"ပေါ်ပြူလာဖြစ်ချင်တဲ့ စိတ်ဝေဒနာ"

"ပေါ်ပြူလာဖြစ်ချင်တဲ့ စိတ်ဝေဒနာ" 

နေရာတကာမှာ သူပဲ ပေါ်ပြူလာဖြစ်ချင်၊ ထင်ပေါ်ချင်၊ အာရုံစိုက်ခံချင်တဲ့သူတွေကို ကြုံဖူးပါသလား။

ဒီလိုလူတွေ တွေ့ရတဲ့အခါ စိတ်ထဲ စနိုးစနောင့်ဖြစ်မိ၊ ဘဝင်မတွေ့စရာ ဖြစ်မိနိုင်ပေမဲ့ ဒီလိုအကျင့်စရိုက်ရှိသူ အချို့တွေဟာ Histrionic personality disorder (HPD) လို့ခေါ်တဲ့ စိတ်ရောဂါတစ်မျိုးကို ခံစားနေရတာဖြစ်နိုင်ပါတယ်တဲ့နော်။ 

Historic ဆိုတာက အင်္ဂလိပ်ဆို dramatic ၊ မြန်မာလိုဆို မူရာမာယာပိုတာ အကဲပိုတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ Histrionic personality disorder (HPD) ဆိုတာကတော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် စိတ်ခံစားချက် မတည်မငြိမ်ဖြစ်ပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် လူအများအာရုံစိုက်ခံရအောင်၊ ပေါ်ပြူလာဖြစ်အောင် အတင်းပုံသွင်းလုပ်ယူနေမိတဲ့ စိတ်ရောဂါပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ Cluster B လို့ခေါ်တဲ့ "စရိုက်လက္ခဏာဆိုင်ရာ စိတ်ရောဂါများ" အုပ်စုမှာ ပါဝင်ပါတယ်။

ဒီရောဂါရှိသူတွေဟာ ကိုယ်တိုင်ယုံကြည်မှုမရှိတော့ဘဲ တခြားသူများရဲ့ ကိုယ့်အပေါ်ထင်မြင်ယူဆချက်ကိုသာ အတည်မှတ်ယူနေတတ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတွေသတိထားမိ‌စေဖို့အတွက် လုပ်သင့်တယ်/မလုပ်သင့်ဘူး မစဉ်းစားနိုင်တော့ဘဲ အာရုံစိုက်ခံရမယ့် အရာမှန်သမျှကို လုပ်ပြတော့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အတွေးအခေါ်အယူအဆတွေကအစ မှားယွင်းလာပြီး ကိုယ့်ရဲ့အကျင့်စရိုက်အမှန်တွေပါ ပျောက်ဆုံးသွားပါတော့တယ်။

..

..

ဒီစိတ်ရောဂါက များသောအားဖြင့် ဆယ်ကျော်သက်ဘဝကို ကုန်လွန်ခါနီးအရွယ်နဲ့ အသက် (၂၀) ဝင်ခါစအရွယ်တွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ အမျိုးသမီးများနဲ့ မွေးဖွားစဉ်က အမျိုးသမီးအဖြစ် သတ်မှတ်ထားခံရသူများက အမျိုးသားများနဲ့ မွေးဖွားစဉ်က အမျိုးသားအဖြစ် သတ်မှတ်ထားခံရသူများထက်စာရင် ပိုအဖြစ်များပါတယ်။ လူဦးရေရဲ့ (၁) ရာခိုင်နှုန်းလောက်မှာသာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရှားပါးစိတ်ရောဂါလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဓိကရောဂါလက္ခဏာက အာရုံစိုက်ခံရဖို့အတွက် တစ်ခုခုဆို အကဲပိုပြတာ၊ စိတ်ခံစားချက်ကို လိုတာထက် ပိုပြတာ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ဆွဲဆောင်မှုမရှိရှိအောင် နေတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါတွေအပြင်....

- အာရုံစိုက်မခံရတော့တဲ့အခါ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး အချစ်မခံရသလို၊ တန်ဖိုးထားမခံရသလို၊ အသိအမှတ်ပြုမခံရသလို ခံစားသွားခြင်း

- စိတ်ခံစားချက် အပြောင်းအလဲမြန်လွန်းခြင်း

- မိမိအာရုံစိုက်ခံရဖို့ဆို မိသားစုနဲ့ သူငယ်ချင်းများကို အရှက်ရစေတဲ့အပြုအမူများ၊ အရှက်ခွဲခြင်းများပါ ပြုလုပ်မိလာခြင်း 

- မိမိကိုယ်ကို အရာရာထက် အရေးပါတယ်လို့ သတ်မှတ်ထားခြင်း 

- ချစ်ချင်ကြိုက်ချင်စရာ အလွန်ကောင်းပုံနဲ့ အမြဲတမ်း သူတစ်ပါးကို ပရော်ပရည်လုပ်မိနေခြင်း (ခေတ်အခေါ် Flirt မိနေခြင်း)

- အပြင်ပန်းရုပ်ရည်သွင်ပြင်ကိုသာ အာရုံစိုက်နေခြင်း

- ဆွဲဆောင်မှုရှိပုံပေါ်တဲ့ အဝတ်အစားများကိုသာ ဝတ်ချင်ပြီး၊ ဝတ်ပြီးပါကလည်း အများကကြည့်တာကို ခံယူလိုခြင်း

- လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွဲဆောင်မှုရှိအောင် အတင်းလုပ်ယူနေမိခြင်း

- အခြားသူက ထောက်ပြပြောဆိုမှုများကို အသေးအဖွဲဖြစ်ပါစေ အာရုံစိုက်မိနေခြင်း

- မိမိရဲ့မိသားစု၊ သူငယ်ချင်း၊ ချစ်သူ စတဲ့ အပြန်အလှန် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုများကသာ အခြားသူများထက် သာလွန်ခိုင်မာတယ်ဟု ထင်နေခြင်း၊ လက်တွေ့မှာတော့ မိသားစုကအစ မည်သူနဲ့မဆို ဆက်ဆံရေးပြေလည်အောင် ထိန်းနိုင်ဖို့ရာ ခက်နေခြင်း

- အမြဲလိုလို သူတစ်ပါးရဲ့ အားပေးထောက်ခံမှုကို တောင့်တနေမိခြင်းတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

..

..

HPD စိတ်ရောဂါကို ခံစားရတဲ့အကြောင်းရင်းများက...

- မျိုးရိုးလိုက်ခြင်း

- ကလေးဘဝက စိတ်ဒဏ်ရာရရှိခြင်း၊ အကြမ်းဖက်ခံရခြင်း

- မိဘအုပ်ထိန်းမှုမှားယွင်းခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

..

..

HPD ဖြစ်နေသူအများစုက ကိုယ်တိုင်သတိမထားမိကြဘဲ အာရုံစိုက်မှုမရတော့လို့ စိတ်ဓာတ်အလွန်အမင်းကျဆင်းလာကြတဲ့အချိန်၊ သူတို့ရဲ့အပြုအမူကြောင့် အလုပ်၊ ချစ်သူ၊ မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းတွေကို ဆုံးရှုံးသွားတဲ့အချိန်မှ စိတ်ရောဂါခံစားနေရမှန်း သိသွားကြပါတယ်။ 

ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်စိတ်ခံစားချက် မှားယွင်းနေမှန်း လက်မခံတတ်ကြသေးတာကြောင့် ကုသတဲ့အခါ ဆေးဝါးနဲ့ အခြားစိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကုသမှုတွေအစား "နားလည်လာအောင် ဆွေးနွေးပြောဆိုကုသခြင်း" (Psychotherapy) သုံးပြီး ကုသရပါတယ်။ 

.

မိမိရဲ့မိသားစုဝင်၊ သူငယ်ချင်း၊ အပေါင်းအသင်းတွေထဲမှာဖြစ်ဖြစ်၊ ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ဖြစ် သာမန်ထက်လွန်ကဲတဲ့ အပြုအမူ၊ စိတ်ထား၊ အကျင့်လက္ခဏာတွေကြုံတွေ့ရတဲ့အခါ တယ်လီကျန်းမာ အခမဲ့အွန်လိုင်းဆေးခန်းမှာ လာရောက်တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ကြောင်းလည်း နောက်ဆုံးပိတ်အနေနဲ့ သတင်းပါးပါရစေနော်။ 

(ကိုးကား) Reference : 📖

https:// my. clevelandclinic. org /health/diseases/9743-histrionic-personality-disorder