အစာထဲက ခုိလက္စထေရာႏွင့္ ေသြးထဲက ခုိလက္စထေရာ
........................................
'ခုိလက္စထေရာ' (Cholesterol) ဆုိရင္ ေၾကာက္တဲ့လူေတြမ်ားပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာဆုိတဲ့ အဆီတစ္မ်ဳိး ပံုမွန္ရွိသင့္တာထက္ မ်ားေနျခင္းဟာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အလားအလာကုိ မ်ားေစတာေၾကာင့္ လူေတြဟာ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာမ်ားမွာ ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါကလည္း လူေတြရဲ႕အသက္ကုိ အမ်ားဆံုးအႏၲရာယ္ျပဳေနတဲ့ ေရာဂါေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ မ်ားမွာေၾကာက္ေတာ့၊ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစာေတြ စားရမွာကုိလည္း ေၾကာက္ၾကေတာ့တာေပါ႕။
အေၾကာက္မွန္
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ပံုမွန္ထက္မ်ားေနမွာကုိ ေၾကာက္တာ မွန္ပါတယ္။ ေသြးတုိးေရာဂါရွိသူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ ေဆးရြက္ႀကီးသံုးစဲြသူေတြဟာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေလ ျဖတ္ေလငန္းေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အလားအလာ ပုိမ်ားသလုိ၊ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ ပံုမွန္ထက္ မ်ားေနသူေတြဟာလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာ ပုိမ်ားၾကပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတဲ့အနက္၊ LDL ခုိလက္စထေရာႏွင့္ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစား ႏွစ္ခုကုိေတာ့ သိထားသင့္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြ မ်ားေနျခင္းဟာ အဲဒီလူမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အလားအလာ ပုိမ်ားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ျပလကၡဏာျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြ နည္းေနျခင္းကလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာမ်ားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ျပလကၡဏာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာရွိေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာေတြအနက္ LDL ခုိလက္စထေရာဟာ အမ်ားစုျဖစ္တဲ့အတြက္ LDL ခုိလက္စထေရာမ်ားရင္ စုစုေပါင္း ခုိလက္စထေရာ (Total Cholesterol)လည္း မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားေနမွာကုိ ေၾကာက္တာဟာ ေၾကာက္သင့္လုိ႔ ေၾကာက္တာျဖစ္ပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာပါတဲ့အစာေတြ စားရမွာေၾကာက္တာ
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ တက္မွာေၾကာက္လုိ႔ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ လံုးဝမစားဘဲ ေနတာကေတာ့ ရာႏႈန္းျပည့္မွန္တယ္လုိ႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြ မ်ားမ်ားစားရင္ အစားအစာထဲက ခုိလက္စထေရာေတြဟာ အူထဲကေန ေသြးထဲကုိဝင္သြားၿပီး ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ဒုိင္းကနဲတက္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူတုိင္းရဲ႕ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ရွိေနၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ အဲသလုိ ရွိေနရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္း ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ တစ္ခုက ခုိလက္စထေရာေတြကုိ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတာျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္တစ္ခုက အစားအေသာက္ေတြက ရရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေန႔စဥ္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာ ပမာဏဟာ အစားအေသာက္ေတြကရတဲ့ ပမာဏထက္ ၃-၄ ဆပုိမ်ားပါတယ္။ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ဟာ မိမိထုတ္လုပ္တဲ့ ပမာဏကုိ အစားအေသာက္ကရတဲ့ ပမာဏႏွင့္ခ်ိန္ၿပီး အတုိးအေလွ်ာ့လုပ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ထဲမွာ ခုိလက္ စထေရာေတြ မ်ားမ်ားပါလာရင္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ပမာဏကုိ ေလွ်ာ့လုိက္ၿပီး၊ အစားအေသာက္ထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ နည္းေနရင္ ထုတ္လုပ္တာကုိ တုိးျမႇင့္လုိက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ ခါတုိင္းထက္ နည္းနည္းပုိၿပီးစားမိလုိ႔ ေသြးထဲမွာတက္လာႏုိင္တဲ့ ခုိလက္စထေရာပမာဏဟာ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ေန႕စဥ္ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ပမာဏႏွင့္ယွဥ္လုိက္ရင္ မေျပာပေလာက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာမ်ားမွာေၾကာက္လုိ႔ဆုိၿပီး ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ လံုးဝမစားဘဲေနတာဟာ ရာႏႈန္းျပည့္ မွန္တယ္လုိ႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။
ခုိလက္စထေရာ၏ အသံုးဝင္ပံု
ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ဒီေလာက္မ်ားမ်ားထုတ္ေနရတဲ့အေၾကာင္းက ခုိလက္စထေရာဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္လုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ အဂၤါအစိတ္အပုိင္းေတြကုိ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ႐ုပ္ကလပ္စည္း (Cell – ဆဲလ္)ေလးေတြနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းထားပါတယ္။ အဲဒီဆဲလ္ေလးေတြ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုကုိ (Cell membrane)ဆုိတဲ့ အေျမႇးနံရံေလးေတြနဲ႔ ပုိင္းျခားထားပါတယ္။ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ အေျမွးနံရံ တည္ေဆာက္ရာမွာ ခုိလက္စထေရာက မပါမျဖစ္ ပါရပါတယ္။ ဆဲလ္ေတြဟာ လူတစ္ေယာက္ အသက္ရွင္ေနသမွ် အခ်ိန္တုိင္း နာရီတုိင္း မိနစ္တုိင္းမွာ အေဟာင္းေတြပ်က္ၿပီး၊ အသစ္ေတြ တည္ေဆာက္ေနရပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္အဂၤါ အစိတ္အပုိင္း အားလံုးဟာ ႐ုပ္ကလပ္စည္းေတြ တည္ေဆာက္ရာမွာ သံုးဖုိ႕ ခုိလက္စထေရာကုိ မိမိဘာသာ ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ဒါက အေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက လူေတြ ေန႕စဥ္စားသံုးတဲ့အစား အေသာက္ေတြထဲက အဆီေတြကုိအစာေခ်ဖုိ႔ သည္းေျခရည္ (Bile) လုိအပ္ပါတယ္။ သည္းေျခရည္ကုိ အသည္းထဲမွာ ထုတ္လုပ္ပါတယ္။ သည္းေျခရည္ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ခုိလက္စထေရာ လုိအပ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ မ်ဳိးဆက္ပြားအဂၤါေတြ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႕၊ မ်ဳိးဆက္ပြား လုပ္ငန္းေတြလုပ္ေဆာင္ဖုိ႔၊ အီစထ႐ုိဂ်င္ (Oestrogen) အစရွိတဲ့ မ်ဳိးဆက္ပြားေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္လုပ္ရာမွာလည္း ခုိလက္စထေရာကုိ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ျပန္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ဗီတာမင္ဒီကုိ လူေတြဟာ အစားအေသာက္ေတြကရတာထက္ အေရျပားမွာ ထုတ္လုပ္တာက ပုိမ်ားပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီထုတ္လုပ္ရာမွာလည္း ခုိလက္စထေရာကုိ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ပါတယ္။ ခုိလက္စထေရာဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အလြန္အသံုးက်တဲ့အတြက္ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ေန႔စဥ္ အမ်ားအျပား ထုတ္လုပ္ေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ၾကက္ဥထဲက ခုိလက္စထေရာ
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ မ်ားမွာေၾကာက္လုိ႔ ၾကက္ဥလံုးဝမစားတဲ့ လူေတြ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ၾကက္ဥဟာ အရည္အေသြး အလြန္ေကာင္းတဲ့ ပ႐ုိတင္းေတြႏွင့္ အဖုိးတန္ ဗီတာမင္မ်ဳိးစုံ၊ အာဟာရဓာတ္မ်ဳိးစံု ၾကြယ္ဝပါတယ္။ ၾကက္ဥကုိ ခုိလက္စထေရာမ်ားလုိ႔ဆုိၿပီး လံုးဝမစားဘဲေနတာဟာ မွန္တယ္လုိ႔မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ ၾကက္ဥရဲ႕အႏွစ္ကုိ ဖယ္ၿပီး အကာသက္သက္ကုိစားရင္ ခုိလက္စထေရာလည္း မပါေတာ့ဘူး၊ အကာကေန အာဟာရေတြ အမ်ားႀကီးရႏုိင္ေသးတယ္လုိ႔ ထင္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဗီတာမင္ ေအ စတဲ့ အလြန္ အဖုိးတန္တဲ့ ဗီတာမင္ေတြဟာ ၾကက္ဥရဲ႕အႏွစ္ထဲမွာသာ ၁ဝဝ% နီးပါး ပါေနတာပါ။ အကာထဲမွာ လံုးဝမပါ သေလာက္ပါပဲ။ ခုခါမွာ ၾကက္ဥမွာ DHA ဆုိတဲ့ အုိမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြ ပါေအာင္ အစာေကြၽးၿပီး ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ၾကက္ဥေတြရွိပါတယ္။ ဒီၾကက္ဥေတြမွာလည္း DHA ဆုိတဲ့ အုိမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ဟာ ၾကက္ဥရဲ႕ အႏွစ္မွာသာပါပါတယ္။ အကာမွာမပါပါဘူး။ ၾကက္ဥရဲ႕အကာမွာ ပ႐ုိတင္း၊ ဆုိဒီယမ္၊ ပုိတက္စီယမ္၊ မက္ဂနီစီယမ္၊ ဗီတာမင္ဘီတူးႏွင့္ ႏုိင္ယာစင္ (Niacin) စတဲ့ အာဟာရ ေလးငါးမ်ဳိးေလာက္သာ မ်ားမ်ားစားစား ပါပါတယ္။ က်န္တဲ့ဗီတာမင္ေတြ သတၴဳအာဟာရေတြ အမ်ားစု-၉ဝ% ေလာက္ဟာ အႏွစ္ထဲမွာပဲ ပါေနပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာတက္မွာ ေၾကာက္လုိ႔ဆုိတဲ့ ဆင္ေျခတစ္ခုတည္းနဲ႔ အာဟာရဓာတ္ မ်ဳိးစံုၾကြယ္ဝလွတဲ့ ၾကက္ဥအႏွစ္ကုိ လံုးဝမစားဘဲေနတာဟာ နစ္နာလွပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြကုိ မေကြၽးဘဲမေနပါႏွင့္။ လူငယ္ေတြမစားဘဲ မေနပါႏွင့္။
ခုိလက္စထေရာ တကယ္တက္ေစတာက ျပည့္ဝဆီ
ၾကက္ဥထက္ပုိၿပီး ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ တက္ေစႏုိင္တာက ျပည့္ဝဆီ (Saturated Fatty Acids) မ်ားတဲ့ အစားအစာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အမဲသား၊ ဝက္သား၊ ဆိတ္သား၊ ဘဲအေရခြံ စတာေတြမွာပါတဲ့ အဆီေတြ၊ မလုိင္ ေထာပတ္စတဲ့ ႏုိ႔ထြက္ အစားအစာေတြမွာပါတဲ့ အဆီေတြဟာ ျပည့္ဝဆီေတြျဖစ္ပါတယ္။ ျပည့္ဝဆီ ေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြကုိ ေသြးထဲမွာ မ်ားေနေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ အာနိသင္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြထက္ ျပည့္ဝဆီေတြပါတဲ့ အစားအစာေတြက ပုိၿပီးေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္လုိ႔ မွတ္ထားသင့္ပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႕ႀကီးက ပညာရွင္ေတြကလည္း ျပည့္ဝဆီမ်ားတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္အစားအစာေတြ၊ ႏုိ႔ထြက္ အစားအစာေတြကုိ ဆင္ျခင္ၿပီးစားရင္ ၾကက္ဥကုိ အႀကီးအက်ယ္ ေရွာင္စရာမလုိပါဘူးလုိ႔ အတိအလင္းေျပာထားတာရွိပါတယ္။ တစ္ရက္မွာ ၾကက္ဥတစ္ဥေလာက္၊ ရက္သတၲတစ္ပတ္မွာ ၃-၄ ရက္ေလာက္စားရံုနဲ႔ အႏၲရာယ္မရွိႏုိင္ပါဘူး။ ၾကက္ဥ ၆-လံုးေလာက္ တစ္ၿပိဳင္တည္း စားတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာတက္ပါတယ္လုိ႔ လက္ေတြ႕သုေတသနလုပ္ၾကည့္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပုပ္ဆီ တဲ့
ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ပဲပုပ္ဆီဆုိၿပီး စာနယ္ဇင္းေတြမွာ၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမွာ ေၾကာ္ျငာေနတာေတြ႕ရသလုိ ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပိစပ္ဆီဆုိၿပီး ေၾကာ္ျငာေနတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေၾကာ္ျငာထဲက ဆီပုလင္းမွာ Soya Bean Oil လုိ႔ ေရးထားတာမုိ႕ ပဲပုပ္ဆီလုိ႔ ေျပာတာမွန္ပါတယ္။ ပဲပိစပ္ဆီ မဟုတ္ပါဘူး။
ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပုပ္ဆီဆုိတာ မွားေတာ့ မမွားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေၾကာ္ျငာထားတဲ့ ပဲပုပ္ဆီ တစ္မ်ဳိးတည္းသာ ခုိလက္စထေရာမပါတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပဲပုပ္ဆီစစ္စစ္ဆုိရင္ ဘယ္တံဆိပ္နဲ႔ ပဲပုပ္ဆီျဖစ္ျဖစ္ ခုိလက္စထေရာ မပါပါဘူး။ ပဲပုပ္ဆီမွာသာမက ပဲဆီ၊ ႏွမ္းဆီ၊ ေနၾကာေစ့ဆီႏွင့္ စားအုန္းဆီစတဲ့ အပင္ထြက္ ဆီမွန္သမွ် ဘာဆီမွာမွ ခုိလက္စထေရာမပါပါဘူး။ ခုိလက္စထေရာဟာ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီ မလုိင္၊ ေထာပတ္စတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္ အဆီေတြမွာသာ ပါပါတယ္။ ပဲပုပ္ဆီျဖစ္ျဖစ္၊ ေျမပဲဆီ ႏွမ္းဆီ စားအုန္းဆီျဖစ္ျဖစ္၊ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီစတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္ဆီ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေရာထားမွသာ ခုိလက္စထေရာပါမွာပါ။ သဘာဝအားျဖင့္ ခုိလက္ စထေရာမပါပါဘူး။ ခုိလက္စထေရာ မပါေအာင္ အထူးစီမံထုတ္လုပ္စရာ မလုိပါဘူး။ တိရစၧာန္ထြက္ဆီ မေရာဖုိ႔ဘဲ လုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခုိလက္စထေရာေၾကာက္လုိ႔ ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပုပ္ဆီ၊ အထူး ရွာစရာ မလုိပါဘူး။ ပဲပုပ္ဆီစစ္စစ္ ေျမပဲဆီစစ္စစ္ ႏွမ္းဆီစစ္စစ္ဆုိရင္ လံုေလာက္ပါတယ္။
မွန္ကန္တဲ့ ဆီ စားသံုးနည္း
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ မတက္ခ်င္ရင္ အေရး ႀကီးဆံုးက ျပည့္ဝဆီ ၾကြယ္ဝတဲ့အစားအစာေတြကုိ ေရွာင္ရပါမယ္။ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီ၊ မလုိင္၊ ေထာပတ္ စတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္အဆီေတြႏွင့္ အုန္းဆီကုိ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် ေလွ်ာ့ၿပီးစားရပါမယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ရက္မွာ မိမိစားသံုးတဲ့ ကယ္လုိရီ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၇% ထက္နည္းတဲ့ ကယ္လုိရီ ပမာဏကုိသာ ျပည့္ဝဆီေတြကရေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။ ဥပမာ- အသင့္အတင့္ လႈပ္ရွားမႈရွိတဲ့ အရြယ္ ေရာက္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ရက္မွာ ကယ္လုိရီ ၂ဝဝဝ-ေလာက္ စားသံုးဖုိ႕ လုိပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ ၂ဝဝဝ- ကယ္လုိရီရဲ႕ ၆% ျဖစ္တဲ့ ကယ္လုိရီ ၁၂ဝ-ကုိသာ ျပည့္ဝဆီေတြကေနရေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။ ကယ္လုိရီ ၁၂ဝ- ရေအာင္ ျပည့္ဝဆီ ၁၃-ဂရမ္ေလာက္သာ စားသင့္တယ္။ ၁၃-ဂရမ္ဆုိတာ ျမန္မာအေလးခ်ိန္နဲ႔ဆုိရင္ သံုးမတ္သားေလာက္ ရွိပါတယ္။
ဒုတိယအခ်က္က ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ အတုိင္းအဆႏွင့္ စားဖုိ႕လုိပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ သူေတြဟာ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြ စားေပမယ့္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာအမ်ားႀကီး မတက္ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕သူေတြကေတာ့ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာ နည္းနည္းေလးစား႐ံုနဲ႔ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ သိသိသာသာ တက္လာတတ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ ႏွင့္တစ္ေယာက္ မတူပါဘူး။ ဒါက မ်ဳိး႐ုိးလိုက္တာနဲ႔လည္း ဆုိင္ပါတယ္။ သာမန္လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ တစ္ရက္မွာ ခုိလက္စထေရာ ၃ဝဝ-မီလီဂရမ္ထက္ ပုိၿပီးမစားသင့္ပါဘူး၊ ေသြးထဲမွာခုိလက္စထေရာမ်ားေနသူ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာရွိသူေတြ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ေရာဂါမ်ဳိး႐ုိးရွိသူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ တစ္ရက္မွာ ခုိလက္စထေရာ ၂ဝဝ-မီလီဂရမ္ထက္ ပုိမစားသင့္ပါဘူး၊ ၾကက္ဥဘဲဥ အႏွစ္အျပင္ အမဲအသည္း ၾကက္အသည္း ဝက္အသည္း၊ ဆိတ္အသည္း၊ အဆုတ္ ေက်ာက္ကပ္ စတဲ့ကလီစာေတြဟာလည္း ခုိလက္စထေရာမ်ားတဲ့ အစားအစာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာ မတက္ေအာင္ စားေသာက္နည္း
ေသြးထဲက ခုိလက္စထေရာ ပမာဏကုိ ထိန္းရာမွာ အသံုးဝင္တဲ့ စားေသာက္နည္း ေနာက္တစ္ခုက Dietary Fibre လုိ႔ေခၚတဲ့ အစာမွ်င္ၾကြယ္ဝတဲ့ အစားအစာေတြ စားသံုးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစာမွ်င္အခ်ဳိ႕ ဟာ အူထဲမွာရွိတဲ့ ခုိလက္စထေရာေတြကုိ ေသြးထဲေရာက္ေအာင္ စုပ္ယူရာမွာ ေႏွာင့္ယွက္ဟန္႕တားပါတယ္။ အူထဲမွာ အစားအစာေတြကေနပါလာတဲ့ ခုိလက္စထေရာေတြအျပင္ သည္းေျခရည္ထဲက ခုိလက္စထေရာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အသီးေတြ အရြက္ေတြ စားသံုးျခင္းအားျဖင့္ သူတုိ႕မွာပါလာတဲ့ Soluble Fibre ဆုိတဲ့ အစာမွ်င္ အမ်ဳိးအစားေတြက ခုိလက္စထေရာေတြကုိ ေသြးထဲ ဝင္မသြားႏုိင္ေအာင္ ဖမ္းၿပီးထိန္းထားလိုက္ၾကပါတယ္။ ခုိလက္စထေရာေတြ ေသြးထဲမဝင္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။
ေနာက္တစ္နည္းက ျပည့္ဝဆီ (Saturated Fat) ေတြ ေနရာမွာ မုိႏုိ မျပည့္ဝဆီ (Mono-Unsaturated Fat) ေတြ အစားထုိးၿပီး စားသံုးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သံလြင္ဆီဟာ မုိႏုိမျပည့္ဝဆီစစ္စစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြ စားေနက် ဆီေတြထဲမွာေတာ့ ေျမပဲဆီဟာ မုိႏုိမျပည့္ဝဖက္တီး အက္ဆစ္ေတြ အမ်ားဆံုးဆီျဖစ္ပါတယ္။ မုိႏုိမျပည့္ဝဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြက ခုိလက္စထေရာေတြေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေတြ မပိတ္ဆုိ႔ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ပိတ္တယ္ဆုိတာက LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြဟာ ေသြးေၾကာေတြရဲ႕ နံရံေတြထဲကုိဝင္လာၿပီး စုမိေနရာက ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းၿပီး ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္တာပါ။ မုိႏုိမျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြက LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြကုိ ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္တုိးပ်က္စီးမႈ (Oxidative Damage) မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္ ဓာတ္တုိးပ်က္စီးမႈမျဖစ္ရင္ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြဟာ ေသြးေၾကာေတြကုိဝင္ၿပီး က်ဥ္းေအာင္မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။
ခုိလက္စထေရာ မတက္ေအာင္ ေဆးဝါးမွီဝဲျခင္း
ေသြးထဲမွာ မေကာင္းတဲ့ LDL ခုိလက္စထေရာေတြ နည္းေအာင္၊ ေကာင္းတဲ့ HDL ခုိလက္စထေရာေတြမ်ားေအာင္ ေဆးမ်ားမွီဝဲစားသံုးျခင္းအားျဖင့္လည္း ထိန္းႏုိင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာပမာဏဟာ အစားအေသာက္ေတြကရတဲ့ ပမာဏထက္ ၃-၄ ဆ ပုိမ်ားတယ္ဆုိတာ ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာ ပမာဏကုိ ေလွ်ာ့ႏုိင္ရင္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ သိသိသာသာ ေလ်ာ့သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ခုိလက္ စထေရာထုတ္လုပ္တဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈအဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိတဲ့အနက္ တစ္ဆင့္မွာဝင္ၿပီးဖ်က္လုိ႔္ရင္ ခုိလက္စထေရာ ျဖစ္မလာႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ခုေခတ္မွာ အသံုးမ်ားတဲ့ statin ေဆးေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြင္း ခုိလက္စထေရာထုတ္လုပ္တဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈေတြကုိ အဆံုးတုိင္မေရာက္ဘဲ အဆင့္ တစ္ဆင့္မွာ ရပ္သြားေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြ ညႊန္ၾကားတဲ့အတုိင္း လုိက္နာမွီဝဲမယ္ဆုိရင္ အလြန္ထိေရာက္ပါတယ္၊ အသံုးက်ပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာ ပမာဏႏွင့္ အခ်ိဳးအဆမွန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထုိင္နည္း
HDL ခုိလက္စထေရာေတြ နည္းေနျခင္းဟာလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာ မ်ားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ျပလကၡဏာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးကုိအက်ိဳးျပဳတဲ့ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ ေသြးထဲမွာမ်ားေအာင္ ေနထုိင္တတ္ျခင္းဟာလည္း က်န္းမာေရးကုိ အက်ိဳးျပဳပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားလာေအာင္လုပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းအခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္။
ပထမနည္းလမ္းက ကုိယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ် ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဝလြန္ေနသူ တစ္ေယာက္ဟာ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ ၆-ေပါင္ ေလ်ာ့သြားတုိင္း HDL ခုိလက္စထေရာ ၁ မီလီဂရမ္ေလာက္ မ်ားလာႏုိင္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
ေန႔စဥ္ပံုမွန္ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားကစားျခင္းကလည္း ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားလာ ေစႏုိင္ပါတယ္။ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိသူတစ္ေယာက္ဟာ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ႕က်င့္ခန္းျပဳ လုပ္တဲ့ ပထမရက္သတၱပတ္အတြင္းမွာပဲ ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ ၅% ေလာက္ ျမင့္တက္လာ ႏုိင္ပါသတဲ့။
အယ္လကုိေဟာပါတဲ့ ယမကာ အနည္းအက်ဥ္း ေသာက္သံုးျခင္းဟာ ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားလာေစႏုိင္စြမ္းရွိတာကုိ ေတြ႕ရေပမယ့္ အမ်ဳိးသားေတြ တစ္ေန႔ႏွစ္ခြက္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ တစ္ေန႔ တစ္ခြက္ထက္ ပုိမေသာက္မိေအာင္ ဆင္ျခင္ဖုိ႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ ယမကာမေသာက္တတ္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ HDL ခုိလက္စထေရာ မ်ားလာေအာင္ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္သက္သက္နဲ႔ေတာ့ အရက္ေသာက္တာ လံုးဝမလုပ္သင့္ပါဘူး။
အုိမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြပါတဲ့ အေစ့အဆံ၊ ပင္လယ္ငါး စတဲ့အစား အစာေတြ စားသံုးျခင္းကလည္း HDL ခုိလက္စထေရာ အခ်ိဳးအဆကုိ ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။
................................
ေဒါက္တာလွၾကည္
........................................
'ခုိလက္စထေရာ' (Cholesterol) ဆုိရင္ ေၾကာက္တဲ့လူေတြမ်ားပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာဆုိတဲ့ အဆီတစ္မ်ဳိး ပံုမွန္ရွိသင့္တာထက္ မ်ားေနျခင္းဟာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အလားအလာကုိ မ်ားေစတာေၾကာင့္ လူေတြဟာ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာမ်ားမွာ ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါကလည္း လူေတြရဲ႕အသက္ကုိ အမ်ားဆံုးအႏၲရာယ္ျပဳေနတဲ့ ေရာဂါေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ မ်ားမွာေၾကာက္ေတာ့၊ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစာေတြ စားရမွာကုိလည္း ေၾကာက္ၾကေတာ့တာေပါ႕။
အေၾကာက္မွန္
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ပံုမွန္ထက္မ်ားေနမွာကုိ ေၾကာက္တာ မွန္ပါတယ္။ ေသြးတုိးေရာဂါရွိသူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ ေဆးရြက္ႀကီးသံုးစဲြသူေတြဟာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေလ ျဖတ္ေလငန္းေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အလားအလာ ပုိမ်ားသလုိ၊ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ ပံုမွန္ထက္ မ်ားေနသူေတြဟာလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာ ပုိမ်ားၾကပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတဲ့အနက္၊ LDL ခုိလက္စထေရာႏွင့္ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစား ႏွစ္ခုကုိေတာ့ သိထားသင့္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြ မ်ားေနျခင္းဟာ အဲဒီလူမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အလားအလာ ပုိမ်ားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ျပလကၡဏာျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြ နည္းေနျခင္းကလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာမ်ားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ျပလကၡဏာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာရွိေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာေတြအနက္ LDL ခုိလက္စထေရာဟာ အမ်ားစုျဖစ္တဲ့အတြက္ LDL ခုိလက္စထေရာမ်ားရင္ စုစုေပါင္း ခုိလက္စထေရာ (Total Cholesterol)လည္း မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားေနမွာကုိ ေၾကာက္တာဟာ ေၾကာက္သင့္လုိ႔ ေၾကာက္တာျဖစ္ပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာပါတဲ့အစာေတြ စားရမွာေၾကာက္တာ
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ တက္မွာေၾကာက္လုိ႔ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ လံုးဝမစားဘဲ ေနတာကေတာ့ ရာႏႈန္းျပည့္မွန္တယ္လုိ႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြ မ်ားမ်ားစားရင္ အစားအစာထဲက ခုိလက္စထေရာေတြဟာ အူထဲကေန ေသြးထဲကုိဝင္သြားၿပီး ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ဒုိင္းကနဲတက္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူတုိင္းရဲ႕ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ရွိေနၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ အဲသလုိ ရွိေနရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္း ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ တစ္ခုက ခုိလက္စထေရာေတြကုိ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတာျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္တစ္ခုက အစားအေသာက္ေတြက ရရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေန႔စဥ္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာ ပမာဏဟာ အစားအေသာက္ေတြကရတဲ့ ပမာဏထက္ ၃-၄ ဆပုိမ်ားပါတယ္။ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ဟာ မိမိထုတ္လုပ္တဲ့ ပမာဏကုိ အစားအေသာက္ကရတဲ့ ပမာဏႏွင့္ခ်ိန္ၿပီး အတုိးအေလွ်ာ့လုပ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ထဲမွာ ခုိလက္ စထေရာေတြ မ်ားမ်ားပါလာရင္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ပမာဏကုိ ေလွ်ာ့လုိက္ၿပီး၊ အစားအေသာက္ထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ နည္းေနရင္ ထုတ္လုပ္တာကုိ တုိးျမႇင့္လုိက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ ခါတုိင္းထက္ နည္းနည္းပုိၿပီးစားမိလုိ႔ ေသြးထဲမွာတက္လာႏုိင္တဲ့ ခုိလက္စထေရာပမာဏဟာ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ေန႕စဥ္ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ပမာဏႏွင့္ယွဥ္လုိက္ရင္ မေျပာပေလာက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာမ်ားမွာေၾကာက္လုိ႔ဆုိၿပီး ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ လံုးဝမစားဘဲေနတာဟာ ရာႏႈန္းျပည့္ မွန္တယ္လုိ႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။
ခုိလက္စထေရာ၏ အသံုးဝင္ပံု
ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ ဒီေလာက္မ်ားမ်ားထုတ္ေနရတဲ့အေၾကာင္းက ခုိလက္စထေရာဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္လုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ အဂၤါအစိတ္အပုိင္းေတြကုိ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ႐ုပ္ကလပ္စည္း (Cell – ဆဲလ္)ေလးေတြနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းထားပါတယ္။ အဲဒီဆဲလ္ေလးေတြ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုကုိ (Cell membrane)ဆုိတဲ့ အေျမႇးနံရံေလးေတြနဲ႔ ပုိင္းျခားထားပါတယ္။ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ အေျမွးနံရံ တည္ေဆာက္ရာမွာ ခုိလက္စထေရာက မပါမျဖစ္ ပါရပါတယ္။ ဆဲလ္ေတြဟာ လူတစ္ေယာက္ အသက္ရွင္ေနသမွ် အခ်ိန္တုိင္း နာရီတုိင္း မိနစ္တုိင္းမွာ အေဟာင္းေတြပ်က္ၿပီး၊ အသစ္ေတြ တည္ေဆာက္ေနရပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္အဂၤါ အစိတ္အပုိင္း အားလံုးဟာ ႐ုပ္ကလပ္စည္းေတြ တည္ေဆာက္ရာမွာ သံုးဖုိ႕ ခုိလက္စထေရာကုိ မိမိဘာသာ ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ဒါက အေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက လူေတြ ေန႕စဥ္စားသံုးတဲ့အစား အေသာက္ေတြထဲက အဆီေတြကုိအစာေခ်ဖုိ႔ သည္းေျခရည္ (Bile) လုိအပ္ပါတယ္။ သည္းေျခရည္ကုိ အသည္းထဲမွာ ထုတ္လုပ္ပါတယ္။ သည္းေျခရည္ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ခုိလက္စထေရာ လုိအပ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ မ်ဳိးဆက္ပြားအဂၤါေတြ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႕၊ မ်ဳိးဆက္ပြား လုပ္ငန္းေတြလုပ္ေဆာင္ဖုိ႔၊ အီစထ႐ုိဂ်င္ (Oestrogen) အစရွိတဲ့ မ်ဳိးဆက္ပြားေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္လုပ္ရာမွာလည္း ခုိလက္စထေရာကုိ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ျပန္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ဗီတာမင္ဒီကုိ လူေတြဟာ အစားအေသာက္ေတြကရတာထက္ အေရျပားမွာ ထုတ္လုပ္တာက ပုိမ်ားပါတယ္။ ဗီတာမင္ဒီထုတ္လုပ္ရာမွာလည္း ခုိလက္စထေရာကုိ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ပါတယ္။ ခုိလက္စထေရာဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အလြန္အသံုးက်တဲ့အတြက္ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ေန႔စဥ္ အမ်ားအျပား ထုတ္လုပ္ေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ၾကက္ဥထဲက ခုိလက္စထေရာ
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ မ်ားမွာေၾကာက္လုိ႔ ၾကက္ဥလံုးဝမစားတဲ့ လူေတြ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ၾကက္ဥဟာ အရည္အေသြး အလြန္ေကာင္းတဲ့ ပ႐ုိတင္းေတြႏွင့္ အဖုိးတန္ ဗီတာမင္မ်ဳိးစုံ၊ အာဟာရဓာတ္မ်ဳိးစံု ၾကြယ္ဝပါတယ္။ ၾကက္ဥကုိ ခုိလက္စထေရာမ်ားလုိ႔ဆုိၿပီး လံုးဝမစားဘဲေနတာဟာ မွန္တယ္လုိ႔မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ ၾကက္ဥရဲ႕အႏွစ္ကုိ ဖယ္ၿပီး အကာသက္သက္ကုိစားရင္ ခုိလက္စထေရာလည္း မပါေတာ့ဘူး၊ အကာကေန အာဟာရေတြ အမ်ားႀကီးရႏုိင္ေသးတယ္လုိ႔ ထင္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဗီတာမင္ ေအ စတဲ့ အလြန္ အဖုိးတန္တဲ့ ဗီတာမင္ေတြဟာ ၾကက္ဥရဲ႕အႏွစ္ထဲမွာသာ ၁ဝဝ% နီးပါး ပါေနတာပါ။ အကာထဲမွာ လံုးဝမပါ သေလာက္ပါပဲ။ ခုခါမွာ ၾကက္ဥမွာ DHA ဆုိတဲ့ အုိမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြ ပါေအာင္ အစာေကြၽးၿပီး ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ၾကက္ဥေတြရွိပါတယ္။ ဒီၾကက္ဥေတြမွာလည္း DHA ဆုိတဲ့ အုိမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ဟာ ၾကက္ဥရဲ႕ အႏွစ္မွာသာပါပါတယ္။ အကာမွာမပါပါဘူး။ ၾကက္ဥရဲ႕အကာမွာ ပ႐ုိတင္း၊ ဆုိဒီယမ္၊ ပုိတက္စီယမ္၊ မက္ဂနီစီယမ္၊ ဗီတာမင္ဘီတူးႏွင့္ ႏုိင္ယာစင္ (Niacin) စတဲ့ အာဟာရ ေလးငါးမ်ဳိးေလာက္သာ မ်ားမ်ားစားစား ပါပါတယ္။ က်န္တဲ့ဗီတာမင္ေတြ သတၴဳအာဟာရေတြ အမ်ားစု-၉ဝ% ေလာက္ဟာ အႏွစ္ထဲမွာပဲ ပါေနပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာတက္မွာ ေၾကာက္လုိ႔ဆုိတဲ့ ဆင္ေျခတစ္ခုတည္းနဲ႔ အာဟာရဓာတ္ မ်ဳိးစံုၾကြယ္ဝလွတဲ့ ၾကက္ဥအႏွစ္ကုိ လံုးဝမစားဘဲေနတာဟာ နစ္နာလွပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြကုိ မေကြၽးဘဲမေနပါႏွင့္။ လူငယ္ေတြမစားဘဲ မေနပါႏွင့္။
ခုိလက္စထေရာ တကယ္တက္ေစတာက ျပည့္ဝဆီ
ၾကက္ဥထက္ပုိၿပီး ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ တက္ေစႏုိင္တာက ျပည့္ဝဆီ (Saturated Fatty Acids) မ်ားတဲ့ အစားအစာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အမဲသား၊ ဝက္သား၊ ဆိတ္သား၊ ဘဲအေရခြံ စတာေတြမွာပါတဲ့ အဆီေတြ၊ မလုိင္ ေထာပတ္စတဲ့ ႏုိ႔ထြက္ အစားအစာေတြမွာပါတဲ့ အဆီေတြဟာ ျပည့္ဝဆီေတြျဖစ္ပါတယ္။ ျပည့္ဝဆီ ေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြကုိ ေသြးထဲမွာ မ်ားေနေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ အာနိသင္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြထက္ ျပည့္ဝဆီေတြပါတဲ့ အစားအစာေတြက ပုိၿပီးေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္လုိ႔ မွတ္ထားသင့္ပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႕ႀကီးက ပညာရွင္ေတြကလည္း ျပည့္ဝဆီမ်ားတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္အစားအစာေတြ၊ ႏုိ႔ထြက္ အစားအစာေတြကုိ ဆင္ျခင္ၿပီးစားရင္ ၾကက္ဥကုိ အႀကီးအက်ယ္ ေရွာင္စရာမလုိပါဘူးလုိ႔ အတိအလင္းေျပာထားတာရွိပါတယ္။ တစ္ရက္မွာ ၾကက္ဥတစ္ဥေလာက္၊ ရက္သတၲတစ္ပတ္မွာ ၃-၄ ရက္ေလာက္စားရံုနဲ႔ အႏၲရာယ္မရွိႏုိင္ပါဘူး။ ၾကက္ဥ ၆-လံုးေလာက္ တစ္ၿပိဳင္တည္း စားတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာတက္ပါတယ္လုိ႔ လက္ေတြ႕သုေတသနလုပ္ၾကည့္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပုပ္ဆီ တဲ့
ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ပဲပုပ္ဆီဆုိၿပီး စာနယ္ဇင္းေတြမွာ၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမွာ ေၾကာ္ျငာေနတာေတြ႕ရသလုိ ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပိစပ္ဆီဆုိၿပီး ေၾကာ္ျငာေနတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေၾကာ္ျငာထဲက ဆီပုလင္းမွာ Soya Bean Oil လုိ႔ ေရးထားတာမုိ႕ ပဲပုပ္ဆီလုိ႔ ေျပာတာမွန္ပါတယ္။ ပဲပိစပ္ဆီ မဟုတ္ပါဘူး။
ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပုပ္ဆီဆုိတာ မွားေတာ့ မမွားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေၾကာ္ျငာထားတဲ့ ပဲပုပ္ဆီ တစ္မ်ဳိးတည္းသာ ခုိလက္စထေရာမပါတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပဲပုပ္ဆီစစ္စစ္ဆုိရင္ ဘယ္တံဆိပ္နဲ႔ ပဲပုပ္ဆီျဖစ္ျဖစ္ ခုိလက္စထေရာ မပါပါဘူး။ ပဲပုပ္ဆီမွာသာမက ပဲဆီ၊ ႏွမ္းဆီ၊ ေနၾကာေစ့ဆီႏွင့္ စားအုန္းဆီစတဲ့ အပင္ထြက္ ဆီမွန္သမွ် ဘာဆီမွာမွ ခုိလက္စထေရာမပါပါဘူး။ ခုိလက္စထေရာဟာ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီ မလုိင္၊ ေထာပတ္စတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္ အဆီေတြမွာသာ ပါပါတယ္။ ပဲပုပ္ဆီျဖစ္ျဖစ္၊ ေျမပဲဆီ ႏွမ္းဆီ စားအုန္းဆီျဖစ္ျဖစ္၊ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီစတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္ဆီ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေရာထားမွသာ ခုိလက္စထေရာပါမွာပါ။ သဘာဝအားျဖင့္ ခုိလက္ စထေရာမပါပါဘူး။ ခုိလက္စထေရာ မပါေအာင္ အထူးစီမံထုတ္လုပ္စရာ မလုိပါဘူး။ တိရစၧာန္ထြက္ဆီ မေရာဖုိ႔ဘဲ လုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခုိလက္စထေရာေၾကာက္လုိ႔ ခုိလက္စထေရာမပါတဲ့ ပဲပုပ္ဆီ၊ အထူး ရွာစရာ မလုိပါဘူး။ ပဲပုပ္ဆီစစ္စစ္ ေျမပဲဆီစစ္စစ္ ႏွမ္းဆီစစ္စစ္ဆုိရင္ လံုေလာက္ပါတယ္။
မွန္ကန္တဲ့ ဆီ စားသံုးနည္း
ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ မတက္ခ်င္ရင္ အေရး ႀကီးဆံုးက ျပည့္ဝဆီ ၾကြယ္ဝတဲ့အစားအစာေတြကုိ ေရွာင္ရပါမယ္။ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီ၊ မလုိင္၊ ေထာပတ္ စတဲ့ တိရစၧာန္ထြက္အဆီေတြႏွင့္ အုန္းဆီကုိ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် ေလွ်ာ့ၿပီးစားရပါမယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ရက္မွာ မိမိစားသံုးတဲ့ ကယ္လုိရီ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၇% ထက္နည္းတဲ့ ကယ္လုိရီ ပမာဏကုိသာ ျပည့္ဝဆီေတြကရေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။ ဥပမာ- အသင့္အတင့္ လႈပ္ရွားမႈရွိတဲ့ အရြယ္ ေရာက္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ရက္မွာ ကယ္လုိရီ ၂ဝဝဝ-ေလာက္ စားသံုးဖုိ႕ လုိပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ ၂ဝဝဝ- ကယ္လုိရီရဲ႕ ၆% ျဖစ္တဲ့ ကယ္လုိရီ ၁၂ဝ-ကုိသာ ျပည့္ဝဆီေတြကေနရေအာင္ စားသင့္ပါတယ္။ ကယ္လုိရီ ၁၂ဝ- ရေအာင္ ျပည့္ဝဆီ ၁၃-ဂရမ္ေလာက္သာ စားသင့္တယ္။ ၁၃-ဂရမ္ဆုိတာ ျမန္မာအေလးခ်ိန္နဲ႔ဆုိရင္ သံုးမတ္သားေလာက္ ရွိပါတယ္။
ဒုတိယအခ်က္က ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြကုိ အတုိင္းအဆႏွင့္ စားဖုိ႕လုိပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ သူေတြဟာ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာေတြ စားေပမယ့္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာအမ်ားႀကီး မတက္ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕သူေတြကေတာ့ ခုိလက္စထေရာပါတဲ့ အစားအစာ နည္းနည္းေလးစား႐ံုနဲ႔ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာ သိသိသာသာ တက္လာတတ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ ႏွင့္တစ္ေယာက္ မတူပါဘူး။ ဒါက မ်ဳိး႐ုိးလိုက္တာနဲ႔လည္း ဆုိင္ပါတယ္။ သာမန္လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ တစ္ရက္မွာ ခုိလက္စထေရာ ၃ဝဝ-မီလီဂရမ္ထက္ ပုိၿပီးမစားသင့္ပါဘူး၊ ေသြးထဲမွာခုိလက္စထေရာမ်ားေနသူ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာရွိသူေတြ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ေရာဂါမ်ဳိး႐ုိးရွိသူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ တစ္ရက္မွာ ခုိလက္စထေရာ ၂ဝဝ-မီလီဂရမ္ထက္ ပုိမစားသင့္ပါဘူး၊ ၾကက္ဥဘဲဥ အႏွစ္အျပင္ အမဲအသည္း ၾကက္အသည္း ဝက္အသည္း၊ ဆိတ္အသည္း၊ အဆုတ္ ေက်ာက္ကပ္ စတဲ့ကလီစာေတြဟာလည္း ခုိလက္စထေရာမ်ားတဲ့ အစားအစာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာ မတက္ေအာင္ စားေသာက္နည္း
ေသြးထဲက ခုိလက္စထေရာ ပမာဏကုိ ထိန္းရာမွာ အသံုးဝင္တဲ့ စားေသာက္နည္း ေနာက္တစ္ခုက Dietary Fibre လုိ႔ေခၚတဲ့ အစာမွ်င္ၾကြယ္ဝတဲ့ အစားအစာေတြ စားသံုးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစာမွ်င္အခ်ဳိ႕ ဟာ အူထဲမွာရွိတဲ့ ခုိလက္စထေရာေတြကုိ ေသြးထဲေရာက္ေအာင္ စုပ္ယူရာမွာ ေႏွာင့္ယွက္ဟန္႕တားပါတယ္။ အူထဲမွာ အစားအစာေတြကေနပါလာတဲ့ ခုိလက္စထေရာေတြအျပင္ သည္းေျခရည္ထဲက ခုိလက္စထေရာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အသီးေတြ အရြက္ေတြ စားသံုးျခင္းအားျဖင့္ သူတုိ႕မွာပါလာတဲ့ Soluble Fibre ဆုိတဲ့ အစာမွ်င္ အမ်ဳိးအစားေတြက ခုိလက္စထေရာေတြကုိ ေသြးထဲ ဝင္မသြားႏုိင္ေအာင္ ဖမ္းၿပီးထိန္းထားလိုက္ၾကပါတယ္။ ခုိလက္စထေရာေတြ ေသြးထဲမဝင္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။
ေနာက္တစ္နည္းက ျပည့္ဝဆီ (Saturated Fat) ေတြ ေနရာမွာ မုိႏုိ မျပည့္ဝဆီ (Mono-Unsaturated Fat) ေတြ အစားထုိးၿပီး စားသံုးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သံလြင္ဆီဟာ မုိႏုိမျပည့္ဝဆီစစ္စစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြ စားေနက် ဆီေတြထဲမွာေတာ့ ေျမပဲဆီဟာ မုိႏုိမျပည့္ဝဖက္တီး အက္ဆစ္ေတြ အမ်ားဆံုးဆီျဖစ္ပါတယ္။ မုိႏုိမျပည့္ဝဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြက ခုိလက္စထေရာေတြေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေတြ မပိတ္ဆုိ႔ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ပိတ္တယ္ဆုိတာက LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြဟာ ေသြးေၾကာေတြရဲ႕ နံရံေတြထဲကုိဝင္လာၿပီး စုမိေနရာက ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းၿပီး ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္တာပါ။ မုိႏုိမျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြက LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြကုိ ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္တုိးပ်က္စီးမႈ (Oxidative Damage) မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္ ဓာတ္တုိးပ်က္စီးမႈမျဖစ္ရင္ LDL ခုိလက္စထေရာ အမ်ဳိးအစားေတြဟာ ေသြးေၾကာေတြကုိဝင္ၿပီး က်ဥ္းေအာင္မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။
ခုိလက္စထေရာ မတက္ေအာင္ ေဆးဝါးမွီဝဲျခင္း
ေသြးထဲမွာ မေကာင္းတဲ့ LDL ခုိလက္စထေရာေတြ နည္းေအာင္၊ ေကာင္းတဲ့ HDL ခုိလက္စထေရာေတြမ်ားေအာင္ ေဆးမ်ားမွီဝဲစားသံုးျခင္းအားျဖင့္လည္း ထိန္းႏုိင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာပမာဏဟာ အစားအေသာက္ေတြကရတဲ့ ပမာဏထက္ ၃-၄ ဆ ပုိမ်ားတယ္ဆုိတာ ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ခုိလက္စထေရာ ပမာဏကုိ ေလွ်ာ့ႏုိင္ရင္ ေသြးထဲမွာ ခုိလက္စထေရာေတြ သိသိသာသာ ေလ်ာ့သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ခုိလက္ စထေရာထုတ္လုပ္တဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈအဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိတဲ့အနက္ တစ္ဆင့္မွာဝင္ၿပီးဖ်က္လုိ႔္ရင္ ခုိလက္စထေရာ ျဖစ္မလာႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ခုေခတ္မွာ အသံုးမ်ားတဲ့ statin ေဆးေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြင္း ခုိလက္စထေရာထုတ္လုပ္တဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈေတြကုိ အဆံုးတုိင္မေရာက္ဘဲ အဆင့္ တစ္ဆင့္မွာ ရပ္သြားေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြ ညႊန္ၾကားတဲ့အတုိင္း လုိက္နာမွီဝဲမယ္ဆုိရင္ အလြန္ထိေရာက္ပါတယ္၊ အသံုးက်ပါတယ္။
ခုိလက္စထေရာ ပမာဏႏွင့္ အခ်ိဳးအဆမွန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထုိင္နည္း
HDL ခုိလက္စထေရာေတြ နည္းေနျခင္းဟာလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာ မ်ားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ျပလကၡဏာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးကုိအက်ိဳးျပဳတဲ့ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ ေသြးထဲမွာမ်ားေအာင္ ေနထုိင္တတ္ျခင္းဟာလည္း က်န္းမာေရးကုိ အက်ိဳးျပဳပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားလာေအာင္လုပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းအခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္။
ပထမနည္းလမ္းက ကုိယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ် ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဝလြန္ေနသူ တစ္ေယာက္ဟာ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ ၆-ေပါင္ ေလ်ာ့သြားတုိင္း HDL ခုိလက္စထေရာ ၁ မီလီဂရမ္ေလာက္ မ်ားလာႏုိင္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
ေန႔စဥ္ပံုမွန္ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားကစားျခင္းကလည္း ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားလာ ေစႏုိင္ပါတယ္။ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိသူတစ္ေယာက္ဟာ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ႕က်င့္ခန္းျပဳ လုပ္တဲ့ ပထမရက္သတၱပတ္အတြင္းမွာပဲ ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ ၅% ေလာက္ ျမင့္တက္လာ ႏုိင္ပါသတဲ့။
အယ္လကုိေဟာပါတဲ့ ယမကာ အနည္းအက်ဥ္း ေသာက္သံုးျခင္းဟာ ေသြးထဲမွာ HDL ခုိလက္စထေရာေတြ မ်ားလာေစႏုိင္စြမ္းရွိတာကုိ ေတြ႕ရေပမယ့္ အမ်ဳိးသားေတြ တစ္ေန႔ႏွစ္ခြက္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ တစ္ေန႔ တစ္ခြက္ထက္ ပုိမေသာက္မိေအာင္ ဆင္ျခင္ဖုိ႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ ယမကာမေသာက္တတ္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ HDL ခုိလက္စထေရာ မ်ားလာေအာင္ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္သက္သက္နဲ႔ေတာ့ အရက္ေသာက္တာ လံုးဝမလုပ္သင့္ပါဘူး။
အုိမီဂါ-၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြပါတဲ့ အေစ့အဆံ၊ ပင္လယ္ငါး စတဲ့အစား အစာေတြ စားသံုးျခင္းကလည္း HDL ခုိလက္စထေရာ အခ်ိဳးအဆကုိ ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။
................................
ေဒါက္တာလွၾကည္
No comments:
Post a Comment