ဒဘလ်ဴတီအို(WTO)ဟုဆိုလိုက္လွ်င္ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕(World Trade Organization)ကိုဆိုလိုသည္ဟု သေဘာေပါက္ၾက သည္။ သို႕ေသာ္ အမည္တူ အျခားဒဘလ်ဴတီအိုတစ္ဖြဲ႕ကိုမူ လူသိနည္းေသးသည္။ ယင္းအဖြဲ႕မွာ 'ကမၻာ့အိမ္သာအဖြဲ႕' (World Toilet Organization) ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ လူသိပင္နည္းေသးေသာ္လည္း ကမၻာ့ အိမ္သာအဖြဲ႕သည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူသားတို႕၏ ေကာင္းက်ိဴးအတြက္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕အျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိသည္။
ကမၻာ့အိမ္သာအဖြဲ႕ကို စင္ကာပူႏိုင္ငံသား ဂ်က္စင္က ၂၀၀၁ခုႏွစ္တြင္ ဦးေဆာင္တည္ေထာင္ခဲ့ရာ ယခုအခါ ႏိုင္ငံ ၅၃ႏိုင္ငံတို႕မွ လူ၁၅၃ ေယာက္တို႕ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ပါ၀င္လႈပ္ရွားလ်က္ရွိသည္။ သူတို႕သည္ တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ စည္ေ၀း ၾကျပီး အိပ္သာအသံုးျပဳမႈျဖင့္ လူသားတို႕ ၏ က်န္းမာေရး အဆင့္ျမႇင့္တင္ရန္ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ သန္႔ရွင္းမႈ ေရးရာတို႕ကိုေဆြးေႏြးၾကသည္။ယင္းအဖြဲ႕က ၾကီးမွဴး၍ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလက မကာအိုတြင္ အိမ္သာေရးရာကမၻာ့ ထိပ္သီးညီလာခံႏွင့္ အိပ္စ္ပို ၂၀၀၈ကို က်င္းပခဲ့သည္။ ယင္းညီလာခံတြင္ ဇီ၀ အညစ္အေၾကးမ်ားကို ေျမၾသဇာအျဖစ္ အသံုးျပဳေရး၊ မိလ္လာမ်ားမွ ဇီ၀ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လုပ္ေရးတို႕ကို လက္ရွိထက္ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕စြာ အသံုးျပဳလာၾကရန္ ေဆြး ေႏြးခဲ့ၾကသည္။ အဖိုးနည္းအိမ္သာမ်ားမွ အလြန္ေစ်းၾကီးေသာ ဇိမ္ခံအိမ္သာမ်ိဳးစံုကို ျပပြဲတြင္ ျပသေရာင္းခ် ခဲ့သည္။
ယင္းအဖြဲ႕၏စာရင္းဇယားမ်ားအရ ကမၻာေပၚတြင္ အိမ္သာမသံုးစြဲႏိုင္ဘဲ အခင္းၾကီး၊ အခင္းေလးတို႕ကို ေတာ္သလို ကိစၥျပီးေနရသူ သန္း၂၆၀၀မွ်ရွိသည္ဟုဆိုသည္။ လူ၁၀ဦးလွ်င္ ၆ဦးသည္ သန္႕ရွင္းေသာအိမ္သာမသံုးႏိုင္သည့္ သေဘာျဖစ္ေနသည္။ သန္႔ရွင္းေသာ အိမ္သာမသံုးႏိုင္လွ်င္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါ အျဖစ္လြယ္သည္။ ႏွစ္စဥ္ ကေလးသူငယ္အမ်ားစုပါ၀င္သည့္ လူ ၂ ဒသမ ၂သန္းသည္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးေနၾကရာ ငွက္ဖ်ား၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ တီဘီေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ေသသည့္အေရအတြက္ထက္ မ်ားသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အိမ္သာကို သန္႔ရွင္းစနစ္က်စြာ လူတိုင္းသံုးႏိုင္ေရးအတြက္ လႈပ္ရွားေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ကမၻာ့အိမ္သာအဖြဲ႕က ဆိုသည္။
သန္႔ရွင္းေသာ အိမ္သာမ်ားကို လူတိုင္းသံုးႏိုင္ေရးမွာ လူတို႕၏အမူအက်င့္ကို ျပင္ဆင္ေပးရန္အျပင္ လံုေလာက္ေသာ ဘတ္ဂ်တ္ရွိရန္ လည္း လိုအပ္သည္။ တစ္ကမၻာလံုး အတိုင္းအတာႏွင့္ ၾကည့္လွ်င္ သန္႔ရွင္းေသာ အိမ္သာမ်ားကို ၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္ လူတိုင္းသံုးႏိုင္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးပါက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၉၉ဘီလ်ံကုန္မည္။ သို႕ေသာ္ ထိုသို႕ ေဆာက္လုပ္ေပးျခင္းေၾကာင့္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာ ေရာဂါ မ်ား သိသာစြာ က်ဆင္းသြားမည္။ ယင္းေရာဂါကို ကာကြယ္ကုသစရိတ္မ်ား အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၆၆၀ခန္႕သက္သာမည္ဟု ဆိုသည္။
ဥပမာ တစ္ခုအေနျဖင့္ ပီရူးႏိုင္ငံ၏ ျဖစ္ရပ္ကို ၾကည့္ႏိုင္သည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က ပီရူးတြင္ ကာလ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ယင္းေရာဂါကို ဟန္႕တားရန္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း၁၀၀၀မွ် သံုးစြဲခဲ့ရသည္။ အကယ္၍သာ သန္႔ရွင္းေသာ အိမ္သာ မ်ားကို ပီရူးျပည္သူတိုင္းသံုးႏိုင္ ေအာင္ စီစဥ္ေပးထားခဲ့လွ်င္ ေဒၚလာသန္း ၁၀၀သာကုန္ခဲ့မည္။ ေနာက္တစ္နည္းေျပာရ လွ်င္ သန္႕ရွင္းေသာအိမ္သာ ေဒၚလာသန္း ၁၀၀ ဖိုးေဆာက္ေပးခဲ့လွ်င္ ကာလ၀မ္းေရာဂါ ကုသစရိတ္ ေဒၚလာသန္း ၁၀၀၀ကုန္မည္ မဟုတ္ေခ်။
သန္႔ရွင္းေသာ အိမ္သာမ်ား၏ ေက်းဇူးသည္ ထိုမွ်ၾကီးမားလွေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕က ယင္းတန္ဖိုးကို မသိၾက၊ သို႕မဟုတ္ မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနၾကဆဲရွိသည္။ ဥပမာ - ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္ စစ္အသံုးစရိတ္သည္ ေရႏွင့္ သန္႔ရွင္းမႈလုပ္ငန္း မ်ားတြင္ သံုးေသာစရိတ္ထက္ ၄၇ဆပိုေနသည္။ ယင္းႏိုင္ငံတြင္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ လူ ၁၂၀၀၀ ေသေနၾကသည္။ ထိုသို႕မေသသင့္ဘဲ ေသေနၾကသူမ်ား ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္ေစရန္ မိမိတို႕အဖြဲ႕က လံုးပန္း ေနရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာ့အိမ္သာအဖြဲ႕ တာ၀န္ရွိသူတို႕ကဆို သည္။
လူသန္းေပါင္း ၂၆၀၀တို႕သန္႕ရွင္းေသာ အိမ္သာသံုးခြင့္မရေသာ အခ်ိန္တြင္ ျမိဳ႕ျပေနလူသန္းေပါင္းမ်ားစြာသည္ ေရဆြဲ အိမ္သာသံုးရာ တြင္ အေလးအနက္မရွိဘဲ ေရမ်ားကို ဒလေဟာဆြဲခ်သံုးစြဲေနၾကသည္။ ကမၻာ၏ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ မိုးေခါင္ေရရွားျပႆနာမ်ားကို ဆိုးရြားစြာ ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္တြင္ ျမိဳ႕ျပမိလ္လာပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္ ေရဆိုးမ်ားျပည့္လွ်ံ ေနရာ ေရဆြဲအိမ္သာမ်ား၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ေမးခြန္းထုတ္သူ အမ်ားအျပားရွိလာသည္။
အိမ္သာတက္ျပီးတိုင္း ေရဆြဲရမည္ေလာဟူသည့္ ေမးခြန္းမွာ သိပၸံပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး သုေတသီတို႕ စိတ္၀င္စား ေနၾကသည့္ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။ ေရမဆြဲဘဲ၊ ေရလံုး၀မသံုးဘဲ အခင္းၾကီးကိစၥျပီးႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားအထိ စဥ္းစားေနၾကသည္။ ေရဆြဲ အိမ္သာကို စတင္တီတြင္ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ၁၅၉၆ခုႏွစ္မွစ၍ ေရဆြဲ အိမ္သာပံုစံသည္ မေျပာင္းလဲခဲ့ေသာ္လည္း ကမၻာ့အေျခအေနသည္ မ်ားစြာ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ ျမိဳ႕ျပလူဦးေရ အဆ မတန္တိုးပြားလာသည္။ မိလ္လာပိုက္လိုင္းမ်ား ျပည့္လွ်ံလာသည္။ ေရရွားပါးလာသည္။ သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး ကို မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳေသာ ေရဆြဲအိမ္သာမ်ားသည္ လူဦးေရ ထူထပ္၍ ေရသယံဇာတ အကန္႕ အသတ္ရွိ ေသာ ကမၻာၾကီးတြင္ ေရကိုလိုအပ္သည္ထက္ ပိုမိုျဖဳန္းတီးေနေသာ ကိရိယာတစ္ခုဟု စြပ္စြဲသူမ်ားရွိလာသည္။
ကမၻာ့အိမ္သာအဖြဲ႕ၾကီးကို စတင္တည္ေထာင္သူ ဂ်က္စင္က "ေရဆြဲျပီးျပီးေရာ၊ ေနာက္ဘာျဖစ္သြားသလဲဆိုတာကို မစဥ္းစားတတ္တဲ့လူ ေတြကို ပညာေပးဖို႕လိုေနပါျပီ" ဟုေျပာသည္။ သင္သည္ ယင္းကဲ့သို႕ သန္းေပါင္းမ်ားစြာထဲက တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါက တစ္ေန႕လွ်င္ ေရ ၅ဂါလံကိုျဖဳန္းေနသူထဲတြင္ပါသည္ဟု သူကဆိုသည္။
ဆြဲခ်လိုက္ေသာ ေရကိုမိလ္လာပိုက္လိုင္းမ်ားျဖင့္သယ္ကာ ေရဆိုးသန္႕စင္ေရးစက္ရုံမ်ားသို႕ပို႕ရေသးသည္။ ျပီးမွ ျမစ္ မ်ား၊ ကန္မ်ားတြင္း သို႕ စြန္႔ပစ္ရသည္။ ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ားအတြက္ ေငြေၾကးေျမာက္ျမားစြာ အကုန္အက်ခံရသည္။ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးရႈေထာင့္မွၾကည့္ လွ်င္ ရုပ္ၾကြင္းေလာင္စာမ်ားကို သံုးရသည့္အတြက္ ကာဗြန္ဒိုေအာက္ဆုိဒ္ ပိုထြက္သည္။ ကမၻာၾကီး ပိုပူလာေအာင္၊ ရာသီဥတု ပိုေျပာင္း လာေအာင္အားေပးသည္။ ယူေကႏိုင္ငံတြင္ မိလ္လာစြန္႕ စနစ္မွ တစ္ႏွစ္အတြင္းထြက္ေသာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပမာဏသည္ တန္ခ်ိန္ ၂၉သန္းခန္႕ရွိသည္။
ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေတာ့ ယင္းသို႕မျဖဳန္းတီးဘဲ မိလ္လာမွ မီသိန္း သို႕မဟုတ္ ဇီ၀ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္ကာ စြမ္းအင္ထုတ္ လုပ္ေသာ စနစ္မ်ားရွိေနျပီ တရုတ္ႏိုင္ငံ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေျခေပါင္း ၁၅သန္းေက်ာ္တြင္ ယင္းဇီ၀စြမ္းအင္ မ်ားကို ထုတ္၍ မီးထြန္း ေနၾကသည္။ ယင္းဥပမာမ်ားကို ယူ၍ ျမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး အေထာက္ အကူျပဳ အိမ္သာစနစ္မ်ားကို တီထြင္ ရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကသည္။ေရဆြဲအိမ္သာမွထြက္ေသာ အညစ္အေၾကးမ်ားမွ အဖတ္ မ်ားကို ခြဲထုတ္ကာ ေျမၾသဇာ၊ ဇီ၀ေလာင္စာမ်ား ထုတ္ယူရန္ ၾကိဳးပမ္းေနသည္။ အဖတ္မ်ားကို ခြဲထုတ္ဖယ္ရွားလိုက္ ျခင္းျဖင့္ အညစ္အေၾကး တို႕ကို သယ္ပို႕ သန္႕စင္ရေသာစရိတ္လည္း ေလ်ာ့နည္းသြားသည္။
အမ်ားအားျဖင့္ ေခတ္သစ္တီထြင္မႈမ်ားသည္ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံမ်ားမွစကာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားက လိုက္လံသံုးစြဲၾကေသာ္ လည္း အိမ္သာကိစၥတြင္မူ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားက ဦးေဆာင္လမ္းျပေနဘိသကဲ့သို႕ရွိသည္။
ေက်ာ္ဦး
Resource: YATI MAGAZINE – Vol.6, No.65, 2009 August
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment