ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလ ေသြးတိုးျခင္း

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘဝေသြးတိုးေရာဂါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သားဦးမိခင္ ၁ဝဝ မွာ ၁ဝ ဦးမွ ၁၅ ဦးျဖစ္တတ္သလို သား ေႏွာင္း မိခင္ ၁ဝဝ မွာ ႏွစ္ဦးမွ ငါးဦးထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးတုိးေရာဂါနဲ႔တျခားပံုမွန္လူသားတစ္ဦးမွာျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါတုိ႔ဟာ ကုသပံုမတူညီပါ။ ပံုမွန္ လူ သားတစ္ဦးမွာအေပၚေသြး ၁၄ဝ၊ ေအာက္ေသြး ၉ဝ မီလီမီတာ ျပဒါးနဲ႔အထက္ မည္သည့္အေျခအေနကိုမဆို ေသြး တိုးျခင္း လုိ႔ေခၚပါတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးမွာေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးေပါင္တုိင္းလုိက္တိုင္း ၁၄ဝ/၉ဝ မီလီမီတာ ျပဒါးထက္ေက်ာ္တဲ့ မည္သည့္ အေျခအေနမွာမဆို ေသြးတိုးသတ္မွတ္ရင္ ယင္းေသြးတိုးမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးတိုးေရာဂါလုိ႔ဆိုလိုပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘဝမွာ အမ်ဳိးသမီး ေဟာ္မုန္းမ်ားလာသလို ဆီးထဲမွာအနည္ပါလာတယ္၊ တစ္ကိုယ္လံုး ေဖာ ေရာင္ တာ ေတြ ကေန ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္လာပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါကို ဆရာဝန္နဲ႔ျပသၿပီးကိုယ္ဝန္အပ္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ တစ္ ေလွ်ာက္လံုးမွာေသြးတိုးရွိၿပီဆိုရင္လႏုစဥ္ေရာ၊ ကိုယ္ဝန္ဒုတိယကာလ၊ ကိုယ္ဝန္ေနာက္ဆံုးကာလမွာ ကိုယ္ ဝန္ ေဆာင္ ဗိုက္အပ္ဖုိ႔လိုပါတယ္။

(၁)     ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးတိုးကာလမွာ ဦးေႏွာက္ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာျပတ္ႏိုင္တယ္။ အသက္ ဆံုး ႐ံႈးႏုိင္တယ္။ ေလျဖတ္ၿပီးတစ္သက္လံုးမစြမ္းမသန္ျဖစ္ေစပါတယ္။

(၂)     ေသြးတိုးသိပ္မ်ားလြန္းတဲ့အတြက္ အဆုတ္မွာေရမ်ားလာမယ္။ အဆုတ္ေရမြန္းေရာဂါေပါ့။ေသြးတုိးေၾကာင့္ ႏွလံုး ႐ုတ္ တရက္ အလုပ္မလုပ္ေတာ့တဲ့ အတြက္ ေဆးပညာအရ ေသြးတိုးေၾကာင့္ အဆုတ္မွာေရမ်ားလာရျခင္းပါပဲ။ အသက္ အႏၲ ရာယ္ဆံုး႐ံႈးသြားႏိုင္တယ္။

(၃)     ကေလးေတြမွာ ''အာဒီအက္ အသက္႐ွဴေႏွာင့္ယွက္''မႈေၾကာင့္ အသက္႐ွဴက်ပ္၊ အသက္႐ွဴ ရခက္ တဲ့ အ ထိျဖစ္ ႏုိင္ တယ္။ လူႀကီးအသက္႐ွဴရခက္တဲ့ေရာဂါမ်ဳိးေပါ့။(၄)       အသည္းအလုပ္မလုပ္ႏုိင္ျခင္း   အသည္း အလုပ္မလုပ္ျခင္း (Liver Failure) ျဖစ္ကာအားနည္းျခင္းသည္ အသည္းအလုပ္မလုပ္ျခင္း (Liver Failure)ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။

(၅)     ေက်ာက္ကပ္ေတြဟာ ေက်ာက္ကပ္ေသြးလည္ပတ္စီးဆင္းတာ ခ်ဳိ႕ယြင္းတာတုိ႔ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္ မလုပ္ တာ တုိ႔ျဖစ္ႏိုင္ တယ္။ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ရင္   ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း (Renal Failure) ျဖစ္ကာ အသက္အႏၲရာယ္ ထိ ခိုက္ႏုိင္တယ္။

(၆)     ျပင္းထန္တဲ့ေသြးတိုးဟာ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြအားလံုးနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့စနစ္ေတြအားလံုးကို ပ်က္ယြင္းသြားေစတယ္။ေသြးမွာပါတဲ့ ဝတၴဳပစၥည္းေတြ၊ ေသြးခဲေစတတ္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြ၊ ေသြးမွာပါတဲ့ အေျခခံ ေသြးနီ ဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးဥမႊား အစရွိတာေတြေယာက္ယက္ခတ္ၿပီး ကေယာက္ကယက္ျဖစ္ကာေသြးမခဲတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ လာ တယ္။ တစ္ ကိုယ္လံုးအေရျပားေအာက္မွာ ေသြးျဖဴဥေတြဥမယ္။

ေသြးေၾကာငယ္ေလးေတြကေန ေသြးေတြစိမ့္ထြက္မယ္။ ႏွာေခါင္းေသြးယိုမယ္။ သြားဖံုးေသြးထြက္မယ္။ အစာအိမ္တုိ႔ အူ လမ္းေၾကာင္းတုိ႔ကေနေသြးထြက္မယ္။ အတိုေကာက္ (DIC) ေသြးမခဲေရာဂါေခၚတယ္။ တစ္ကိုယ္လံုးက ေသြးခဲ တဲ့စ နစ္ ေတြပ်က္စီးၿပီး ေသြးယိုစိမ့္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

(၇)     ေသြးတိုးေရာဂါအရွိန္တက္လာလုိ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးမွာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတယ္။
အသည္းခ်ဳိ႕ယြင္းတယ္။ အသည္းမွာမလိုလားအပ္တဲ့ အင္ဇိုင္း ဓာတုပစၥည္းေတြအမ်ားႀကီးတက္လာၿပီး ျဖစ္လာတယ္။ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးရြားလာတဲ့အႏၲရာယ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကိုလွဲအိပ္ခိုင္းၿပီး ေသြးေပါင္တုိင္းတာမ်ဳိးလုပ္မရဘူး။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို လွဲအိပ္ခိုင္းလိုက္တဲ့အခါ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ရဲ႕ ကေလးရွိေနတဲ့ သားအိမ္ႀကီးက ေသြးျပန္ေၾကာႀကီးကိုသြားဖိမိတယ္။ ႏွလံုးကိုျပန္ဝင္ တဲ့ေသြး နည္း သြား တဲ့ အခါ  ေသြးတိုးက်ေနတတ္လုိ႔အေျခအေနမွန္မသိရဘူးျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ကုိယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးအေနနဲ႔ ေစာေစာစီးစီးကိုယ္ဝန္အပ္ရမယ္။ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္နာျဖစ္ဖုိ႔အလား အလာရွိ တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရွိၾကပါတယ္။

(၁)     နဂိုကတည္းက ဗီဇအရ မိဘမ်ဳိး႐ိုး ေသြးတိုးေရာဂါရွိတဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြ၊

(၂)  အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေသြး တိုးေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တျခား ကိုယ္ တြင္း အက်ိတ္ ဂလင္း ခ်ဳိ႕ယြင္းတာေၾကာင့္ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္တဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြ၊

(၃)       အရင္ကုိယ္ဝန္မွာတုန္းက  သြးတိုး ရွိ တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္မွာ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္ခဲ့တယ္။ ဒုတိယကိုယ္ဝန္မွာ ပိုတက္လာဖုိ႔မ်ားပါတယ္။

(၄)     သားဦးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ထားတဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြ၊

(၅)     ကေလးငါးေယာက္နဲ႔အထက္ ကိုယ္ဝန္ရွိေနခ်ိန္မွာ  ေသြးတိုးကတက္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ အႏၲရာယ္မ်ား တဲ့အုပ္စု အ ေနနဲ႔ ပိုၿပီးဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။မိခင္ေလာင္းဟာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ သားဦးကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ပိုၿပီးသတိထားရပါမယ္။ အသက္ အႏၲရာယ္ႀကီးတဲ့ မိခင္စာရင္းထဲမွာပါလုိ႔ ယင္းလူနာေတြ ႐ိုး႐ိုးေဆး႐ံုမွာမတက္သင့္ပါဘူး။ သားဖြားမီး ယပ္ အထူးကုရွိ တဲ့ ေဆး႐ံုမွာ ျပသဖုိ႔လိုမယ္။ ခြဲစိတ္ေမြးဖြားဖုိ႔လိုတယ္။

ေဆး႐ံုေရာက္ၿပီဆိုရင္ စားရမယ့္အစာ၊ ေသာက္ရမယ့္ေဆးတုိ႔ကို စနစ္တက်မွန္မွန္ကန္ကန္ၫႊန္ၾကားေပးႏုိင္သလို အထဲ က ကေလးနဲ႔အခ်င္းကို ဘယ္လိုအေႏွာင့္အယွက္ျပဳသလဲဆိုတာ တစ္ပတ္ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ပတ္တစ္ခါ စစ္ေဆး တဲ့ နည္း ေတြ နဲ႔ စဥ္ဆက္မျပတ္စစ္ေဆးရမယ္။ ေသြးဖိအားထိန္းေဆးေပးရမယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘဝအသက္သမွ်အေရးႀကီးပါတယ္။ ေဆး႐ံုေရာက္ၿပီဆိုရင္ စားရမယ့္အစားအစာ၊ ေသာက္ ရမယ့္ ေဆး ေတြ စနစ္တက်မွန္မွန္ကန္ကန္ၫႊန္ၾကားေပးႏုိင္သလို အထဲက ကေလးကို လႏုစဥ္ကစၿပီး ေမြးတဲ့အထိ ေသြးတို႔က က ေလး ရဲ႕အခ်င္းကိုဘယ္လိုသြားေႏွာင့္ယွက္ေနသလဲသိရေအာင္ တစ္ပတ္တစ္ခါ၊ႏွစ္ပတ္တစ္ခါ စစ္ေဆးတဲ့နည္းေတြနဲ႔ စဥ္ဆက္မျပတ္စစ္ေဆးႏုိင္ပါတယ္။ အာထရာေဆာင္း(တီဗီြ-ဓာတ္မွန္)႐ိုက္တာ၊ ဆီးစစ္၊ ေသြးစစ္တာေတြ လုပ္႐ိုး လုပ္ စဥ္အတိုင္းကုသမယ္ဆုိရင္ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္ေရာဂါတုိ႔၊ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္နာတုိ႔ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္တာ၊ အခ်င္းႀကိဳး ကေလးလည္ပင္းပတ္တာတုိ႔ ႀကိဳတင္သိရွိႏိုင္တဲ့အခါအထူးကုဆရာဝန္ရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ ႀကီး ေတြဆီ အေရာက္ကုသ ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ရွိလာရင္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့ ဆရာမ၊ ဆရာဝန္  သို႔မဟုတ္  ေဒသႏၲရဆီေစာေစာစီးစီးသြား ျပၿပီးျပ သရ မွာျဖစ္တယ္။ ဆရာဝန္ၫႊန္တဲ့ ပါရဂူၫႊန္တဲ့ေဆးဝါးေတြ ေသာက္သံုးရပါတယ္။

''ေယာက္်ားေဖာင္စီး မိန္းမမီးေန''ဆိုသလို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလ သခ်ဳႋင္းမ်က္ေစာင္းထိုးတဲ့ကာလေတြမွာ အာဟာ ရခ်ဳိ႕ တဲ့ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ိန္မတိုင္မီ  မီးဖြားျခင္း၊  အခ်င္းမက်ျခင္းေတြဟာ မိခင္အသက္စိုးရိမ္ရသလို၊ က ေလး ေပါင္မျပည့္၊ လမေစ့ေမြးျခင္း၊ ကေလးအေသမ်ားျခင္း၊ ကေလးေလ်ာေမြးျခင္းမ်ားျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ေသြးတိုးရာဇဝင္ရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ပါက သတိထားဖုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္က တစ္ပတ္ တစ္ႀကိမ္ သုိ႔မဟုတ္ ႏွစ္ႀကိမ္ ေခၚဆိုတဲ့အႀကိမ္တုိင္းသြားေရာက္ျပသသင့္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါႏွင့္ လူနာေတြအေနနဲ႔ ေဆး ႐ံုေဆး ခန္း၊ ဆရာဝန္တုိ႔နဲ႔ အလွမ္းေဝးေဝးေနဖို႔မသင့္ဘဲ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တက္ၿပီး ခံစားရပါက၊ တစ္ကိုယ္ လံုးေဖာ ေရာင္ ပါက၊ ေခါင္းမူးေခါင္းထိုးပါက၊ ဆီးနည္းသြားပါက မိသားစုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသဖုိ႔လိုအပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးတိုးကုသေဆးဟာ လူ႔အသက္နဲ႔ဆက္ႏႊယ္လုိ႔ လူတစ္ဦးခ်င္းစီကုသတဲ့ေသြးတိုးက်ေဆးနဲ႔ အနည္း ငယ္ ကြဲလြဲႏုိင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ျခင္း၊ ပံုမွန္ေဆးေသာက္ျခင္းအျပင္ ငန္တဲ့အစားအစာ၊ ငါးပိ၊ငါးေျခာက္၊ ငံျပာ ရည္၊ အခ်ဳိမႈန္႔၊ ၾကက္သားမႈန္႔တုိ႔လံုးဝေရွာင္ရွားဖုိ႔လိုအပ္လွပါတယ္။

တခ်ဳိ႕က အငန္မစားဘူးဆိုၿပီး အရပ္ထဲအခ်ဳိမႈန္႔မ်ားတဲ့ မုန္႔ဟင္းခါးဝယ္စားေန သူေတြဟာ ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ မကိုက္ပါ ဘူး။ ေရွာင္ၾကဥ္ၾက ရပါမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္ေသြးတိုးတဲ့အခါ နဂိုကေဆးတစ္မ်ဳိး ေသြးထိန္းေဆး တခ်ဳိ႕ေသာက္ေန ရာကေန ႏွစ္မ်ဳိး၊ သံုးမ်ဳိးထိ ေသာက္ၾကရပါတယ္။ ေမြးရာပါေသြးတိုးေရာဂါဆိုရင္ ေဆးပမာဏပိုၿပီးေသာက္ၾကရပါတယ္။ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ ကာလ ေသြးတိုးေရာဂါကိုေရွာင္ရွားႏုိင္ျခင္းျဖင့္ အသက္အႏၲရာယ္ကင္းတဲ့ မီးဖြားျခင္းကို ရယူႏိုင္ၾက ပါေစ ေၾကာင္း တင္ျပ လိုက္ပါတယ္။      ။

Credit: ျမ၀တီသတင္းစာ