ကိုယ္ပိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ႏွစ္ခ်က္အၾကားမွ အဆက္အစပ္ ႏြယ္ယွက္ေနျခင္းကို ဇာစ္ျမစ္မက်၊ မူမမွန္ဟု စဥ္းစား၍ ရေကာင္းရႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မႈကို ေလ့လာ သံုးသပ္ၾကရာ၌ ဒီမိုကေရစီ aက်ာကပ္ဘက္ျခမ္း သက္ေရာက္မႈ အဆိုးတို႔အတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အင္စတီက်ဴးရွင္း မ်ားကို စိတ္ခ်ယံုၾကည္ခ်က္၊ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားတြင္ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ၊ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္း မ်ားေအာက္၌ ကာလတရပ္ ၾကာရွည္ျဖစ္ထြန္းခဲ့ၿပီးေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ စသည္တို႔ကို ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္ၾက၏။
က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရွိ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္မွာ ကိုယ္တိုင္ထုတ္ေဖာ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားအေနျဖင့္ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီတြင္ စိတ္ဝမ္း ပိုမိုကြဲျပားမႈႏွင့္ အလွမ္းေဝးကြာလွၿပီး တျခား မတည္မၿငိမ္ ဒီမိုကေရစီ၌ လုပ္ေဆာင္ေနက် လုပ္ေနၾကသည္ထက္ သာလြန္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာ ရွင္းျပႏိုင္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ထိုနည္းတူစြာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တရပ္၏ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေရခ်ိန္၊ ဝင္ေငြမညီမွ်မႈ၊ ပညာေရး အဆင့္အတန္း၊ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားစာေပမ်ား ျပန္ျမွင့္တင္အားေပးျခင္း၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ထံုးတမ္းစဥ္လာ (မ်ား) စေသာ ဒီမိုကေရစီ ေနာက္ျပန္ မဆုတ္ေရး ထိန္းသိမ္းၾကဖို႔ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ရေသာ နယ္ပယ္မ်ားစြာ၌လည္း ထိေရာက္ အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီ အသန္စြမ္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားက ျဖစ္တည္ေပၚထြန္းေစျပန္ပါ၏။ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အေကာင္းဆံုး ခန္႔မွန္းႏိုင္ေစပါသည္။
ကိုယ္ပိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ႏွစ္ရပ္အၾကား ဆက္စပ္ေနမႈကို စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းရန္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားက အေျခခံေပးရသည္ဟူေသာ အေျဖတရပ္ ထုတ္ၾကည့္ပံုမ်ိဳးလည္း မျမင္ရျပန္ပါ။ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ေအာက္၌ ကာလတရပ္ ရွည္ၾကာေအာင္ ျဖစ္တည္ၿပီးခဲ့ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ အေနျဖင့္ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေရခ်ိန္ကို ထိန္းသိမ္းရာ၌ ကိုယ္တိုင္ ထုတ္ေဖာ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားအေပၚ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ေတြ႔လည္း မေတြ႔ရ၊ ရွိလည္း မရွိပါ။
ဒီမိုကေရစီ (သို႔မဟုတ္) အာဏာပိုင္ ဘယ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာပဲ ေနထိုင္ၾကရသည္ျဖစ္ေစ လူေတြအေနျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားမႈ ကင္းမဲ့တတ္ၾကသည္ျဖစ္ေစ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈက ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား တိုးပြားပ်ံ႕ႏွံ႔ ေအာင္ ေရွး႐ႈေစေလေတာ့ ဟူသည့္ပံုစံ ရွိျပန္သည္။
ဤေတြ႕ရွိ ေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ားက ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ဘာေၾကာင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနေၾကာင္း ရွင္းလင္းျပသေနပါ၏။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈက ျပည္သူလူထု၏ ရင္းျမစ္မ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးသည္။ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္းဖိုးမ်ားကို ျမင့္မားေစသည္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္မႈကို ဦးစားေပးျမင့္တက္ေစသည္။
ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားက အက်ယ္ေျပာဆံုး လြတ္လပ္ေသာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို တေျပးညီ အပ္ႏွင္းေပးလိုက္ ကတည္းက ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္းဖိုးမ်ားႏွင့္အတူ ျပည္သူလူထု အေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို ဦးတည္ရွာေဖြေစ ခဲ့ေတာ့သည္။ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မႈ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္အရ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီတြင္ စံမတူေျပာင္းလဲခ်က္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခ်က္ အရင္းအျမစ္မ်ား၏ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ ေရခ်ိန္၌ ၎တို႔ဘာသာ ျပန္ရွင္းျပ အေျဖထုတ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရိွရသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မႈတြင္ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား၏ အင္အား တရပ္ရပ္ ပါဝင္ေနပါက လႈပ္ရွားရင္းျမစ္တို႔၏ ရွင္းျပႏိုင္ဖြယ္ပါဝါမွာ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားသည္။
ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မညီမညြတ္ ျဖစ္လာပါကလည္း ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီအေရာက္၌ ကိုယ္တိုင္ တာဝန္ျပန္ယူ မွ်ေျခညီသြားေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။ အရင္းအျမစ္မ်ား ႀကီးထြားျခင္းေၾကာင့္ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီကို ျဖည့္ဆည္းေပးတတ္ေၾကာင္း၊ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားကိုလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေစေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။
ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီဟူသည္ အီလစ္တို႔က ဒီမိုကေရစီကို ခုတံုးလုပ္ ဆင့္ပြားေမြးစား၍ ေလဟာနယ္တရပ္ အတြင္း ေရြးခ်ယ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေပၚထြန္းလာျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ လူထုက ဒီမိုကေရစီကို တပ္မက္ျခင္း ႀကီးမား၍ ေကာင္းစြာစုဖြဲ႔၊ အားေပး၊ ျမင့္မားစြာ ရည္မွန္းေဆာင္ရြက္ၾကရာမွ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ေပၚထြန္းလာသည္။ ဤအေရးအရာ ကိစၥတြင္ အီလစ္တို႔ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ နည္းပါးသြားၿပီျဖစ္သည္။
ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိိုးမ်ား၏ အခန္းက႑
ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ စာေပက အၿမဲတာဝန္ယူတတ္ျခင္း တရပ္ရွိသည္။ လူထု၏ ေရရာေသခ်ာေသာ က်င့္ႀကံပံုမ်ား အေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို တိုက္ရိုက္သြယ္တန္းေန၏ ဟူေသာ အယူျဖစ္၏။ သို႔ျငား ဤယူဆခ်က္သည္ ယူဆခ်က္သာ ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး လံုးဝ တာဝန္ခံယူႏိုင္ၿပီဟု ယေန႔အထိ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာ၍မရေသးျခင္းမွာ သစၥာတရားႏွင့္၊ ကံၾကမၼာအလုပ္ ႏွင့္ လႈပ္ရွားေနၾကရဆဲ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဟု ျမင္ရပါသည္။
အယ္လ္မန္ဒ္ႏွင့္ ဗာဘာတို႔ ေရးသားခဲ့ၿပီး နာမည္ေက်ာ္ ၾသဇာႀကီးလွေသာစာအုပ္ “ျပည္သူ႔ ယဥ္ေက်းမႈ” (၁၉၆၃ ထုတ္) တြင္ပင္ ႏိုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံကိုသာ ေလ့လာျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး အခ်က္အလက္ ကိန္းဂဏန္း သက္ေသ သာဓကအရ အားကိုးႏိုင္သည္ဟု မဆိုႏိုင္ပါ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ဗဟိုျပဳ၍ ေယဘုယ်ေရခ်ိန္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ၿပီး တသီးပုဂၢလ လူသား၏ ေသခ်ာေရရာေသာ က်င့္ႀကံမႈဟန္ပန္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ဆက္ႏြယ္ခ်က္ကို အတိအပ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခ့ဲပါ။ (ထိုစာအုပ္ကို ႏိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈ ပညာရပ္နယ္ပယ္၌ ယေန႔တိုင္ အကိုးအကားအျဖစ္ လူေျပာမ်ားေနဆဲျဖစ္သည္။)
ယေန႔ က်ေနာ္တို႔၏ ကမာၻ႕စံတန္ဖိုးမ်ား စစ္တမ္းေကာက္ယူေရး (WVS) အေနျဖင့္ ကမာၻ႔လူဦးေရ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၈၀ ေက်ာ္ကို လႊမ္းၿခံဳ ျဖန္႔ၾကက္၍ တိုင္းတာေဆာင္ရြက္ေနရာတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အရွိဆံုး ဒီမိုကရက္တစ္ ပိုဆန္မႈကို ဦးစားပိုေပး လုပ္ကိုင္သည္။ ဘယ္သို႔ေသာ ဆက္စပ္က်င့္ႀကံပံုမ်ား ရွိသည့္ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ၊ တကယ့္ လက္ေတြ႔ႏွင့္ က်ယ္ျပန္႔လႊမ္းၿခံဳႏိုင္မႈကို ဂရုျပဳေလ့လာ ဆန္းစစ္သည္။
ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားက အမွန္တကယ္ ေရရာေသာ လူထုက်င့္ႀကံ ေဆာင္ရြက္ပံုမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ျပသပါသည္။ ဘယ္သို႔ေသာ က်င့္ႀကံမႈပံုစံမ်ားက ဆိုးရြားလွသည္ ဆိုျခင္းမ်ိဳးကို ေဝါဟာရတရပ္ျဖင့္ ေျပာဆိုရန္ သိပ္မလြယ္ကူလွေၾကာင္းကိုလည္း ေတြ႔ရွိရျပန္သည္။
ေနာက္ဆံုး သုေတသနမ်ားအရ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီကို ပိုမ်က္ႏွာမူၾကေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဒီမိုကရက္တစ္ ပိုျဖစ္လာဖို႔ ရွိေၾကာင္း တာဝန္ခံယူႏိုင္ေသာ စစ္တမ္းမ်ားျဖင့္ သိရွိရပါ၏။ ထိုတင္ကူး ေတြ႔ရွိခ်က္က ၾသဘာေပးဖြယ္ ျဖစ္ပံုရသည္။ ဥပမာအျဖစ္ ႏိႈင္းယဥ္ျပရပါက ဆြီဒင္ႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္မွာထက္ အယ္လ္ေဘးနီးယားႏွင့္ အဇာဘိုင္ဂ်န္တို႔တြင္ ဒီမိုကေရစီေရးကို ပိုမိုေဖာ္ထုတ္လာၾက၊ ေျပာဆုိလုပ္ကိုင္ ေရွးရႈလာၾကသူ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုျမင့္မားလာေနျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။
သမိုင္း၌ ဤသို႔ ေထာက္ျပစရာမ်ားအရ ျပည္သူလူထုအမ်ားစုက ဒီမိုကေရစီကို ႏႈတ္ဖ်ားမွ ေျပာေနၾကသည္ထက္ ႏိုင္ငံ အမ်ားစုႀကီးထဲမွ အားေကာင္းသန္မာ လူမ်ားစုအေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ အေကာင္းဆံုးအစိုးရ ပံုစံတရပ္ဟု အျမင္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ခံယူ ႀကိဳးပမ္းလာၾကျခင္းက ဆႏၵပိုျပည့္ႏိုင္ေျခမ်ားေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ သို႔ေသာ္ ဤအခ်က္ကို နက္ရိႈင္း အျမစ္တြယ္ ဦးတည္ခ်က္မ်ား (သို႔မဟုတ္) အားေကာင္းေသာ လႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားဟု တိတိပပ လိုအပ္ခ်က္အျဖစ္ ေဖာ္ျပရန္ မရွိပါ။ ေဖာ္ျပခ်က္ မဟုတ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ဤအခ်က္က လူမႈဆႏၵျပဳႏိုင္သည့္ ဦးတည္ရာ သက္ေရာက္ခ်က္မ်ားကို ခပ္ရိုးရိုးရွင္းရွင္း ေရာက္ျပန္ဟပ္ ရိုက္ခတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ဂလိုဘယ္အရ လႊမ္းၿခံဳဆိုပါမည္။ ဒီမိုကေရစီေက်ာကပ္ မကြယ္မေထာက္ လူထုေရခ်ိန္တရပ္ကို အတိအလင္း ျမင္ရသည္မွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္လံုး အဆင့္သို႔ ဒီမိုကေရစီ ဝင္ေရာက္ျဖစ္တည္ ေပၚထြန္းလာေနေၾကာင္း ျပယုဂ္မ်ားအရ ထင္ရွားလွပါ၏။ သို႔ျငား ရုတ္တရက္ ၾကည့္လွ်င္ေတာ့ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံႏႈန္းမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ တိုက္ရိုက္ ကူးေျပာင္းလႊဲအပ္ မႈမရွိသလို ျမင္ၾကရသည္။ ဒီမိုကေရစီကို အတိအလင္း ေထာက္ကူျပဳ ပံ့ပိုးသည္ထက္ အင္အား ပိုႀကီးေသာ ေဟာကိန္းထုတ္သူ တရပ္သဖြယ္ ပိုထင္ျမင္ယူဆႏိုင္သည္။
ဒီမိုကေရစီကို တျခားတဖက္မွ ေျပာပါက အတြင္းက်ပုဂၢိဳလ္ခ်င္း ယံုၾကည္ခ်က္ တြဲဖက္ေနမႈႏွင့္ အတိအက် လိုအပ္သည္ မဟုတ္ျပန္။ အျခားအုပ္စုမ်ား၏ သေဘာထားႀကီးမႈ၊ ႏိုင္ငံေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားဝါဒ စေသာ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ ဗဟိုခ်က္ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္လည္း ထိုနည္းတူ ပူးေပါင္း အေဖာ္ျပဳေနျခင္းဟု တိတိပပ မဆိုႏိုင္။
လက္ေတြ႔က် ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ သံုးသပ္ခ်က္က ဤကိစၥမ်ားသည္ ႏႈတ္ဖ်ား စကားၾကြယ္သည္ထက္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ေပၚထြန္းျဖစ္တည္ေစရန္ မ်ားစြာ ပိုအေရးပါလွပါ၏။ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ပုိင္ထုတ္ေဖာ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားဟူသည္ ဒီမိုကေရစီ လိုလားေသာ လူထုလႈပ္ရွားမႈ ေဆာင္ရြက္ခ်က္တို႔ကို ပိုသက္ဝင္ ထိေရာက္ေစေသာေၾကာင့္ တစိတ္တက႑ တပိုင္းမက မွန္ကန္ေနသည္ဟု ေတြ႔ျမင္ရပါ၏။
ဤတန္ဖိုးမ်ားက လြတ္လပ္ျခင္းႏွင့္ မိမိကိုယ္ကို အစိုးရျခင္းတို႔ကို ၎တို႔ဘာသာျပဳ၍ ျမင့္ျမင့္မားမား ဦးစားေပးစြမ္းေစပါသည္။ ဒီမိုကေရစီ၏ တျခားတဖက္ အတိအက်၌ အတိအလင္း ဆိုရလွ်င္ တျခားေဝါဟာရအားျဖင့္ တပါးေသာ လႈံ႔ေဆာ္အားေပးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ျဖစ္ေစေအာင္ တိုက္တြန္းသည္မ်ား ထင္ဟပ္ရိုတ္ခတ္မႈ ရွိေကာင္းရွိပါမည္။
စစ္တမ္းေကာက္ ေလ့လာရရွိသည္တို႔မွ ထြက္ေပၚလာေသာ အေျဖမ်ားအရ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တရပ္လံုးအဆင့္၌ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အမွန္တကယ္ တည္တံ့ေနေစေရးတြင္ ႀကိဳတင္ ေဟာကိန္းထုတ္ႏိုင္သူအျဖစ္ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားထက္ အာဏာရွင္ ဒီမိုကေရစီပံုစံမ်ား တလွည့္စီ ျဖစ္ေနျခင္းကို ေရြးခ်ယ္မိျခင္းက ကာလရွည္ၾကာ ခ်ည့္နဲ႔အားနည္းေနတတ္ေစၾကရၿမဲဟူ၍ ခပ္ရွင္းရွင္း ျမင္ေတြ႔ရပါသည္။
ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းျခင္း
ကိုယ္ပိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီအၾကားတြင္ မွတ္ခ်က္ျပဳေလာက္သည့္ အားေကာင္းလက္ေတြ႔က် အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ေနမႈတရပ္ အထင္အရွားရွိသည္။ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားမွ ဒီမိုကေရစီသို႔ ပင္မေရစီး အေျခခံအေၾကာင္းရင္း ဆက္ႏြယ္မႈသည္ တျခားနည္းလမ္း ဝန္းက်င္မ်ားႏွင့္ တူသေယာင္ ကြဲျပား၏။ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အေနျဖင့္ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းလာႏိုင္ေစေအာင္ ေနရာခ် သတ္မွတ္ေပးဖို႔ မလိုအပ္။ ဤသည္မွာ လက္ေတြ႔သာဓက ရရွိျပသေနခဲ့ေသာ ျပယုဂ္ျဖစ္၏။
ကမာၻ႔စံတန္ဖိုးမ်ား စစ္တမ္းေကာက္ယူေရး (WVS) ၏ ကိန္းဂဏန္း အခ်က္အလက္တို႔က ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း ေနာက္ဆံုးလိႈင္း၏ ျဖတ္သန္းလာရာ ႏွစ္ကာလမ်ားကို အေသအခ်ာ ထုတ္ျပ ပံုေဖာ္ေပးထားသည္။ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား အတြင္းက်က် ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ တန္ဖိုးျမင့္ေျပာင္းလဲလာေသာ နည္းလမ္းျဖစ္စဥ္ တရပ္ကို ျဖတ္သန္း၍ ေပၚထြန္းလာသည္မွာ အေနာက္ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၌သာမက အာဏာရွင္ ပံုစံခြက္ထဲမွ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မ်ားထဲတြင္လည္း ျဖစ္တည္လာေနခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ကမၻာ့အာဏာရွင္ အဆန္ဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားထဲမွ အေရွ႕ဂ်ာမနီႏွင့္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံတို႔ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖုိးမ်ားကို ေရခ်ိန္ျမင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေစခဲ့သည္။ အဓိကကိစၥက ႏိုင္ငံေရးစနစ္မဟုတ္။ ထိုႏွစ္ႏိုင္ငံသည္ ကြန္ျမဴနစ္ကမၻာတြင္ စီးပြားေရးေရွ႕ အေျပးဆံုးႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ရႈပ္ေထြးေပြလီလွေသာ ပညာေရးႏွင့္ လူမႈဖူ လံုေရးစနစ္တို႔အၾကား ရပ္တည္ခဲ့ၾကရ၍ ဆိုဗီယက္စစ္ေရး က်ဴးေက်ာ္သိမ္းသြင္းမႈ ဆုတ္ခြာသြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ဒီမိုကေရစီသို႔ ဦးတည္ ေရွးရႈလာၾကေတာ့သည္။
ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ မွ်ေဝႏိုင္ၾကေသာ လူဦးေရတရပ္က ရွင္သန္ရပ္တည္ေရး အာမခံခ်က္ရယူလိုမႈ ျမင့္လာခ်ိန္တြင္ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းလာေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ အဖိႏွိပ္ဆံုး အစိုးရမ်ား လက္ေအာက္၌ပင္ ဤကမၻာ့ အျမင္အယူအဆက ရုပ္ဝတၳဳဆန္ဆန္ျပဳမႈဆီ ဦးတည္ တိမ္းညြတ္လာျခင္းမွာ လႈပ္ရွားမႈရင္းျမစ္မ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစကဲ့သို႔ ျဖစ္လာရျခင္းပင္။ ထိုဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ျဖစ္လာသည္မွာလည္း လူေတြအေနျဖင့္ စီးပြားေရး ပိုခိုင္လာရန္၊ အသိဥာဏ္ပညာ ပိုျမင့္မား လြတ္လပ္လာေစရန္၊ ပို၍ ေနေပ်ာ္လာရန္၊ လူမႈအဆက္အစပ္မ်ား ပိုခ်ိတ္ဆက္မိေစရန္ အာသီသမ်ား ပိုျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္ရရွိ ႏိုင္ေစေရး နားလည္သိျမင္လာ၍ ျဖစ္သည္။
ဤလြတ္ေျမာက္ ႀကီးပြားလိုသူ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ဘာကို ယံုၾကည္ရမည္လဲ၊ ဘယ္သူနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ရမည္လဲ ဆိုျခင္းအေပၚ လံု႔လျပဳလာၾကျခင္းသည္ အခ်ိန္ႏွင့္ဓနကို မည္သုိ႔ သံုးစြဲမည္၊ ထိုအရာရရွိရန္ ဘာကိုေရြးခ်ယ္ရမည္ ဆိုသည္မ်ားကို သေဘာေပါက္လာခဲ့ၾကၿပီျဖစ္သည္။
ႏွိပ္ကြပ္အုပ္ခ်ဳပ္ အစိုးရတို႔အတြက္ ဤလိုလားခ်က္မ်ားကို ေစာေၾကာစစ္ေဆးရန္ ခက္ခဲလာသည့္တိုင္ ၎တို႔အေနျဖင့္ ေခတ္မီတိုးတက္ေရးကို အခ်ိန္မီ ခ်ိတ္ဆက္ဖြင့္ဟျပလိုက္ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ထိေရာက္အားေကာင္း ေဆာင္တာတရပ္ ေပၚထြက္မလာေရး ပိတ္ဆို႔ႏိုင္ရန္ တျခားတနည္းျဖင့္ ဖိႏွိပ္ဖို႔ ဦးတည္ၾကျပန္၏။
ျပည္သူလူထု (လူေတြ) ၏ ရုပ္ဝတၱဳတန္ဖိုး အဓိပၸာယ္မ်ား၊ လံုေလာက္ၾကြယ္ဝေစမည့္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ား၊ လူမႈ ခ်ိတ္ဆက္ေရးမ်ား (တျခားတနည္းျဖင့္ ေျပာလွ်င္) ၎တို႔၏ လႈပ္ရွား လုပ္ကိုင္ရင္းျမစ္မ်ား တိုးပြားသိျမင္ ရယူလိုလာသည္ႏွင့္အမွ် ေခတ္မီ တိုးတက္ေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္ လူတို႔၏တန္ဖိုးမ်ား ခ်ိန္ညွိေကာင္းမြန္ ေျပာင္းလဲလာၿပီး လႈပ္ရွားမႈတို႔လည္း ပိုက်ယ္ျပန္႔ႀကီး ထြားလာေတာ့သည္။ မတိုင္ပင္ဘဲ ဇာတ္တိုက္ထားသလို ျဖစ္လာသည့္ လူေတြအေနျဖင့္လည္း လြတ္လပ္ေသာ ေရြးခ်ယ္မႈ ႏွင့္ တသီးပုဂၢလ မိမိကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ပိုင္အစိုးရမႈတို႔၌ လွပေကာင္းမြန္ေသာ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား ရွိသည္ဆိုျခင္းကို သိလာသျဖင့္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ရင္းျမစ္တို႔ကို အသံုးျပဳရန္ ဦးတည္ ေရြ႕လ်ားလာၾကေတာ့သည္။ လူထု၏အျပဳေဆာင္ ေကာင္းစြာ ျဖစ္တည္ခ်က္ကို ယူနီဗာဆယ္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ေကာင္းမြန္ တိမ္းညႊတ္မႈ တရပ္အျဖစ္ ျမင္လာၾကေသာေၾကာင့္ ထပ္မံ ဆင့္ပြားတိုးျမွင့္လိုက္ၾကသည္။
ဤေနရာ၌ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏွင့္ ေခတ္မီတိုးတက္မႈတို႔ က်ိန္းေသ ျဖစ္ထြန္းလာမည္ဟု လံုးလံုးလ်ားလ်ား အာမခံခ်က္ေတာ့ မရွိပါ။ တခ်ိဳ႕ေသာ အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏိုင္ငံမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးလာၾကေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕၌ ျဖစ္မလာ။ သို႔ေသာ္ ေခတ္မီေရး လုပ္ကိုင္လာၾကေသာ စာရင္းေပါက္ႏိုင္ငံမ်ား၌ ေမာ္ဒန္ႏိုက္ေဇးရွင္း၏ ေျဖေလွ်ာ့မႈ သက္ေရာက္ခ်က္တို႔ကိုေတာ့ ေတြ႔ျမင္ၾကရသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အာဏာပိုင္မ်ား အေနျဖင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတံဆိပ္ ကပ္ႏွိပ္ ဆြဲခတ္လိုက္ရံုအျပင္ လုပ္ႏိုင္တာ သိပ္မရွိလွေတာ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
၂၀ ရာစုကာလ အေတာ္မ်ားမ်ား၌ေတာ့ ဖက္ဆစ္ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒတို႔ တလွည့္စီ ရွင္သန္ ေထာင္ထခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ လူထုပညာေရး၊ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈတို႔ႏွင့္ တဆက္တစပ္တည္း စက္မႈေခတ္ ထူေထာင္ႏိုင္သည္ကေတာ့ ကိုယ္စားျပဳ ဒီမိုကေရစီ၌သာ ျဖစ္ထြန္းႏိုင္ခဲ့ၾကပါ၏။ ပညာအေျခခံ (သို႔မဟုတ္) စက္မႈေခတ္လြန္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ျမင့္ျမင့္မားမား တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္အတူ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ား ျပန္႔ပြားမႈက ပိုမိုႏွစ္ၿခိဳက္ ေရြးခ်ယ္လာၾကသည့္ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(ခရစၥတီယန္ ၀ယ္လ္ဇယ္ (Christian Welzel) သည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၊ ဘရီမင္းၿမိဳ႕၊ ဂ်က္ေကာ့ဘ္စ္တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔တန္ဖိုးစံမ်ား စစ္တမ္းေကာက္ယူေရး အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ၀င္ တဦးလည္းျဖစ္သည္။ ေရာ္နယ္အင္း ဂဲဟာ့တ္ (Ronald Inglehart) သည္ မီခ်ီဂန္တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့တန္ဖိုးစံမ်ား စစ္တမ္း ေကာက္ယူေရး ဒါရိုက္တာလည္းျဖစ္သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ထုတ္ “ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ” စာအုပ္ကို ခရစၥတီယန္ဝယ္လ္ ဇယ္ႏွင့္ ေရာ္နယ္ အင္ဂဲဟာ့တ္တို႔ ပူးတြဲေရးသားခဲ့ၿပီး တျခားထင္ရွားေသာ စာအုပ္မ်ားကိုလည္း ျပဳစုခဲ့သည္။ ယခု ေဆာင္းပါးကို Journal of Democracy ႏွင့္ Johns Hopkins University Press တို႔၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ရယူၿပီး Educational Initiatives (ပညာေရွ႕ေဆာင္) က ဘာသာျပန္ဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ Educational Initiatives (www. eduinitiatives.org) အဖြဲ႔သည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သင္တန္းမ်ား၊ အရည္အေသြးျမွင့္ သင္တန္းမ်ားကို ပို႔ ခ်ေပးေနေသာ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။)ritten by ခရစၥတီယန္ ၀ယ္လ္ဇယ္)
Credit: ဧရာဝတီသတင္းဌာန
က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရွိ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္မွာ ကိုယ္တိုင္ထုတ္ေဖာ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားအေနျဖင့္ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီတြင္ စိတ္ဝမ္း ပိုမိုကြဲျပားမႈႏွင့္ အလွမ္းေဝးကြာလွၿပီး တျခား မတည္မၿငိမ္ ဒီမိုကေရစီ၌ လုပ္ေဆာင္ေနက် လုပ္ေနၾကသည္ထက္ သာလြန္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာ ရွင္းျပႏိုင္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ထိုနည္းတူစြာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တရပ္၏ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေရခ်ိန္၊ ဝင္ေငြမညီမွ်မႈ၊ ပညာေရး အဆင့္အတန္း၊ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားစာေပမ်ား ျပန္ျမွင့္တင္အားေပးျခင္း၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ထံုးတမ္းစဥ္လာ (မ်ား) စေသာ ဒီမိုကေရစီ ေနာက္ျပန္ မဆုတ္ေရး ထိန္းသိမ္းၾကဖို႔ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ရေသာ နယ္ပယ္မ်ားစြာ၌လည္း ထိေရာက္ အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီ အသန္စြမ္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားက ျဖစ္တည္ေပၚထြန္းေစျပန္ပါ၏။ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အေကာင္းဆံုး ခန္႔မွန္းႏိုင္ေစပါသည္။
ကိုယ္ပိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ႏွစ္ရပ္အၾကား ဆက္စပ္ေနမႈကို စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းရန္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားက အေျခခံေပးရသည္ဟူေသာ အေျဖတရပ္ ထုတ္ၾကည့္ပံုမ်ိဳးလည္း မျမင္ရျပန္ပါ။ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ေအာက္၌ ကာလတရပ္ ရွည္ၾကာေအာင္ ျဖစ္တည္ၿပီးခဲ့ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ အေနျဖင့္ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေရခ်ိန္ကို ထိန္းသိမ္းရာ၌ ကိုယ္တိုင္ ထုတ္ေဖာ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားအေပၚ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ေတြ႔လည္း မေတြ႔ရ၊ ရွိလည္း မရွိပါ။
ဒီမိုကေရစီ (သို႔မဟုတ္) အာဏာပိုင္ ဘယ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာပဲ ေနထိုင္ၾကရသည္ျဖစ္ေစ လူေတြအေနျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားမႈ ကင္းမဲ့တတ္ၾကသည္ျဖစ္ေစ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈက ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား တိုးပြားပ်ံ႕ႏွံ႔ ေအာင္ ေရွး႐ႈေစေလေတာ့ ဟူသည့္ပံုစံ ရွိျပန္သည္။
ဤေတြ႕ရွိ ေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ားက ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ဘာေၾကာင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနေၾကာင္း ရွင္းလင္းျပသေနပါ၏။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈက ျပည္သူလူထု၏ ရင္းျမစ္မ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးသည္။ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္းဖိုးမ်ားကို ျမင့္မားေစသည္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္မႈကို ဦးစားေပးျမင့္တက္ေစသည္။
ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားက အက်ယ္ေျပာဆံုး လြတ္လပ္ေသာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို တေျပးညီ အပ္ႏွင္းေပးလိုက္ ကတည္းက ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္းဖိုးမ်ားႏွင့္အတူ ျပည္သူလူထု အေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို ဦးတည္ရွာေဖြေစ ခဲ့ေတာ့သည္။ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မႈ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္အရ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီတြင္ စံမတူေျပာင္းလဲခ်က္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခ်က္ အရင္းအျမစ္မ်ား၏ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ ေရခ်ိန္၌ ၎တို႔ဘာသာ ျပန္ရွင္းျပ အေျဖထုတ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရိွရသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မႈတြင္ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား၏ အင္အား တရပ္ရပ္ ပါဝင္ေနပါက လႈပ္ရွားရင္းျမစ္တို႔၏ ရွင္းျပႏိုင္ဖြယ္ပါဝါမွာ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားသည္။
ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မညီမညြတ္ ျဖစ္လာပါကလည္း ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီအေရာက္၌ ကိုယ္တိုင္ တာဝန္ျပန္ယူ မွ်ေျခညီသြားေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။ အရင္းအျမစ္မ်ား ႀကီးထြားျခင္းေၾကာင့္ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီကို ျဖည့္ဆည္းေပးတတ္ေၾကာင္း၊ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားကိုလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေစေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။
ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီဟူသည္ အီလစ္တို႔က ဒီမိုကေရစီကို ခုတံုးလုပ္ ဆင့္ပြားေမြးစား၍ ေလဟာနယ္တရပ္ အတြင္း ေရြးခ်ယ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေပၚထြန္းလာျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ လူထုက ဒီမိုကေရစီကို တပ္မက္ျခင္း ႀကီးမား၍ ေကာင္းစြာစုဖြဲ႔၊ အားေပး၊ ျမင့္မားစြာ ရည္မွန္းေဆာင္ရြက္ၾကရာမွ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ေပၚထြန္းလာသည္။ ဤအေရးအရာ ကိစၥတြင္ အီလစ္တို႔ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ နည္းပါးသြားၿပီျဖစ္သည္။
ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိိုးမ်ား၏ အခန္းက႑
ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ စာေပက အၿမဲတာဝန္ယူတတ္ျခင္း တရပ္ရွိသည္။ လူထု၏ ေရရာေသခ်ာေသာ က်င့္ႀကံပံုမ်ား အေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို တိုက္ရိုက္သြယ္တန္းေန၏ ဟူေသာ အယူျဖစ္၏။ သို႔ျငား ဤယူဆခ်က္သည္ ယူဆခ်က္သာ ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး လံုးဝ တာဝန္ခံယူႏိုင္ၿပီဟု ယေန႔အထိ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာ၍မရေသးျခင္းမွာ သစၥာတရားႏွင့္၊ ကံၾကမၼာအလုပ္ ႏွင့္ လႈပ္ရွားေနၾကရဆဲ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဟု ျမင္ရပါသည္။
အယ္လ္မန္ဒ္ႏွင့္ ဗာဘာတို႔ ေရးသားခဲ့ၿပီး နာမည္ေက်ာ္ ၾသဇာႀကီးလွေသာစာအုပ္ “ျပည္သူ႔ ယဥ္ေက်းမႈ” (၁၉၆၃ ထုတ္) တြင္ပင္ ႏိုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံကိုသာ ေလ့လာျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး အခ်က္အလက္ ကိန္းဂဏန္း သက္ေသ သာဓကအရ အားကိုးႏိုင္သည္ဟု မဆိုႏိုင္ပါ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ဗဟိုျပဳ၍ ေယဘုယ်ေရခ်ိန္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ၿပီး တသီးပုဂၢလ လူသား၏ ေသခ်ာေရရာေသာ က်င့္ႀကံမႈဟန္ပန္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ဆက္ႏြယ္ခ်က္ကို အတိအပ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခ့ဲပါ။ (ထိုစာအုပ္ကို ႏိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈ ပညာရပ္နယ္ပယ္၌ ယေန႔တိုင္ အကိုးအကားအျဖစ္ လူေျပာမ်ားေနဆဲျဖစ္သည္။)
ယေန႔ က်ေနာ္တို႔၏ ကမာၻ႕စံတန္ဖိုးမ်ား စစ္တမ္းေကာက္ယူေရး (WVS) အေနျဖင့္ ကမာၻ႔လူဦးေရ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၈၀ ေက်ာ္ကို လႊမ္းၿခံဳ ျဖန္႔ၾကက္၍ တိုင္းတာေဆာင္ရြက္ေနရာတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အရွိဆံုး ဒီမိုကရက္တစ္ ပိုဆန္မႈကို ဦးစားပိုေပး လုပ္ကိုင္သည္။ ဘယ္သို႔ေသာ ဆက္စပ္က်င့္ႀကံပံုမ်ား ရွိသည့္ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ၊ တကယ့္ လက္ေတြ႔ႏွင့္ က်ယ္ျပန္႔လႊမ္းၿခံဳႏိုင္မႈကို ဂရုျပဳေလ့လာ ဆန္းစစ္သည္။
ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားက အမွန္တကယ္ ေရရာေသာ လူထုက်င့္ႀကံ ေဆာင္ရြက္ပံုမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ျပသပါသည္။ ဘယ္သို႔ေသာ က်င့္ႀကံမႈပံုစံမ်ားက ဆိုးရြားလွသည္ ဆိုျခင္းမ်ိဳးကို ေဝါဟာရတရပ္ျဖင့္ ေျပာဆိုရန္ သိပ္မလြယ္ကူလွေၾကာင္းကိုလည္း ေတြ႔ရွိရျပန္သည္။
ေနာက္ဆံုး သုေတသနမ်ားအရ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီကို ပိုမ်က္ႏွာမူၾကေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဒီမိုကရက္တစ္ ပိုျဖစ္လာဖို႔ ရွိေၾကာင္း တာဝန္ခံယူႏိုင္ေသာ စစ္တမ္းမ်ားျဖင့္ သိရွိရပါ၏။ ထိုတင္ကူး ေတြ႔ရွိခ်က္က ၾသဘာေပးဖြယ္ ျဖစ္ပံုရသည္။ ဥပမာအျဖစ္ ႏိႈင္းယဥ္ျပရပါက ဆြီဒင္ႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္မွာထက္ အယ္လ္ေဘးနီးယားႏွင့္ အဇာဘိုင္ဂ်န္တို႔တြင္ ဒီမိုကေရစီေရးကို ပိုမိုေဖာ္ထုတ္လာၾက၊ ေျပာဆုိလုပ္ကိုင္ ေရွးရႈလာၾကသူ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုျမင့္မားလာေနျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။
သမိုင္း၌ ဤသို႔ ေထာက္ျပစရာမ်ားအရ ျပည္သူလူထုအမ်ားစုက ဒီမိုကေရစီကို ႏႈတ္ဖ်ားမွ ေျပာေနၾကသည္ထက္ ႏိုင္ငံ အမ်ားစုႀကီးထဲမွ အားေကာင္းသန္မာ လူမ်ားစုအေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ အေကာင္းဆံုးအစိုးရ ပံုစံတရပ္ဟု အျမင္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ခံယူ ႀကိဳးပမ္းလာၾကျခင္းက ဆႏၵပိုျပည့္ႏိုင္ေျခမ်ားေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ သို႔ေသာ္ ဤအခ်က္ကို နက္ရိႈင္း အျမစ္တြယ္ ဦးတည္ခ်က္မ်ား (သို႔မဟုတ္) အားေကာင္းေသာ လႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားဟု တိတိပပ လိုအပ္ခ်က္အျဖစ္ ေဖာ္ျပရန္ မရွိပါ။ ေဖာ္ျပခ်က္ မဟုတ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ဤအခ်က္က လူမႈဆႏၵျပဳႏိုင္သည့္ ဦးတည္ရာ သက္ေရာက္ခ်က္မ်ားကို ခပ္ရိုးရိုးရွင္းရွင္း ေရာက္ျပန္ဟပ္ ရိုက္ခတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ဂလိုဘယ္အရ လႊမ္းၿခံဳဆိုပါမည္။ ဒီမိုကေရစီေက်ာကပ္ မကြယ္မေထာက္ လူထုေရခ်ိန္တရပ္ကို အတိအလင္း ျမင္ရသည္မွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္လံုး အဆင့္သို႔ ဒီမိုကေရစီ ဝင္ေရာက္ျဖစ္တည္ ေပၚထြန္းလာေနေၾကာင္း ျပယုဂ္မ်ားအရ ထင္ရွားလွပါ၏။ သို႔ျငား ရုတ္တရက္ ၾကည့္လွ်င္ေတာ့ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံႏႈန္းမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ တိုက္ရိုက္ ကူးေျပာင္းလႊဲအပ္ မႈမရွိသလို ျမင္ၾကရသည္။ ဒီမိုကေရစီကို အတိအလင္း ေထာက္ကူျပဳ ပံ့ပိုးသည္ထက္ အင္အား ပိုႀကီးေသာ ေဟာကိန္းထုတ္သူ တရပ္သဖြယ္ ပိုထင္ျမင္ယူဆႏိုင္သည္။
ဒီမိုကေရစီကို တျခားတဖက္မွ ေျပာပါက အတြင္းက်ပုဂၢိဳလ္ခ်င္း ယံုၾကည္ခ်က္ တြဲဖက္ေနမႈႏွင့္ အတိအက် လိုအပ္သည္ မဟုတ္ျပန္။ အျခားအုပ္စုမ်ား၏ သေဘာထားႀကီးမႈ၊ ႏိုင္ငံေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားဝါဒ စေသာ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ ဗဟိုခ်က္ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္လည္း ထိုနည္းတူ ပူးေပါင္း အေဖာ္ျပဳေနျခင္းဟု တိတိပပ မဆိုႏိုင္။
လက္ေတြ႔က် ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ သံုးသပ္ခ်က္က ဤကိစၥမ်ားသည္ ႏႈတ္ဖ်ား စကားၾကြယ္သည္ထက္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ေပၚထြန္းျဖစ္တည္ေစရန္ မ်ားစြာ ပိုအေရးပါလွပါ၏။ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ပုိင္ထုတ္ေဖာ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားဟူသည္ ဒီမိုကေရစီ လိုလားေသာ လူထုလႈပ္ရွားမႈ ေဆာင္ရြက္ခ်က္တို႔ကို ပိုသက္ဝင္ ထိေရာက္ေစေသာေၾကာင့္ တစိတ္တက႑ တပိုင္းမက မွန္ကန္ေနသည္ဟု ေတြ႔ျမင္ရပါ၏။
ဤတန္ဖိုးမ်ားက လြတ္လပ္ျခင္းႏွင့္ မိမိကိုယ္ကို အစိုးရျခင္းတို႔ကို ၎တို႔ဘာသာျပဳ၍ ျမင့္ျမင့္မားမား ဦးစားေပးစြမ္းေစပါသည္။ ဒီမိုကေရစီ၏ တျခားတဖက္ အတိအက်၌ အတိအလင္း ဆိုရလွ်င္ တျခားေဝါဟာရအားျဖင့္ တပါးေသာ လႈံ႔ေဆာ္အားေပးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ျဖစ္ေစေအာင္ တိုက္တြန္းသည္မ်ား ထင္ဟပ္ရိုတ္ခတ္မႈ ရွိေကာင္းရွိပါမည္။
စစ္တမ္းေကာက္ ေလ့လာရရွိသည္တို႔မွ ထြက္ေပၚလာေသာ အေျဖမ်ားအရ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တရပ္လံုးအဆင့္၌ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အမွန္တကယ္ တည္တံ့ေနေစေရးတြင္ ႀကိဳတင္ ေဟာကိန္းထုတ္ႏိုင္သူအျဖစ္ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားထက္ အာဏာရွင္ ဒီမိုကေရစီပံုစံမ်ား တလွည့္စီ ျဖစ္ေနျခင္းကို ေရြးခ်ယ္မိျခင္းက ကာလရွည္ၾကာ ခ်ည့္နဲ႔အားနည္းေနတတ္ေစၾကရၿမဲဟူ၍ ခပ္ရွင္းရွင္း ျမင္ေတြ႔ရပါသည္။
ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းျခင္း
ကိုယ္ပိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ ထိေရာက္အားေကာင္း ဒီမိုကေရစီအၾကားတြင္ မွတ္ခ်က္ျပဳေလာက္သည့္ အားေကာင္းလက္ေတြ႔က် အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ေနမႈတရပ္ အထင္အရွားရွိသည္။ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ားမွ ဒီမိုကေရစီသို႔ ပင္မေရစီး အေျခခံအေၾကာင္းရင္း ဆက္ႏြယ္မႈသည္ တျခားနည္းလမ္း ဝန္းက်င္မ်ားႏွင့္ တူသေယာင္ ကြဲျပား၏။ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အေနျဖင့္ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းလာႏိုင္ေစေအာင္ ေနရာခ် သတ္မွတ္ေပးဖို႔ မလိုအပ္။ ဤသည္မွာ လက္ေတြ႔သာဓက ရရွိျပသေနခဲ့ေသာ ျပယုဂ္ျဖစ္၏။
ကမာၻ႔စံတန္ဖိုးမ်ား စစ္တမ္းေကာက္ယူေရး (WVS) ၏ ကိန္းဂဏန္း အခ်က္အလက္တို႔က ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း ေနာက္ဆံုးလိႈင္း၏ ျဖတ္သန္းလာရာ ႏွစ္ကာလမ်ားကို အေသအခ်ာ ထုတ္ျပ ပံုေဖာ္ေပးထားသည္။ ကိုယ္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား အတြင္းက်က် ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ တန္ဖိုးျမင့္ေျပာင္းလဲလာေသာ နည္းလမ္းျဖစ္စဥ္ တရပ္ကို ျဖတ္သန္း၍ ေပၚထြန္းလာသည္မွာ အေနာက္ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၌သာမက အာဏာရွင္ ပံုစံခြက္ထဲမွ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မ်ားထဲတြင္လည္း ျဖစ္တည္လာေနခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ကမၻာ့အာဏာရွင္ အဆန္ဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားထဲမွ အေရွ႕ဂ်ာမနီႏွင့္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံတို႔ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖုိးမ်ားကို ေရခ်ိန္ျမင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေစခဲ့သည္။ အဓိကကိစၥက ႏိုင္ငံေရးစနစ္မဟုတ္။ ထိုႏွစ္ႏိုင္ငံသည္ ကြန္ျမဴနစ္ကမၻာတြင္ စီးပြားေရးေရွ႕ အေျပးဆံုးႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ရႈပ္ေထြးေပြလီလွေသာ ပညာေရးႏွင့္ လူမႈဖူ လံုေရးစနစ္တို႔အၾကား ရပ္တည္ခဲ့ၾကရ၍ ဆိုဗီယက္စစ္ေရး က်ဴးေက်ာ္သိမ္းသြင္းမႈ ဆုတ္ခြာသြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ဒီမိုကေရစီသို႔ ဦးတည္ ေရွးရႈလာၾကေတာ့သည္။
ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ မွ်ေဝႏိုင္ၾကေသာ လူဦးေရတရပ္က ရွင္သန္ရပ္တည္ေရး အာမခံခ်က္ရယူလိုမႈ ျမင့္လာခ်ိန္တြင္ ကိုယ္တိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈ စံတန္ဖိုးမ်ား ေပၚထြန္းလာေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ အဖိႏွိပ္ဆံုး အစိုးရမ်ား လက္ေအာက္၌ပင္ ဤကမၻာ့ အျမင္အယူအဆက ရုပ္ဝတၳဳဆန္ဆန္ျပဳမႈဆီ ဦးတည္ တိမ္းညြတ္လာျခင္းမွာ လႈပ္ရွားမႈရင္းျမစ္မ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစကဲ့သို႔ ျဖစ္လာရျခင္းပင္။ ထိုဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ျဖစ္လာသည္မွာလည္း လူေတြအေနျဖင့္ စီးပြားေရး ပိုခိုင္လာရန္၊ အသိဥာဏ္ပညာ ပိုျမင့္မား လြတ္လပ္လာေစရန္၊ ပို၍ ေနေပ်ာ္လာရန္၊ လူမႈအဆက္အစပ္မ်ား ပိုခ်ိတ္ဆက္မိေစရန္ အာသီသမ်ား ပိုျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္ရရွိ ႏိုင္ေစေရး နားလည္သိျမင္လာ၍ ျဖစ္သည္။
ဤလြတ္ေျမာက္ ႀကီးပြားလိုသူ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ဘာကို ယံုၾကည္ရမည္လဲ၊ ဘယ္သူနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ရမည္လဲ ဆိုျခင္းအေပၚ လံု႔လျပဳလာၾကျခင္းသည္ အခ်ိန္ႏွင့္ဓနကို မည္သုိ႔ သံုးစြဲမည္၊ ထိုအရာရရွိရန္ ဘာကိုေရြးခ်ယ္ရမည္ ဆိုသည္မ်ားကို သေဘာေပါက္လာခဲ့ၾကၿပီျဖစ္သည္။
ႏွိပ္ကြပ္အုပ္ခ်ဳပ္ အစိုးရတို႔အတြက္ ဤလိုလားခ်က္မ်ားကို ေစာေၾကာစစ္ေဆးရန္ ခက္ခဲလာသည့္တိုင္ ၎တို႔အေနျဖင့္ ေခတ္မီတိုးတက္ေရးကို အခ်ိန္မီ ခ်ိတ္ဆက္ဖြင့္ဟျပလိုက္ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ထိေရာက္အားေကာင္း ေဆာင္တာတရပ္ ေပၚထြက္မလာေရး ပိတ္ဆို႔ႏိုင္ရန္ တျခားတနည္းျဖင့္ ဖိႏွိပ္ဖို႔ ဦးတည္ၾကျပန္၏။
ျပည္သူလူထု (လူေတြ) ၏ ရုပ္ဝတၱဳတန္ဖိုး အဓိပၸာယ္မ်ား၊ လံုေလာက္ၾကြယ္ဝေစမည့္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ား၊ လူမႈ ခ်ိတ္ဆက္ေရးမ်ား (တျခားတနည္းျဖင့္ ေျပာလွ်င္) ၎တို႔၏ လႈပ္ရွား လုပ္ကိုင္ရင္းျမစ္မ်ား တိုးပြားသိျမင္ ရယူလိုလာသည္ႏွင့္အမွ် ေခတ္မီ တိုးတက္ေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္ လူတို႔၏တန္ဖိုးမ်ား ခ်ိန္ညွိေကာင္းမြန္ ေျပာင္းလဲလာၿပီး လႈပ္ရွားမႈတို႔လည္း ပိုက်ယ္ျပန္႔ႀကီး ထြားလာေတာ့သည္။ မတိုင္ပင္ဘဲ ဇာတ္တိုက္ထားသလို ျဖစ္လာသည့္ လူေတြအေနျဖင့္လည္း လြတ္လပ္ေသာ ေရြးခ်ယ္မႈ ႏွင့္ တသီးပုဂၢလ မိမိကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ပိုင္အစိုးရမႈတို႔၌ လွပေကာင္းမြန္ေသာ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား ရွိသည္ဆိုျခင္းကို သိလာသျဖင့္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ရင္းျမစ္တို႔ကို အသံုးျပဳရန္ ဦးတည္ ေရြ႕လ်ားလာၾကေတာ့သည္။ လူထု၏အျပဳေဆာင္ ေကာင္းစြာ ျဖစ္တည္ခ်က္ကို ယူနီဗာဆယ္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ေကာင္းမြန္ တိမ္းညႊတ္မႈ တရပ္အျဖစ္ ျမင္လာၾကေသာေၾကာင့္ ထပ္မံ ဆင့္ပြားတိုးျမွင့္လိုက္ၾကသည္။
ဤေနရာ၌ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏွင့္ ေခတ္မီတိုးတက္မႈတို႔ က်ိန္းေသ ျဖစ္ထြန္းလာမည္ဟု လံုးလံုးလ်ားလ်ား အာမခံခ်က္ေတာ့ မရွိပါ။ တခ်ိဳ႕ေသာ အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏိုင္ငံမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးလာၾကေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕၌ ျဖစ္မလာ။ သို႔ေသာ္ ေခတ္မီေရး လုပ္ကိုင္လာၾကေသာ စာရင္းေပါက္ႏိုင္ငံမ်ား၌ ေမာ္ဒန္ႏိုက္ေဇးရွင္း၏ ေျဖေလွ်ာ့မႈ သက္ေရာက္ခ်က္တို႔ကိုေတာ့ ေတြ႔ျမင္ၾကရသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အာဏာပိုင္မ်ား အေနျဖင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတံဆိပ္ ကပ္ႏွိပ္ ဆြဲခတ္လိုက္ရံုအျပင္ လုပ္ႏိုင္တာ သိပ္မရွိလွေတာ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
၂၀ ရာစုကာလ အေတာ္မ်ားမ်ား၌ေတာ့ ဖက္ဆစ္ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒတို႔ တလွည့္စီ ရွင္သန္ ေထာင္ထခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ လူထုပညာေရး၊ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈတို႔ႏွင့္ တဆက္တစပ္တည္း စက္မႈေခတ္ ထူေထာင္ႏိုင္သည္ကေတာ့ ကိုယ္စားျပဳ ဒီမိုကေရစီ၌သာ ျဖစ္ထြန္းႏိုင္ခဲ့ၾကပါ၏။ ပညာအေျခခံ (သို႔မဟုတ္) စက္မႈေခတ္လြန္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ျမင့္ျမင့္မားမား တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္အတူ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ား ျပန္႔ပြားမႈက ပိုမိုႏွစ္ၿခိဳက္ ေရြးခ်ယ္လာၾကသည့္ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(ခရစၥတီယန္ ၀ယ္လ္ဇယ္ (Christian Welzel) သည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၊ ဘရီမင္းၿမိဳ႕၊ ဂ်က္ေကာ့ဘ္စ္တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔တန္ဖိုးစံမ်ား စစ္တမ္းေကာက္ယူေရး အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ၀င္ တဦးလည္းျဖစ္သည္။ ေရာ္နယ္အင္း ဂဲဟာ့တ္ (Ronald Inglehart) သည္ မီခ်ီဂန္တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့တန္ဖိုးစံမ်ား စစ္တမ္း ေကာက္ယူေရး ဒါရိုက္တာလည္းျဖစ္သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ထုတ္ “ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ” စာအုပ္ကို ခရစၥတီယန္ဝယ္လ္ ဇယ္ႏွင့္ ေရာ္နယ္ အင္ဂဲဟာ့တ္တို႔ ပူးတြဲေရးသားခဲ့ၿပီး တျခားထင္ရွားေသာ စာအုပ္မ်ားကိုလည္း ျပဳစုခဲ့သည္။ ယခု ေဆာင္းပါးကို Journal of Democracy ႏွင့္ Johns Hopkins University Press တို႔၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ရယူၿပီး Educational Initiatives (ပညာေရွ႕ေဆာင္) က ဘာသာျပန္ဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ Educational Initiatives (www. eduinitiatives.org) အဖြဲ႔သည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သင္တန္းမ်ား၊ အရည္အေသြးျမွင့္ သင္တန္းမ်ားကို ပို႔ ခ်ေပးေနေသာ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။)ritten by ခရစၥတီယန္ ၀ယ္လ္ဇယ္)
Credit: ဧရာဝတီသတင္းဌာန
No comments:
Post a Comment