဳးကအစႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ကိစၥေတြမွာ ျပည္နယ္အစိုးရေတြကဝင္ရာက္စြက္ဖက္ခြင့္ လံုးဝ မရွိေစရတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ထိုကဲသို႔ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အာဏာေတြကို ခြဲေဝ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ကို ဖက္ဒရယ္ စနစ္လို႔ ေခၚတယ္။

ဘိုဘိုေသာ္ဇင္

(ဘိုဘိုေသာ္ဇင္ စာသားေလးကိုႏွိပ္လိုက္ပါ မူရင္းေရးသားသူရဲ႕ Facebook Account နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ေပးထားပါတယ္။)