Saturday, April 7, 2007

When? Why? HOw?

ဓာတ္ေလွကားကို ဘယ္တုန္းက တီထြင္ခဲ့တာလဲ
၁၉ရာစုမွ ျမိဳ႕ေတြေပၚတက္ျပီး အလုပ္လာလုပ္သူေတြ မ်ားလာတာမို႔ ျမိဳ႔ျပအေဆာက္အဦေတြကို ျမင့္သထက္ျမင့္ ေအာင္ေဆာက္လာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္နဲ႔လွည့္ျပီး တင္ရတဲ့ ဓာတ္ေလွကားမ်ိဳးကို ပထမပိုင္းမွာ ဖန္တီးခဲ့ၾကျပီး ၁၈၈၀ခုႏွစ္က်မွ လွ်ပ္စစ္မီးနဲ႔ ေမာ္တာနဲ႔ဆြဲတဲ့ ဓာတ္ေလွကားကို စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၾက ပါတယ္။ ဓာတ္ေလွကားအိမ္ကို ဆြဲတင္ေပးတဲ့ၾကိဳးျပတ္သြား၊ ျပဳတ္သြားရင္ေတာင္ အိမ္ၾကိးေရြ႕လ်ား၊ျပဳတ္က်တာမ်ိဳး မျဖစ္ေစမယ့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ဓာတ္ေလွကားကိုေတာ့ အေမရိကန္အင္ဂ်ီနီယာ Otisက တီထြင္ေပးခဲ့ပါတယ္။
ေရေလာင္းအိမ္သာကို ဘယ္တုန္းက စတီထြင္ခဲ့ပါသလဲ
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္၁၅၀ေက်ာ္အထိ အိမ္သာတိုင္းလိုလိုဟာ ေျမၾကီးမွာ အေပါက္ေလးတစ္ခု ေဖာက္ထားျပီးရွိသမွ် အညစ္အေၾကးအားလံုး အဲဒီအေပါက္ထဲ တိုက္ရိုက္က်ဆင္းသြားေအာင္ တည္ေဆာက္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က ေတာင္ေပၚကအိမ္ေတြမွာ အညစ္အေၾကးစြန္႔တဲ့ျပႆနာ နည္းေပမယ့္ ေတာင္ေအာက္မွာေတာ့ သိပ္ အဆင္မေျပပါဘူး။ ျမိဳ႔ၾကီးေတြမွာဆို အညစ္အေၾကးေတြရဲ႕ အနံ႔အသက္ေတြက လမ္းမေတြတိုင္ ပ်ံ႕ႏွံလာပါတယ္။၁၈ရာစုအကုန္မွာ အဲဒီလိုအနံ႔အသက္ေတြနဲ႔ မသန္႔ရွင္းမႈေၾကာင့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္လာတာကို သတိထားမိလာၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ၁၉ရာစုမွာေတာ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံကစျပီး ေရေလာင္းအိမ္သာစနစ္နဲ႔ ေရသန္႔ ပိုက္လုိင္းစနစ္ကို စတင္အသံုးျပဳလာျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ အိမ္သစ္ေဆာက္တိုင္း ေရေလာင္းအိမ္သာနဲ႔ ေရသန္႔ပိုက္ လိုင္း ပါရွိေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ပါ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။
လွ်ပ္စစ္မီးမေပၚခင္က ဘယ္မီးကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကလဲ
လွ်ပ္စစ္မီးက ဘယ္တုန္းကစျပီး အိမ္တိုင္ရာေရာက္လာသလဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္တရာကမွ လွ်ပ္စစ္မီးဆိုတာေပၚလာ တာမို႔အရင္ႏွစ္ေထာင္ေသာင္းေတြတုန္းက အေမွာင္ထုကသာ ၾကီးစိုးခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဂူထဲမွာေနသူေတြက သစ္ကိုင္းသစ္ခက္ေတြကို မီးရႈိ႕ျပီး အလင္းေရာင္ကို ဖန္တီးခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ဆီမီးခြက္၊ အဲဒီ ေနာက္ေတာ့ ဖန္မီးအိမ္ေတြသံုးလာၾကပါတယ္။ မီးစာကို ဆီထဲႏွစ္ျပီး မီးညွိကာ ဖန္အိမ္ေလးနဲ႔ အလင္းကို ပြင့္ေအာင္ၾကိဳးစားလာၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ပထမရာစုႏွစ္ေလာက္မွာေတာ့ ပ်ားဖေယာင္းနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ဖေယာင္းတိုင္ေတြကို တီထြင္လာၾကပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ အဲဒီအလင္းေပးစနစ္ကိုပဲ မေျပာင္းမလဲ သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။တခ်ိဳ႕လူေတြကေတာ့ မီလင္းဖိုအေပၚဆင့္မွာ မွန္တစ္ခ်ပ္ထားျပီး အလင္းေရာင္ျပန္ရကာ ပိုလင္း ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကျပန္ပါတယ္။၁၉ရာစုမွာ ၾကက္ဆူဆီသံုးမွန္မီးအိမ္ကို သံုးလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လွ်ပ္စစ္မီးသီး ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္ကစျပီး ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့တဲ့ အေမွာင္ခြင္းတိုက္ပြဲ အဆံုးသတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၈၂ခုႏွစ္ဇန္န၀ါရီလ၁၂ရက္ေန႔က လန္ဒန္မွာ အိမ္တိုင္ရာေရာက္ လွ်ပ္စစ္မီးေပးစနစ္စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ေတာ့ မိုင္ေပါင္းဘယ္ေလာက္ေ၀းေ၀း လွ်ပ္စစ္မီးၾကိဳးေတြကတစ္ဆင့္ မီးကိုလြယ္လြယ္ကူကူသံုးစြဲႏိုင္ၾကပါ ျပီ။ အခုေခတ္မွာေတာ့ လူေတြက မီးခလုတ္ကိုဖြင့္တာနဲ႔ ပိတ္တာပဲ လုပ္စရာလိုပါေတာ့တယ္။
Aprilလထုတ္ Teen Magazineမွ တစ္ဆင့္ျပန္လည္ေ၀မွ်ထားတာပါ။

No comments: