လက္စနစ္တက်ေဆးရင္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ကာကြယ္ႏိုင္မွာလား

ဒီေန႔ ကမၻာေပၚမွာ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မႈေတြနဲ႔အတူ ကူးစက္ေရာဂါဆန္းေတြကပါ တစ္ခုျပီးတစ္ခုေပၚေပါက္ျပီးေတာ့ ျခိမ္းေျခာက္လာေနတာ ဆားစ္ေရာဂါ၊ ျပီးေတာ့ ၾကက္၊ငွက္နဲ႔ဘဲေတြကေန ကူးစက္ၾကတဲ့ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ A (H5N1) ၊ ျပီးခဲ့တဲ့လအနည္းငယ္ေလာက္က ပါးစပ္ႏွာေခါင္းစည္းေရာင္းခ်တဲ့သူေတြအတြက္ စီးပြားလမ္းဖြင့္ေပးခဲ့တဲ့ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြး A (H1N1) ေရာဂါမ်ိဳးစံုပါပဲ။

လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲမွာ ဒီကမၻာ့လူတုပ္ေကြး A(H1N1) ဟာဒီႏွစ္ဧျပီလအတြင္းက ေျမာက္ အေမရိကတိုက္မွာရွိတဲ့ မကၠဆီကိုႏိုင္ငံကေနစတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တာျဖစ္ျပီး ရက္ေပါင္း၆၀အတြင္းမွာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေပါင္း၇၄ႏိုင္ငံ အထိ ကူးစက္သြားခဲ့ျပီးေတာ့ လအနည္းငယ္ၾကာလို႔ ဇြန္လအေရာက္မွာေတာ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးကသတ္မွတ္ ထားတဲ့အဆင့္ေတြထဲမွာ အျမင့္ဆံုးျဖစ္တဲ့ နံပါတ္(၆)အဆင့္ ကမၻာ့ကပ္ေရာဂါအျဖစ္သတ္မွတ္လိုက္ရတဲ့ေရာဂါဆိုတာ အားလုံးသိၾကမွာပါ။
လက္ရွိမွာ ကမၻာ့လူထုတစ္ရပ္လံုးကိုျခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ဒီကူးစက္ေရာဂါေတြကို တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းနဲ႔လည္း ထိေရာက္စြာကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။

အထိေရာက္ဆံုးကာကြယ္မႈတစ္ခုကေတာ့ လက္သန္႔ရွင္းမႈ ဒါမွမဟုတ္ လက္ကိုေဆးေၾကာေပးဖို႔ပါ။ လက္ကိုေဆးေၾကာ ေပးရုံနဲ႔ ဒီ A တုပ္ေကြးအပါအ၀င္ တျခားကူးစက္ေရာဂါအေတာ္မ်ားမ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ က်န္းမာေရးနယ္ပယ္ က ဆရာ၀န္ၾကီးေတြက ေျပာၾကားၾကပါတယ္။ ဒီလက္ေဆးတယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စနစ္တက်ေဆးေၾကာတတ္ဖို႔ေတာ့လိုပါ လိမ့္မယ္။ လက္ေဆးတယ္ဆိုျပီးေရာ ပံုစံနဲ႔မဟုတ္ဘဲ စနစ္တက်ေဆးေပးမွသာ ထိေရာက္တဲ့ကာကြယ္မႈျဖစ္မွာပါ။

လက္ကို ဒီလိုစင္စင္ေဆးပါ
ျမန္မာတို႔ရဲ႕ဓေလ့ကေတာ့ အစားအစာစားရင္ အမ်ားဆံုးက လက္နဲ႔အားရပါးရစားၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလိုစားေသာက္ တတ္တဲ့လက္ကို သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေအာင္ ဆပ္ျပာအသံုးျပဳျပီး ေဆးေၾကာေပးရမွာပါ။

ဒီလိုအခ်ိန္မွာ လက္ေဆးေပးပါ

- ထမင္းမစားခင္ ဒါမွမဟုတ္ အစားအစာေတြကို လက္နဲ႔တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ျပီး ကိုင္မစားခင္မွာ လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔ စင္ေအာင္ေဆးရမွာပါ။ ေဆးတဲ့အခါ ဆပ္ျပာ ဒါမွမဟုတ္ ဆပ္ျပာအစားထိုးပစၥည္း၊ သံုးေရသန္႔တို႔နဲ႔ပြတ္တိုက္ျပီး စင္ၾကယ္ ေအာင္ေဆးေပးပါ။

- အစားအစာခ်က္ျပဳတ္ဖို႔ျပင္ဆင္တဲ့ေနရာမွာလည္း လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔စင္ေအာင္ေဆးျပီးမွ အစားအစာေတြကို ကိုင္တြယ္ရပါမယ္။

- ၾကက္၊ငွက္၊အသား၊ငါး၊ဥေတြကို ကိုင္တြယ္ျပီးရင္လည္း လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔စင္ေအာင္ေဆးေပးပါ။ ဒါ့အျပင္ တိရစၦာန္ေတြကို ကိုင္တြယ္မိတဲ့ အခါမွာလည္း ေဆးေၾကာေပးရမွာပါ။

- မ်က္ႏွာ၊မ်က္စိ၊ႏွာေခါင္းေတြကို မကိုင္ခင္ လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔စင္ေအာင္ေဆးတာဟာ ေရာဂါပိုးမႊားေတြ ခႏၶာကိုယ္တြင္းကို မ၀င္ႏိုင္ေအာင္လို႔ တားဆီးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

- ေဆးလိပ္ေသာက္ျပီးတဲ့အခါ လက္နဲ႔အုပ္ျပီး ႏွာေခ်ျပီးတဲ့အခါ ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္တဲ့အခါေတြမွာလည္း လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔ေဆးေၾကာေပးပါ။

- အမ်ားသံုးအိမ္သာ၊မိသားစုအိမ္သာ စတာေတြကေန ထြက္လာျပီးတိုင္း လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔ ေဆးေၾကာ ေပးဖို႔လိုပါတယ္။

- လမ္းခရီးသြားေနရင္း မုန္႔ပဲသြားေရစာစားမယ္၊ လက္လည္းမေဆးႏိုင္တဲ့အေနအထားမ်ိဳးဆိုရင္ သန္႔ရွင္းတဲ့ စကၠဴလိုမ်ိဳးတစ္ခုခုနဲ႔ ကိုင္ျပီးစားေပးရင္ေကာင္းပါတယ္။

- ေန႔စဥ္သြားလာလႈပ္ရွားတဲ့ေနရာမွာ လူအမ်ားထိေတြ႕ကိုင္တြယ္တဲ့ ကားေပၚက တန္းနဲ႔ခံုေတြ၊ တံခါးလက္ကိုင္နဲ႔ ဓာတ္ေလွကားခလုတ္၊ဖုန္း၊ေငြစကၠဴစတဲ့ ေျမာက္ျမားလွတဲ့ အရာ၀တၴဳေတြကို ထိေတြ႕ရတဲ့အတြက္ အဲဒီလိုကိုင္တြယ္ထိ ေတြ႕ျပီးတိုင္း လက္မွာ ပိုးမႊားေတြကပ္ျငိပါလာႏိုင္တာကို သတိထားျပီး လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔သန္႔ရွင္းသြားေအာင္ ေဆးေၾကာ ေပးရမယ္ဆိုတာ မေမ့ဖို႔လိုပါတယ္။

လက္ကိုဘယ္လိုေဆးမလဲ
- လက္ကိုဆပ္ျပာ၊ေရတို႔နဲ႔ေဆးပါ။
- ဆပ္ျပာနဲ႔ ေသခ်ာစြာပြတ္တိုက္ပါ။
- လက္သည္းၾကားထဲကိုလည္း ဆပ္ျပာ၀င္ေရာက္ေအာင္ပြတ္တိုက္ပါ။
- သံုးေရနဲ႔လက္ကိုေလာင္းျပီးေဆးပါ။
- ဆပ္ျပာမရွိလွ်င္ သဲဆပ္ျပာ၊ ျပာ၊ ျပာရည္၊ကင္ပြန္းသီးရည္၊တေရာ္ရည္ စတာေတြတို႔ကို သံုးႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေတြကို သတိျပဳ
- လက္ကို ဇလံုထဲမွာ ႏွစ္မေဆးပါနဲ႔။
- တစ္ေယာက္လက္ေဆးျပီးသားေရကို ေနာက္တစ္ေယာက္က ထပ္မေဆးပါနဲ႔။

ဒါေလးေတြလုပ္ေပးပါ
- အိမ္မွာ လက္ေဆးဖို႔ဆပ္ျပာနဲ႔ သံုးေရသန္႔အျမဲရွိဖို႔လိုပါတယ္။
- အိမ္သာထဲမွာ လက္ေဆးဖို႔ ဆပ္ျပာနဲ႔ေရေဆာင္ထားေပးပါ။
- အိမ္သာကအထြက္မွာ လက္ေဆးဖို႔ ဆပ္ျပာနဲ႔ေရ အျမဲထားပါ။
- ရုံး၊ဌာန၊ေက်ာင္း၊အမ်ားသံုးအိမ္သာေတြမွာ လက္ေဆးဖို႔ဆပ္ျပာန႔ဲေရ အျမဲထားေပးပါ။
- အလွဴအတန္းေတြမွာ လက္ေဆးဇလံုထားေပးမယ့္အစား လက္ေဆးဖို႔ဆပ္ျပာနဲ႔ ေရေလာင္းေဆးႏိုင္ဖို႔ကို စီစဥ္ေပးပါ။
- ေစ်းေတြ၊စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာလည္း လက္ေဆးဖို႔ဆပ္ျပာနဲ႔ ေရရေအာင္စီစဥ္ေပးထားဖို႔လိုပါတယ္။

လက္ကိုဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေဆးရသလဲဆိုရင္ လက္မွာမစင္အညစ္အေၾကးအနည္းငယ္ (တစ္ဂရမ္)ေလာက္ကပ္ပါလာတယ္ ဆိုရင္ေတာင္ အဲဒီတစ္ဂရမ္ ပမာဏမွာ –
ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုး - ၁၀သန္း
ဘက္တီးရီးယားေရာဂါပိုးေပါင္း - တစ္သန္း
ကပ္ပါးေရာဂါပိုး စုစုေပါင္း - တစ္ရာ တို႔က ကပ္ျငိပါလာႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလိုေရာဂါပိုးေတြကစလို႔ အခုအခါမွာေခါင္းေထာင္ေပၚေပါက္လာေနတဲ့လူကလူကို အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကေနပါ ထပ္ဆင့္ကူးစက္ေနတဲ့ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြး A(H1N1) ဟာ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္တဲ့အခါ (ခႏၶာကိုယ္ျပင္ပ ဥပမာ- ခံုေတြ၊ စားပြဲေတြနဲ႔ တျခားအသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြ) သူ႔ရဲ႕အနီးအနားက ပစၥည္းေတြမွာ ကပ္ျငိျပီးေျခာက္နာရီ ေလာက္ၾကာ ေအာင္ အသက္ရွင္သန္ေနႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကိုင္တြယ္ထိေတြ႕မိတဲ့လက္ကေနတစ္ဆင့္ပါလာျပီး လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔ စင္ၾကယ္ေအာင္ မေဆးမိတဲ့အခါ ကိုယ့္ဆီပါ ကူးစက္ခံရႏိုင္တာေၾကာင့္ လက္သန္႔ရွင္းေရးကို အထူးဂရုျပဳေဆာင္ရြက္ၾက ရန္ လိုအပ္ပါေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

Ref: The Voice Weekly Journal (Vol.5/No.43)