Evolution of Hospitals

ေဆးရုံ၏ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ (Evolution of Hospitals)

ေဆးရံု (Hospitals)ဆိုတဲ့ စကားဟာ လက္တင္ဘာသာ (Hospices)ကဆင္းသက္လာတာျဖစ္တယ္။ အေဆာင္ (Hostel) နဲ႕ ဟိုတယ္ (Hotel) တို႔ဟာလည္း အဲဒီလက္တင္စကားကပဲ ဆင္းသက္လာတာျဖစ္တယ္။ ဟိုးေရွးတုန္းက ဂရိႏွင့္ ရိုမန္တို႔ဟာသူတို႔ရဲ႕ ဘုရားေက်ာင္းေတြကို ေဆးရုံအျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့တယ္။ အဲဒီေဆးရုံေတြကိုသီးျခားထားရွိတာမဟုတ္ဘဲ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈဟာ တန္ခိုးရွင္ သို႔မဟုတ္ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားက ဖန္ဆင္းတယ္လို႔ ယံုၾကည္ခဲ့ၾကလို႔ ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ အဓိက အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ထားရွိခဲ့တယ္။ ဘီစီ ၄၆၀မွာ ေမြးခဲ့တဲ့ ဂရိႏိုင္ငံဖြား ဟစ္ပိုကေရးတီးဟာ ေခတ္သစ္ေဆးပညာရဲ႕ ဖခင္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေခတ္သစ္ဆရာ၀န္မ်ားသစၥာအဓိ႒ာန္ကို လက္ကိုင္ထား ၾကရတယ္။

ခရစ္ယာန္ဘာသာတိုးတက္ျပန္႔ပြားလာတာနဲ႕ အတူ ေဆးရံုမ်ားဟာ ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားႏွင့္ သီလရွင္ၾကီးမ်ား ကို ေဆးပညာေလ့လာေစျပီး ဘုရားေက်ာင္းမ်ားနဲ႕ (Church)ေက်ာင္းမ်ားထဲမွာရွိတဲ့ ေဆးရံုမ်ားအျဖစ္အဓိကျဖစ္ခဲ့ပါ တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သာသနာပိုင္တို႔ရဲ႕ သမားေတာ္မ်ားကိုဟန္႔တားမႈမ်ားေၾကာင့္ (Church) မ်ားတြင္ေဆးပညာ သင္ၾကားမႈမ်ားမျပဳလုပ္ေတာ့ပါ။ (၁၉)ရာစုမွာ ဘာသာေရးဆရာ၊ ဆရာမမ်ားမွ ရိုးရိုးလူမ်ားကို သူနာျပဳမ်ားအျဖစ္ အစားထိုးေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ျပီး ရိုးရိုးအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ားအျဖစ္သို႔ေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ မွာေတာ့ ေရာဂါပိုး၀င္ျခင္းႏွင့္ အနာပုပ္ျခင္း(Gangrene)တို႔ဟာ ေဆးရံုေတြမွာပ်ံ႕ႏွံ႔လာပါတယ္။ အဲဒီကာလမွာ သိပၸံ နည္းက် သူနာျပဳစုျခင္းကို ေကာင္းစြာ ပံ့ပိုးခဲ့တဲ့ ဖေလာ္ရင့္ႏိုက္တင္ေဂး ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ (Crimean War) ဟာသူမရဲ႕ အေကာင္းဆံုး လုပ္ရပ္အျဖစ္ သက္ေသျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ေမ့ေဆးမ်ားႏွင့္ ေရာဂါပိုးသတ္ ပဋိဇီ၀ေဆးႏွင့္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားေပၚေပါက္ေတြ႕ရွိလာျခင္းဟာ ေဆးရုံမ်ားရဲ႕ ဆင့္ကဲ ျဖစ္စဥ္ထဲကအဓိက မွတ္တိုင္မ်ားအနက္၂ခုျဖစ္ပါတယ္။ ေပါင္းအိုးမ်ားနဲ႕ ကိရိယာမ်ားကိုေပါင္းျခင္း၊ ခြဲစိတ္ခန္းသံုး လက္အိတ္မ်ား၊ (X-ray)မ်ားဟာ ခြဲစိတ္မႈကို ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲေစခဲ့သလို ေရာဂါပိုးမႊားေဗဒဟာလည္း ေဆးကုသ မႈပညာကို တိုးတက္ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာျခင္းႏွင့္ ရန္ပံုေငြမ်ား ေျမာက္ျမားစြာ ရရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းဟာလည္း ေဆးရံုမ်ားတိုးတက္မႈကို အဓြန္႔ရွည္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေရာဂါပိုး သတ္ေဆးမ်ား၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္မ်ားႏွင့္ ေသြးသြင္းေဆးကုသမႈ၊ တိုးတက္လာေသာ ခြဲစိတ္ကုသနည္းမ်ား၊ ေမ့ေဆး မ်ားရဲ႕ တိုးတက္မႈ ႏွင့္ အီလက္ထရြန္ျဖင့္ ေဆးကုသမႈတို႕ဟာေဆးရုံမ်ားကိုတိုးတက္ ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။

ေဆးရုံမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑

ေဆးရုံမ်ားရဲ႕ ယခုအသိပညာေျပာင္းလဲမႈဟာ ေရာဂါကုသရာေနရာ ၁ခုတြင္ ေဟာင္းႏြမ္းေဆြးျမည့္ေန တဲ့ စနစ္ကို ဖယ္ရွားဖို႔မေ၀းေတာ့ပါဘူး။ အဓိကေျပာင္းလဲျခင္းေတြကေတာ့ ေရာဂါမ်ား ျပဳစုကုသရာတြင္ –

(၁)        လတ္တေလာျဖစ္ပြားျခင္းမွ ေရရွည္ျဖစ္ပြားျခင္း၊

(၂)        ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္းမွ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားျခင္း၊

(၃)        ကုသမႈမွ ျပီးျပည့္စံုေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊

(၄)        ေဆးရံုတြင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈမွ ေနအိမ္မ်ားတြင္ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ၊

(၅)        ပဏာမက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈသည္ ပိုမိုအေရးပါလာျခင္း၊

(၆)        လတ္တေလာျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈမွ ျပီးျပည့္စံုေသာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ့္လုပ္ငန္းမ်ားကေတာ့ –

(၁)        ျပည္သူလူထုရဲ႕ စီးပြားေရးအဆင့္အတန္းျမင့္မားမႈ၊

(၂)        ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္းမွ ဥပေဒအရ ျပ႒ာန္းျခင္း၊

(၃)        က်န္းမာေရးအသိျမင့္မားမႈ၊

(၄)        ကူးစက္ေရာဂါမ်ားျဖစ္ပြားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊

(၅)        သက္တမ္းရွည္းျခင္း၊

(၆)        ေဆးပညာအထူးကုလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာျခင္း၊

(၇)        ေဆးပညာနည္းပညာမ်ား လ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္လာျခင္း၊

(၈)        ေဆးရုံမ်ားရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပညာမ်ားအစပ်ိဳးလာျခင္း တို႕ျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးရုံမ်ားရဲ႕စနစ္

စနစ္ဆိုတာ ဆင့္ပြားစနစ္မ်ားကို ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္တယ္။ဒါေၾကာင့္ စနစ္ဟာၾကီးမားတဲ့ စနစ္ၾကီးပဲျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေဆးရုံရဲ႕စနစ္မွာေတာ့ အခ်ိဳ႕ေသာထူးျခားမႈေတြရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ –

(၁)        ေဆးရုံရဲ႕စနစ္ဟာ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာေဆာင္ရြက္တဲ့ (Open System) တစ္ခုျဖစ္တယ္၊

(၂)        (Output)ဟာ အေရအတြက္အားျဖင့္ေတာ့ မျပည့္စံုပါ၊

(၃)        စနစ္ရဲ႕ ေဘာင္ဟာလည္း မသဲကြဲပါဘူး၊

(၄)        ေဆးရုံရဲ႕ ၾကီးထြားလာမႈေၾကာင့္ (System) ဟာပိုျပီးထူးျခားမႈျဖစ္လာပါတယ္။

ေဆးရုံရဲ႕စနစ္ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈဆိုတဲ့ ၂ခုဒြန္တြဲပါ၀င္တဲ့ ဗ်ဴရိုကေရစီစနစ္တစ္ခုျဖစ္ တယ္။လူနာတို႔ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ကိုေဆးရုံရဲ႕စနစ္ထဲမွာျပဳမူေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္သတ္မွတ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ လူနာတစ္ဦး ေဆးရံုမွ ဆင္းေသာအခါ အျခားလူနာတစ္ဦးက ေဆးရုံတက္ျခင္းျဖင့္ ပံုမွန္လည္ပတ္ေနပါတယ္။ လူနာသစ္မ်ားဟာ ဆရာ၀န္မ်ားနဲ႕သူနာျပဳမ်ားရဲ႕ေႏြးေထြးစြာ ျပဳစုကုသမႈကိုလိုခ်င္ေနၾကပါတယ္။

ေဆးရုံစနစ္ရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းဟာလည္း သိပ္ျပီးေတာ့ လြတ္လပ္မႈမရွိပါဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြအခ်င္းခ်င္း၊ သူနာျပဳေတြ အခ်င္းခ်င္း၊ လူနာေတြအခ်င္းခ်င္း သို႔မဟုတ္ လူနာႏွင့္ သူတို႔ရဲ႕ လူနာေစာင့္ေတြ အခ်င္းခ်င္းေတြက ေတာ့လြတ္လပ္စြာ ဆက္သြယ္မႈရွိၾကပါတယ္။ အုပ္စုတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းသေဘာအရဆက္သြယ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကေပမယ့္ လုပ္ငန္းႏွင့္ မပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြမွာေတာ့ ပူးေပါင္းဆက္သြယ္မႈမွာ ကန္႔သတ္ ခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ေဆးရံုရဲ႕ သဘာ၀အရလည္း သူတို႔ေတြမွာ ဖိအား ေတြႏွင့္ ၀ိေရာဓိေတြရွိေနပါတယ္။

ေရြ႕လ်ားေျပာင္းလဲမႈမွာလည္း အထူးသျဖင့္ စနစ္ထဲမွာ ေဘးတိုက္ေရြ႕လ်ားမႈမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္ အုပ္စုတစ္ခုဟာ အျခားအလုပ္အုပ္စုတစ္ခုမွာ အစားထိုးလို႔မရပါဘူး။ ဥပမာ-ေဆး၀ါးကြၽမ္းက်င္၀န္ထမ္းဟာ ဓာတ္ခြဲ ကြၽမ္းက်င္၀န္ထမ္း သို႔မဟုတ္ သူနာျပဳ သို႔မဟုတ္ ဆရာ၀န္တို႔ရဲ႕ေနရာမွာ အစား၀င္ေရာက္ အလုပ္လုပ္လို႔မရ ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ တန္ဖိုးကြာဟမႈေၾကာင့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ အာဏာႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈတို႔ဟာ အခက္အခဲအနည္းငယ္ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ အမိန္႔ေပးမႈ အခက္အခဲ၊ ရႈပ္ေထြးမႈႏွင့္ ေ၀၀ါးမႈတို႔ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။

ေဆးရုံမ်ားရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈပံုစံ

နည္းပညာတိုးတက္မႈဟာ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကိုျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ေဆးရုံေတြမွာရွိတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္းမႈႏွင့္ ျပည္သူလူထုတို႔ရဲ႕အားကိုးမႈတို႔ဟာ ေနာက္ဆံုးေပၚနည္းပညာမ်ား တိုးတက္မႈရဲ႕ ေထာက္ပ့ံမႈေၾကာင့္ ေဆးရုံမ်ားကို ရိုက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈႏွင့္ ျပည္သူတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္တို႔ကိုေတာ့ ျဖည့္မေပးႏိုင္ေသး ပါဘူး။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအပိုင္းမွာ အမွန္တကယ္ရရွိတဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမွာက်ဆင္းေနပါတယ္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈလုပ္ငန္းျဖစ္ေပမယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ပါေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအပိုင္းထဲမွာပဲ ရွိပါေသး တယ္။ (၂၀) ရာစုအစပိုင္းမွာ မက်န္းမာေသာ လူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အိမ္ေတြမွာပဲ ေသဆံုးခဲ့ၾကရပါတယ္။ ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ေသဆံုးသူမ်ားရဲ႕ ၃၀ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေစ်းၾကီးလြန္းတဲ့ ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ထားတဲ့ ေဆးရံုေတြ မွာ ေသဆံုးၾကပါတယ္။ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ လူ႕သက္တမ္းရဲ႕ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ေဆး၀ါးကုသစရိတ္ဟာ မေသဆံုးခင္ လြန္ခဲ့ေသာ ေျခာက္လေလာက္က ကုန္က်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္လို႔ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

အဲဒီေျပာင္းလဲမႈပံုစံဟာျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တဲ့သူေတြထက္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈကို ခံယူၾကတဲ့သူေတြအ ေပၚမွာ စိုးမိုးပါ လိမ့္မယ္။ ေဆးရံုေတြဟာ စက္ရုံ သို႔မဟုတ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဌာနေတြနဲ႕ ပို၍ပို၍ တူလာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမိုးတစ္ ခုေအာက္မွာ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းအားလံုးဆိုတဲ့ အသိပညာတစ္ခုဟာ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းခြဲမ်ားအေပၚမွာျဖစ္ ေပၚ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေအာက္ပါအက်ိဳးမ်ား ရရွိလာပါတယ္ –

(၁)        ပို၍ပို၍ အထူးကုတဲ့ေဆးရုံမ်ားျဖစ္လာျခင္း၊

(၂)        လူေတြဟာ သူတို႔ေငြေၾကးျဖဳန္းတီးႏိုင္မႈအေပၚ မူတည္၍ေဆးရံုေစ်းဆိုင္မ်ားျဖစ္လာျခင္း၊

(၃)        ေဆးရုံေတြမွာ ကြဲျပားေသာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပို၍ပို၍ လုိအပ္ျခင္း၊

(၄)        အက်ိဳးအျမတ္ကိုအဓိကထားတဲ့ေဆးရုံမ်ားတိုးပြားလာျခင္း၊

(၅)        လူရဲ႕တန္ဖိုးထက္ နည္းပညာတိုးတက္မႈ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ေနရာယူလာျခင္း၊

(၆)        ေဆးရုံေတြမွာ နည္းပညာတိုးတက္မႈႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျမင့္မားလာျခင္း၊

(၇)        ေဆးရုံေတြဟာ ေက်းလက္ေဒသအတြက္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးတိုးတက္မႈကို ေထာက္ပ့ံေပးျခင္း၊ ျမိဳ႕ျပ ဆန္မႈ ပိုမိုျမန္ဆန္လာျခင္း၊

(၈)        က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အာမခံလုပ္ငန္းမ်ား အေရးပါလာျခင္း၊

(၉)        ပံုမွန္က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈမ်ား ပိုမိုျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ကုသေရးထက္ ေရာဂါကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊

(၁၀)      ေစ်းကြက္ႏွင့္ ေၾကာ္ျငာလုပ္ငန္းမ်ား ျပဳလုပ္လာျခင္း၊

(၁၁)      က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးျဖစ္လာျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒါေတြဟာ ေဆးရုံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအျဖစ္ ပံုစံေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ေဆးရုံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနည္းလမ္း ျဖင့္ေကာင္းမြန္စြာ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ေသာေဆးရံုမ်ားသည္ ေအာင္ျမင္ေသာေဆးရံုမ်ား ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ယေန႔မွာေတာ့ ေဆးရုံေတြဟာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ တြဲဖက္၍ေဆးရုံလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္လာၾကပါေတာ့တယ္။

ေဒါက္တာၾကည္လြင္ (HA & HM)

Ref: Health Digest Journal – Vol. (7), No. (4) 4-11-2009