က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးရဲ့ မဲေပးေရြးခ်ယ္မွုနဲ႔အတူ အရပ္သားအစိုးရကို ယခုအခါ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္နိုင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD အစိုးရသစ္ဟာ မၾကာေသာ အခ်ိန္ကာလမွာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ေရွ႕ရွုတဲ့ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ပါဝင္မယ့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံႀကီးကို က်င္းပသြားမွာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တိုင္းျပည္ကို အသိေပးေၾကညာထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံအေပၚ ေအာက္ပါ ရွုေထာင့္ေတြကေနၿပီးေတာ့ အျပဳသေဘာေဆာင္ သုံးသပ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္ ။
(၁) အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးရွုေထာင့္
(၂) ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးရွုေထာင့္
အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးရွုေထာင့္
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံ စုေပါင္းေနထိုင္လ်က္ရွိတဲ့ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ဗမာ၊ ရခိုင္၊ သၽွမ္းနဲ႔ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဟာ လက္ရွိ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ ေရွးပေဝသဏီကတည္းကရင္း အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတာ အားလုံးသိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိတို႔အႀကီးအကဲရဲ့ လက္ေအာက္မွာပဲ မိမိတို႔ရဲ့ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို လက္လႊတ္ရျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္အဆက္ သီးျခား လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတာဟာ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ရင္ အထင္အရွား ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သီးျခားအုပ္ခ်ဳပ္ေရး
ျမန္မာနိုင္ငံကို ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ မစုစည္းမီအခ်ိန္က အဂၤလိပ္ကိုလိုနီလက္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း စတဲ့ ျပည္ေထာင္မ်ားကို Frontier Area Administration အျဖစ္ British Governor မွ တိုက္ရိုုက္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကခ်င္တိုု႔အေပၚ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသအုုပ္ခ်ဳပ္ေရး (၁၈၉၅ Kachin Hill-Tribes Regulation) ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ သၽွမ္းျပည္တြင္ (၁၉၂၂ Federated Shan States Act) အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ခ်င္းေဒသမွာ ခ်င္းေတာင္တန္းအုုပ္ခ်ဳပ္ေရး (၁၈၉၆ Chin Hill Regulation) ျဖင့္လည္းေကာင္း သီးျခားစီ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဗမာျပည္ (Proper Burma) ကိုုေတာ့ အိႏၵိယဘုုရင္ခံ လက္ေအာက္မွာ ထားရွိခဲ့ၿပီး ဗမာျပည္နဲ႔ အိႏၵိယ ခြဲေရး-တြဲေရး ျပႆနာ ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ ၁၉၃၅ Burma Act အရ ဗမာျပည္ကို ၉၁ ဌာန အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးလို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ဒိုင္အာခီ (Diarchy) အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကရင္နီျပည္ကေတာ့ သီးျခားျပည္ေထာင္အျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနခဲ့ပါသည္။
အဂၤလိပ္ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲဲ့ေတြဟာ ၎တို႔ရဲ့ ကိုလိုနီအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားနယ္ေၿမ မ်ားရဲ့ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း မတူညီဘဲ ကြဲျပားေနတဲ့အခ်က္အေပၚမွာ လည္းေကာင္း အေၾကာင္းျပဳလို႔ နယ္ေၿမ ငါးခု ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
(၁) ရခိုင္၊ မြန္၊ ကရင္၊ ဗမာ လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားစုေနထိုင္တဲ့ နယ္ေျမကို စုစည္းၿပီးေတာ့ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သား (Burma Proper) လို႔ေခၚတဲ့ အဂၤလိပ္အစိုးရက တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့နယ္ေျမ
(၂) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ သၽွမ္းေစာ္ဘြားေတြရဲ့ ျပည္ေထာင္စု သၽွမ္းျပည္ (The Federated Shan States)
(၃) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ကခ်င္ဒူဝါေတြရဲ့ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသ (Kachin Hill Tracts)
(၄) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ခ်င္းရမ္အုပ္မ်ားရဲ့ ခ်င္းေတာင္တန္းေဒသ (The Chin Hill Tracts)
(၅) သီးျခားလြတ္လပ္ေရးျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ေစာဖ်ာမ်ားရဲ့ ကရင္နီျပည္ (Karenni States) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးနိုးၾကားမွု
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးတဲ့ေနာက္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရဟာ ျမန္မာျပည္ကို ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္သြားနိုင္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားအတြက္ စကၠဴျဖဴစီမံကိန္းနဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားအတြက္ နယ္ျခားေဒသမ်ားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား (The Frontier Areas Regulations, 1946) တို႔ကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္ႀကီးအတြင္းက ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့တဲ့ အတၱလန္တစ္ခ်ာတာ၊ တီဟီရန္ေၾကညာစာတမ္းနဲ႔ ကုလသမဂၢပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ နိုင္ငံေရးအရ နိုးၾကားတက္ႂကြလာခဲ့ၿပီး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ျပည္မရဲ့ နိုင္ငံေရးလွုပ္ရွားမွု ဂယက္ေတြဟာ သၽွမ္းျပည္နဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသကို ရိုက္ခတ္လာတဲ့အတြက္ သၽွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးဟာလည္း နိုးၾကားလာခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လူမ်ိဳးတိုင္းက ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ကို လက္ေတြ႕ခံစားလိုခဲ့ၾက ပါတယ္။ သၽွမ္းျပည္ကိုလည္း ပေဒသရာဇ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွသည္ ျပည္သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ဆီသို႔ ကူးေျပာင္းဖို႔အတြက္ နိုင္ငံေရးသမားမ်ားက ျပည္သူလူထုကို ခ်ျပစည္း႐ုံးၿပီး လွုံ႔ေဆာ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒုုတိယကမၻာစစ္အၿပီး အတၱလန္တစ္စာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရဟာ ကိုုလိုုနီနယ္ေျမအားလုုံးကိုု လြတ္လပ္ေရး အေႏွးႏွင့္အျမန္ ေပးရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္ကိုု လြတ္လပ္ေရးေပးရန္ရွိသကဲ့သိုု႔ သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း စတဲ့ Frontier အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသမ်ားကိုုလည္း သီးျခားျပည္ေထာင္မ်ားအျဖစ္ လြတ္လပ္ေရးေပးရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနေအာက္မွာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္တဲ့ ဖ.ဆ.ပ.လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကိုုလည္း ဗမာမ်ားနဲ႔အတူ လြတ္လပ္ေရး အတူတကြယူဖို႔ စည္း႐ုုံးလွုံ႔ေဆာ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း စတဲ့ ေတာင္တန္းသားေတြဟာ အဂၤလိပ္ရဲ့ လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္လိုုၾကၿပီး ဗမာတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ လြတ္လပ္ေရးကို ေတာင္းဆိုုရင္ ပိုုမိုုျမန္ဆန္စြာ ရရွိလိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။
သမိုင္းဝင္ပင္လုံစာခ်ဳပ္
Atlantic Charter ေၾကာင့္ ကိုလိုနီနယ္ေျမမ်ား လြတ္လပ္ေတာ့မယ့္ အေျခအေနေအာက္မွာ သၽွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ပင္လုံၿမိဳ႕ေလးမွာ ျပည္ေထာင္စု သၽွမ္းျပည္ (Federated Shan States) နဲ႔ ကခ်င္ေတာင္တန္း၊ ခ်င္းေတာင္တန္းတို႔မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ သၽွမ္းေစာ္ဘြားေတြက အိမ္ရွင္အျဖစ္ ကမကထျပဳတဲ့ ပင္လုံညီလာခံ ေတြ႕ဆုံပြဲတစ္ရပ္ကို က်င္းပခဲ့ၿပီး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီညီလာခံကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေရာက္ရွိလို႔လာခဲ့ၿပီး ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ေပါင္းၿပီး လြတ္လပ္ေရးယူဖို႔အတြက္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ သမိုင္းရဲ့လိုအပ္ခ်က္အရနဲ႔ အဲဒီေခတ္က နိုင္ငံေရးထြက္ေပါက္အရ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲဒီပင္လုံသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ျပန္ၿပီး ျခဳံငုံသုံးသပ္မယ္ဆိုရင္ျဖင့္ သၽွမ္းနယ္ရွင္ေစာ္ဘြားမ်ား၊ သၽွမ္းျပည္လူထု ကိုယ္စား ရ.ပ.လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ ကခ်င္ႏွင့္ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ လြတ္လပ္ေရးအတူတကြ ယူၾကမယ္။ လြတ္လပ္ေရး ယူၿပီးၾကတဲ့ေနာက္ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္သစ္ကို ထူေထာင္တဲ့ေနရာမွာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္အရသာ ထူေထာင္ၾကမယ္။ အဲဒီျပည္ေထာင္စုႀကီးဟာ နိုင္ငံေရးအရ တန္းတူညီမၽွမွုရွိရမယ္။ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ အျပည့္အဝရွိေစရမယ္။ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကေန ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ ရွိရမယ္ဆိုၿပီး သေဘာတူညီခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ သမိုင္းဝင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးကို လက္မွတ္ေရးထိုး နိုင္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ ေလ့လာေတြ႕ရွိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပင္လုံစာခ်ဳပ္ဟာ သီးျခား ျပည္ေထာင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ေတာင္တန္းေဒသနဲ႔ ဗမာျပည္ေျမျပန႔္တို႔ အဆင့္အတန္းတူ ပူးေပါင္းၿပီး အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးယူဖို႔ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းျခင္းမဟုတ္ဘဲ သီးျခား ျပည္ေထာင္မ်ားအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းခဲ့လို႔ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ ေပၚထြန္းလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စာခ်ဳပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ပင္လုံညီလာခံမတိုင္မီ ေနာက္ဆုံး အေပးအယူလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားဟာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ရဲ့ စာျဖင့္ေရးသားမထားေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား (Unwritten Agreement) ျဖစ္ၾကပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္၏ အေျခခံမူမ်ား၊ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ရဲ့ အႏွစ္သာရမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္အားလုံးကို ၿခံဳၿပီးေတာ့ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္လို႔လည္း ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္။ စာခ်ဳပ္မွာ မေဖာ္ျပထားေပမယ့္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ အျပန္အလွန္ ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးခဲ့လို႔ ရရွိလာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ စာခ်ဳပ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ သေဘာထားေတြ၊ မိန႔္ခြန္းေတြ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကိုလည္း ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ပင္လုံပဋိဉာဥ္အျဖစ္ အေလးအနက္ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္။
အနိုင္အရွုံးစာခ်ဳပ္မဟုတ္
ပင္လုံစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ပဲ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သား နဲ႔ ေတာင္တန္းသားမ်ားဟာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လြတ္လပ္ေရးကို ေၾကညာနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္နဲ႔ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေသြးစည္း ညီညြတ္ေရး အင္အားကို တည္ေဆာက္ေပးနိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားႏွင့္ သၽွမ္းျပည္၊ ကခ်င္ျပည္၊ ခ်င္းျပည္ စတဲ့ ေတာင္တန္းေဒသနယ္ေျမမ်ားဟာ တၿပိဳင္တည္း လြတ္လပ္ေရးကို အမိအရ ဆြတ္ခူးနိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဟာ သီးျခားစီ လြတ္လပ္ေရး ရယူၿပီး အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသားနိုင္ငံေတာ္မ်ား ထူေထာင္ျခင္းမျပဳခဲ့ဘဲ မိမိတို႔ကိုယ္စီ ပိုင္ဆိုင္ထားခဲ့တဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာမ်ားကို စုေပါင္းလို႔ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ အတူတကြ ထူေထာင္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ ေတာင္တန္းသားတို႔ဟာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လြတ္လပ္ေရးကို ေၾကညာနိုင္ခဲ့သလို ပင္လုံကတိကဝတ္နဲ႔ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေသြးစည္းညီညြတ္မွုကို ရရွိေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေတာင္တန္းေဒသတစ္ခုလုံးဟာ လက္နက္အားကိုးျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုအတြင္း အတင္းအက်ပ္ သြတ္သြင္းခံရျခင္းမဟုတ္ဘဲ တန္းတူေရးမူအရ၊ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္အရ၊ ပင္လုံကတိကဝတ္မ်ားအရ ပူးေပါင္းပါဝင္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အထင္အရွား ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ဟာ အနိုင္အရွုံးစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ တန္းတူရည္တူ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ ျပည္ေထာင္မ်ားအခ်င္းခ်င္း အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးကို ရယူခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လည္း လူမ်ိဳးကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ စာခ်ဳပ္မဟုတ္ဘဲ နယ္ေျမကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ စာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗမာကၽြန္မျဖစ္ေစလို
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုနိုင္ဖို႔အတြက္ မိမိရဲ့ပုဂၢိဳလ္ေရးအရွိန္အဝါ နိုင္ငံေရးၾသဇာကို အသုံးျပဳၿပီး ေတာင္တန္းေဒသေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ျပည္သူလူထုေတြကို ကတိကဝတ္ေတြ အမ်ားႀကီး ေပးခဲ့ပါတယ္။ လူထုအစည္းအေဝးေတြမွာ ညီလာခံေတြမွာ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလြႊတ္ေတာ္မွာ သမိုင္းဝင္မိန႔္ခြန္းေတြကို ရဲဝံ့စြာေျပာၾကားၿပီး တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ယုံၾကည္မွုတည္ေဆာက္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ ေတာင္တန္းေဒသညီလာခံ စတင္က်င္းပတဲ့ေနမွာပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက မိန႔္ခြန္းေျပာတဲ့အခါ ဗမာလူမ်ိဳးေတြက ၿဗိတိသၽွကၽြန္ မျဖစ္လိုတဲ့အေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုပဲ ေတာင္တန္းသားေတြအေနနဲ႔လည္း ဗမာကၽြန္အျဖစ္ မျဖစ္ေစလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၆ နိုဝင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျမစ္ႀကီးနားကို ေရာက္တဲ့အခါ ကခ်င္ဒူဝါေတြက ေမးၾကပါတယ္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြဟာ လူနည္းစုျဖစ္တယ္ ဗမာလူမ်ားစုရဲ့ အနိုင္က်င့္မွာကို စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း ဒါေၾကာင့္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တာဝန္ယူနိုင္မလားလို႔ ေမးၾကတဲ့အခါ သူ႔အေနနဲ႔ လုံးဝတာဝန္ယူတဲ့အေၾကာင္း တကယ္လို႔ ဖဆပလ ကို မေျပာနိုင္ခဲ့ရင္ သူကိုယ္တိုင္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ႏုတ္ထြက္ၿပီး သီးသန႔္ ကခ်င္သမၼတနိုင္ငံေတာ္ ထူေထာင္ေရးမွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် တက္ႂကြစြာ ပါဝင္သြားမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗမာမ်ားကို အဂၤလိပ္က အုပ္ခ်ဳပ္တာကို မလိုလားေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုပဲ ဗမာေတြက ကခ်င္ေတြအေပၚ အုပ္ခ်ဳပ္တာကို မလိုလားတဲ့အေၾကာင္း၊ ကခ်င္တို႔ရဲ့ေဒသကို ဗမာမ်ား ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မွာ မဟုတ္သလို ကခ်င္ေဒသကို ကခ်င္ေတြကပဲ လြတ္လပ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ရမွာျဖစ္တယ္လို႔ ကတိကဝတ္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ၁၉၄၆ ဒီဇင္ဘာ ၂၃ မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ ဓမၼာ႐ုံမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါမွာလည္း အဂၤလိပ္ေပးထားတဲ့ ကရင္နီျပည္ရဲ့ လြတ္လပ္ေရးဟာ ျပည့္ဝတဲ့ လြတ္လပ္ေရးလို႔ မဆိုနိုင္ေၾကာင္း၊ ဗမာျပည္ရရွိမယ့္ လြတ္လပ္ေရးဟာ အျပည့္အဝ လြတ္လပ္မွုရွိမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကရင္နီျပည္ အေနနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းေတာ့မယ့္ ျပည္ေထာင္စုဗမာနိုင္ငံမွာ ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ ပါဝင္ရင္ ကရင္နီျပည္ဟာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အျပည့္အဝရရွိေစမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကရင္နီျပည္သူျပည္သားေတြကပဲ တိုက္ရိုက္ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အျပည့္အဝရွိေစမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ကတိေပးေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၇ ဇြန္ ၁၃ မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးမွာ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေရႊသိုက္ မိန႔္ခြန္းေျပာတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း ေတာင္တန္းေဒသသားေတြဟာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ ပူးေပါင္းေသြးစည္းေနရတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ ဗမာေတြဟာ တို႔ထက္ပိုၿပီး လူလည္းမ်ားတယ္။ ဉာဏ္လည္းသာတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ေန႔ေန႔မွာ မေတာ္တဆမ်ား တို႔ကို လူမ်ိဳးငယ္ဆိုၿပီး ဖိႏွိပ္ေစာ္ကား လုပ္မ်ားေနမလားဆိုၿပီး ေတြးပူစိုးရိမ္မိတဲ့အေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာသြားခဲ့သလို က်ေနာ္တို႔ အင္မတန္ျမတ္နိုးတဲ့ တန္းတူအခြင့္အေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္နဲ႔ ခြဲထြက္လိုပါက ခြဲထြက္နိုင္ခြင့္ေတြကိုမ်ား ထိပါးက်ဴးေက်ာ္ခံရေလမလားလို႔ စိုးရိမ္တာဟာလည္း က်ေနာ္တို႔ မလြန္ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အဂၤလိပ္ကၽြန္ဘဝကေန လြတ္ၿပီး ပခုံးေျပာင္းအျဖစ္ ဗမာေတြရဲ့ ကၽြန္ျဖစ္သြားမွာကို မလိုခ်င္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ပင္လုံစိတ္ဓာတ္
၁၉၄၇ ဇြန္လ ၁၆ မွာ အဲဒီညီလာခံမွာပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေတာင္တန္းေဒသ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား အေနနဲ႔ စိုးရိမ္စရာ အလ်ဥ္းမရွိၾကပါနဲ႔၊ မိမိတို႔လက္ခံထားခဲ့တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားဟာ not only the letter of agreement သာမကဘဲ the spirit of agreement ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ မိမိေပးထားတဲ့ ကတိ၊ နားလည္ၿပီးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြလို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္းလုပ္မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီလိုေပးထားၿပီးတဲ့ ကတိ၊ နားလည္ၿပီးသား သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ေဖာက္ဖ်က္မွာလားလို႔ သံသယရွိေနတဲ့ လူေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ sense of honor, sense of self-respect, sense of pride ကို ေစာ္ကားတာနဲ႔ အတူတူပဲလို႔ ယူဆတဲ့အေၾကာင္း၊ က်ေနာ္တို႔ ဗမာလူမ်ိဳးစုမ်ားျဖစ္တဲ့ လူေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ သေဘာမတူဘဲ မေနနိုင္တဲ့အေျခအေနမ်ိဳးကို လက္တစ္လုံးျခား လိမ္တဲ့နည္းနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔က မလုပ္ဘူးဆိုတာကို အတိအလင္း နားလည္ထားေစခ်င္တဲ့အေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ကို မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ ဆိုတာက ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ မွာ ပင္လုံမွာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတဲ့ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အပါအဝင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား အခိုင္အမာ အျပန္အလွန္ ကတိေပးခဲ့ၾကတဲ့ ကတိကဝတ္မ်ားနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို လိုက္နာ ေစာင့္ထိန္းမယ္ အတူတကြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ
သို႔ေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ဟာ ၁၉၄၇ ဇူလိုင္ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ အတြင္းဝန္မ်ား႐ုံး၌ အစည္းအေဝးက်င္းပေနစဥ္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က်ဆုံးၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၄၇ စက္တင္ဘာ ၂၄ မွာ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ကေနၿပီး ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ သၽွမ္းျပည္က ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဇာႀကီးေနတာက တစ္ေၾကာင္း၊ နိုင္ငံေရးအေတြ႕အႀကံဳ ႏုနယ္ေသးတာကတစ္ေၾကာင္း၊ ဗမာနိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မ်ားအေပၚ ယုံၾကည္အားထားမွု လြန္ကဲေနတာက တစ္ေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ခပ္လြယ္လြယ္ပဲ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက လြတ္လပ္ေရးအတြက္ပဲ အေရးႀကီးေနတဲ့အတြက္ တိုင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ရဲ့ အဓိကတာဝန္ဟာ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္းကို အတည္ျပဳဖို႔ပဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းပါအခ်က္ေတြကို အေခ်အတင္ မေဆြးေႏြးနိုင္ျခင္းရဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကေတာ့ အခ်ိန္မလုံေလာက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အတည္ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြအေနနဲ႔ ကန႔္သတ္ေဖာ္ျပထားသေလာက္ကိုသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာရရွိၾကၿပီး ပင္လုံစာခ်ဳပ္ပါ ဆိုလိုရင္းအႏွစ္သာရနဲ႔ ကြဲလြဲလာခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဖဆပလ အစိုးရဟာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ပါ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို လိုက္နာဖို႔ တျဖည္းျဖည္း ပ်က္ကြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကား အာဏာခြဲေဝမွု မညီမၽွျခင္းေၾကာင့္ မေက်နပ္ခ်က္မ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အာဏာရရွိထားတဲ့ ဖဆပလ အစိုးရဟာ ဝါဒေရးရာ ပဋိပကၡေတြကိုလည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအေရးကို လည္းေကာင္း ေက်ေက်လည္လည္ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းရမယ့္အစား ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုကို အားျပဳလ်က္ အင္အားသုံး ေျဖရွင္းခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးျပႆနာကို ေဆးၿမီးတိုနည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းခဲ့တဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းစစ္မီးဟာလည္းပဲ အရွိန္ရလာခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုဟန္ေဆာင္ တစ္ျပည္ေထာင္နိုင္ငံေတာ္
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြဟာ တန္းတူညီမၽွတဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႀကီး ျဖစ္ေပၚလာလိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ေမၽွာ္လင့္ခဲ့ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေပၚ အားကိုးအားထားျပဳခဲ့ေပမယ့္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္က်ဆုံးသြားတဲ့အခါ အဲဒီ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ေတြဟာလည္းပဲ မွုန္ဝါးခဲ့ရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး အေျခခံကို ေတာင္တန္းေဒသ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ညႇိႏွို္င္းၿပီး ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ္ျငားလည္း ဦးႏုေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဖဆပလ အစိုးရဟာ အသြင္အားျဖင့္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စု (Federal State) လက္ေတြ႕အားျဖင့္ တစ္ျပည္ေထာင္ (Unitary State) ျဖစ္တဲ့ အမည္ခံျပည္ေထာင္စုဖြဲ႕စည္းပုံကိုသာ ေရးဆြဲေစခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး အလ်င္အျမန္ရရွိဖို႔နဲ႔ ခိုင္မာတဲ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုစနစ္ကိုသာ အသားေပးတဲ့ ဗမာ့နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အဓိက ေရးဆြဲခဲ့ၾကတဲ့ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လူမ်ိဳးစုေရးရာကိစၥအေပၚမွာ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္မူ ေခၚ သၽွမ္းမူ
၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဟာ မူလရည္မွန္းထားသလို ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံမဟုတ္ျခင္း၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုပုံစံမဟုတ္ျခင္း စတဲ့အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုသက္တမ္း ၁၃ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္းမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ျပည္နယ္ျပည္မ ဆက္ဆံေရးေတြမွာ အက်ပ္အတည္းေပါင္းစုံကို ရင္္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔လိုလာတဲ့အတြက္ သၽွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ား ဦးေဆာင္ၿပီး ၁၉၆၁ ဇြန္လ ေတာင္ႀကီးမွာျပဳလုပ္တဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္းစုံညီလာခံႀကီးမွာ “ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစာတမ္း” ကို ျပည္နယ္မ်ားညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕က တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္မူ ေခၚ သၽွမ္းမူလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ အဲဒီစာတမ္းမွာ ပါဝင္တဲ့ အဓိကအခ်က္ေတြကေတာ့
(၁) ဗမာျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းေရး
(၂) ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္အား အာဏာတူေပးေရး
(၃) လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္တိုင္း ညီမၽွေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေစလႊတ္ေရး
(၄) ႂကြင္းက်န္အာဏာမ်ားကို ျပည္နယ္သို႔ လႊဲအပ္ေရး
(၅) ျပည္ေထာင္စုဘဏ္႑ာေတာ္ မၽွတစြာခြဲေဝေရး တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္မူ ေပၚေပါက္လာပုံကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒရဲ့ အားနည္းခ်က္၊ ေပ်ာ့ကြက္ဟာကြက္ေတြကို ေလ့လာၿပီး ပုဒ္မတစ္ခုခ်င္းစီ ျပင္္ဆင္တာထက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္ေရးဆြဲျခင္းက ပို၍ေကာင္းမြန္မယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ မွာ ရန္ကုန္ ျပည္လမ္းရွိ အသံလႊင့္႐ုံ၌ ဖက္ဒရယ္မူနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ေဆြးေႏြးပြဲကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဝန္ႀကီး စဝ္ခြန္ခ်ိဳက ျပည္နယ္မ်ားညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ကိုယ္စား ၎တို႔လိုလားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုမူကို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္မူနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သၽွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ားအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ့ အဆင့္ဆင့္ေသာ တင္ျပေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားဟာ ဒီမိုကေရစီ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္နဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ လုပ္ရပ္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဖက္ဒရယ္မူကို တင္ျပတဲ့အထဲမွာ ခြဲထြက္ေရးဆိုတာ တစ္လုံးတစ္ပါဒမွ မပါခဲ့သလို သၽွမ္းအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ့ ဆႏၵသေဘာထားကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာလည္း ျပည္ေထာင္စုႀကီးကေန ခြဲထြက္လိုတဲ့၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကို ၿပိဳကြဲေစလိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵမ်ား လုံးဝမရွိတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတင္ျပတယ္ဆိုတာကလည္း နိုင္ငံသားမ်ားရဲ့ အခြင့္အေရး တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲေရးမူလား
ဒါေပမယ့္လည္း ၁၉၆၂ ခု မတ္လ ၂ ရက္ေန႔မွာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူကို ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲေရးမူ ျဖစ္တယ္လို႔ အေၾကာင္းျပၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ျပည္ေထာင္စုအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး အာဏာသိမ္းယူခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီတိုင္းျပည္အျဖစ္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ ရပ္တည္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ တိုင္းျပည္ရဲ့ နိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နယ္ပယ္ေဘာင္အတြင္းကို စစ္တပ္က ဝင္ေရာက္ပါဝင္လာတဲ့ေနာက္ပိုင္း ဒီမိုကေရစီအေျခခံမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံ တည္ေထာင္ေရးလမ္းစဟာလည္းပဲ ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့ရပါတယ္။
အာဏာသိမ္းစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ ၁၉၇၄ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္ေန႔မွာ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကို အေျခခံတဲ့ ၎တို႔စိတ္ႀကိဳက္ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳျပဌာန္းၿပီး ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒေနရာမွာ အစားထိုးလိုက္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေျခခံမ်ားနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအႏွစ္သာရ မပါရွိတဲ့ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ရာ အာဏာရွင္စနစ္ဟာလည္း ခိုင္မာႀကီးထြားလာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၂ မွ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ရဲ့ေအာက္မွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား သာမက ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုံးရွုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ျပည္သူလူထု စားဝတ္ေနေရး က်ပ္တည္းလာျခင္း၊ တရားေရးမဏ္႑ိုင္တြင္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွုမ်ား လႊမ္းမိုးလာျခင္း၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ဖိႏွိပ္ခံရျခင္း၊ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္ အထီးက်န္ျဖစ္လာျခင္း စတဲ့ အေထြေထြ က်ပ္တည္းမွုမ်ားနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕လာခဲ့ရပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ
ျပည္သူ႔လူထုဆႏၵကို အေလးမေပးတဲ့အတြက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန႔္တဲ့ လူထုအုံႂကြဆန႔္က်င္မွု ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး မဆလ အစိုးရျပဳတ္က်ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ ၁၈ မွာ တပ္မေတာ္က အာဏာသိမ္းယူလိုက္ၿပီး တိုင္းျပည္ဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ကို တဖန္ျပန္လည္ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရဟာ ၎တို႔အက်ိဳးစီးပြားကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကင္းမဲ့ေနတဲ့ လူထုဆႏၵမပါဝင္တဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အတင္းအက်ပ္ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက SNLD ပါတီဟာ စစ္အစိုးရ ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို တက္ေရာက္ခဲ့ေပမယ့္လည္း တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကို လ်စ္လ်ဴရွုတဲ့ ညီလာခံျဖစ္တဲ့အတြက္ ၂၀၀၃ မွာ ညီလာခံကေန ထြက္ခြာခဲ့ပါတယ္။
အာဏာရွင္အုပ္စိုးသူ အဆက္ဆက္ေအာက္မွာ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ နိုင္ငံေရးျပႆနာကို နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ စားပြဲေပၚမွာ ေျဖရွင္းခြင့္မရခဲ့တဲ့အတြက္ လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္ကို မ်က္ႏွာမူလာခဲ့ၾကရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြ လက္နက္စြဲကိုင္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ စီးပြားေရး၊ လူမွုေရး၊ သမိုင္းေၾကာင္း၊ ပထဝီနိုင္ငံေရး၊ ျပည္တြင္းနိုင္ငံေရး၊ ျပည္ပနိုင္ငံေရး စတဲ့ အေၾကာင္းတရားေပါင္းစုံ ေရာယွက္ပါဝင္ေနတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဆက္ဆက္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြအၾကား ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးညႇိႏွိုင္းျခင္းကို နိုင္ငံေရးနဲ႔ စစ္ေရး အျမတ္ထုတ္ဖို႔သက္သက္ပဲ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ ပိုမိုရွုပ္ေထြးလာခဲ့ၿပီး သိမ္ေမြ႕အကဲဆတ္လာခဲ့ပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုဆိုင္ရာ အေတြးႏွစ္မ်ိဳး
ယေန႔ကာလမွာေတာ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ၾကမယ့္ေနရာမွာ အေျခခံအေတြးႏွစ္ရပ္ကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ပထမအေတြးကေတာ့ လက္ရွိ တိုင္းေဒသႀကီး ရ ခုနဲ႔ ျပည္နယ္ ရ ခုကို အေျခခံမယ့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထဝီအေနအထားအေပၚ အေျခခံတဲ့ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ပုံစံလို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပည္ေထာင္စုပုံစံရဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မွု မၿပိဳကြဲဲေရး၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တ့ံခိုင္ျမဲေရးကို ဦးတည္ၿပီး ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ထူေထာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယအေတြးကေတာ့ ဗမာလူမ်ိဳးေတြအတြက္ သီးျခားျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ျပည္နယ္ ၈ ျပည္နယ္ ပါဝင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုကို အေျခခံတဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ပုံစံလို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပည္ေထာင္စုပုံစံရဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေရးကို ဦးတည္ၿပီး ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို ထူေထာင္သြားဖို႔ စိတ္ကူးထားတဲ့ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီျပည္ေထာင္စုႀကီးမွာ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မွု မၿပိဳကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တံ့ခိုင္ျမဲေရး တို႔ဟာ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းသြားရမယ့္ အေျခခံမူမ်ားျဖစ္သလို ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေရး တို႔ဟာလည္း မရွိမျဖစ္ ပါဝင္ရမယ့္ အေျခခံမူမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ မလြဲမေသြပါဝင္ရမယ့္ အေျခခံမူမ်ားကို ေပါင္းစပ္ၾကတဲ့ေနရာမွာ အဟန႔္အတားျဖစ္ေန တာကေတာ့ အထက္ကပုံစံႏွစ္မ်ိဳးကို အေသဆုပ္ကိုင္ၿပီး ရွုျမင္သုံးသပ္ေနၾကတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္အပ္ေသာ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္
ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရးဟာ ဒြန္တြဲေနသလို တိုင္းရင္းသားအေရးကို မေျဖရွင္းနိုင္ဘဲနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို မရနိုင္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားပဋိပကၡ စတင္ေပါက္ဖြားလာရတဲ့ အေၾကာင္းတရားကို ေျခရာခံၾကည့္တဲ့ ေနရာမွာ ပင္လုံကတိကဝတ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ဆိုတာ ထင္ရွားစြာ ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာခင္ က်င္းပျပဳလုပ္မယ့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံႀကီးဟာလည္း ေတာင္တန္းေဒသနဲ႔ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားအၾကား ထားရွိခဲ့တဲ့ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ပင္လုံကတိကဝတ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မယ့္ ညီလာခံအျဖစ္ ပုံေဖာ္သင့္ပါတယ္။ အရပ္သားအစိုးရက ဦးေဆာင္က်င္းပမယ့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံဟာ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ကို ပ်က္စီးေစမယ့္၊ ပင္လုံအႏွစ္သာရကို ဖုံးကြယ္ေစမယ့္ ညီလာခံမ်ိဳးမျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ ေပၚထြန္းလာေစခဲ့တဲ့ သမိုင္းဝင္ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးကို နိုင္ငံေရးအရ၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ တရားဝင္မွုကို ပစ္ပယ္ျခင္းသည္ ျပည္ေထာင္စုကို ဖ်က္ဆီးျခင္းပင္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ဤေနရာမွ တင္ျပလိုပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးရွုေထာင့္
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ လြတ္လပ္ေရးရကတည္းကရင္း ျပည္တြင္းစစ္မီး ေတာက္ေလာင္ခဲ့ရပါတယ္။ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ့ ေနရာမွာ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ အစားထိုးခံခဲ့ရတဲ့အခါ ဒီမိုကေရစီရွင္သန္ခြင့္ဟာ ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေအာက္မွာ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးဟာ က်ဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးဟာ စစ္အစိုးရ စိတ္တိုင္းက် ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေအာက္မွာ ႐ုန္းကန္ေနရတုန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လႊတ္ေတာ္အသစ္နဲ႔ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာတယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္လည္း အရပ္သားအသြင္ေျပာင္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကပဲ အာဏာကို ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီမိုကေရစီေရးဟာ ေအးစက္ေနခဲ့ပါတယ္။
အံ့ဖြယ္သူရဲေအာင္ပြဲ
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဥကၠ႒အျဖစ္တာဝန္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္မယ္လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔အတူ လႊတ္ေတာ္ထဲကို ဝင္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေနရာယူထားတဲ့ တပ္မေတာ္သား ၂၅ ရာခိုင္ႏွုန္းအျပင္ ေနရာအမ်ားစုကို ရရွိထားတဲ့ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီေၾကာင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္ျခင္းမရွိဘဲ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ပါတယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး။ ဒီအေျခအေနကို ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္လိုက္တဲ့အေနအထားဟာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုႀကီးရဲ့ တစ္ခဲနက္ မဲေပးေရြးခ်ယ္မွုေၾကာင့္ NLD ပါတီဟာ တစ္နိုင္ငံလုံးမွာရွိတဲ့ မဲဆႏၵနယ္ အမ်ားအျပားမွာ အ့ံဖြယ္သူရဲ ေအာင္ပြဲကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ တစ္ဖက္ရဲ့ အစီအစဥ္တက် အကြက္ခ်ထားတဲ့ ကစားပြဲေအာက္ကေန လြတ္ထြက္သြားၿပီး ေတာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ အနိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ NLD ပါတီဟာ အရပ္သား ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ကို အျခားအင္အားစုမ်ားနဲ႔ ပူးေပါင္းစရာမလိုဘဲ ဖြဲ႕စည္းနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးရဲ့ ေျခလွမ္းအစကို စတင္လွမ္းနိုင္ခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
စိန္ေခၚမူၾကားက NLD အစိုးရ
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေမာင္းႏွင္မယ့္ NLD အစိုးရသစ္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာေတြကေတာ့ စိန္ေခၚမွုမ်ားစြာနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွု၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွုနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရးေတြက ဒီိမိုကေရစီေနာက္ျပန္လွည့္ေအာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဟာ ျပင္ဆင္ရန္ အလြန႔္အလြန္ ခက္ခဲတဲ့ ဥပေဒျဖစ္သလို တိုင္းရင္းသားျပႆနာကို ပိုမိုရွုပ္ေထြးေစတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒက တပ္မေတာ္ကို အထူးအခြင့္အေရးေပးထားသလို တပ္မေတာ္ကလည္း ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ေနတဲ့ အေျခအေနေအာက္မွာ အရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ခ်ဥ္းကပ္ရင္း တစ္ဖက္မွာလည္း ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုေလ်ာ့ခ်ေရး အစီအစဥ္ေတြကို ေဆာင္ရြက္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အပယ္ခံတိုင္းရင္းသားဆႏၵ
စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက တိုင္းရင္းသားေတြဟာ မိမိတို႔ အမ်ိဳးသားဝတ္စုံကို ဝတ္ၿပီး ဆိုကေရးတီးပြဲမွာ ဗမာသီခ်င္းသီဆိုခိုင္းၿပီး တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မွုအျဖစ္ ပုံေဖာ္ခံခဲ့ရသလို ယေန႔အခ်ိန္တိုင္ေအာင္လည္း တိုင္းရင္းသားစာေပဟာ လမ္းေဘးမွာေတာင္ ေဖာ္ျပခြင့္မရေသးတဲ့အေျခအေနဟာ လြန္စြာ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ တည္ရွိမွုနဲ႔ အမ်ိဳးသားဂုဏ္သိကၡာအတြက္ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါမွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ ပကတိဆႏၵကို နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္သလို တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ တရားတဲ့ရပိုင္ခြင့္ေတြကို ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔လည္း နိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးမွာ NLD အစိုးရကို ဝိုင္းဝန္းကူညီဖို႔ လိုသလို ဒီမိုကေရစီရွင္သန္ေရးနဲ႔ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး အေျဖရွာတဲ့ နိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမွုတစ္ရပ္ ထြန္းကားဖို႔ ကိုလည္း ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္ရဲ့ ပကတိအေျခအေန
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရာစုႏွစ္တစ္ဝက္ေက်ာ္ေလာက္ ဒီမိုကေရစီကင္းမဲ့တဲ့ ကာလကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့အတြက္ က်ရွုံးတိုင္းျပည္ (Fail State) အျဖစ္ကို ဦးတည္ေနပါတယ္။ သဘာဝသယံဇာတေတြ ကုန္ခမ္းလာေနၿပီး ကမၻာ့အဆင္းရဲဆုံး တိုင္းျပည္စာရင္းကေန ယခုအခ်ိန္ထိ လြတ္ေျမာက္နိုင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ခၽြတ္ၿခံဳက်ေနတဲ့ ဒီတိုင္းျပည္အတြက္ အေျခခံအေဆာက္အဦေတြ ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနသလို လူသားအရင္းအျမစ္ေတြက အရည္အခ်င္း က်ဆင္းေနၿပီး Institution ေတြက ပ်က္စီးေနပါတယ္။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ေတြ အလြန္အမင္း ေဖာင္းပြေနၿပီး ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ေတြ ကင္းမဲ့ေနပါတယ္။ တစ္တိုင္းျပည္လုံး အက်င့္ပ်က္ျခစားမွု ေတြက ေနရာတိုင္းမွာ ခိုင္မာအားေကာင္းေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုအေရး အေလးေပး
ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ ထြန္းကားလာေစဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွု တည္ၿငိမ္ေခ်ာေမြ႕ေစဖို႔အတြက္ တိုင္းရင္းသားမ်ားက ပါဝင္ကူညီဖို႔ လိုပါတယ္။ နိုင္ငံေရးအင္အားစုအားလုံးက ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ နိုင္ငံသူနိုင္ငံသားအားလုံးက အားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ ေနာင္လာမယ့္ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ျပည္ေထာင္စု အေမြေကာင္းေတြကို ခ်န္ထားရစ္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳုးနဲ႔ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးၾကား ပဋိပကၡေတြကို ခ်န္ထားရစ္တာထက္ သာယာဝေျပာတဲ့ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္နိုင္ဖို႔အတြက္ တရားမၽွတမွု၊ တန္းတူမွုဆိုတဲ့ ေရခံေျမခံေကာင္းေတြကို ခ်န္ထားခဲ့ၾကဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
စိုင္းေနမင္း(ေဆာင္းပါးရွင္)
Credit: သ်ွမ္းသံေတာ္ဆင့္
(၁) အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးရွုေထာင့္
(၂) ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးရွုေထာင့္
အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးရွုေထာင့္
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံ စုေပါင္းေနထိုင္လ်က္ရွိတဲ့ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ဗမာ၊ ရခိုင္၊ သၽွမ္းနဲ႔ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဟာ လက္ရွိ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ ေရွးပေဝသဏီကတည္းကရင္း အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတာ အားလုံးသိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိတို႔အႀကီးအကဲရဲ့ လက္ေအာက္မွာပဲ မိမိတို႔ရဲ့ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို လက္လႊတ္ရျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္အဆက္ သီးျခား လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတာဟာ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ရင္ အထင္အရွား ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သီးျခားအုပ္ခ်ဳပ္ေရး
ျမန္မာနိုင္ငံကို ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ မစုစည္းမီအခ်ိန္က အဂၤလိပ္ကိုလိုနီလက္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း စတဲ့ ျပည္ေထာင္မ်ားကို Frontier Area Administration အျဖစ္ British Governor မွ တိုက္ရိုုက္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကခ်င္တိုု႔အေပၚ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသအုုပ္ခ်ဳပ္ေရး (၁၈၉၅ Kachin Hill-Tribes Regulation) ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ သၽွမ္းျပည္တြင္ (၁၉၂၂ Federated Shan States Act) အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ခ်င္းေဒသမွာ ခ်င္းေတာင္တန္းအုုပ္ခ်ဳပ္ေရး (၁၈၉၆ Chin Hill Regulation) ျဖင့္လည္းေကာင္း သီးျခားစီ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဗမာျပည္ (Proper Burma) ကိုုေတာ့ အိႏၵိယဘုုရင္ခံ လက္ေအာက္မွာ ထားရွိခဲ့ၿပီး ဗမာျပည္နဲ႔ အိႏၵိယ ခြဲေရး-တြဲေရး ျပႆနာ ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ ၁၉၃၅ Burma Act အရ ဗမာျပည္ကို ၉၁ ဌာန အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးလို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ဒိုင္အာခီ (Diarchy) အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကရင္နီျပည္ကေတာ့ သီးျခားျပည္ေထာင္အျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနခဲ့ပါသည္။
အဂၤလိပ္ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲဲ့ေတြဟာ ၎တို႔ရဲ့ ကိုလိုနီအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားနယ္ေၿမ မ်ားရဲ့ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း မတူညီဘဲ ကြဲျပားေနတဲ့အခ်က္အေပၚမွာ လည္းေကာင္း အေၾကာင္းျပဳလို႔ နယ္ေၿမ ငါးခု ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
(၁) ရခိုင္၊ မြန္၊ ကရင္၊ ဗမာ လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားစုေနထိုင္တဲ့ နယ္ေျမကို စုစည္းၿပီးေတာ့ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သား (Burma Proper) လို႔ေခၚတဲ့ အဂၤလိပ္အစိုးရက တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့နယ္ေျမ
(၂) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ သၽွမ္းေစာ္ဘြားေတြရဲ့ ျပည္ေထာင္စု သၽွမ္းျပည္ (The Federated Shan States)
(၃) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ကခ်င္ဒူဝါေတြရဲ့ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသ (Kachin Hill Tracts)
(၄) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ခ်င္းရမ္အုပ္မ်ားရဲ့ ခ်င္းေတာင္တန္းေဒသ (The Chin Hill Tracts)
(၅) သီးျခားလြတ္လပ္ေရးျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ေစာဖ်ာမ်ားရဲ့ ကရင္နီျပည္ (Karenni States) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးနိုးၾကားမွု
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးတဲ့ေနာက္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရဟာ ျမန္မာျပည္ကို ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္သြားနိုင္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားအတြက္ စကၠဴျဖဴစီမံကိန္းနဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားအတြက္ နယ္ျခားေဒသမ်ားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား (The Frontier Areas Regulations, 1946) တို႔ကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္ႀကီးအတြင္းက ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့တဲ့ အတၱလန္တစ္ခ်ာတာ၊ တီဟီရန္ေၾကညာစာတမ္းနဲ႔ ကုလသမဂၢပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ နိုင္ငံေရးအရ နိုးၾကားတက္ႂကြလာခဲ့ၿပီး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ျပည္မရဲ့ နိုင္ငံေရးလွုပ္ရွားမွု ဂယက္ေတြဟာ သၽွမ္းျပည္နဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသကို ရိုက္ခတ္လာတဲ့အတြက္ သၽွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးဟာလည္း နိုးၾကားလာခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လူမ်ိဳးတိုင္းက ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ကို လက္ေတြ႕ခံစားလိုခဲ့ၾက ပါတယ္။ သၽွမ္းျပည္ကိုလည္း ပေဒသရာဇ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွသည္ ျပည္သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ဆီသို႔ ကူးေျပာင္းဖို႔အတြက္ နိုင္ငံေရးသမားမ်ားက ျပည္သူလူထုကို ခ်ျပစည္း႐ုံးၿပီး လွုံ႔ေဆာ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒုုတိယကမၻာစစ္အၿပီး အတၱလန္တစ္စာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရဟာ ကိုုလိုုနီနယ္ေျမအားလုုံးကိုု လြတ္လပ္ေရး အေႏွးႏွင့္အျမန္ ေပးရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္ကိုု လြတ္လပ္ေရးေပးရန္ရွိသကဲ့သိုု႔ သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း စတဲ့ Frontier အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသမ်ားကိုုလည္း သီးျခားျပည္ေထာင္မ်ားအျဖစ္ လြတ္လပ္ေရးေပးရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနေအာက္မွာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္တဲ့ ဖ.ဆ.ပ.လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကိုုလည္း ဗမာမ်ားနဲ႔အတူ လြတ္လပ္ေရး အတူတကြယူဖို႔ စည္း႐ုုံးလွုံ႔ေဆာ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း စတဲ့ ေတာင္တန္းသားေတြဟာ အဂၤလိပ္ရဲ့ လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္လိုုၾကၿပီး ဗမာတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ လြတ္လပ္ေရးကို ေတာင္းဆိုုရင္ ပိုုမိုုျမန္ဆန္စြာ ရရွိလိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။
သမိုင္းဝင္ပင္လုံစာခ်ဳပ္
Atlantic Charter ေၾကာင့္ ကိုလိုနီနယ္ေျမမ်ား လြတ္လပ္ေတာ့မယ့္ အေျခအေနေအာက္မွာ သၽွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ပင္လုံၿမိဳ႕ေလးမွာ ျပည္ေထာင္စု သၽွမ္းျပည္ (Federated Shan States) နဲ႔ ကခ်င္ေတာင္တန္း၊ ခ်င္းေတာင္တန္းတို႔မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ သၽွမ္းေစာ္ဘြားေတြက အိမ္ရွင္အျဖစ္ ကမကထျပဳတဲ့ ပင္လုံညီလာခံ ေတြ႕ဆုံပြဲတစ္ရပ္ကို က်င္းပခဲ့ၿပီး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီညီလာခံကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေရာက္ရွိလို႔လာခဲ့ၿပီး ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ေပါင္းၿပီး လြတ္လပ္ေရးယူဖို႔အတြက္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ သမိုင္းရဲ့လိုအပ္ခ်က္အရနဲ႔ အဲဒီေခတ္က နိုင္ငံေရးထြက္ေပါက္အရ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲဒီပင္လုံသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ျပန္ၿပီး ျခဳံငုံသုံးသပ္မယ္ဆိုရင္ျဖင့္ သၽွမ္းနယ္ရွင္ေစာ္ဘြားမ်ား၊ သၽွမ္းျပည္လူထု ကိုယ္စား ရ.ပ.လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ ကခ်င္ႏွင့္ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ လြတ္လပ္ေရးအတူတကြ ယူၾကမယ္။ လြတ္လပ္ေရး ယူၿပီးၾကတဲ့ေနာက္ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္သစ္ကို ထူေထာင္တဲ့ေနရာမွာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္အရသာ ထူေထာင္ၾကမယ္။ အဲဒီျပည္ေထာင္စုႀကီးဟာ နိုင္ငံေရးအရ တန္းတူညီမၽွမွုရွိရမယ္။ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ အျပည့္အဝရွိေစရမယ္။ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကေန ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ ရွိရမယ္ဆိုၿပီး သေဘာတူညီခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ သမိုင္းဝင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးကို လက္မွတ္ေရးထိုး နိုင္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ ေလ့လာေတြ႕ရွိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပင္လုံစာခ်ဳပ္ဟာ သီးျခား ျပည္ေထာင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ေတာင္တန္းေဒသနဲ႔ ဗမာျပည္ေျမျပန႔္တို႔ အဆင့္အတန္းတူ ပူးေပါင္းၿပီး အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးယူဖို႔ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းျခင္းမဟုတ္ဘဲ သီးျခား ျပည္ေထာင္မ်ားအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းခဲ့လို႔ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ ေပၚထြန္းလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စာခ်ဳပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ပင္လုံညီလာခံမတိုင္မီ ေနာက္ဆုံး အေပးအယူလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားဟာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ရဲ့ စာျဖင့္ေရးသားမထားေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား (Unwritten Agreement) ျဖစ္ၾကပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္၏ အေျခခံမူမ်ား၊ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ရဲ့ အႏွစ္သာရမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္အားလုံးကို ၿခံဳၿပီးေတာ့ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္လို႔လည္း ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္။ စာခ်ဳပ္မွာ မေဖာ္ျပထားေပမယ့္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ အျပန္အလွန္ ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးခဲ့လို႔ ရရွိလာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ စာခ်ဳပ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ သေဘာထားေတြ၊ မိန႔္ခြန္းေတြ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကိုလည္း ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ပင္လုံပဋိဉာဥ္အျဖစ္ အေလးအနက္ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္။
အနိုင္အရွုံးစာခ်ဳပ္မဟုတ္
ပင္လုံစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ပဲ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သား နဲ႔ ေတာင္တန္းသားမ်ားဟာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လြတ္လပ္ေရးကို ေၾကညာနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္နဲ႔ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေသြးစည္း ညီညြတ္ေရး အင္အားကို တည္ေဆာက္ေပးနိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားႏွင့္ သၽွမ္းျပည္၊ ကခ်င္ျပည္၊ ခ်င္းျပည္ စတဲ့ ေတာင္တန္းေဒသနယ္ေျမမ်ားဟာ တၿပိဳင္တည္း လြတ္လပ္ေရးကို အမိအရ ဆြတ္ခူးနိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဟာ သီးျခားစီ လြတ္လပ္ေရး ရယူၿပီး အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသားနိုင္ငံေတာ္မ်ား ထူေထာင္ျခင္းမျပဳခဲ့ဘဲ မိမိတို႔ကိုယ္စီ ပိုင္ဆိုင္ထားခဲ့တဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာမ်ားကို စုေပါင္းလို႔ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ အတူတကြ ထူေထာင္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ ေတာင္တန္းသားတို႔ဟာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လြတ္လပ္ေရးကို ေၾကညာနိုင္ခဲ့သလို ပင္လုံကတိကဝတ္နဲ႔ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေသြးစည္းညီညြတ္မွုကို ရရွိေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေတာင္တန္းေဒသတစ္ခုလုံးဟာ လက္နက္အားကိုးျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုအတြင္း အတင္းအက်ပ္ သြတ္သြင္းခံရျခင္းမဟုတ္ဘဲ တန္းတူေရးမူအရ၊ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္အရ၊ ပင္လုံကတိကဝတ္မ်ားအရ ပူးေပါင္းပါဝင္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အထင္အရွား ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ဟာ အနိုင္အရွုံးစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ တန္းတူရည္တူ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ ျပည္ေထာင္မ်ားအခ်င္းခ်င္း အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးကို ရယူခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လည္း လူမ်ိဳးကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ စာခ်ဳပ္မဟုတ္ဘဲ နယ္ေျမကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ စာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗမာကၽြန္မျဖစ္ေစလို
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုနိုင္ဖို႔အတြက္ မိမိရဲ့ပုဂၢိဳလ္ေရးအရွိန္အဝါ နိုင္ငံေရးၾသဇာကို အသုံးျပဳၿပီး ေတာင္တန္းေဒသေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ျပည္သူလူထုေတြကို ကတိကဝတ္ေတြ အမ်ားႀကီး ေပးခဲ့ပါတယ္။ လူထုအစည္းအေဝးေတြမွာ ညီလာခံေတြမွာ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလြႊတ္ေတာ္မွာ သမိုင္းဝင္မိန႔္ခြန္းေတြကို ရဲဝံ့စြာေျပာၾကားၿပီး တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ယုံၾကည္မွုတည္ေဆာက္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ ေတာင္တန္းေဒသညီလာခံ စတင္က်င္းပတဲ့ေနမွာပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက မိန႔္ခြန္းေျပာတဲ့အခါ ဗမာလူမ်ိဳးေတြက ၿဗိတိသၽွကၽြန္ မျဖစ္လိုတဲ့အေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုပဲ ေတာင္တန္းသားေတြအေနနဲ႔လည္း ဗမာကၽြန္အျဖစ္ မျဖစ္ေစလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၆ နိုဝင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျမစ္ႀကီးနားကို ေရာက္တဲ့အခါ ကခ်င္ဒူဝါေတြက ေမးၾကပါတယ္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြဟာ လူနည္းစုျဖစ္တယ္ ဗမာလူမ်ားစုရဲ့ အနိုင္က်င့္မွာကို စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း ဒါေၾကာင့္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တာဝန္ယူနိုင္မလားလို႔ ေမးၾကတဲ့အခါ သူ႔အေနနဲ႔ လုံးဝတာဝန္ယူတဲ့အေၾကာင္း တကယ္လို႔ ဖဆပလ ကို မေျပာနိုင္ခဲ့ရင္ သူကိုယ္တိုင္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ႏုတ္ထြက္ၿပီး သီးသန႔္ ကခ်င္သမၼတနိုင္ငံေတာ္ ထူေထာင္ေရးမွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် တက္ႂကြစြာ ပါဝင္သြားမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗမာမ်ားကို အဂၤလိပ္က အုပ္ခ်ဳပ္တာကို မလိုလားေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုပဲ ဗမာေတြက ကခ်င္ေတြအေပၚ အုပ္ခ်ဳပ္တာကို မလိုလားတဲ့အေၾကာင္း၊ ကခ်င္တို႔ရဲ့ေဒသကို ဗမာမ်ား ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မွာ မဟုတ္သလို ကခ်င္ေဒသကို ကခ်င္ေတြကပဲ လြတ္လပ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ရမွာျဖစ္တယ္လို႔ ကတိကဝတ္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ၁၉၄၆ ဒီဇင္ဘာ ၂၃ မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ ဓမၼာ႐ုံမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါမွာလည္း အဂၤလိပ္ေပးထားတဲ့ ကရင္နီျပည္ရဲ့ လြတ္လပ္ေရးဟာ ျပည့္ဝတဲ့ လြတ္လပ္ေရးလို႔ မဆိုနိုင္ေၾကာင္း၊ ဗမာျပည္ရရွိမယ့္ လြတ္လပ္ေရးဟာ အျပည့္အဝ လြတ္လပ္မွုရွိမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကရင္နီျပည္ အေနနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းေတာ့မယ့္ ျပည္ေထာင္စုဗမာနိုင္ငံမွာ ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ ပါဝင္ရင္ ကရင္နီျပည္ဟာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အျပည့္အဝရရွိေစမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကရင္နီျပည္သူျပည္သားေတြကပဲ တိုက္ရိုက္ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အျပည့္အဝရွိေစမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ကတိေပးေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၇ ဇြန္ ၁၃ မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးမွာ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေရႊသိုက္ မိန႔္ခြန္းေျပာတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ သၽွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း ေတာင္တန္းေဒသသားေတြဟာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားနဲ႔ ပူးေပါင္းေသြးစည္းေနရတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ ဗမာေတြဟာ တို႔ထက္ပိုၿပီး လူလည္းမ်ားတယ္။ ဉာဏ္လည္းသာတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ေန႔ေန႔မွာ မေတာ္တဆမ်ား တို႔ကို လူမ်ိဳးငယ္ဆိုၿပီး ဖိႏွိပ္ေစာ္ကား လုပ္မ်ားေနမလားဆိုၿပီး ေတြးပူစိုးရိမ္မိတဲ့အေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာသြားခဲ့သလို က်ေနာ္တို႔ အင္မတန္ျမတ္နိုးတဲ့ တန္းတူအခြင့္အေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္နဲ႔ ခြဲထြက္လိုပါက ခြဲထြက္နိုင္ခြင့္ေတြကိုမ်ား ထိပါးက်ဴးေက်ာ္ခံရေလမလားလို႔ စိုးရိမ္တာဟာလည္း က်ေနာ္တို႔ မလြန္ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အဂၤလိပ္ကၽြန္ဘဝကေန လြတ္ၿပီး ပခုံးေျပာင္းအျဖစ္ ဗမာေတြရဲ့ ကၽြန္ျဖစ္သြားမွာကို မလိုခ်င္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ပင္လုံစိတ္ဓာတ္
၁၉၄၇ ဇြန္လ ၁၆ မွာ အဲဒီညီလာခံမွာပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေတာင္တန္းေဒသ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား အေနနဲ႔ စိုးရိမ္စရာ အလ်ဥ္းမရွိၾကပါနဲ႔၊ မိမိတို႔လက္ခံထားခဲ့တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားဟာ not only the letter of agreement သာမကဘဲ the spirit of agreement ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ မိမိေပးထားတဲ့ ကတိ၊ နားလည္ၿပီးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြလို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္းလုပ္မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီလိုေပးထားၿပီးတဲ့ ကတိ၊ နားလည္ၿပီးသား သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ေဖာက္ဖ်က္မွာလားလို႔ သံသယရွိေနတဲ့ လူေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ sense of honor, sense of self-respect, sense of pride ကို ေစာ္ကားတာနဲ႔ အတူတူပဲလို႔ ယူဆတဲ့အေၾကာင္း၊ က်ေနာ္တို႔ ဗမာလူမ်ိဳးစုမ်ားျဖစ္တဲ့ လူေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ သေဘာမတူဘဲ မေနနိုင္တဲ့အေျခအေနမ်ိဳးကို လက္တစ္လုံးျခား လိမ္တဲ့နည္းနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔က မလုပ္ဘူးဆိုတာကို အတိအလင္း နားလည္ထားေစခ်င္တဲ့အေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ကို မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ ဆိုတာက ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ မွာ ပင္လုံမွာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတဲ့ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အပါအဝင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား အခိုင္အမာ အျပန္အလွန္ ကတိေပးခဲ့ၾကတဲ့ ကတိကဝတ္မ်ားနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို လိုက္နာ ေစာင့္ထိန္းမယ္ အတူတကြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ
သို႔ေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ဟာ ၁၉၄၇ ဇူလိုင္ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ အတြင္းဝန္မ်ား႐ုံး၌ အစည္းအေဝးက်င္းပေနစဥ္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က်ဆုံးၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၄၇ စက္တင္ဘာ ၂၄ မွာ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ကေနၿပီး ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ သၽွမ္းျပည္က ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဇာႀကီးေနတာက တစ္ေၾကာင္း၊ နိုင္ငံေရးအေတြ႕အႀကံဳ ႏုနယ္ေသးတာကတစ္ေၾကာင္း၊ ဗမာနိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မ်ားအေပၚ ယုံၾကည္အားထားမွု လြန္ကဲေနတာက တစ္ေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ခပ္လြယ္လြယ္ပဲ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက လြတ္လပ္ေရးအတြက္ပဲ အေရးႀကီးေနတဲ့အတြက္ တိုင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ရဲ့ အဓိကတာဝန္ဟာ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္းကို အတည္ျပဳဖို႔ပဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းပါအခ်က္ေတြကို အေခ်အတင္ မေဆြးေႏြးနိုင္ျခင္းရဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကေတာ့ အခ်ိန္မလုံေလာက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အတည္ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြအေနနဲ႔ ကန႔္သတ္ေဖာ္ျပထားသေလာက္ကိုသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာရရွိၾကၿပီး ပင္လုံစာခ်ဳပ္ပါ ဆိုလိုရင္းအႏွစ္သာရနဲ႔ ကြဲလြဲလာခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဖဆပလ အစိုးရဟာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ပါ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို လိုက္နာဖို႔ တျဖည္းျဖည္း ပ်က္ကြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကား အာဏာခြဲေဝမွု မညီမၽွျခင္းေၾကာင့္ မေက်နပ္ခ်က္မ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အာဏာရရွိထားတဲ့ ဖဆပလ အစိုးရဟာ ဝါဒေရးရာ ပဋိပကၡေတြကိုလည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအေရးကို လည္းေကာင္း ေက်ေက်လည္လည္ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းရမယ့္အစား ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုကို အားျပဳလ်က္ အင္အားသုံး ေျဖရွင္းခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးျပႆနာကို ေဆးၿမီးတိုနည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းခဲ့တဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းစစ္မီးဟာလည္းပဲ အရွိန္ရလာခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုဟန္ေဆာင္ တစ္ျပည္ေထာင္နိုင္ငံေတာ္
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြဟာ တန္းတူညီမၽွတဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႀကီး ျဖစ္ေပၚလာလိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ေမၽွာ္လင့္ခဲ့ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေပၚ အားကိုးအားထားျပဳခဲ့ေပမယ့္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္က်ဆုံးသြားတဲ့အခါ အဲဒီ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ေတြဟာလည္းပဲ မွုန္ဝါးခဲ့ရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး အေျခခံကို ေတာင္တန္းေဒသ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ညႇိႏွို္င္းၿပီး ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ္ျငားလည္း ဦးႏုေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဖဆပလ အစိုးရဟာ အသြင္အားျဖင့္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စု (Federal State) လက္ေတြ႕အားျဖင့္ တစ္ျပည္ေထာင္ (Unitary State) ျဖစ္တဲ့ အမည္ခံျပည္ေထာင္စုဖြဲ႕စည္းပုံကိုသာ ေရးဆြဲေစခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး အလ်င္အျမန္ရရွိဖို႔နဲ႔ ခိုင္မာတဲ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုစနစ္ကိုသာ အသားေပးတဲ့ ဗမာ့နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အဓိက ေရးဆြဲခဲ့ၾကတဲ့ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လူမ်ိဳးစုေရးရာကိစၥအေပၚမွာ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္မူ ေခၚ သၽွမ္းမူ
၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဟာ မူလရည္မွန္းထားသလို ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံမဟုတ္ျခင္း၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုပုံစံမဟုတ္ျခင္း စတဲ့အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုသက္တမ္း ၁၃ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္းမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ျပည္နယ္ျပည္မ ဆက္ဆံေရးေတြမွာ အက်ပ္အတည္းေပါင္းစုံကို ရင္္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔လိုလာတဲ့အတြက္ သၽွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ား ဦးေဆာင္ၿပီး ၁၉၆၁ ဇြန္လ ေတာင္ႀကီးမွာျပဳလုပ္တဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္းစုံညီလာခံႀကီးမွာ “ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစာတမ္း” ကို ျပည္နယ္မ်ားညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕က တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္မူ ေခၚ သၽွမ္းမူလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ အဲဒီစာတမ္းမွာ ပါဝင္တဲ့ အဓိကအခ်က္ေတြကေတာ့
(၁) ဗမာျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းေရး
(၂) ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္အား အာဏာတူေပးေရး
(၃) လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္တိုင္း ညီမၽွေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေစလႊတ္ေရး
(၄) ႂကြင္းက်န္အာဏာမ်ားကို ျပည္နယ္သို႔ လႊဲအပ္ေရး
(၅) ျပည္ေထာင္စုဘဏ္႑ာေတာ္ မၽွတစြာခြဲေဝေရး တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္မူ ေပၚေပါက္လာပုံကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒရဲ့ အားနည္းခ်က္၊ ေပ်ာ့ကြက္ဟာကြက္ေတြကို ေလ့လာၿပီး ပုဒ္မတစ္ခုခ်င္းစီ ျပင္္ဆင္တာထက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္ေရးဆြဲျခင္းက ပို၍ေကာင္းမြန္မယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ မွာ ရန္ကုန္ ျပည္လမ္းရွိ အသံလႊင့္႐ုံ၌ ဖက္ဒရယ္မူနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ေဆြးေႏြးပြဲကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဝန္ႀကီး စဝ္ခြန္ခ်ိဳက ျပည္နယ္မ်ားညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ကိုယ္စား ၎တို႔လိုလားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုမူကို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္မူနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သၽွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ားအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ့ အဆင့္ဆင့္ေသာ တင္ျပေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားဟာ ဒီမိုကေရစီ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္နဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ လုပ္ရပ္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဖက္ဒရယ္မူကို တင္ျပတဲ့အထဲမွာ ခြဲထြက္ေရးဆိုတာ တစ္လုံးတစ္ပါဒမွ မပါခဲ့သလို သၽွမ္းအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ့ ဆႏၵသေဘာထားကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာလည္း ျပည္ေထာင္စုႀကီးကေန ခြဲထြက္လိုတဲ့၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကို ၿပိဳကြဲေစလိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵမ်ား လုံးဝမရွိတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတင္ျပတယ္ဆိုတာကလည္း နိုင္ငံသားမ်ားရဲ့ အခြင့္အေရး တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲေရးမူလား
ဒါေပမယ့္လည္း ၁၉၆၂ ခု မတ္လ ၂ ရက္ေန႔မွာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္မူကို ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲေရးမူ ျဖစ္တယ္လို႔ အေၾကာင္းျပၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ျပည္ေထာင္စုအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး အာဏာသိမ္းယူခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီတိုင္းျပည္အျဖစ္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ ရပ္တည္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ တိုင္းျပည္ရဲ့ နိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နယ္ပယ္ေဘာင္အတြင္းကို စစ္တပ္က ဝင္ေရာက္ပါဝင္လာတဲ့ေနာက္ပိုင္း ဒီမိုကေရစီအေျခခံမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံ တည္ေထာင္ေရးလမ္းစဟာလည္းပဲ ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့ရပါတယ္။
အာဏာသိမ္းစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ ၁၉၇၄ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္ေန႔မွာ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကို အေျခခံတဲ့ ၎တို႔စိတ္ႀကိဳက္ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳျပဌာန္းၿပီး ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒေနရာမွာ အစားထိုးလိုက္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေျခခံမ်ားနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအႏွစ္သာရ မပါရွိတဲ့ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ရာ အာဏာရွင္စနစ္ဟာလည္း ခိုင္မာႀကီးထြားလာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၂ မွ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ရဲ့ေအာက္မွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား သာမက ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုံးရွုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ျပည္သူလူထု စားဝတ္ေနေရး က်ပ္တည္းလာျခင္း၊ တရားေရးမဏ္႑ိုင္တြင္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွုမ်ား လႊမ္းမိုးလာျခင္း၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ဖိႏွိပ္ခံရျခင္း၊ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္ အထီးက်န္ျဖစ္လာျခင္း စတဲ့ အေထြေထြ က်ပ္တည္းမွုမ်ားနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕လာခဲ့ရပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ
ျပည္သူ႔လူထုဆႏၵကို အေလးမေပးတဲ့အတြက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန႔္တဲ့ လူထုအုံႂကြဆန႔္က်င္မွု ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး မဆလ အစိုးရျပဳတ္က်ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ ၁၈ မွာ တပ္မေတာ္က အာဏာသိမ္းယူလိုက္ၿပီး တိုင္းျပည္ဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ကို တဖန္ျပန္လည္ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရဟာ ၎တို႔အက်ိဳးစီးပြားကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကင္းမဲ့ေနတဲ့ လူထုဆႏၵမပါဝင္တဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အတင္းအက်ပ္ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက SNLD ပါတီဟာ စစ္အစိုးရ ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို တက္ေရာက္ခဲ့ေပမယ့္လည္း တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကို လ်စ္လ်ဴရွုတဲ့ ညီလာခံျဖစ္တဲ့အတြက္ ၂၀၀၃ မွာ ညီလာခံကေန ထြက္ခြာခဲ့ပါတယ္။
အာဏာရွင္အုပ္စိုးသူ အဆက္ဆက္ေအာက္မွာ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ နိုင္ငံေရးျပႆနာကို နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ စားပြဲေပၚမွာ ေျဖရွင္းခြင့္မရခဲ့တဲ့အတြက္ လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္ကို မ်က္ႏွာမူလာခဲ့ၾကရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြ လက္နက္စြဲကိုင္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ စီးပြားေရး၊ လူမွုေရး၊ သမိုင္းေၾကာင္း၊ ပထဝီနိုင္ငံေရး၊ ျပည္တြင္းနိုင္ငံေရး၊ ျပည္ပနိုင္ငံေရး စတဲ့ အေၾကာင္းတရားေပါင္းစုံ ေရာယွက္ပါဝင္ေနတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဆက္ဆက္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြအၾကား ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးညႇိႏွိုင္းျခင္းကို နိုင္ငံေရးနဲ႔ စစ္ေရး အျမတ္ထုတ္ဖို႔သက္သက္ပဲ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ ပိုမိုရွုပ္ေထြးလာခဲ့ၿပီး သိမ္ေမြ႕အကဲဆတ္လာခဲ့ပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုဆိုင္ရာ အေတြးႏွစ္မ်ိဳး
ယေန႔ကာလမွာေတာ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ၾကမယ့္ေနရာမွာ အေျခခံအေတြးႏွစ္ရပ္ကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ပထမအေတြးကေတာ့ လက္ရွိ တိုင္းေဒသႀကီး ရ ခုနဲ႔ ျပည္နယ္ ရ ခုကို အေျခခံမယ့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထဝီအေနအထားအေပၚ အေျခခံတဲ့ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ပုံစံလို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပည္ေထာင္စုပုံစံရဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မွု မၿပိဳကြဲဲေရး၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တ့ံခိုင္ျမဲေရးကို ဦးတည္ၿပီး ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ထူေထာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယအေတြးကေတာ့ ဗမာလူမ်ိဳးေတြအတြက္ သီးျခားျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ျပည္နယ္ ၈ ျပည္နယ္ ပါဝင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုကို အေျခခံတဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ပုံစံလို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပည္ေထာင္စုပုံစံရဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေရးကို ဦးတည္ၿပီး ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ထူေထာင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို ထူေထာင္သြားဖို႔ စိတ္ကူးထားတဲ့ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီျပည္ေထာင္စုႀကီးမွာ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မွု မၿပိဳကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တံ့ခိုင္ျမဲေရး တို႔ဟာ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းသြားရမယ့္ အေျခခံမူမ်ားျဖစ္သလို ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေရး တို႔ဟာလည္း မရွိမျဖစ္ ပါဝင္ရမယ့္ အေျခခံမူမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ မလြဲမေသြပါဝင္ရမယ့္ အေျခခံမူမ်ားကို ေပါင္းစပ္ၾကတဲ့ေနရာမွာ အဟန႔္အတားျဖစ္ေန တာကေတာ့ အထက္ကပုံစံႏွစ္မ်ိဳးကို အေသဆုပ္ကိုင္ၿပီး ရွုျမင္သုံးသပ္ေနၾကတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္အပ္ေသာ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္
ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရးဟာ ဒြန္တြဲေနသလို တိုင္းရင္းသားအေရးကို မေျဖရွင္းနိုင္ဘဲနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို မရနိုင္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားပဋိပကၡ စတင္ေပါက္ဖြားလာရတဲ့ အေၾကာင္းတရားကို ေျခရာခံၾကည့္တဲ့ ေနရာမွာ ပင္လုံကတိကဝတ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ဆိုတာ ထင္ရွားစြာ ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာခင္ က်င္းပျပဳလုပ္မယ့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံႀကီးဟာလည္း ေတာင္တန္းေဒသနဲ႔ ဗမာျပည္ ေျမျပန႔္သားအၾကား ထားရွိခဲ့တဲ့ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ပင္လုံကတိကဝတ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မယ့္ ညီလာခံအျဖစ္ ပုံေဖာ္သင့္ပါတယ္။ အရပ္သားအစိုးရက ဦးေဆာင္က်င္းပမယ့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံဟာ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ကို ပ်က္စီးေစမယ့္၊ ပင္လုံအႏွစ္သာရကို ဖုံးကြယ္ေစမယ့္ ညီလာခံမ်ိဳးမျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ ေပၚထြန္းလာေစခဲ့တဲ့ သမိုင္းဝင္ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးကို နိုင္ငံေရးအရ၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ တရားဝင္မွုကို ပစ္ပယ္ျခင္းသည္ ျပည္ေထာင္စုကို ဖ်က္ဆီးျခင္းပင္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ဤေနရာမွ တင္ျပလိုပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးရွုေထာင့္
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ လြတ္လပ္ေရးရကတည္းကရင္း ျပည္တြင္းစစ္မီး ေတာက္ေလာင္ခဲ့ရပါတယ္။ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ့ ေနရာမွာ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ အစားထိုးခံခဲ့ရတဲ့အခါ ဒီမိုကေရစီရွင္သန္ခြင့္ဟာ ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေအာက္မွာ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးဟာ က်ဆုံးသြားခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးဟာ စစ္အစိုးရ စိတ္တိုင္းက် ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေအာက္မွာ ႐ုန္းကန္ေနရတုန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လႊတ္ေတာ္အသစ္နဲ႔ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာတယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္လည္း အရပ္သားအသြင္ေျပာင္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကပဲ အာဏာကို ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီမိုကေရစီေရးဟာ ေအးစက္ေနခဲ့ပါတယ္။
အံ့ဖြယ္သူရဲေအာင္ပြဲ
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဥကၠ႒အျဖစ္တာဝန္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္မယ္လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔အတူ လႊတ္ေတာ္ထဲကို ဝင္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေနရာယူထားတဲ့ တပ္မေတာ္သား ၂၅ ရာခိုင္ႏွုန္းအျပင္ ေနရာအမ်ားစုကို ရရွိထားတဲ့ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီေၾကာင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္ျခင္းမရွိဘဲ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ပါတယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး။ ဒီအေျခအေနကို ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္လိုက္တဲ့အေနအထားဟာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုႀကီးရဲ့ တစ္ခဲနက္ မဲေပးေရြးခ်ယ္မွုေၾကာင့္ NLD ပါတီဟာ တစ္နိုင္ငံလုံးမွာရွိတဲ့ မဲဆႏၵနယ္ အမ်ားအျပားမွာ အ့ံဖြယ္သူရဲ ေအာင္ပြဲကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ တစ္ဖက္ရဲ့ အစီအစဥ္တက် အကြက္ခ်ထားတဲ့ ကစားပြဲေအာက္ကေန လြတ္ထြက္သြားၿပီး ေတာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ အနိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ NLD ပါတီဟာ အရပ္သား ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ကို အျခားအင္အားစုမ်ားနဲ႔ ပူးေပါင္းစရာမလိုဘဲ ဖြဲ႕စည္းနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးရဲ့ ေျခလွမ္းအစကို စတင္လွမ္းနိုင္ခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
စိန္ေခၚမူၾကားက NLD အစိုးရ
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေမာင္းႏွင္မယ့္ NLD အစိုးရသစ္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာေတြကေတာ့ စိန္ေခၚမွုမ်ားစြာနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွု၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွုနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရးေတြက ဒီိမိုကေရစီေနာက္ျပန္လွည့္ေအာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဟာ ျပင္ဆင္ရန္ အလြန႔္အလြန္ ခက္ခဲတဲ့ ဥပေဒျဖစ္သလို တိုင္းရင္းသားျပႆနာကို ပိုမိုရွုပ္ေထြးေစတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒက တပ္မေတာ္ကို အထူးအခြင့္အေရးေပးထားသလို တပ္မေတာ္ကလည္း ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ေနတဲ့ အေျခအေနေအာက္မွာ အရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ခ်ဥ္းကပ္ရင္း တစ္ဖက္မွာလည္း ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုေလ်ာ့ခ်ေရး အစီအစဥ္ေတြကို ေဆာင္ရြက္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အပယ္ခံတိုင္းရင္းသားဆႏၵ
စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက တိုင္းရင္းသားေတြဟာ မိမိတို႔ အမ်ိဳးသားဝတ္စုံကို ဝတ္ၿပီး ဆိုကေရးတီးပြဲမွာ ဗမာသီခ်င္းသီဆိုခိုင္းၿပီး တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မွုအျဖစ္ ပုံေဖာ္ခံခဲ့ရသလို ယေန႔အခ်ိန္တိုင္ေအာင္လည္း တိုင္းရင္းသားစာေပဟာ လမ္းေဘးမွာေတာင္ ေဖာ္ျပခြင့္မရေသးတဲ့အေျခအေနဟာ လြန္စြာ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ တည္ရွိမွုနဲ႔ အမ်ိဳးသားဂုဏ္သိကၡာအတြက္ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါမွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ ပကတိဆႏၵကို နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္သလို တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ တရားတဲ့ရပိုင္ခြင့္ေတြကို ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔လည္း နိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးမွာ NLD အစိုးရကို ဝိုင္းဝန္းကူညီဖို႔ လိုသလို ဒီမိုကေရစီရွင္သန္ေရးနဲ႔ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး အေျဖရွာတဲ့ နိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမွုတစ္ရပ္ ထြန္းကားဖို႔ ကိုလည္း ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္ရဲ့ ပကတိအေျခအေန
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရာစုႏွစ္တစ္ဝက္ေက်ာ္ေလာက္ ဒီမိုကေရစီကင္းမဲ့တဲ့ ကာလကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့အတြက္ က်ရွုံးတိုင္းျပည္ (Fail State) အျဖစ္ကို ဦးတည္ေနပါတယ္။ သဘာဝသယံဇာတေတြ ကုန္ခမ္းလာေနၿပီး ကမၻာ့အဆင္းရဲဆုံး တိုင္းျပည္စာရင္းကေန ယခုအခ်ိန္ထိ လြတ္ေျမာက္နိုင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ခၽြတ္ၿခံဳက်ေနတဲ့ ဒီတိုင္းျပည္အတြက္ အေျခခံအေဆာက္အဦေတြ ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနသလို လူသားအရင္းအျမစ္ေတြက အရည္အခ်င္း က်ဆင္းေနၿပီး Institution ေတြက ပ်က္စီးေနပါတယ္။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ေတြ အလြန္အမင္း ေဖာင္းပြေနၿပီး ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ေတြ ကင္းမဲ့ေနပါတယ္။ တစ္တိုင္းျပည္လုံး အက်င့္ပ်က္ျခစားမွု ေတြက ေနရာတိုင္းမွာ ခိုင္မာအားေကာင္းေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုအေရး အေလးေပး
ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ ထြန္းကားလာေစဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွု တည္ၿငိမ္ေခ်ာေမြ႕ေစဖို႔အတြက္ တိုင္းရင္းသားမ်ားက ပါဝင္ကူညီဖို႔ လိုပါတယ္။ နိုင္ငံေရးအင္အားစုအားလုံးက ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ နိုင္ငံသူနိုင္ငံသားအားလုံးက အားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ ေနာင္လာမယ့္ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ျပည္ေထာင္စု အေမြေကာင္းေတြကို ခ်န္ထားရစ္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳုးနဲ႔ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးၾကား ပဋိပကၡေတြကို ခ်န္ထားရစ္တာထက္ သာယာဝေျပာတဲ့ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္နိုင္ဖို႔အတြက္ တရားမၽွတမွု၊ တန္းတူမွုဆိုတဲ့ ေရခံေျမခံေကာင္းေတြကို ခ်န္ထားခဲ့ၾကဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
စိုင္းေနမင္း(ေဆာင္းပါးရွင္)
Credit: သ်ွမ္းသံေတာ္ဆင့္
No comments:
Post a Comment