ေရာဂါႏွင့္ ဓာတ္စာ

ပါကင္ဆန္ေရာဂါ (Parkinson's Disease)

ဓာတ္စာ

တရုတ္ဆီးသီး၊ သရက္သီး၊ ကန္စြန္းဥ၊ ဆန္၊ဗာဒံေစ့၊ဂ်ံဳ၊ပန္းသီး၊ေကာ္ဖီ၊ အမွ်င္ဓာတ္မ်ားေသာ ႏွံစားသီးႏွံ၊ သံလြင္ဆီ။

ေရွာင္ရန္

အသားဓာတ္၊ ပရုိတင္းမ်ားေသာ အစားအစာမ်ား (အနီေရာင္ အသား၊ခ်ိစ္၊ဥအမ်ိဳးမ်ိဳး)

ပါကင္ဆန္ေရာဂါ ခံစားရတဲ့ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူမ်ားထဲမွာ သရုပ္ေဆာင္ မိုက္ကယ္ေဂ်ေဖာက္စ္၊ လက္ေ၀ွ႕အေက်ာ္ အေမာ္ မိုဟာမက္အလီနဲ႕ တရားေဟာဆရာ ဘီလီဂေရဟမ္တို႕ ပါ၀င္ပါတယ္။

ပါကင္ဆန္ေရာဂါ(Parkinson's disease) ကို အတိုေကာက္ PD လို႕လည္းေခၚေ၀ၚျပီး ဗဟိုအာရုံေၾကာစနစ္ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈ ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ၾကြက္သားမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ခက္ခဲျခင္း၊ တုန္ျခင္း၊ လႈပ္ရွားမႈျပဳလုပ္ရာတြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ခက္ခဲ ျခင္းတို႕ကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားဟာ ယခုထက္ထိ ဘာ့ေၾကာင့္ ဒီလိုၾကြက္သားေတြ အားနည္းတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာရသလဲဆိုတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ မသိရေသး ပါဘူး။

PD ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ပိုပိုဆိုးလာတဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ ဂနာမျငိမ္ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္းနဲ႕ စတင္ျပီး စကားေျပာရာမွာ ထစ္ေငါ့ျပီး မပီမသနဲ႕ စကားေျပာရလည္း ခက္ခဲပါမယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လက္ေတြတုန္မယ္၊ ၾကြက္သားေတြေတာင့္တင္းမယ္၊ လႈပ္ရွားမႈ ေႏွးေကြးလာတာေတြ ျဖစ္လာမယ္။

လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါ ေျခေထာက္ေတြကို မၾကြနိုင္ဘဲ ဒရြတ္ဆြဲေနျပီး သင့္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးတဲ့အေျခအေနေတြ စတင္လာပါမယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း ပါကင္ဆန္ေရာဂါရွိတဲ့သူေတြ အမ်ားစုဟာ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ လူတစ္ေယာက္အျဖစ္ ဆက္လက္ လႈပ္ရွား ေနထိုင္သြားၾကပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ ေရာဂါသည္ပဲဆိုျပီး အိပ္ရာထဲမွာေနတာမ်ိဳး၊ ေဆးရံုတက္ျပီးပဲ ေနတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ လုပ္စရာ၊ ကိုင္စရာရွိတာမ်ားကို ပံုမွန္ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားၾကပါတယ္။ ပါကင္ဆန္ေရာဂါ သည္ဦးေရရဲ႕ ၉၀ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ဟာ မိသားစု၀င္ေတြနဲ႕အတူ အိမ္မွာပဲေနထိုင္ပါတယ္။ PD ဟာအမ်ားအားျဖင့္ အသက္ ၅၀ေက်ာ္မွ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ဒီ့ထက္ငယ္တဲ့အရြယ္ (ဥပမာ - ေဖာက္စ္ဟာဆိုရင္ သူ႕အသက္ ၃၀အရြယ္) မွာ ခံစားရတတ္ျပီး၊ အခ်ိဳ႕အသက္ ၂၀ ၀န္းက်င္ေတြမွာေတာင္မွ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

၄င္းေရာဂါဟာ အခုအခ်ိန္အထိေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသမႈမရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ထိ ေရာက္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ ေဆး၀ါးကုသမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အစားအေသာက္ေတြဟာလည္း အဲဒီ ေဆး၀ါး ေတြ ပိုျပီး အာနိသင္ေပးေအာင္ ပံ့ပိုးကူညီေပးႏိုင္ပါတယ္။ ပိုျပီး အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ကေတာ့ သင္စားလိုက္တဲ့ အစား အစာေတြဟာ သင့္ကို ပါကင္ဆန္ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္မႈေပးႏိုင္တယ္ဆိုတာပါပဲ။

ပါကင္ဆန္ေရာဂါကို တိုက္ထုတ္ေပးမယ့္ အဟာရဓာတ္မ်ား

(၁) ဗီတာမင္ E

ဗီတာမင္ E ပါ၀င္တဲ့ အစားအစာမ်ားကို အေျမာက္အျမားစားသံုးပါ။ ပါကင္ဆန္ေရာဂါျဖစ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္ပါလိမ့္ မယ္။ ၄င္းဟာ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံမွာ အသက္ၾကီးသူ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ကိုျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခုရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္ျဖစ္ ပါတယ္။

ဗီတာမင္ E ဟာ ပါကင္ဆန္ေရာဂါကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႕ ကာကြယ္မႈေပးတယ္ဆိုတာ ယခုထိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရ ေသးပါဘူး။ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား ထင္ျမင္တာကေတာ့ ၄င္းရဲ႕ အင္တီေအာက္စီးဒင့္ဂုဏ္သတၲိေၾကာင့္ လႈပ္ရွားမႈနဲ႕ဆိုင္ ေသာ အာရုံေၾကာကလာပ္စည္းမ်ားရဲ႕ ပ်က္စီးမႈကိုကာကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ဟန္တူပါတယ္။

ဗီတာမင္ E ကို လတ္ဆတ္တဲ့ သစ္သီးမ်ားနဲ႕ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား (တရုတ္ဆီးသီး၊ ေထာပတ္သီး၊ သရက္သီး၊ မုန္လာထုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ကန္စြန္းဥမ်ား) မွ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ ၄င္းအျပင္ သင္စားမယ့္ အစားအစာထဲမွာ ႏွံစားသီးႏွံမ်ားရဲ႕ အေျမႇး ပါးမ်ား (ဥပမာ- ဖြဲႏု) ဆန္၊ဂ်ံဳ၊ဗာဒံေစ့၊ေျမပဲ၊ေထာပတ္၊ေနၾကာေစ့ စသည္တို႕ကိုလည္း ထည့္သြင္း စားေသာက္ ပါ။

ဗီတာမင္ Eကို အသား၊ငါးမ်ားထံမွ ရရွိျခင္းထက္ အပင္မွရရွိျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တိရစၦာန္ဆီေတြဟာ PD ျဖစ္ႏိုင္မယ့္အခြင့္အလမ္းကိုမ်ားေစလို႕ပါပဲ။ အသားစားမယ့္အစား ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ အေစ့အဆန္မ်ားကို အစားထိုး စားသံုးပါ။ အသားစားကိုစားမယ္ဆိုတဲ့အခါမ်ိဳးမွာေတာ့ အဆီမပါအသားခ်ည္း သက္သက္သာေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူစားသံုးပါ။

သံလြင္ဆီနဲ႕ ကင္ႏိုလာဆီဟာ ဗီတာမင္ E ၾကြယ္၀တဲ့ဆီ ၂မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ အသုပ္မ်ားထဲမွာ ဒီအတိုင္းထည့္ျပီး စားသံုးပါ။ အပူေပးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ဆီထဲမွာပါ၀င္တဲ့ ဗီတာမင္ E ဓာတ္ ဆံုးရႈံးႏိုင္တာမို႕ ဆီကိုအစိမ္းအတိုင္း ထည့္သုပ္ေစျခင္းပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီဆီ ၂မ်ိဳးကို ေၾကာ္တဲ့၊ ခ်က္တဲ့အခါ သံုးရင္လည္းတိရစၦာန္ဆီေတြ၊ ေထာပတ္ေတြ၊ မာဂ်ရင္းေတြထက္ ပိုေကာင္းမြန္ပါတယ္။

(၂) ကဖင္း

သင့္ရဲ႕ နံနက္ခင္းကို ေကာ္ဖီတစ္ခြက္နဲ႕ စတင္လိုက္ပါက ပါကင္ဆန္ေရာဂါမွ ကာကြယ္မႈျပဳႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ Journal of the American Medical Association မွာပံုႏွိပ္ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ မၾကာေသးခင္ကေလ့လာမႈတစ္ခုရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္အရ ေကာ္ဖီလံုး၀မေသာက္တဲ့သူေတြဟာ တစ္ေန႕ကို ေကာ္ဖီပံုမွန္အရြယ္အစားခြက္နဲ႕ ၄-၅ခြက္ေသာက္တဲ့သူေတြထက္ ပါကင္ဆန္ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ႏႈန္း ပိုမ်ားတယ္ဆို တာပါပဲ။ အဲဒီေလ့လာမႈကို ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသီမ်ားက ေကာ္ဖီထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အျခားပါ၀င္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ မဟုတ္ ဘဲ ကဖင္းဓာတ္ေၾကာင့္ ဒီအက်ိဳးေက်းဇူးရျခင္းျဖစ္တယ္လို႕ ယံုၾကည္ ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သင္ဟာ လက္ရွိမွာ ေကာ္ဖီ ေသာက္တတ္တဲ့သူမဟုတ္ရင္ ေကာ္ဖီ စေသာက္ဖို႕၊ ေကာ္ဖီေသာက္ တတ္တဲ့သူျဖစ္ရင္လည္း ယခုေသာက္ေနတဲ့ ပမာဏထက္တိုးေသာက္ဖို႕ကိုေတာ့ သင့္အေနနဲ႕ ေနာက္ထပ္ သုေတသနမ်ားကိုေစာင့္ၾကည့္ေကာင္း ေစာင့္ၾကည့္ခ်င္ပါလိမ့္မယ္။

(၃) အမွ်င္ဓာတ္

၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းဟာ ပါကင္ဆန္ေရာဂါရွိတဲ့သူေတြ ခံစားရေလ့ရွိတဲ့ အျဖစ္မ်ားတဲ့ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အမွ်င္ဓာတ္ ၾကြယ္၀တဲ့ အစိမ္းေရာင္အရြက္ဖားဖားဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ၊ ပဲေတာင့္ရွည္မ်ား၊ ပန္းသီးႏွင့္ အျခားအမွ်င္ဓာတ္ ၾကြယ္၀တဲ့ သစ္သီးမ်ားႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားဟာ ၀မ္းသြားရ လြယ္ကူေစပါလိမ့္မယ္။ Fiber ဆိုတာဟာ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ေတြက ရရွိတဲ့၊ ေရမွာမေပ်ာ္၀င္ႏိုင္တဲ့၊ ၀မ္းသြားရင္ ပါသြားတဲ့ သဘာ၀အမွ်င္ဓာတ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ Fiber ေၾကာင့္ ၀မ္းပမာဏကို မ်ားေစျပီး အူလမ္းေၾကာင္းကေန မစင္မ်ားဆင္းသြားတဲ့ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ကို ေရြ႕လ်ားမႈ လြယ္ကူေစတယ္။ ၀မ္းပမာဏကို မ်ားေစလို႕ အူနံရံကို တင္းကာလႈံ႕ေဆာ္မႈေပးျပီး ၀မ္းသြားခ်င္တဲ့ ဆႏၵကိုျဖစ္ေပၚေစ ပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႕ သစ္သီးမ်ားအျပင္ အမွ်င္ဓာတ္ရရွိဖို႕ ေပါင္မုန္႕ၾကမ္းမ်ား၊ အေစ့အႏွံမ်ားမွ ထုတ္လုပ္ ထားတဲ့ စီရီယယ္မ်ား(ဥပမာ - ေကြကာအုတ္)၊ အေစ့အႏွံမ်ားရဲ႕ အေပၚယံအေျမႇးပါးအခြံကေနျပဳလုပ္ထားတဲ့ စားစရာ မ်ားကို စားေပးႏိုင္ပါတယ္။ အစာေျချခင္းကို အားေပးဖို႕ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ေပးရန္ မေမ့မေလ်ာ့ဖို႕လည္း လိုအပ္ပါ တယ္။

သတိျပဳရန္

ပါကင္ဆန္ေရာဂါရွိသူမ်ားဟာ Levodopa ဆိုတဲ့ေဆးကို ေသာက္ရေလ့ရွိပါတယ္။ အစားအစာထဲက ပရိုတင္းဓာတ္ ဟာ Levodopa ေဆးရဲ႕အာနိသင္ကို ေႏွာင့္ယွက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပါကင္ဆန္ေရာဂါျဖစ္ျပီး Levodopa သံုးစြဲ ေနရတဲ့ သူ ေတြဟာ အသား၊ဥမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ အသားဓာတ္မ်ားတဲ့အစားအစာမ်ားကို ေရွာင္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္က်မသြားဖို႕ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ (ကစီဓာတ္) ပိုျပီးစားေပးရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ ပရုိတင္းၾကြယ္၀တဲ့ ႏုိ႕နဲ႕ ႏို႕ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားရတဲ့အခါ ကယ္လ္စီယမ္ဓာတ္မခ်ိဳ႕တဲ့ဖို႕ ကယ္လ္စီယမ္ျဖည့္စြက္အားေဆးမ်ား ေသာက္ေပးရပါမယ္။

Credit: Health Digest Journal – Vol.8, No.13, 19-1-2011