"ကမ္ဘာကြီး ပူေနွးလာခြင်းအတွက် လုပ်သင့်ေသာအခက်ျ (၁၀)ခက်ျ"

[Unicode]"ကမ္ဘာကြီး ပူေနွးလာခြင်းအတွက် လုပ်သင့်ေသာအခက်ျ (၁၀)ခက်ျ" 

**************************************** 

#Environmental_Articles

#သဘာဝပတ်ဝန်းကင်ႀထိန်းသိမ်းေရး

#ေဒါက်တာခင်ေမာင်ညို

(သဘာဝပတ်ဝန်းကင်ႀဆိဳတာ လူသားတိုင်းနဲ႔မကင်းတဲ့ကိစ္စဖြဈသလို အသက်ရွင်သန်ေရးအတွက် အေရးကြီးတဲ့စွမ်းအင်တွေပေးတဲ့ အရာပါ။ စည်းကမ်းမဲ့ အမိႈက်စွန့်ပဈတဲ့ ေနာက်ေဖးလမ်းကြားတွေနားက တိုက်ခန်းတွေက လေကို ရႉရိႈက်ကြည့်ရံုနဲ႔ ၾကႇန်ေတ်ာေပြာတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို သေဘာေပါက်ေလာက်ပါတယ်။ ပြင်ဦးလွင် ကန်ေတ်ာကြီးရေခမ်းတဲ့ကိစ္စက ယူကလဈပင်တွေအုပ်လိုက်စိုက်ခြင်းနဲ႔ ဆက်စပ်နေသလိုၿမိဳး၊ သဈပင်တွေစည်းကမ်းမဲ့ ခုတ်ထွင်ခြင်းရဲ့ အႀကိဳးေၾကးဇူးအရ ရာသီဥတုေဖာက်ပြန်ပြီး ပူေနွးလာတဲ့ကိစ္စ ပတ်သက်နေသလိုၿမိဳးတွေပေါ့။ အထူးတလည်မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်ေတွ နေထိုင်အသက်ရွင်ရင်း ဆင်ခြင်မႈအနည်းငယ်လုပ်လိုက်ရံုနဲ႔ ကမ္ဘာကြီးပူေနွးလာမႈ႔မြင့်တက်ခြင်းကို တားဆီးဖို႔ အေထာက်အကူပြုမလားဆိုတာ လုပ်ကြည့်ကြစို႔လား။)

 

1. ႏွဈဒီဂရီေလာက် ေၾလႇာ့ချပါ။ ဒါက အပူေပးကိရိယာ လေအေးစက်သံုးသူျမား ကို ေတာင်းပန်ခြင်းဖြဈသည်။ ေဆာင်းနဲ႔ႏွေမွာ ႏွဈဒီဂရီ (2F)ေလာက်ေၾလႇာ့သံုးဖို ပါပဲ။ ဒါဟာ သင်ႏွင့် မဆိုင်ဘူးလို႔ ထင်ေကာင်းထင်ကြမည်။ သင်သည် ရေပူရေအေး လေပူလေအေးစနဈကို အသံုးပြုေသာ စားေသာက်ဆိုင်ျမားကို သွားေရာက် အသံုးပြုသူဖြဈပါက သင်ႏွင့်သက်ဆိုင်ပါသည်။ ထိုသို႔ေၾလႇာ့ချမည်ဆိုပါက တဈႏွဈမွာ လေထဲသို႔ထုတ်လွတ်ေသာ ကာဗွန်ဒိုင်ေအာက်ဆိုဒ်တဈတန်၏ သံုးပံုတဈပံု ေၾလာ့ကၾသႇားပေမည်။

 2. မီးလံုးကိုလဲလိုက်ပါ။ ကမ္ဘာကြီးစွမ်းအင်သံုးစွဲမႈသည် မီးထွန်းခြင်းအတွက် အျမားဆံုးဖြဈသည်။ အကယ်၍ အိမ်တဈသန်းသည် သူတို႔အိမ်က မီးလံုး၄လံုးကို စွမ်းအင်ျခႇေတာေရးမီးလံုး (Compact Fluorescent Lightbulb- CFL) နဲ႔ေပြာင်းလဲသံုးစွဲပါက လေထုထဲ ဖန်လံုအိမ်ဓါတ်ေငွ တန်ကိုးသိန်းသက်သာစေမည်။ CFLသည် တူညီေသာအလင်းစွမ်းအားရိွသည့် သာမန် မီးလံုးမီးေျခာင်းျမား ထက်စွမ်းအင် ၇၅ရာခိုင်ႏႈန်း သက်သာစေသည်။ 

3. ၾလႇပ်စဈပစ္စည်းျမားကို ပလပ်မွ ဆွဲဖြုတ်ထားပါ။ သင် မသံုးေသးေသာ ကွန်ျပဴတာ၊ တီဗွီ၊ ေအာက်စက်တို႔ကို ရီမုတ်ေလးႏိွပ်ရံုဖြင့် ဖွင့်လို ရသည်။ ထိုသို႔ အဆင်သင့်ထားခြင်း (Stand By)သည်ၾလႇပ်စဈဓါတ်အားကို သံုးစွဲၾလႇက်ရိွေကြာင်း သတိပြုပါ။. 

4. ကႊပ်ကႊပ်အိတ်မသံုးပါႏွင့် ေဈးသွားတိုင်း ကႊပ်ကႊပ်အိတ်အျမားကြီး ရလာတတ်သည်။ တဈႏွဈကိုကႊပ်ကႊပ်အိတ် ၅၀၀ဘီႀလံမွ တဈထရီလီယံအထိ သံုးစွဲကြသည်။ (တဈဘီႀလံ=သန်းတဈေထာင်၊ တဈထရီလီယံ= ဘီႀလံတဈေထာင်) ဒါဟာျပ်ောစရာမဟုတ်ပါ။ ရေမြာင်းေတွ ပိတ်ဆို႔သည်။ တိရစ္ဆာန်ျမားသေကြပက်ၿစီးသည်။ ထုတ်လုပ်စဥ်က ရေထု လေထု ညဈညမ်းသည်။ 

5. ဒေသတွင်း ထွက်ကုန်ျမားကို သံုးပါ။ သင် စူပါမားကတ်(ကုန်တိုက်) ျမားတွင် ၀ယ်ေသာ အစားအေသာက်ျမားႏွင့် အသံုးအေဆာင် ပစ္စည်းျမားသည် မိုင်ေထာင်ေပါင်းျမားစွာ အေဝးတဈနေရာဆီမွ ေရာက်လာေသာ ပစ္စည်းျမား ဖြဈတတ်သည်။ ထိုသို ေသာ သယ်ယူ ပို႔ေဆာင်ေရးျမားကို ပြုလုပ်ရာတွင် ကမာ့္ဘလေထုအတွင်းသို႔ ကာဗွန်ဒိုင်ေအာက်ဆိုဒ် တန်ေပါင်းျမားစွာ ထုတ်လွတ်ကြရသည်။ ဒေသထွက်ကုန်ကိုသံုးပါက ကမ္ဘာ့လေထုကို ကာကွယ်ရာေရာက်ပါသည်။ 

6. ကိုယ့်ခွက်ကိုယ်သံုးပါ။ ယနေတ့ဈခါသံုးခွက်၊ တဈခါသံုးတူ၊ တဈခါသံုးပစ္စည်းတွေသိပ်ေပါပါသည်။ ေရာဂါပိုးျမားသည်လည်း ေသာက်ေသာခွက်မွ ကူးစက်သည်။ ခရီးသွားၾလႇင် မိမိခွက်၊ တူျမားကို ယူပါ၊ သံုးပါ။ ဝါးပင်ျမားးစွာကို အသက်ရွင်စေသည်။ ဝါးပင်ျမားသည် ကာဗွန်ဒိုင်ေအာက်ဆိုဒ်စုပ်ယူရာတွင် အထိေရာက်ဆံုးေသာ အပင်ျမားဖြဈသည်။ 

7. လူထုဆက်သွယ်ေရးယာဥ်ကို သံုးပါ။ ဘတ်ဈကားတဈစီးသည် အိမ်စီးကား၅၀မွ လူဦးရေကို သယ်ယူပို႔ ေဆာင်ႏိုင်စွမ်းရိွသည်။ ရထားျမားသည် ပို၍သယ်ေဆာင်ႏိုင်သည်။ အဆိုပါ ပို႔ေဆာင်ေရးျမားသည် လူတဈဦးခင်ျး အတွက် စွမ်းအင် ထက်ဝက်ၾက်ောျမႇ ျခႇေတာႏိုင်သည်။

 8. စက်ဘီးသံုးပါ(သို႔) လမ်းေၾလႇာက်ပါ။ အနီးအနားခရီးတွေကို လမ်းေၾလႇာက်သွားပါ။ (သို႔) စက်ဘီးကိုသံုးပါ။ ေၾကာင်းျမားတွင် ေၾကာင်းကြိုပို႔ယာဥ်ျမား ရႈပ်ေထွးမနေသင့်ပါ။ တဈပါတ်တဈခါေလာက် ကားမစီးပါႏွင့်။ သင်က ကမ္ဘာကြီးကို ကယ်တင်နေသူပါ။ 

9. ရေအၿခိဳးေၾလႇာ့ပါ။ ကမ္ဘာကြီးမွာ ရေသန့်တွေနည်းလာပါတယ်။ ရေနည်းနည်းနဲ႔မြန်မြန်ၿခိဳးပါ။ အေနာက်တိုင်းလို ဇိမ်မခံပါနဲ႔။ ရေအေးၿခိဳးသည့် အကင်ျ့လုပ်ပါ။ လူတိုင်းရေအၿခိဳးေၾလႇာ့ပါက တဈမိနဈကို ရေဂါလံသန်း ၅၀၀ သက်သာစေသည်။

 10. အပင်ဈိုက်ပါ။ အပင်ျမားသည် ကာဗွန်ဒိုင်ေအာက်ဆိုဒ်ကို စုပ်ယူသည်။ ေအာက်ဆီဂင်ႀကိဳ ထုတ်လွတ်သည်။ သာမန်အပင်တဈပင်သည် လူႏွဈေယာက်အတွက် လံုေလာက်ေသာေအာက်ဆီဂင်ႀကိဳထုတ်လွတ်ေပးႏိုင်သည်။

 နိဂံုး 

ကမ္ဘာကြီး ပူေနွးမႈကို ကာကွယ်ဖို႔ ကျရာနေရာက တဈတပ်တဈအား ပါဝင်ဖို႔ပါ။ မခက်လွပါဘူး။ ကမ္ဘာ့ဝင်ရိုးစွန်းမွ ရေခဲျမား အရည်ျပ်ောစပြုနေတာ သင်သိမွာပါ။ မုန်တိုင်းတွေကိုလည်း သင်ခံစားဖူးမွာပါ။ မိမိကိုယ်တိုင် ပါဝင်ႏိုင်ေသာ အပိုင်းသည် အလွန်နည်းေသ်ာလည်း ထိေရာက်သည်ကို သတိပြုႏိုင်ပါသည်။

Ref: Global Warming Survival Handbook by David De Rothschild 

ေဒါက်တာခင်ေမာင်ညို

[Zawgyi]"ကမ႓ာႀကီး ပူေနြးလာျခင္းအတြက္ လုပ္သင့္ေသာအခ်က္ (၁၀)ခ်က္" 

**************************************** 

#Environmental_Articles

#သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး

#ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညို

(သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုတာ လူသားတိုင္းနဲ႔မကင္းတဲ့ကိစၥျဖစ္သလို အသက္ရွင္သန္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့စြမ္းအင္ေတြေပးတဲ့ အရာပါ။ စည္းကမ္းမဲ့ အမိႈက္စြန႔္ပစ္တဲ့ ေနာက္ေဖးလမ္းၾကားေတြနားက တိုက္ခန္းေတြက ေလကို ရႉရိႈက္ၾကၫ့္ရံုနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ေျပာတဲ့ အဓိပၸာယ္ကို သေဘာေပါက္ေလာက္ပါတယ္။ ျပင္ဦးလြင္ ကန္ေတာ္ႀကီးေရခမ္းတဲ့ကိစၥက ယူကလစ္ပင္ေတြအုပ္လိုက္စိုက္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနသလိုမ်ိဳး၊ သစ္ပင္ေတြစည္းကမ္းမဲ့ ခုတ္ထြင္ျခင္းရဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးအရ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္ၿပီး ပူေနြးလာတဲ့ကိစၥ ပတ္သက္ေနသလိုမ်ိဳးေတြေပါ့။ အထူးတလည္မဟုတ္ဘဲ ကိုယ္ေတြ ေနထိုင္အသက္ရွင္ရင္း ဆင္ျခင္မႈအနည္းငယ္လုပ္လိုက္ရံုနဲ႔ ကမ႓ာႀကီးပူေနြးလာမႈ႔ျမင့္တက္ျခင္းကို တားဆီးဖို႔ အေထာက္အကူျပဳမလားဆိုတာ လုပ္ၾကၫ့္ၾကစို႔လား။)

 

1. ႏွစ္ဒီဂရီေလာက္ ေလ်ွာ့ခ်ပါ။ ဒါက အပူေပးကိရိယာ ေလေအးစက္သံုးသူမ်ား ကို ေတာင္းပန္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေဆာင္းနဲ႔ႏြေမွာ ႏွစ္ဒီဂရီ (2F)ေလာက္ေလ်ွာ့သံုးဖို ပါပဲ။ ဒါဟာ သင္ႏွင့္ မဆိုင္ဘူးလို႔ ထင္ေကာင္းထင္ၾကမည္။ သင္သည္ ေရပူေရေအး ေလပူေလေအးစနစ္ကို အသံုးျပဳေသာ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားကို သြားေရာက္ အသံုးျပဳသူျဖစ္ပါက သင္ႏွင့္သက္ဆိုင္ပါသည္။ ထိုသို႔ေလ်ွာ့ခ်မည္ဆိုပါက တစ္ႏွစ္မွာ ေလထဲသို႔ထုတ္လႊတ္ေသာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္တစ္တန္၏ သံုးပံုတစ္ပံု ေလ်ာ့က်သြားေပမည္။

 2. မီးလံုးကိုလဲလိုက္ပါ။ ကမ႓ာႀကီးစြမ္းအင္သံုးစြဲမႈသည္ မီးထြန္းျခင္းအတြက္ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အိမ္တစ္သန္းသည္ သူတို႔အိမ္က မီးလံုး၄လံုးကို စြမ္းအင္ေခြၽတာေရးမီးလံုး (Compact Fluorescent Lightbulb- CFL) နဲ႔ေျပာင္းလဲသံုးစြဲပါက ေလထုထဲ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ တန္ကိုးသိန္းသက္သာေစမည္။ CFLသည္ တူညီေသာအလင္းစြမ္းအားရိွသၫ့္ သာမန္ မီးလံုးမီးေခ်ာင္းမ်ား ထက္စြမ္းအင္ ၇၅ရာခိုင္ႏႈန္း သက္သာေစသည္။ 

3. လ်ွပ္စစ္ပစၥည္းမ်ားကို ပလပ္မွ ဆြဲျဖဳတ္ထားပါ။ သင္ မသံုးေသးေသာ ကြန္ပ်ူတာ၊ တီဗြီ၊ ေအာက္စက္တို႔ကို ရီမုတ္ေလးႏိွပ္ရံုျဖင့္ ဖြင့္လို ရသည္။ ထိုသို႔ အဆင္သင့္ထားျခင္း (Stand By)သည္လ်ွပ္စစ္ဓါတ္အားကို သံုးစြဲလ်ွက္ရိွေၾကာင္း သတိျပဳပါ။. 

4. ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္မသံုးပါႏွင့္ ေဈးသြားတိုင္း ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္အမ်ားႀကီး ရလာတတ္သည္။ တစ္ႏွစ္ကိုႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္ ၅၀၀ဘီလ်ံမွ တစ္ထရီလီယံအထိ သံုးစြဲၾကသည္။ (တစ္ဘီလ်ံ=သန္းတစ္ေထာင္၊ တစ္ထရီလီယံ= ဘီလ်ံတစ္ေထာင္) ဒါဟာေပ်ာ္စရာမဟုတ္ပါ။ ေရျမာင္းေတြ ပိတ္ဆို႔သည္။ တိရစၧာန္မ်ားေသၾကပ်က္စီးသည္။ ထုတ္လုပ္စဉ္က ေရထု ေလထု ညစ္ညမ္းသည္။ 

5. ေဒသတြင္း ထြက္ကုန္မ်ားကို သံုးပါ။ သင္ စူပါမားကတ္(ကုန္တိုက္) မ်ားတြင္ ၀ယ္ေသာ အစားအေသာက္မ်ားႏွင့္ အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ားသည္ မိုင္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အေဝးတစ္ေနရာဆီမွ ေရာက္လာေသာ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္တတ္သည္။ ထိုသို ေသာ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးမ်ားကို ျပဳလုပ္ရာတြင္ ကမာ့႓ေလထုအတြင္းသို႔ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ တန္ေပါင္းမ်ားစြာ ထုတ္လႊတ္ၾကရသည္။ ေဒသထြက္ကုန္ကိုသံုးပါက ကမ႓ာ့ေလထုကို ကာကြယ္ရာေရာက္ပါသည္။ 

6. ကိုယ့္ခြက္ကိုယ္သံုးပါ။ ယေန့တစ္ခါသံုးခြက္၊ တစ္ခါသံုးတူ၊ တစ္ခါသံုးပစၥည္းေတြသိပ္ေပါပါသည္။ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္လည္း ေသာက္ေသာခြက္မွ ကူးစက္သည္။ ခရီးသြားလ်ွင္ မိမိခြက္၊ တူမ်ားကို ယူပါ၊ သံုးပါ။ ဝါးပင္မ်ားးစြာကို အသက္ရွင္ေစသည္။ ဝါးပင္မ်ားသည္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္စုပ္ယူရာတြင္ အထိေရာက္ဆံုးေသာ အပင္မ်ားျဖစ္သည္။ 

7. လူထုဆက္သြယ္ေရးယာဉ္ကို သံုးပါ။ ဘတ္စ္ကားတစ္စီးသည္ အိမ္စီးကား၅၀မွ လူဦးေရကို သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရိွသည္။ ရထားမ်ားသည္ ပို၍သယ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ အဆိုပါ ပို႔ေဆာင္ေရးမ်ားသည္ လူတစ္ဦးခ်င္း အတြက္ စြမ္းအင္ ထက္ဝက္ေက်ာ္မ်ွ ေခြၽတာႏိုင္သည္။

 8. စက္ဘီးသံုးပါ(သို႔) လမ္းေလ်ွာက္ပါ။ အနီးအနားခရီးေတြကို လမ္းေလ်ွာက္သြားပါ။ (သို႔) စက္ဘီးကိုသံုးပါ။ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းႀကိဳပို႔ယာဉ္မ်ား ရႈပ္ေထြးမေနသင့္ပါ။ တစ္ပါတ္တစ္ခါေလာက္ ကားမစီးပါႏွင့္။ သင္က ကမ႓ာႀကီးကို ကယ္တင္ေနသူပါ။ 

9. ေရအခ်ိဳးေလ်ွာ့ပါ။ ကမ႓ာႀကီးမွာ ေရသန႔္ေတြနည္းလာပါတယ္။ ေရနည္းနည္းနဲ႔ျမန္ျမန္ခ်ိဳးပါ။ အေနာက္တိုင္းလို ဇိမ္မခံပါနဲ႔။ ေရေအးခ်ိဳးသၫ့္ အက်င့္လုပ္ပါ။ လူတိုင္းေရအခ်ိဳးေလ်ွာ့ပါက တစ္မိနစ္ကို ေရဂါလံသန္း ၅၀၀ သက္သာေစသည္။

 10. အပင္စ္ိုက္ပါ။ အပင္မ်ားသည္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို စုပ္ယူသည္။ ေအာက္ဆီဂ်င္ကို ထုတ္လႊတ္သည္။ သာမန္အပင္တစ္ပင္သည္ လူႏွစ္ေယာက္အတြက္ လံုေလာက္ေသာေအာက္ဆီဂ်င္ကိုထုတ္လႊတ္ေပးႏိုင္သည္။

 နိဂံုး 

ကမ႓ာႀကီး ပူေနြးမႈကို ကာကြယ္ဖို႔ က်ရာေနရာက တစ္တပ္တစ္အား ပါဝင္ဖို႔ပါ။ မခက္လွပါဘူး။ ကမ႓ာ့ဝင္ရိုးစြန္းမွ ေရခဲမ်ား အရည္ေပ်ာ္စျပဳေနတာ သင္သိမွာပါ။ မုန္တိုင္းေတြကိုလည္း သင္ခံစားဖူးမွာပါ။ မိမိကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ႏိုင္ေသာ အပိုင္းသည္ အလြန္နည္းေသာ္လည္း ထိေရာက္သည္ကို သတိျပဳႏိုင္ပါသည္။

Ref: Global Warming Survival Handbook by David De Rothschild 

ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညို