Jet Lag

Jet Lag အခ်ိန္မွားေ၀ဒနာ
ေလယာဥ္စီး၊ခရီးရွည္သြားရေသာအခါ ျဖစ္တတ္သည့္ေ၀ဒနာ။
ကမၻာ့အေရွ႕ျခမ္းမွ အေနာက္သို႔သြား။အေနာက္ျခမ္းမွီ အေရွ႕သို႔ျပန္လာ၊ ကိုယ္တြင္းရွိ ေမြးရာပါ အသိအမွတ္ရြာ လည္ကုန္သည္။ကမၻာ့အေရွ႕ျခမ္း၊အေနာက္ျခမ္း၊ အိမ္ဦးၾကမ္းျပင္ပမာ ဥဒဟုိသြားလာရလွ်င္ အခ်ိန္ဇုန္(Time Zone) ကိုျဖတ္ရသည္။အေရွ႕ဘက္ကေန႔ အေနာက္ေရာက္သည့္အခါ မိုးမလင္းေသး၊ ယမန္ေန႔က ညကာလမွာ ပင္ရွိဆဲ။ လူအတြက္ ျပႆနာမဟုတ္ သို႔ေသာ္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ Bio Clockဟုေခၚေသာ ဇီ၀နာရီတစ္လံုးရွိ ၏။ သူကစိတ္ခိုင္သည္။အမွတ္သည္းေျခၾကီးသည္။ဒီအခ်ိန္ထ၊ဒါလုပ္၊ဒီအခ်ိန္ေက်ာင္းသြား၊အလုပ္ခြင္၀င္၊ဒီအခ်ိန္ အိမ္ျပန္၊ဒီအခ်ိန္က်လွ်င္အိပ္ဟူေသာအစီအစဥ္ကို အေသမွတ္ထားသည္။သူ႔နာရီ၏အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ရွင္သန္ေနထိုင္ခိုင္းသည္။အခ်ိန္ဇုန္ကိုျဖတ္သန္း ခရီးသြားရေသာအခါ ကိုယ္တြင္းရွိ ဇီ၀နာရီ၏ ပံုေသကားခ် အစီအစဥ္ မူမမွန္ဘ၀ က်ေရာက္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ခရီးသြားရစဥ္ အခ်ိန္ဇုန္အသစ္ကို ျဖတ္သန္းရသည့္အခါ ကိုယ္တြင္းဇီ၀နာရီက လိုက္ထိန္းညွိ၍အဆင္ မေျပေသးခင္စပ္ၾကား ခံစားရေသာ ေ၀ဒနာအစုစုကို အခ်ိန္မွားေ၀ဒနာ သို႔မဟုတ္ ဂ်က္လက္ခ္ဟု ေခၚပါသည္။ ထိုသို႔ျဖတ္သန္းရျပီးေနာက္ ဆိုက္ေရာက္ရာ အရပ္ရွိ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္အတိုင္း ေန႔ညဟူ၍ အလိုက္သင့္ ၾကိဳးစားေနထိုင္ရစဥ္မွာပင္ ေန႔အခါ ေနရထိုင္ရ အထာမက်၊ေညာင္းညာ ႏံုးႏြမ္းေနသည့္အျပင္ ညဘာက္ အိပ္ရာမွာလည္း အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ေသးသည္။ ထို႔အျပင္ အာရုံစူးစိုက္ႏိုင္အား ေလ်ာ့ပါး ျခင္း၊ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ၀မ္းပ်က္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းစသည့္ ေ၀ဒနာမ်ားကိုလည္း ခံစားရတတ္ ပါသည္။
လူအေတာ္မ်ားမ်ားအဖို႔မူ အခ်ိန္ဇုန္သံုးခု သို႔မဟုတ္ သံုးခုထက္ပိုေသာ အခ်ိန္ဇုန္မ်ားကို ျဖတ္သန္းရ သည့္အခါက်မွသာ အခ်ိန္မွားျခင္း၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားကိုစတင္ခံစားၾကရပါသည္။ အေရွ႕မွ အေနာက္ (ဥပမာ- ဆစ္ဒနီမွ ဂ်ိဳဟန္နက္စ္ဘာ့ဂ္သို႔) ခရီးသြားရသည့္ အခါေန႔တာရွည္ေအာင္ ဆြဲဆန္႔ေပးလိုက္ သလို ျဖစ္သြားရသည္။ ထိုအခါ အေနာက္မွ အေရွ႕သို႔ ခရီးသြားရလွ်င္ ညတာတိုသြားျခင္းဒုကၡထက္စာ လွ်င္ အေရွ႕မွ အေနာက္သို႔ သြားရသျဖင့္ အခ်ိန္ဇုန္ျဖတ္၊ အခ်ိန္မွားရျခင္း ဒဏ္အတြက္ခႏၶာကိုယ္ ၀န္ပိုမပိ။ ထိုအခ်ိန္မွား ေ၀ဒနာ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားပိုခံစားၾကရေလ့ရွိပါသည္။
သင့္ဘာသာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ ကိစၥမ်ား
အခ်ိန္မွား ေ၀ဒနာကို ရက္အနည္းငယ္ထက္ ပိုခံစားရေလ့မရွိ။အခ်ိန္ဇုန္ ျဖတ္ရျခင္း ဒဏ္အတြက္ ေအာက္ေဖာ္ ျပပါအတိုင္းၾကိဳးစားလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ၾကည့္ရင္း လက္ရွိ ေရာက္ရာေနရာ အခ်ိန္ဇုန္အသစ္ႏွင့္လည္း အျမန္ဆံုး သဟဇာတ ျဖစ္လာေစရန္ ၾကိဳးစားထိန္းညွိေနထိုင္ၾကည့္ပါ။
(၁) ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ ေန႔ဘက္မွာသာ ေလယာဥ္စီး ခရီးသြားပါ။ သင္သြားလိုရာအရပ္သို႔ ညေနေစာင္းတြင္ ေရာက္သြားပါက အခ်ိန္မွားေ၀ဒနာ ခံစားရႏိုင္ခ်ိန္နည္းသည္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာမခင္းရ။ အိပ္ရာ၀င္ရခ်ိန္ ေရာက္ေတာ့မည့္ ကာလတိုင္ ထၾကြလႈပ္ရွားေနပါ။
(၂) ခရီးမထြက္ခင္ ေကာင္းေကာင္းအနားယူပါ။ ခရီးမထြက္မီ တစ္ပတ္အတြင္း ညစဥ္ အနည္းဆံုးရွစ္နာရီၾကာ အိပ္ပါ။
(၃) ခရီးစထြက္သည္ႏွင့္ အခ်ိန္ဇုန္ အသစ္ႏွင့္အသားက်ေစရန္ စညွိသြားပါ။
(၄) ကိုယ္တြင္း ေရႏွင့္ဓာတ္ဆား ဆံုးရႈံးမႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ ေလယာဥ္ေပၚ မေရာက္ေသးမီ ကာလႏွင့္ ေလယာဥ္ျဖင့္ ခရီးသြားေနရစဥ္အတြင္း ေရ(သို႔မဟုတ္) သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အရက္၊ေကာ္ဖီ(သို႔ မဟုတ္) အေအးမ်ားကိုေရွာင္ပါ။ေၾကလြယ္ရာ အစာစားပါ။နည္းနည္းခ်င္းသာစားပါ။ အဆီ၊အငန္မ်ားသည့္ အစားအစာမ်ားကို ေရွာင္ပါ။
(၅) သင္သြားလိုရာအရပ္ ေရာက္သည္ႏွင့္ထိုအရပ္ရွိ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ႏွင့္အညီစားပါ။အိပ္ပါ၊ထပါ။ ကိုယ္တြင္း ဇီ၀နာရီျပင္ဆင္ညွိႏႈိင္းခ်ိန္ ရေစရန္ေန႔ဘက္တြင္ လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။သို႔မဟုတ္ပါက မ်က္စိေၾကာင္ေနတတ္ သည္။
(၆) ေနရာသစ္သို႔ ေရာက္စတြင္ ညအိပ္ရာမ၀င္မိ သံုးနာရီအတြင္း အရက္၊ကဖင္းန္ပါေသာ အစားအေသာက္မ်ား မမွီ၀ဲရ။မီွ၀ဲပါက ညဘက္ မ်က္စိေၾကာင္သြားႏိုင္သည္။
(၇) အခ်ိန္မွား ေ၀ဒနာက ဆင္ျခင္ႏိုင္စြမ္းႏွင့္ အာရုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းတို႔ကို ေထြျပားေစတတ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ဆိုက္ေရာက္ရာ အရပ္ရွိ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ႏွင့္ အသားမက်မိစပ္ၾကား ကားမေမာင္းရ။
(၈) မၾကာခဏ ခရီးသြားသူျဖစ္ပါက ဘာမီတြန္တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ေဆးမ်ားေသာက္ကာ အိပ္ၾကည့္ပါ။ သို႔မဟုတ္ ရုတ္တရက္ ခ်က္ခ်င္းအာနိသင္ျပမည့္ အိပ္ေဆး ဆရာ၀န္ထံမွ ေတာင္းေသာက္ပါ။
(၉) အခ်ိန္ဇုန္ကို ျဖတ္ရခ်ိန္ ႏွစ္ရက္ထက္ နည္းပါမူ အခ်ိန္မွား ေ၀ဒနာ ခံစားရေသာကာလမွ ျမန္ျမန္လြတ္ ေျမာက္ႏိုင္ကာ အိမ္မွာကဲ့သို႔ပင္ ေနထိုင္၊သြားလာ၊ စားေသာက္ႏိုင္မည္။
(၁၀) ေန႔စဥ္ အခ်ိန္မွန္ စြဲစားရသည့္ စားေဆး၊ထိုးေဆး(ဥပမာ-ဆီးခ်ိဳ၊ေသြးခ်ိဳ ထိန္းေဆးျဖစ္သည့္ အင္ဆူလင္ ထိုးေဆး၊ ပဋိသေႏၶတားေဆး) မ်ားရွိပါက ထိုေဆးမ်ား အခ်ိန္မွန္ မွီ၀ဲႏိုင္ေရး ကိစၥအတါက္ ခရီးမထြက္မီ အခ်ိန္ဇုန္ကို ျဖတ္ရ၍ ေဆးထုိးခ်ိန္၊စားခ်ိန္ မယိမ္းမယိုင္ေစေရး ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသြားပါ။
အခ်ိန္ဇုန္ကို ထိန္းညွိျခင္း
ေလယာဥ္ေပၚ တက္ျပီးသည္ႏွင့္ သင္ဆုိက္ေရာက္ရာအရပ္တြင္ ရွိမည့္ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ကို သင့္နာရီ တြင္စေျပာင္းထားပါ။ျဖစ္ႏိုင္ပါက ေလယာဥ္စီးေနရသည့္ ခရီးစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ သင့္စားခ်ိန္၊ နားခ်ိန္၊ အိပ္ခ်ိန္ကို ထိုစံေတာ္ခ်ိန္ႏွင့္ခ်ိန္ကိုက္ ထိန္းညွိ၍ အိပ္၊စား၊ သြားသင့္သည္။
ေလယာဥ္ေပၚ အိပ္လွ်င္ နားၾကပ္တပ္၍ သီခ်င္းေအးေလးမ်ား နားဆင္ျပီး အိပ္ရာ၀င္ပါ။ေပးထားေသာ ေခါင္းအံုးငယ္ကို ဇက္ေနာက္မွာ ထားအိပ္ပါ။ မ်က္လံုးကာ တပ္အိပ္ပါ။
အိပ္၍မေပ်ာ္၊အိပ္ရန္လည္း အေျခအေနမေပးပါက တစ္နာရီတစ္ခါ ထလမ္းေလွ်ာက္ပါ။အဆင္ေျပ ပါက ခရီးေဖာ္ျဖစ္သူ ေဘးထိုင္ခံုရွိ လူႏွင့္စကားစျမည္ေျပာပါ။ သို႔မဟုတ္ စာဖတ္ပါ။ သို႔မဟုတ္ ေလယာဥ္က ျပေနေသာ ရုပ္ရွင္၊ေဖ်ာ္ေျဖေရး အစီအစဥ္တို႔ကို ရႈစားပါ။
ေဆး၀ါး။ ။ အိပ္မေပ်ာ္လွ်င္ ေသာက္ေနက်ျဖစ္ပါက အိပ္ေဆးေသာက္ အိပ္ပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက ဘာမီတြန္၊ပိုင္ရီတြန္၊ပိုလာရီမင္း ကဲ့သို႔ေသာ အိပ္ငိုက္ေစေသာ အာနိသင္ပါ အယားေပ်ာက္ေဆးမ်ား ေသာက္ပါ။
ဆရာ၀န္ႏွင့္ျပရန္ ။ ၊ ခရီးကျပန္လာျပီး ႏွစ္ပတ္ၾကာသည့္တိုင္ အခ်ိန္မွား ေ၀ဒနာလကၡဏာမ်ား မေပ်ာက္ေသးပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ျပပါ။