ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV ေ၀ဒနာရွင္ ၂ သိန္းနီးပါးရွိ

UNAIDS ကုလသမဂၢဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာသစ္မွာ HIV ေရာဂါပိုးရရွိေနၾကသူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို အသက္ကယ္ႏိုင္မယ့္ေဆး၀ါးေတြေပးႏိုင္ရင္ ၂၀၃၀ခုႏွစ္မွာ AIDS ေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႕ပြားမွာကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္အလားအလာရွိတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕မွာ  ေနာက္တပတ္အတြင္းက်င္းပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံႀကီး မတိုင္ခင္ ဒီအစီရင္ခံစာကိုထုတ္ျပန္လိုက္တာပါ။ ဗြီအိုေအသတင္းေထာက္ Lisa Schlein ရဲ႕ သတင္းေပးပို႔ခ်က္ကို အေျခခံၿပီး မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပထားပါတယ္။

GAP လို႔ ေခါင္းႀကီးတတ္ထားတဲ့ UNAIDS ရဲ႕ ဒီႏွစ္အစီရင္ခံစာမွာ HIV ေရာဂါပိုးအသစ္ ရရွိၾကသူေတြရဲ႕ အေရအတြက္ကို ေလ်ာ့က်ေအာင္လုပ္ေဆာင္တာနဲ႔ AIDS ေရာဂါသည္ေတြကို အသက္ရွင္ေနထုိင္ေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ ႀကီးမားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ရရွိခဲ့တယ္လို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကုန္မွာ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ခန္႔မွန္းေျခ လူ ၃၅ သန္းဟာ HIV ပုိးရရွိေနၿပီး ၂ ဒႆမ ၁ သန္းဟာ ေရာဂါပိုးအသစ္ ရရွိသူေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့အျပင္ AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူေပါင္း ၁ ဒႆမ ၅ သန္းရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အာဖရိကတုိက္ ဆဟာရေအာက္ပိုင္းေဒသမွာ HIV ေရာဂါပိုးနဲ႔ အသက္ရွင္ေနထုိင္ၾကသူေတြ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒုတိယအမ်ားဆံုးကေတာ့ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ HIV ေရာဂါပိုး ရွိေနသူေတြအနက္ လူ ၁၃ သန္းဟာ ATR လို႔ေခၚတဲ့ ေဆး၀ါးကို မွီ၀ဲေနၾကရတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔လည္း ဒီအသက္ရွင္ေနထုိင္ေစမယ့္ ေဆး၀ါးေတြကို လက္လွမ္းမမွီၾကတဲ့ လူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔ ရွိေနၾကဆဲျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း သူတို႔ေတြဟာ ဆင္းရဲမြဲေတၾကလို႔၊ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြျဖစ္လို႔၊ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရလို႔ စတဲ့ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ အခုလို ေဆး၀ါးကုသခြင့္ မရၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီလူေတြထဲမွာ လိင္တူျခင္းဆက္ဆံတဲ့ ေယာက်ာ္းေတြ၊ လိင္အဂၤါေျပာင္းသူေတြ၊ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းမွာ လုပ္ကိုင္ၾကသူေတြ၊ အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ေဆးထုိးအပ္ သံုးစြဲတဲ့ မူးယစ္ေဆးစြဲသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

ဒီလိုလူေတြဟာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ HIV ေရာဂါပိုးရေနတာကို ကိုယ္တုိင္မသိၾကတဲ့ လူ ၃၅ သန္းအနက္ ၁၉ သန္းရွိတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း UNAIDS အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ Michel Sidibe က ဒီလူေတြဟာ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူဖို႔ ႀကိဳးစားၾကမွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ HIV/AIDS ေရာဂါ ကူးစက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

“ေရာဂါရေနၾကသူေတြကို အရင္ဦးစြာ လုပ္ေဆာင္ေပးၿပီး ဒီကြာဟခ်က္ကို က်ဥ္းေအာင္ မလုပ္ႏုိင္သ၍ေတာ့ AIDS ေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈဟာ ဆံုးခန္းတုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအစီအရင္ခံစာဟာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ခံေနၾကရသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေကာင္းဆံုး တင္ျပႏုိင္တဲ့ စာရင္းဇယား အခ်က္အလက္ေတြပါပဲ။ HIV ေရာဂါပိုး ရေနၾကသူေတြျဖစ္တဲ့ လူ ၁၉ သန္းတုိ႔ဟာ သူတို႔ေရာဂါ အေျခအေနအေၾကာင္း မသိၾကဘူးဆုိရင္ ေသၾကဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ေရာဂါ အေျခအေနအေၾကာင္းကို သိလာၾကၿပီး ေဆးကုသမႈ ခံယူရင္ လူ႔ဘ၀သက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္သြားၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

HIV ေရာဂါပိုး ရွိေနၾကသူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ၂၀၂၀ မွာ ART ေဆး၀ါး မွီ၀ဲခြင့္ရေအာင္ လုပ္ႏုိင္ရင္ ၂၀၃၀ မွာ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈကို အဆံုးသတ္ႏုိင္ေအာင္ ကမၻာႀကီးအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ Sidibe က ေျပာပါတယ္။

UNAIDS ရဲ႕ ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုနွစ္မွာ HIV/AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ေနသူဦးေရ ၂ သိန္းေက်ာ္ရွိခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၃ ခုနွစ္မွာ ၁ သိန္း ၉ ေသာင္းေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အရြယ္စံု ေသဆံုးသူဦးေရဟာ ၂၀၀၅ ခုနွစ္မွာ ၁ ေသာင္း ၅ ေထာင္ရွိခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၃ ခုနွစ္မွာ ၁ ေသာင္း ၁ ေထာင္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV/AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းဟာ ၀ ဒႆမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးနဲ႔ အသက္ရွင္ေနထိုင္ေနတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ဦးေရဟာ ၄ ေထာင္ကေန ၅ ေထာင္ၾကားမွာ ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ARV ေဆးရရွိသူ ၃၆၀၆ ေယာက္ရွိၿပီး၊ အသက္ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ HIV ပိုးရွိေနတဲ့ ကေလးေတြထဲက ေဆးရရွိတဲ့ အေရအတြက္ဟာ ၄၉၂၅ ေယာက္ ရွိပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးေရာဂါ ကူးစက္မႈႏႈန္း ေလ်ာ့က်မသြားတာဟာ ဒီေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အသိပညာ နည္းပါးေနေသးတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစံု လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠဌ ကို႐ိႈင္းက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“အခု လူငယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဆုိရင္ ကူးစက္တဲ့နည္းလမ္းေတြကို သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီနည္းလမ္းေတြကေနၿပီးေတာ့မွ သူ႔ရဲ႕အေသးစိတ္ကုိ ေသခ်ာမသိတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ ဂ႐ုမထားၾကဘူး။ ဒါေတြက ထပ္ၿပီးေတာ့ ကူးစက္မႈႏႈန္းကို ပိုၿပီးေတာ့ ျမင့္ေစတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အဖြဲ႔ကေန ဒီတႏုိင္ငံလံုးနီးပါးနဲ႔ လုပ္ေနတဲ့အခါမွာ အခု ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အခုေနာက္ပိုင္း လူငယ္ေတြမွာ အျဖစ္ပိုမ်ားလာတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီ sex နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူတို႔မွာ sex ကေနၿပီးေတာ့ HIV ကူးစက္မယ္ဆုိတဲ့ အသိရွိေပမဲ့ တကယ့္ လက္ေတြ႔က်င့္သံုးမႈေတြ မရွိလာဘူးဆုိတာကို သြားေတြ႔ရတယ္ေပါ့။”

သူ႕အေနနဲ႔ HIV/AIDS ေရာဂါကာကြယ္တိုက္ဖ်က္ေရးအစီစဥ္မွာ ေဆာင္ရြက္လာတဲ့ သက္တမ္း (၁၇)ႏွစ္အတြင္း အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေရာဂါကူးစက္တဲ့နွဳန္းဟာ ပိုၿပီးမ်ားလာတာေတြ႕ရတယ္လို႕ ကိုရွဳိင္းက ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လိင္တူျခင္းဆက္ဆံမႈႏႈန္း မ်ားလာတာဟာ ေရာဂါကူးစက္မႈႏႈန္းကို ပိုၿပီး တုိးလာေစတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

“အဲေတာ့ ဒီလို လိင္တူဆက္ဆံတဲ့သူေတြ မ်ားျပားလာတဲ့အေပၚမွာ ခုနေျပာတဲ့ awareness မွာ အားနည္းေနတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ၾကားထဲမွာ HIV ပိုး ကူးစက္မႈႏႈန္းဟာလည္း တနည္းအားျဖင့္ အရွိန္တက္လာတာကို က်ေနာ္တို႔ သြားေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးေတြမွာဆုိရင္ အမ်ိဳးသား လိင္လုပ္သားေတြကလည္း အခု ရွိလာပါၿပီ။ ရွိလာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲ့ဒီမွာ သူတို႔က ဒီ awareness မရွိတဲ့အေပၚမွာ အဲ့ဒီကေနၿပီးေတာ့မွ ဒီလိင္လုပ္သားေတြေပၚမွာေရာ၊ ေနာက္ သူတို႔နဲ႔အတူတူ ဆက္ဆံတဲ့ သူေတြမွာေရာ HIV ပိုး ကူးစက္မႈႏႈန္းထားေတြ ျမင့္လာတာကို ေတြ႔ရတယ္။”

ျမန္မာအစိုးရက ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အရင္ကထက္စာရင္ ပူးေပါင္း ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္လာတယ္ ဆိုေပမဲ့ HIV ပိုးကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ေဆး၀ါးေထာက္ပံ့ႏႈန္းကေတာ့ အရင္ကထက္စာရင္ ေလ်ာ့က်သြားတယ္လို႔ ကို႐ိႈင္းက ေျပာပါတယ္။ HIV/AIDS ေရာဂါအတြက္ သီးသန္႔ ရန္ပံုေငြ အလံုအေလာက္ မရွိတာရယ္၊ အဓိက ေဆး၀ါးကုသမႈကို ေပးေနတဲ့ နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအသင္းကို အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိလာတာေၾကာင့္ ေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေဆး၀ါးေတြကို ပံုမွန္မရေတာ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဗြီအိုေအ - ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV ေ၀ဒနာရွင္ ၂ သိန္းနီးပါးရွိ

အေမရိကန္တြင္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီကူးစက္မႈ သံုးပံုတစ္ပံု က်ဆင္း

၀ါရွင္တန္−အေမရိကန္ႏိုင္ငံအ တြင္း စစ္ေဆးအေျဖထုတ္ထား သည့္ HIV ပိုး ကူးစက္မႈႏႈန္းမွာ ၿပီးခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြင္း သံုးပံုတစ္ပံု က်ဆင္းသြား ေၾကာင္း သုေတသီမ်ားက ေျပာသည္။

ျပည္နယ္ ၅၀ တြင္ စစ္ေဆး မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ HIV ပိုး ကူးစက္မႈမွာ ၂၀၀၂ အတြင္း ၂၄ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ရာမွ ၂၀၁၁ အတြင္း လူတစ္သိန္းလွ်င္ ၁၆ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ က် ဆင္းသြားေၾကာင္း သုေတသီမ်ား က စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ အသက္ (၂၄) ႏွစ္ ေအာက္ႏွင့္ (၄၅) ႏွစ္အထက္ လိင္တူဆက္ဆံသူ အမ်ိဳးသားမ်ား ၾကား HIV ပိုး ကူးစက္မႈမ်ား ျမင့္ တက္လာေၾကာင္း သိရသည္။ HIV ပိုးမွာ ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို ပ်က္စီးေစေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါကို ျဖစ္ေစသည့္ ဗိုင္းရပ္စ္ျဖစ္သည္။

တစ္ကမၻာလံုးတြင္ HIV ပိုး ကူးစက္ခံထားရသူ ၃၅ သန္းရွိ မည္ဟု ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႕က ခန္႔မွန္းထားသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ လူတစ္သန္းေက်ာ္ HIV ပိုး ကူးစက္ခံထားရသည္ဟု ထင္မွတ္ရၿပီး ၎တို႔အနက္ ၁၈ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ ခံထားရေၾကာင္း သတိမမူမိၾက ေပ။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြင္း HIV ပိုးရွိသည္ဟု စစ္ေဆးေတြ႕ရွိ သူ အေရအတြက္မွာ ၂၀၀၂ မွ ၂၀၁၁ အတြင္း ၄၉၃,၃၇၂ ဦးရွိ ခဲ့ေၾကာင္း သုေတသီမ်ားက ေျပာသည္။

အမ်ိဳးသားမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီး မ်ား၊ လူျဖဴမ်ား၊ လူမည္းမ်ား၊ စပိန္မ်ိဳးႏြယ္မ်ား၊ လိင္တူလိင္ကဲြ ဆက္ဆံသူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆး ေသြးေၾကာထဲ ထိုးသြင္းသူမ်ားႏွင့္ အသက္အရြယ္အုပ္စုအမ်ားစု ၾကား ကူးစက္မႈႏႈန္း က်ဆင္းသြား ၿပီး လိင္တူဆက္ဆံသူမ်ား ၾကား ေရာဂါကူးစက္မႈ ပိုမ်ားလာသည္ ဟု သုေတသီမ်ားက ေျပာသည္။

HIV ပိုးရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးခံခဲ့ ေသာ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူအေရ အတြက္မွာ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္က ၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ ႏွစ္တြင္ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိခဲ့သည္ ဟု အေမရိကန္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ ကာကြယ္ေရး ဌာန၏ ေဖာ္ျပခ်က္ အရ သိရသည္။

Ref: AFP
Royal Hero Media - အေမရိကန္တြင္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီကူးစက္မႈ သံုးပံုတစ္ပံု က်ဆင္း