Friday, November 30, 2012

'ကိုယ့္ဘ၀ခဏဘယ္သူယူပါ့မယ္’


ကၽြန္မငယ္ငယ္တုန္းက ေမေမက ေစ်း၀ယ္ခိုင္းသည့္အခါ ဘဲဥအလတ္ကြဲေလး ႏွစ္လံုး၊ သံုးလံုးေလာက္ ၀ယ္ခဲ့ဟု ေျပာတာ မွတ္မိေနပါသည္။ အလတ္ကြဲဆိုသည္မွာ ဘဲဥက အက္ေနၿပီ။ တစ္ေနရာတြင္ ခ်ဳိင့္ေနၿပီ။ သို႔ေသာ္ အလတ္ႀကီး ရွိေသးသည္ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ျဖစ္မည္ ထင္သည္။ ထိုဘဲဥက တျခားဘဲဥအေကာင္းေတြထက္ ပိုၿပီးေစ်းေလ်ာ့သည္။ ကြဲၿပီး သားကိုး။ ကၽြန္မတို႔အတြက္ေတာ့ ေစ်းသက္သာတာကို ရွာ၀ယ္မွ က်န္သည့္ေနရာေတြမွာ သံုးစြဲစရာ ေငြေလာက္ငမည္။ ဒါက ကၽြန္မတို႔ကိုယ္တိုင္၏ ေစ်းႏႈန္းကိုၾကည့္ၿပီး ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္သည္။ အိမ္ေရာက္သည့္အခါ ထိုဘဲဥအလတ္ကြဲေတြကို ခ်က္ခ်င္း ေၾကာ္စားၾကရသည္။ အလတ္ကြဲသည္ ေၾကာ္႐ုံထက္ပိုၿပီး ဘာမွလုပ္လို႔မရႏိုင္။ ျပဳတ္ၾကည့္ပါလား။ အကြဲအခ်ဳိင့္ထဲကေန အထဲက အကာေတြ ယိုစိမ့္ထြက္လာမွာေပါ့။ ဘဲဥကို ခြဲပစ္ၿပီး ခ်က္ေၾကာ္မွ ျဖစ္မွာ။

တကယ္ေတာ့ ထိုဘဲဥအကြဲသည္ က်န္းမာေရးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ထိ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစမလဲ။ ေမေမလည္း မသိခဲ့။ ကၽြန္မတို႔လည္း မသိခဲ့ေပ။ အရြယ္နည္းနည္းေရာက္လာလို႔ စာဖတ္တာေတြမ်ားလာလို႔ ေနာက္ၿပီးေဆးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသူ ေလးျဖစ္လာေတာ့မွ ဘဲဥအခြံတြင္ ကပ္ေနေလ့ရွိေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားအေၾကာင္း သိလာသည္။ ဘဲဥ၊ ၾကက္ဥကို မခြဲခင္ ေရစင္စင္ ေဆးပစ္ရမည္။ ဒါမွသာ အခြံမွာရွိေနေသာ အညစ္အေၾကးေတြက ခြဲလိုက္သည့္ အအက္ထဲမွတစ္ဆင့္ အတြင္းက အကာအႏွစ္ ေတြထဲသို႔ စိမ့္၀င္ျခင္းမရွိမွာ။ အမယ္ ...ဒါေတာင္ ဆယ္လ္မိုနဲလား ေခၚသည့္ ေရာဂါပိုးဆိုလွ်င္ ဘဲဥ၊ ၾကက္ဥအခြံကို ေဖာက္ထြင္း ၿပီး အတြင္းသို႔ စိမ့္၀င္ႏိုင္သည္တဲ့။ ေၾကာက္စရာေကာင္းလိုက္တာ။ ဒီလိုဆိုေတာ့ ငယ္ငယ္က ကၽြန္မတုိ႔ စားခဲ့ရသည့္ အလတ္ကြဲ ဆိုလွ်င္ အကြဲႀကီးအခ်ဳိင့္ႀကီးကေနတစ္ဆင့္ အျပင္ကအညစ္အေၾကးေတြ ၀င္ေနၿပီးသားေတာင္ ျဖစ္မည္။ ေနာက္ၿပီး ဘဲဥက အကြဲမို႔ ေရစင္စင္ေဆးပစ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့။ ဒီအတုိင္းပဲ အ၀တ္ေလးႏွင့္သုတ္ၿပီး ခြဲကာ ေၾကာ္လိုက္ၾကရသည္။

ကၽြန္မတို႔ အနီးအနားတြင္ ေရာဂါျဖစ္ေစသည့္ အစားအစာေတြ မ်ားစြာရွိေနသည္။ မသိနားမလည္လွ်င္ ထိုအႏၲရာယ္ ထဲသို႔ ၀င္မိမည္။ ေစ်းကိုသြားသည့္အခါ ေစ်းကေန၀ယ္ယူၾကမည့္ ပစၥည္းေတြမွာ အႏၲရာယ္ေတြရွိေနသည္။ င႐ုတ္သီးေျခာက္၊ င႐ုတ္သီးမႈန္႔၊ ေျမပဲဆံတို႔တြင္ မိႈအနည္းငယ္ရွိေနလွ်င္ အယ္ဖလာေတာက္ဆင္ေခၚ အဆိပ္တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေနတတ္သည္။ ထို အဆိပ္သည္ လူ႕ကိုယ္ထဲေရာက္လွ်င္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္သည္။ စားသံုးဆီအေနႏွင့္ စားအုန္းဆီက ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ ေသြးတိုး ေရာဂါတို႔ ျဖစ္ေစၿပီး ႏွမ္းဆီႏွင့္ ပဲဆီက က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္သည္ ဆိုေစကာမူ ထိုပဲဆီကို မႈိပါသည့္ေျမပဲျဖင့္ ႀကိတ္ ထားသည္ဆိုလွ်င္ အယ္ဖလာေတာက္ဆင္ေတြပါၿပီး ထိုဆီကို စားသူအား အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။

အေမရိကန္ေတြက ေပါင္မုန္႔ႏွင့္စားရန္ ေျမပဲေထာပတ္ကို သံုးၾကသည္။ ထိုေျမပဲေထာပတ္မွ အယ္ဖလာေတာက္ဆင္ပါ၀င္ၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ေစသည့္ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေတာ္ေတာ္နည္းေသာ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခေတာ့ရွိေနသည္။ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံသည္ ႏွလံုးေရာဂါအျဖစ္မ်ားဆံုး အာရွ ပစိဖစ္ေဒသႏိုင္ငံေတြထဲတြင္ ထိပ္နားေလးက ပါ၀င္သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္က ေကာက္ယူထားေသာ စစ္တမ္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏွလံုးေရာဂါျဖင့္ ေသဆံုးသည့္ႏႈန္းက လူတစ္သိန္းတြင္ (၄၁၉)ရွိသည္။ ထုိင္းႏိုင္ငံက (၁၆၄)ဟု ဆိုပါသည္။ မြန္ဂိုးလီးယားက ထိပ္ဆံုးကျဖစ္သည္။ (၄၇၅)ဟု ဆိုပါသည္။ ကၽြန္မကေတာ့ ႏွလံုးေရာဂါဆိုလွ်င္ အဓိကတရားခံက စားအုန္းဆီဟုပင္ ေတြးလိုက္ မိသည္။ ေထာပတ္တုိ႔၊ ခ်ိစ္တုိ႔သည္ ျမန္မာမိသားစုအမ်ားစု မစားႏိုင္ၾကဘူး မဟုတ္လား။

အလြန္ဆံုးစားႏိုင္လွ်င္ ၀က္ဆီဖတ္၊ အမဲအူ၊ ဆိတ္အူ လမ္းေဘးေၾကာ္သည့္ အေၾကာ္အေလွာ္ေတြ။ ထိုအေၾကာ္ေတြကေတာ့ စားအုန္းဆီကို ေပါေပါမ်ားမ်ားသံုးသည့္ အျပင္ ႏွစ္ခါျပန္ သံုးခါျပန္ အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ေၾကာ္ထားသည့္ ဆီေတြ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား။ ထိုဆီမ်ားသည္ ပိုလီ ျပည့္၀ဆီ အထပ္ထပ္ျဖစ္ေနသည့္ဆီေတြ မဟုတ္ဘူးလား။ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးကလည္း ဆီျဖင့္ေၾကာ္တာကို ေတာ္ေတာ္ကို ႏွစ္သက္ ၾကသည္။ တို႔ဟူးေၾကာ္ကို ႏွစ္ျပန္ေၾကာ္တဲ့။ တစ္ခါႏွင့္ အားမရလို႔ ပိုႂကြပ္ရြေအာင္ျဖစ္မွာေပါ့။ လက္ဖက္ႏွင့္စားသည့္ ပဲေၾကာ္၊ အေၾကာ္စံုကိုလည္း ႏွစ္ျပန္ေၾကာ္တဲ့။ ေအးေပါ့ ႏွစ္ျပန္ေၾကာ္ဆိုေတာ့ ႏွစ္ဆပိုတာေပါ့။ ပိုလီ မျပည့္၀ဆီျဖစ္တာေပါ့။

ကိုယ္စားဖို႔ ၀ယ္တာ ဘာဆီလဲ။ ပဲဆီလား၊ စားအုန္းဆီလား။ ပဲဆီေယာင္ေဆာင္ထားတဲ့ စားအုန္းဆီလား။ စားအုန္းဆီ မွာမွ ဆပ္ျပာခ်က္ဖို႔ လုပ္ထားတဲ့ စားအုန္းဆီလား။ စားဖို႔ လုပ္ထားတဲ့ စားအုန္းဆီလား။ စားတဲ့မုန္႔၊ င႐ုတ္သီးမႈန္႔၊ င႐ုတ္ဆီ၊ ျပန္ေၾကာ္ဆီေတြနဲ႔ ေၾကာ္ထားတဲ့မုန္႔၊ ထရန္႔စ္ဖက္ဆိုေသာ တိရစၦာန္အဆီ။ အခ်ဳိရည္ေတြမွာ ဘင္ဇိုး၀စ္အက္စစ္ပါသည္။ သၾကား ပါသည္။ သၾကားက လူကို၀ေစ႐ုံပဲ၊ ေသြးထဲ သၾကားဓာတ္မ်ားေစ႐ုံပဲလို႔ အနိမ့္ဆံုးအႏၲရာယ္ကိုပဲ ေတြးထားလိုက္ပါဦး။ ဘင္ဇိုး၀စ္ အက္စစ္ကေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ေစသည့္ဓာတ္ပါ။ အခ်ဳိရည္ေတြသည္ ကေလးမ်ားအတြက္ အႏၲရာယ္မကင္းသည့္အေၾကာင္း မိဘေတြမသိေပ။ အေရာင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ျခယ္လွယ္ေဆးဆိုးထားသည့္ အခ်ဳိရည္ေတြတြင္ အႏၲရာယ္ရွိသည့္ပစၥည္းေတြ ပါ၀င္ေနမွန္း မိဘေတြမသိေပ။ လူႀကီးေတြအတြက္လည္း အခ်ဳိရည္သည္ ေဘးအႏၲရာယ္ရွိေစသည္ဟု မသိေပ။ အခ်ဳိရည္တြင္ပါ၀င္သည့္ တာရွည္ခံေဆးတို႔ႏွင့္အတူ ဘင္ဇိုး၀စ္အက္ဆစ္သည္ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္သည္ဆိုတာကို ထားလိုက္ပါဦး။ အခ်ဳိရည္ေတြ ေသာက္ ၿပီး အ၀လြန္သည့္ေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္ကိုပင္လွ်င္ အမ်ားစုက သတိမထားၾကေပ။ အခ်ဳိရည္ေတြကိုမေသာက္ဘဲ လက္ဖက္ ေျခာက္ ေရေႏြးၾကမ္းကိုေသာက္လွ်င္ ပိုမေကာင္းဘူးလား။ လက္ဖက္စိမ္းေရေႏြးၾကမ္းက ကင္ဆာကိုကာကြယ္ႏိုင္သည္ဟုပင္ ေတြ႕ထားသည္ဆိုပါလား။

ကၽြန္မတုိ႔စားသံုးသူေတြသည္ မသိနားမလည္လွ်င္ ေရာဂါေတြကို ၀ယ္ယူသံုးစြဲေနသူမ်ား ျဖစ္မေနႏိုင္ဘူးလား။ ဒါေၾကာင့္ လည္း စားသံုးသူအခြင့္အေရးဆိုသည့္ စကားလံုးေပၚလာျခင္းျဖစ္မည္။ စားသံုးသူဟု အလြယ္ေျပာလုိက္ေပမဲ့ ဒါကသံုးစြဲသူကို ရည္ၫႊန္းျခင္းျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္လိုေတာ့ Consumerေပါ့။ ေစ်း၀ယ္သူဟု ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္း ေျပာလုိ႔လည္းရ၏။ ကၽြန္မတို႔အားလံုးက ေစ်း၀ယ္သူေတြပဲေပါ့။ အဂၤလိပ္ဆုိ႐ိုးတစ္ခုရွိသည္။ Consumer is always right! တဲ့။ စားသံုးသူ ေစ်း၀ယ္သူဟာ အၿမဲမွန္တယ္ တဲ့။ အားရစရာေကာင္းလုိက္တာ။ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာျဖင့္ ေစ်း၀ယ္သူက အၿမဲမွားေနသလို ခံစားရသည္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ဘူးေလး တစ္ခုကေနႏွစ္ခု ျပခိုင္းလွ်င္ အေရာင္းစာေရးမေလး၏ မ်က္ႏွာက အိုသြားၿပီ။ သူတို႔ဖက္က ေတြးၾကည့္ေပးလွ်င္ အိုမွာေပါ့။ သူတို႔ခမ်ာလည္း တစ္ေနကုန္ မတ္တတ္မတ္တတ္ႏွင့္ ၀ယ္သူေတြကို ပစၥည္းေတြ ထုတ္ျပေနရတာ ကိုယ့္အလွည့္ေရာက္ေတာ့ သူတို႔၏ စိတ္ရွည္မႈက ကုန္သြားၿပီ။ ကၽြန္မ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ျဖင့္ သူတို႔ကို အၿပံဳးလက္ေဆာင္ေလး ေပးခဲ့ပါသည္။

ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး Citizen's right ဆိုတာကိုေတာင္ ဘာမွန္းမသိေသးသည့္ ကၽြန္မတုိ႔အတြက္ စားသံုးသူ အခြင့္ အေရးဆိုတာက နည္းနည္းေတာ့ အလွမ္းေ၀းေနသလိုရွိပါသည္။ ကၽြန္မတို႔လို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ ရာခိုင္ႏႈန္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး မရၾကသူေတြ။ လွ်ပ္စစ္မီးဆိုတာကို အသာထားလိုက္ပါဦး။ သန္႔ရွင္းသည့္ ေသာက္သံုးေရကို မရတာ၊ အႏၲရာယ္ကင္းသည့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ျပည့္စံုသည့္ အိမ္တစ္ခုကို မပိုင္ဆုိင္ႏုိင္တာ ဒါေတြက ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံးေနျခင္းဟု ေယဘုယ် ေျပာႏိုင္ပါသည္။ အာရွႏိုင္ငံေတြမွာ ရြာသားငါးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္သာ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္း (Sanitation)သည့္ လူေနမႈဘ၀ကို ရသည္ဟုဆိုသည္။ အဲဒါက အေရးႀကီးလားဆိုေတာ့ အေရးႀကီးတာေပါ့။ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းသည့္ လူေနမႈအဆင့္ကို မရလွ်င္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္မည္။ ပထမဆံုးခံရတာေတာ့ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေလးေတြပဲ ေပါ့။ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြ ကမၻာႀကီးမွာ တစ္ရက္ကို ငါးေထာင္ ေသေနၾကသည္။ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေလး တစ္ေထာင္ေမြးလွ်င္ တစ္ရာ့ေလးေယာက္က ငါးႏွစ္မျပည့္မီ ေသၾကရသည္။ အေၾကာင္းရင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ လို႔၊ ေရာဂါျဖစ္လို႔။ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြ ေသၾကရသည့္အေၾကာင္းရင္းထဲမွာ နံပါတ္တစ္ အေၾကာင္းကေတာ့ ႏ်ဴမိုးနီးယား ဟုေခၚသည့္ အဆုတ္ေရာင္ဖ်ားနာျခင္း၊ နံပါတ္ႏွစ္ကေတာ့ ၀မ္းေလွ်ာ ၀မ္းပ်က္ျခင္းတဲ့။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြ ေသႏႈန္းကို အာရွပစိဖစ္ေဒသအတြက္ စစ္တမ္းေကာက္ထားတာရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အမ်ားဆံုးေသ၏။ ဒါေတာင္ အရင္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ေတြတုန္းက ကၽြန္မ သိထားသည့္ ၁၀၆ ေယာက္ ဆုိတာထက္ နည္းသြားလို႔ ေတာ္ေသးသည္။ ၉၅ေယာက္ဟု ဆိုပါသည္။ ကၽြန္မတို႔က ကေလးေသႏႈန္းတြင္ ထိပ္ဆံုးကျဖစ္သည္။ ကေလးေတြ ပဲလား မဟုတ္ေသးပါ။ ကၽြန္မတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူႀကီးေတြ၏ ေသႏႈန္းကလည္း တျခားေသာႏိုင္ငံေတြထက္ ပိုျမင့္ပါသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၆၀ ႏွစ္အတြင္း ေသႏႈန္းအစီရင္ခံစာတြင္လည္း ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံက ေသႏႈန္းအျမင့္ဆံုးပါပဲ။ ကၽြန္မတုိ႔၏ေနာက္မွာ လာအိုႏိုင္ငံျဖစ္ပါသည္။ ထိုေသႏႈန္းသည္ လူ (၁၀၀၀)တြင္ တြက္ခ်က္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ေတာ့ ကၽြန္မ သက္သာလိုသက္သာျငား အက်ဳိးအေၾကာင္း ရွာေဖြၾကည့္သည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာ နာဂစ္မုန္တုိင္း ေၾကာင့္ လူေတြ တစ္သိန္းသံုးေသာင္းေက်ာ္ ေသေၾကေပ်ာက္ဆံုးၾကရတာမို႔ ကိန္းဂဏန္းေတြက အဲဒီေလာက္ျမင့္တက္ေနတာ လား။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္လံုးအတြက္ တြက္ထားၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ေၾကညာတာမို႔ မ်ားေနတာလား။ ဒါမွမဟုတ္ ...အင္းေလ ဒါက ပညာရွင္ေတြႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိ ပုဂ္ၢိဳလ္ေတြသာ သိမွာေပါ့။ စိတ္မေကာင္းစရာပါပဲ။ တစ္ႏွစ္ေအာက္ကေလး (ႏို႔စို႔ကေလးဟု ေခၚမလား။ ေဆးပညာအေခၚေတာ့ infant mortality rate ဟုပဲေခၚသည္။) ေသႏႈန္းကလည္း ျမန္မာက ဒုတိယ အျမင့္ဆံုး ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ေတာ္ေသးတာေပါ့ေလ။ ကိုယ့္အထက္မွာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ခံေနေပလို႔။ ဒါေတာင္ တစ္ေယာက္ပဲ ေလ်ာ့တာ။ ပါကစၥတန္က ႏို႔စို႔တစ္ႏွစ္ေအာက္ကေလး ၁၀၀၀ တြင္ ၇၂ ေယာက္ ေသသည့္အခ်ိန္တြင္ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၇၁ ေယာက္ ေသတာဆိုပဲ။

ဘ၀သက္တမ္း တြက္ခ်က္မႈတြင္ ဟုိတုန္းက ကၽြန္မတုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက အမ်ဳိးသား ၅၈ ႏွစ္ေလာက္ပဲ ရွိခဲ့ဖူးေသာ္လည္း ယခုအခါ ၆၁ႏွစ္ထိ တက္သြားၿပီ။ (ေယာက္်ားထက္ မိန္းမက ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ပိုသက္တမ္းရွည္တာ ေတြ႕ရသည္။) ဒါကေတာ့ ေကာင္းသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ဒါေတာင္မွ ကၽြန္မတို႔သည္ အာရွပစိဖစ္ ေဒသတြင္ ဘ၀သက္တမ္း တတိယအတိုဆံုးျဖစ္သည္။ ကၽြန္မတို႔ေအာက္မွာ ပါပူ၀ါနယူးဂီနီ ၿပီးေတာ့ ေအာက္ဆံုးက ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံပဲ ရွိသည္။ ဒါလည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ပါပဲ။ အင္း ဒါဆိုလွ်င္ေတာ့ နာဂစ္ကို လႊဲခ်လို႔ မရေတာ့ဘူး ထင္သည္။
တစ္ခု စိတ္သက္သာရာရသည္မွာ မိခင္ေသႏႈန္းတြင္ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဦးေဆာင္ေနတာ မဟုတ္လုိ႔ပါပဲ။ မိခင္ ေသႏႈန္းအမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံေတြထဲတြင္ပါေသာ္လည္း ထိပ္ဆံုးမွာေတာ့ မရွိဟု ႀကံဖန္ႏွစ္သိမ့္လို႔ရသည္။ ထိပ္ဆံုးက လာအိုႏိုင္ငံ။ သူ႔ ေအာက္က နီေပါလ္ႏိုင္ငံ။ ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံက ရွစ္ႏိုင္ငံေျမာက္ပါ။ လာအိုက အရွင္ေမြး တစ္သိန္းတြင္ (၅၈၀)ေယာက္တဲ့။ ကၽြန္မတို႔က (၂၄၀) ျဖစ္ပါသည္။

ကၽြန္မတုိ႔ပတ္၀န္းက်င္တြင္ အႏၲရာယ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိသည္။ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးဟုေျပာလွ်င္ က်န္းမာေရး တစ္ခု တည္းႏွင့္ပင္ ကၽြန္မတုိ႔လို ဆင္းရဲသားႏိုင္ငံေတြ အခြင့္အေရးဆံုး႐ႈံးသည့္ အထဲတြင္ ပါကုန္ပါသည္။ က်န္းမာေရးႏွင့္ ျပည့္စံုမည့္ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုမွာ ေနထိုင္ခြင့္။ အဲဒါအေျခခံႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးပါပဲ။ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ေစမည့္အရာေတြ ၀န္းရံေန သလို က်န္းမာေရး ခ်ဳိ႕ယြင္းသည့္အခါ အားကိုးစရာ ေနရာသိပ္မရွိတာလည္း ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံးျခင္းပဲ မဟုတ္ပါလား။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေတာ္ေတာ္အားနည္းပါသည္။ က်န္းမာေရးကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးမည့္ ေဆး႐ုံ/ ေဆးခန္းတို႔ နည္းပါးသည္။ ေဆး႐ုံ/ေဆးခန္းရွိေသာ္လည္း အတြင္းမွာ ေဆးႏွင့္ ကိရိယာမရွိ။

မၾကာမီက ခ်င္းျပည္နယ္ေဆး႐ုံမွ ေရာက္လာေသာ ကၽြန္မသူငယ္ခ်င္းကို ကၽြန္မ ေမးၾကည့္မိသည္။ သူတို႔ဆီမွာ ဘာ ေရာဂါေတြေပါသလဲ။ ငွက္ဖ်ားေတြ၊ ေသြးလြန္တုတ္ေကြးေတြ ေပါသတဲ့။ ေႁမြကိုက္တဲ့လူနာေရာ ရွိသလားဟုေမးေတာ့ သူငယ္ခ်င္းက အားရပါးရ ေျပာျပပါသည္။ ေႁမြကိုက္တဲ့လူနာ ငါမလာခင္ေလးကိုပဲ ၾကည့္ခဲ့ရေသးတယ္။ အသက္ဆယ့္သံုးႏွစ္ ေလာက္ပဲရွိေသးတဲ့ကေလး။ ေႁမြကိုက္ခံရတာ။ အမယ္ကိုယ္ေတာ္ေခ်ာေလးေတြက ေတာ္ေတာ္ဆိုးတာပဲ။ တြင္းထဲကို ႏႈိက္တာ တဲ့။ ေႁမြက သူ႔ကို ခဲၿပီးပါလာတာ။ အဲဒီေႁမြကို သူတို႔က ေခါင္းျဖတ္ပစ္လိုက္သတဲ့ဟယ္ ႀကံႀကံဖန္ဖန္။ ေႁမြေရာဆိုေတာ့ ပါေတာ့ လာပါတယ္။ ေႁမြက အပိုင္းအျပတ္နဲ႔။ အၿမီးလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါနဲ႔ အၿမီးက ဘယ္မွာလဲဆုိေတာ့ ျဖတ္ပစ္လုိက္ၿပီတဲ့။

အၿမီးကိုမ်ား စားလိုက္သလားဟယ္ဟု ကၽြန္မ ပခံုးတြန္႕လ်က္ ေမးမိသည္။ ကၽြန္မ ၾကားဖူးသလားလို႔ ေႁမြအၿမီးကို ဘာလုပ္ရတယ္ဆိုလား။ မေသခ်ာ။ မစားဘူး။ အဲဒီအၿမီးျပတ္နဲ႔ ေႁမြကိုက္တဲ့ အနာကို တို႔တာတဲ့။ အဲဒီအၿမီး ပါမလာဘူး။ ခ်ဳံထဲ လႊင့္ပစ္ခဲ့ဟန္ တူပါသည္။ အေရးႀကီးဆံုးကို ေမးမိသည္။ ေႁမြဆိပ္ေျဖေဆး ရွိရဲ႕လားဟယ္။ ရွိတယ္။ ေတာ္ေသးတယ္။ သူ ကံေကာင္းတာ။ ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ ေျဖေဆးပဲ။ အို ...။ ကၽြန္မ ေတာ္ေတာ္ လန္႔သြားပါ သည္။ ျပည္နယ္ေဆး႐ုံႀကီးမွာေတာင္ ေႁမြဆိပ္ေျဖေဆးက ဒါေနာက္ဆံုးပဲဆိုေတာ့။ မၾကာခင္ေတာ့ ေဆးေတြျပန္ေရာက္လာဦးမွာပါ။ သို႔ေသာ္ ေဆးမေရာက္မီ တစ္ေယာက္ေယာက္မ်ား ထပ္ကိုက္ခံလုိက္လို႔ကေတာ့ ...။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာတြင္ ေႁမြကိုက္ခံရသူ အမ်ားဆံုးႏိုင္ငံမ်ား စာရင္းတြင္ ပါ၀င္သည္။ အေသအေပ်ာက္ အမ်ားဆံုးကေတာ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံေပါ့။ ႏွစ္စဥ္ လူ (၅)ေသာင္းေလာက္ ေႁမြကိုက္ခံရလို႔ ေသဆံုးေနၾကသည္။ သူငယ္ခ်င္းလာသည္က အစည္းအေ၀းလာတက္ရင္းႏွင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီအတြက္ ဗိုင္းရပ္စ္မပြားေအာင္ တားဆီးသည့္ ေအအာရ္တီေခၚ ေဆးရလွ်င္ ျပည္နယ္အတြက္ယူရန္ ျဖစ္သည္။ ငွက္ဖ်ားေရာ ေဆးလံုေလာက္လား။ လံုေလာက္ တယ္။ ေတာ္ေသးတာေပါ့။ ငွက္ဖ်ားေတြကဟယ္ လာလုိက္ရင္ ဦးေႏွာက္ငွက္ဖ်ားေတြခ်ည္းပဲ။ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ငွက္ဖ်ားျခင္ ရွိ တယ္ေပါ့။ ေပ ၆၀၀၀၊ ၇၀၀၀ ေတာင္ေပၚမွာရွိေနၾကေသာ္လည္း ငွက္ဖ်ားျခင္ကေတာ့ သူတို႔နားတြင္ ၀ဲေနပံုရပါသည္။ ေတာထဲ သြားၾကမည္။ စိမ့္စမ္းေရအိုင္ရွိသည့္ေနရာတြင္ ျခင္ေတြရွိမည္။ ျခင္ကိုက္မည္။

တစ္ႏွစ္လွ်င္ လူေပါင္း (၃)သိန္းခြဲေလာက္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံစာအရ လူ (၁၀၀၀)ေလာက္က ႏွစ္စဥ္ ေသသည္။ သစ္ေတာႏွင့္ နီးစပ္သည့္ေနရာတို႔တြင္ ငွက္ဖ်ားျဖစ္တတ္သည္။ ၿမိဳ႕တုိင္း၊ ရြာတိုင္းမွာ ငွက္ဖ်ားျခင္ေတြ ရွိေနၿပီ။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းေၾကာင့္ ပိုၿပီးပူေႏြးလာျခင္းေၾကာင့္ နဂိုကျခင္မေရာက္သည့္ ေတာင္ေပၚေဒသတို႔တြင္ ျခင္ေတြ ေရာက္ ကုန္ၿပီ။ ထုိျခင္တို႔ကို ကာကြယ္တားဆီးမႈမရွိ။ ျခင္ေအာင္းသည့္ေနရာတို႔ကို ဖ်က္ဆီးျခင္းမရွိ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ေပၚေရာ ေတာနယ္ပါ ငွက္ဖ်ားေရာဂါႏွင့္ အလြန္နီးစပ္ေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရ (၃၄)သန္းေက်ာ္သည္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အႏၲရာယ္ ေတြႏွင့္ ႀကံဳေနရသည္ဟုဆိုသည္။ ဒါျဖင့္ ကၽြန္မလည္း ပါတာေပါ့။ ရန္ကုန္မွာေနေသာ္လည္း ငွက္ဖ်ားျခင္က ေနရာအႏွံ႔မွာ ရွိေန တာကိုး။ ေၾကာက္စရာႀကီးပါလား။

ဒါေၾကာင့္ငွက္ဖ်ားေရာဂါသည္ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံ၏ အေသအေပ်ာက္အမ်ားဆံုး ေရာဂါစာရင္းမွာ ထိပ္ဆံုးက မဆင္းတာကိုး။ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားေသာ အာရွပစိဖစ္ေဒသႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားမႈအမ်ားဆံုးက အိႏၵိယျဖစ္သည္။ အိႏၵိယက လူဦးေရလည္း မတန္တဆမ်ားတာကိုး။ ျဖစ္ပြားသည့္လူနာေပါင္း တစ္သန္းခြဲခန္႔ (၁၅၃၂၄၆၇)ရွိသတဲ့။ ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ေလးသိန္းခန္႔ (၄၁၁၄၉၄)ရွိသတဲ့။ သူတို႔ႏိုင္ငံက လူမ်ားလို႔ ေလးဆခန္႔ ပိုမ်ားတာေပါ့။ သို႔ေသာ္ အံ့ၾသစရာက ေသဆံုးသည့္ အေရအတြက္က်ေတာ့ ကၽြန္မတို႔က ပိုမ်ားျခင္းျဖစ္သည္။ လူတစ္သန္းမွာ သူတို႔က ၁၀၆၀ပဲ ေသၿပီး ကၽြန္မတို႔က လူေလးသိန္းမွာ ၁၀၈၀ ေသေနရသည္။ ဒါကိုၾကည့္လွ်င္ ကၽြန္မတုိ႔၏ က်န္းမာေရးဗဟုသုတ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြ ဘယ္ေလာက္နိမ့္က်ေနသည္ဆိုတာ သိသာထင္ရွားပါသည္။

သူငယ္ခ်င္းက ေနာက္ထပ္ ကၽြန္မ မထင္မွတ္ေသာ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈတစ္ခုကို ေျပာျပသည္။ အစာအဆိပ္သင့္တာ food poisoningတဲ့။ သိပ္မၾကာခင္ကပဲ အနီးအနားက ရြာေလးတစ္ခုမွာ အစာအဆိပ္သင့္တာ မိသားစုလိုက္ျဖစ္လို႔ က်န္းမာေရး မွဴးေလးတစ္ေယာက္ကို အဲဒီကို လႊတ္ရေသးတယ္ဟူ၏။ ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ ဆံုးသြားသည္ထင္ပါရဲ႕။ ကေလးတစ္ေယာက္က ဆံုးၿပီး ေနာက္ကေလးတစ္ေယာက္ကိုေတာ့ ေဆး႐ုံသို႔ ေခၚလာလိုက္ႏိုင္သည္။ မိႈကေန အဆိပ္သင့္တာျဖစ္သည္။ မိႈေတြက အဆိပ္ႏွင့္ နီးစပ္တာကိုေတာ့ ကၽြန္မသိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္မိႈကစားေကာင္းၿပီး ဘယ္မိႈကမစားေကာင္းဘူးဟု ကၽြန္မမသိ။ ထို႔ေၾကာင့္ မိႈကိုစားရမွာ နည္းနည္းလန္႔ေနသည္။ ေကာက္႐ိုးမႈိေခၚေသာ စိုက္ပ်ဳိးမိႈကေတာ့ အဆိပ္မသင့္ႏိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ ေတာ ထဲကမိႈမွာ အဆိပ္ရွိေနႏိုင္သည္။ သူတို႔ေဆး႐ုံသို႔ သတင္းေရာက္တာက ေနာက္က်သလို သူတို႔ဆီက က်န္းမာေရးမွဴးရြာသို႔ ေရာက္သြားရတာလည္း ေနာက္က်သည္။ အဆိပ္သင့္တာက ႏွစ္ဆယ့္ေလးနာရီေက်ာ္သြားၿပီ။ အစာအိမ္ထဲက အဆိပ္ကို အျပင္ ျပန္ထုတ္သည့္နည္း အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ေပ။ အစားအစာ အဆိပ္သင့္တာေတြက စိုက္ပ်ဳိးေရးမွာ ပိုးသတ္ေဆးႏွင့္ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ေတြ အမ်ားႀကီးသံုးတာလည္းပါသည္။

ေအာ္ဂဲနစ္စိုက္ပ်ဳိးေရးကရသည့္ အသီးအႏွံဆိုတာ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံတြင္ အိပ္မက္မက္လို႔ေကာင္းတုန္းပဲ ရွိေသးသည္။ ဟိုတုန္းကလို သဘာ၀သီးႏွံေတြလည္း မရွိေတာ့ၿပီ။ ကၽြန္မတို႔စားေနရတာက ထံုးတမ္းစဥ္လာ ပိုးသတ္ေဆးႏွင့္ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ကို လိႈင္လိႈင္ႀကီးသံုးၿပီး ထုတ္ထားသည့္သီးႏွံေတြ။ ပိုးသတ္ေဆးကို သူတို႔ ဘယ္လိုသံုးထားတာလဲ။ ကၽြန္မတို႔စားသည့္ သီးႏွံဆီ ထိေအာင္ မေတြးပါနဲ႔ဦး။ သံုးတဲ့သူကိုယ္တိုင္ေကာ သူအႏၲရာယ္ကင္းဖို႔ ၫႊန္းတဲ့အတိုင္း လိုက္နာရမည့္ အသံုးျပဳနည္းေတြကို သိရဲ႕လား။ သူကိုယ္တုိင္ ထိုအဆိပ္မသင့္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ အခြင့္အေရးကို ရရဲ႕လား။ လမ္းၫႊန္ခ်က္အတိုင္း စနစ္တက် သံုး လား။ ပိုးသတ္ေဆးသံုးတဲ့ေနရာမွာ ဥပေဒလမ္းၫႊန္မႈမ်ား ရွိရပါသည္။ ပိုးသတ္ေဆးသံုးစြဲသည့္ ကာယကံရွင္ကို အႏၲရာယ္ မျဖစ္ ေစဖို႔၊ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္က လူ၊ တိရစၦာန္ေတြႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို မထိခိုက္ေစဖို႔။ ေရာင္းသူမ်ားအတြက္၊ သံုးသူမ်ားအတြက္ စည္းကမ္းခ်က္မ်ား ထုတ္ထားေပးပါသည္။ ကၽြန္မစိုက္ခင္းေတြ ေဘးကေန ျဖတ္သြားလွ်င္ ျမင္ေနရတာပဲ။ ပိုးသတ္ေဆးဖ်န္းေနသူေတြ ေနာက္ေက်ာမွာ ပံုးကိုကပ္ၿပီး ေက်ာပိုးထားရင္း ေဆးဖ်န္းေနသည့္ျမင္ကြင္း။ အႏၲရာယ္ သိပ္ႀကီး ပါသည္။ သူတို႔ သိခ်င္လည္းသိမည္။ သိခ်င္မွလည္း သိမည္။ ဒီနည္းက ေလာေလာဆယ္ ၀န္ကိုေပါ့ေစသည့္ နည္းမို႔ သံုးေန တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။

အေရျပားတြင္ ပိုးသတ္ေဆးစိမ့္၀င္ႏႈန္းက တစ္ေနရာနဲ႔တစ္ေနရာ မတူပါ။ လက္ေမာင္းကေန စိမ့္၀င္ႏႈန္းထက္ ၀မ္းဗိုက္ ေနာက္ေက်ာဆီကေန စိမ့္၀င္ႏႈန္းက ႏွစ္ဆပိုမ်ားသည္။ နဖူးမွာ စိမ့္၀င္ႏႈန္းက ေလးဆေလာက္ပိုမ်ားသည္။ နားထဲကေန စိမ့္၀င္ ႏႈန္းက ငါးဆေလာက္ပိုမ်ားသည္။ လိင္အဂၤါပတ္၀န္းက်င္ အေရျပားဆီကေန စိမ့္၀င္ႏႈန္းကေတာ့ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ဆယ့္ႏွစ္ ဆေလာက္ရွိပါသည္။ အႏၲရာယ္ကို သိမွသာ ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္မွာမဟုတ္လား။ အႏၲရာယ္ကို သိခြင့္ရွိရပါမည္။ ဒီေတာ့ ထိုသိခြင့္ ေလးအတြက္ပဲ ကၽြန္မတို႔ ပထမဆံုး ႀကိဳးစားၾကရဦးမည္။ သိခြင့္ဆိုတာကို နားလည္ဖို႔ ဗဟုသုတေတြေတာ့ ရွာရမွာေပါ့။ ပညာ လည္း တတ္ဖို႔လိုမွာေပါ့။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ဆင္းရဲတြင္းမွလြတ္ဖို႔ဆိုလွ်င္ အေျခခံက်န္းမာေရးအသိကို သိဖို႔လိုသည္။ အေျခခံပညာမူလတန္းအဆင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အနည္းဆံုး သိဖို႔လိုပါသည္။ သိလာလွ်င္ ဘာဆက္လုပ္ၾကလဲ။ သူတို႔ဆီမွာေတာ့ တိုင္ ၾကားျခင္းဆိုသည့္ အမ်ဳိးအစားရွိသည္။ Claim (ကလိမ္းမ္) ေပါ့။ “ဒါေတာ့ မမွန္ပါဘူး။ ဒီလိုေတာ့ မလုပ္သင့္ပါဘူး” “ဒါကေတာ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းကို ထိခိုက္လာပါတယ္”စသည္ျဖင့္ တိုင္ၾကားမႈကို လူမႈအဖြဲ႕ေတြကေန ဦးေဆာင္ေပးသည္။ ဒီမွာေတာ့ ထိုအလုပ္ကို ဂ်ာနယ္ေတြကပဲ လုပ္ေနသလုိပါပဲ။ ဘယ္ေဆး႐ုံႀကီးကျဖင့္ လူနာကိုကုသတာ ဘယ္လိုျဖစ္သြားသတဲ့။ ဘယ္ၿမိဳ႕ ဘယ္ရြာမွာေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားတဲ့ ပန္းေဂၚဖီေတြကိုစားမိလို႔ မိသားစုလိုက္ ေဆး႐ုံတက္လိုက္ရပါတယ္။ ထိုကဲ့သို႔ သတင္း မ်ား။ သတင္းကိုသတင္းအျဖစ္ ေဖာ္ျပတာကတစ္မ်ဳိး။ တိုင္ၾကားေစခ်င္လို႔ ျပည္သူလူထုေတာ့ အခြင့္အေရးေတြ ေဟာဒီလို ဆံုး႐ႈံး ေနရပါတယ္ဟု ေဖာ္ျပတာက တစ္မ်ဳိးေပါ့။

တိုင္ၾကားမႈကို အေရးယူစံုစမ္းေပးဖို႔ အဖြဲ႕ေတြလည္းရွိၾကရမည္။ အစားအေသာက္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စစ္ေဆးမႈ၊ ေရႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စစ္ေဆးမႈတို႔ကို တာ၀န္ယူျပဳလုပ္ေပးမည့္ အစိုးရအဖြဲ႕၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ ၾကားခံအဖြဲ႕စသည္တို႔ မ်ားမ်ား ရွိလွ်င္ ပိုေကာင္းမည္။ သို႔ေသာ္ ေနပါဦး။ ဆီတို႔၊ ဆိုးေဆးတို႔၊ အစားအစာေတြကို တိုင္ၾကားလို႔ရသည္ဆိုလွ်င္ေတာင္ ေႁမြကိုက္ခံ ရတာ၊ ေႁမြဆိပ္ေျဖေဆးမလံုေလာက္တာ၊ ငွက္ဖ်ားျခင္ကိုက္တာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္လို႔ ေဆးခန္းသြားျပဖို႔ေငြမရွိလို႔ ေဆးၿမီးတိုျဖင့္ ကုသရင္း ေသဆံုးရတာ ဒါေတြကို ဘယ္သူ႔သြားတိုင္ရမလဲ။ တီဘီေရာဂါကူးခံရတာကိုေရာ ဘယ္သူ႔သြားတိုင္ရမွာလဲ။ ေဆး႐ုံ ေဆးခန္းသို႔သြားဖို႔ ေငြရွိသည္ဆိုလွ်င္ေတာင္ သြားရမည့္လမ္းခရီးက လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ည့ံဖ်င္းလို႔ အခ်ိန္မီမေရာက္ႏိုင္လို႔ မေသသင့္ဘဲ ေသဆံုးရတာ ဒါေတြကိုေရာ ဘယ္သူ႕သြားတိုင္ရမွာလဲ။

ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အျပည့္မရလွ်င္ေတာင္ တစ္၀က္ေလာက္ရလွ်င္ပဲ အေသအေပ်ာက္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ နည္းသြား မွာပဲ ထင္ပါရဲ႕။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို မေရာက္ဖူးေသးသူေတြ အၾကားျဖင့္သာ သိေနရသူေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အႏၲရာယ္ဆိုးႀကီး က်ေရာက္ေနသလိုလို ထင္ၾကသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ေတြျဖစ္၊ ေရာဂါေတြျဖစ္၊ လမ္းမွာမေတာ္တဆ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာေတြျဖစ္၊ မသြားသင့္သည့္ ေနရာတစ္ခုလို ထင္ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ပထမဆံုးလာမည့္ ႏိုင္ငံျခားဧည့္သည္ေတြက ေမးသည့္ေမးခြန္းမွာ စစ္ေတြ ျဖစ္ေနလား။ သူတို႔က တီဘီႏွင့္ ငွက္ဖ်ားကို သိပ္မေၾကာက္ၾကဘဲ ေခြး႐ူးတို႔၊ ေႁမြကိုက္ျခင္းတို႔ကို ပုိေၾကာက္ၾကသည္ ထင္၏။ ေအးေပါ့ေလ။ ငွက္ဖ်ားကို ကာကြယ္ေဆးေသာက္ၿပီးမွ လာလုိ႔ရတာကိုး။ ေခြး႐ူးႏွင့္ ေႁမြက်ေတာ့ ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔မရဘဲကိုး။

တစ္ခါတစ္ခါ ကၽြန္မ ငယ္စဥ္က သီခ်င္းေလးတစ္ပုဒ္ကို သတိရမိသည္။ သီခ်င္းေခါင္းစဥ္ကိုေတာ့ အတိအက် မမွတ္မိပါ။ သည္ေႏြသည္မိုးသည္ေဆာင္း ထင္ပါရဲ႕။ ကိုယ့္ဘ၀ ခဏဘယ္သူ ယူပါ့မယ္တဲ့။ ကၽြန္မတို႔ ျပည္သူလူထုေတြ၏ ဘ၀ကို ခဏေလးျဖစ္ျဖစ္ယူၿပီး မွ်ေ၀ခံစားၾကည့္ၾကလွ်င္ သိႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ကၽြန္မတို႔သည္ အႏၲရာယ္ေတာထဲမွာ ရဲရင့္စြာ သို႔မဟုတ္ ရဲရင့္ေအာင္ မနည္းအားတင္းၿပီး ေနထိုင္ေနၾကသူမ်ားဆိုတာ ...။

ေရွ႕ဆက္ၿပီး အႏၲရာယ္ေတြနည္းပါးေတာ့မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရပါသည္။ တေလာကေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခခံ က်န္းမာ ေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို ျမႇင့္တင္ဖို႔ ဒုတိယသမၼတ မိန္႔ခြန္းေျပာတာလား။ သတင္းစာထဲမွာ ဖတ္လိုက္ရသည္။ ၂၀၁၃၏ က်န္းမာ ေရး အစီရင္ခံစာတြင္ေတာ့ ေသႏႈန္းေတြ ေလ်ာ့က်လာေကာင္းပါရဲ႕။

ဂ်ဴး

Thursday, November 29, 2012

ေယာက္်ားမာယာ (၉)ပါး


မိန္းမမာယာသဲကိုးဖ်ာ၊ ေယာက္်ားမာယာ မန္းက်ည္းကိုးပင္ကိုလႈပ္လို႕ေၾကြက်တဲ့မန္းက်ည္းရြက္ေတြေလာက္ရွိတယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေျပာဆိုခိုင္းႏိႈင္းတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ စာအုပ္ထဲကဖတ္မိသိ မာယာ(၉)ပါးကိုျပန္လည္ေဖာက္သည္ခ်ပါ့မယ္ ညီမငယ္တို႕သတိျပဳမိေစဖို႕ ေပါ့ေနာ္။

ေယာက္်ားမာယာ (၉)ပါး

မာယာဟူေသာ လွည့္စားျခင္းအတတ္ကို မိန္းမမ်ားသာမက ေယာက္်ားမ်ားပါ တတ္ေျမာက္ၾက သည္။ က်မ္းဂန္လာ အဆိုအရ မိန္းမမာယာ ၄၀ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ေယာက္်ားမ်ားတြင္လည္း မာယာကိုးပါးရွိပါသည္။ ယင္းတို႕မွာ - 

(၁) အမ်ိဳးဂုဏ္ကိုျပတတ္ျခင္း၊

(၂) ပညာဂုဏ္ကိုျပတတ္ျခင္း၊

(၃) ပစၥည္းဂုဏ္ကိုျပတတ္ျခင္း၊

(၄) ၀မ္းသာဟန္ ၀မ္းနည္းဟန္ ျပဳတတ္ျခင္း၊

(၅) အစဥ္တစိုက္ ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္တတ္ျခင္း၊

(၆) လက္ေဆာင္ပစၥည္း စားေသာက္ဖြယ္ရာ ေပးကမ္းျခင္း၊

(၇) ေျမွာက္ပင့္ခ်ီးမြမ္းျခင္း၊

(၈) အ၀တ္အစားမ်ိဳးစံု လဲလွယ္၀တ္ျပျခင္း၊

(၉) ကိုယ္ခႏၶာ ေတာင့္တင္းက်န္းမာမႈကို ေဖာ္ျပတတ္ျခင္း။

Wednesday, November 28, 2012

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႕



ကထိန္ပြဲ ၊ တန္ေဆာင္္တုိင္ပြဲ ၊သာမည ဖလ အခါေတာ္ေန ့။

ျမန္မာ(၁၂)လရာသီတုိ ့တြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလ သည္(၈)လ ေျမာက္ျဖစ္သည္။ခရစ္ႏွစ္
အားျဖင့္မူေအာက္တုိဘာလ၊နိဳ၀င္ဘာလမ်ားအတြင္း က်ေရာက္ေလ့ရွိပါသည္။ မုိးတြင္းကာလကုန္
ဆုံးသည့္အခ်ိန္ ျဖစ္၍ ၊ “မုိးလအဆုံး-တန္ေဆာင္မုန္း”- ဟူ၍ ဆုိေလ ့ရွိၾကသည္။ ျမန္မာတုိ ့၏ လယ္
ယာစုိက္ခင္းကြင္းျပင္တုိ ့မွ စပါးေကာက္ႏွံတုိ ့သည္ စိမ္းလန္းျပည့္ျဖိဳးရာမွ ရင့္မွည့္လုလုအခါ ေရႊ၀ါ
ေရာင္ သုိ ့ ေျပာင္းလဲကာစ ျဖစ္သည္။မိမိတုိ ့၏ ရွင္သန္ျပည့့္ျဖိဳးေသာ  လယ္ခင္းကုိရွဳျမင္ရ၍ ၊ေတာင္
သူလယ္သမားမ်ား ရႊင္ျမဴးၿပဳံးေပ်ာ္ၾကရေသာေၾကာင့္ ၊ “ေတာင္သူရႊင္ၿပဳံး-တန္ေဆာင္မုန္း”- ဟုလည္း
ဆုိၾကပါသည္။စပါးႏွံ အခုိင္ခိုင္တုိ ့မွ အခက္အခက္ ျဖာထြက္ေသာ စပါးသီး အစီအရီတုိ ့သည္ ၀တ္ဆံ
ျပည့္ အႏွစ္အခဲစု၍ ၊ တင္းတင္းလုံးလုံး  ျပည့္ဖုံးမုိ့ေမာက္လာေသာေၾကာင့္၊ “ ဖုံးတုံးလုံးတုံး-တန္ေဆာင္
မုန္း”-ဟူ၍ ၊စပါးႏွံတုိ ့၏ သဘာ၀ကုိ အမီွျပဳလ်က္ အမွတ္အသားျပဳၾက ျပန္ပါသည္။

ဤလအခါတြင္ ကထိန္ပြဲ ၊ မသိုးသကၤန္းယက္ပြဲမ်ား က်င္းပေလ့ရွိၾကသည္။ ကထိန္ပြဲ ေခၚ ကထိန္
သကၤန္းကပ္လွဴပြဲ ဓေလ့ကုိ  ျမန္မာနိဳင္ငံသို ့ဗုဒၶသာသနာ စတင္ေရာက္ရွိေသာ ပုဂံေခတ္(ဘီစီ-၁၆၇-
၁၂၈၇) ကပင္ အထူးတလည္က်င္းပခဲ့ၾကပါသည္။“ကထိန္” ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ပါဠိဘာသာ
စကား“ကထိန” မွ ဆင္းသက္လာခဲ့သည္။“ျမဲၿမံခုိင္ခန္ ့ျခင္း” -ဟူေသာ အနက္ရွိပါသည္။ျမတ္စြာဘုရား
ရွင္သည္ ၀ါေတာ္(၃၇)၀ါ အေက်ာ္တြင္ ၊ သာ၀တၳိျပည္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသုံးေနေတာ္
မူစဥ္ ၊  ၀ါကၽြတ္အခါ၌ ပါ၀ါၿမိဳ ့မွ လာေရာက္ဖူးေျမာ္ၾကေသာ ဘဒၵ၀ဂၢီ ညီေနာင္ ရဟန္းသုံးက်ိပ္္(ေခၚ)
ဓုတင္ေဆာင္ ရဟန္းေတာ္အပါး သုံးဆယ္တုိ ့၏ သကၤန္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ဆင္းရဲ ့ခ်ိဳ ့တဲ့မွဳကုိ ေတြ ့
ျမင္ရသျဖင့္ ၊ ကထိန္ခင္း(ကထိန္ျပဳလုပ္က်င္းပျခင္း)ခြင့္ ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ရဟန္းတုိ ့၀တ္ရုံအပ္ေသာ
သကၤန္း(၃)ထည္ ျဖစ္သည့္ သင္းပုိင္(ခါး၀တ္) ၊ ဧကသီ(ကုိယ္ရုံ) ႏွင့္ သကၤန္းႀကီး(ကုိယ္ရုံ အထူ)တုိ ့
တြင္ ၊ မည္သည့္ သကၤန္းႏွင့္မဆုိ ကထိန္ခင္းနိဳင္သည္။ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ ့သည္ “ဘုရားမွာစိန္၊
ေက်ာင္းမွာသိမ္ ၊ သကၤန္းမွာ ကထိန္”- ဟူ၍ ဆုိရုိးျပဳကာ ၊ “ ကထိန္သကၤန္း ကပ္လွဴျခင္း”-ကုိ အထြဋ္
အျမတ္ထားေလ့ ရွိၾကပါသည္။

ျမန္မာ့ရုိးရာ အလွဴဒါနပြဲမ်ားတြင္ ၊ ကထိန္သကၤန္း အလွဴပြဲ သည္ အႀကီးက်ယ္ဆုံးျဖစ္ပါသည္။ျမိဳ ့
နယ္၊ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ ၊ အလုပ္ဌာန ၊စက္ရုံ ၊ေက်ာင္း စသည္တုိ ့အလိုက္ ၊ ပုဂၢလိကႏွင့္နိဳင္ငံေတာ္
အစုိးရ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားအလုိက္ ၊ ကထိန္သကၤန္းကပ္လွဴပြဲ ကုိႀကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိၾက
ပါသည္။ပဓာန ကထိန္လ်ာ(ကထိန္ခင္းမည့္)သကၤန္း (ေခၚ) ညတ္(သတ္မွတ္ထားေသာ)သကၤန္းႏွင့္ အျခား အရံလွဴဖြယ္ သကၤန္း ၊ ပစၥည္း ၊၀တၳဳမ်ိဳးစုံတုိ ့ကုိ ပေဒသာပင္ (ေခၚ) သစ္သားတုိင္စင္တစ္ခုတြင္ စီရီခ်ိတ္ဆြဲ၍ ၊ လွဴဖြယ္ ပေဒသာပင္ေပါင္းမ်ားစြာတုိ ့ကုိ စီတန္းလ်က္ ၊ ျမိဳ ့တြင္း ရြာတြင္း သုိ ့၀မ္း
ေျမာက္္ဖြယ္ လွည့္လည္ကာ ၊ ကထိ္န္က်ရာ ေက်ာင္းတုိက္သုိ ့ ပုိ ့ေဆာင္လွဴဒါန္းေလ့ရွိၾကပါသည္။
ႏွစ္စဥ္ ကထိန္အလွဴပြဲမ်ား ျဖစ္ေျမာက္နိဳင္ေရးအတြက္ ၊ ေနရာဌာနအလို္က္ ကထိန္ေတာ္အသင္းမ်ား
ဖြဲ ့စည္းထားၾကသည္။

မုိးေရသည္ မည္သူ၏ လုံ ့လ ပေယာဂမွ်မပါပဲ ေကာင္းကင္မွ သူ ့အလုိလုိက်လာသကဲ့သုိ ့၊ ဒါယ
ကာ -ဒါယိကာမတုိ ့၏ ကုိယ္ပုိင္သဒၶါတရားျဖင့္ လွဴဒါန္းလာေသာ ကထိန္သကၤန္းျဖင့္ ၊ ရဟန္းေတာ္
မ်ား သည္ ၀ိနည္း ဓမၼကံအရ သိမ္အတြင္း၌ ကထိန္ခင္းျခင္းကုိ ၊ “မုိးေပၚက်ကထိန္”-ဟု တင္စားသုံး
ႏွဳံးၾကပါသည္။ကထိန္သကၤန္း အလွဴခံရျခင္းျဖင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ ကထိန္အာနိသင္(ေခၚ) ၀ိနည္း
ျပစ္ခ်မ္းသာခြင့္ အက်ိဳး(၅)မ်ိဳးတုိ ့ကုိ ၊ တေပါင္းလျပည့္ေန ့အထိ ရရွိခံစားနိဳင္ၾကရပါသည္။လွဴဒါန္းသူ
တုိ ့တြင္လည္း (၁)ေဘးရန္ကင္းစြာ ခရီးသြားလာနိဳင္ျခင္း၊(၂)လုပ္ငန္းကိစၥမ်ား လြယ္ကူေပ့ါပါးစြာ ေဆာင္နိဳင္ျခင္း၊ (၃) အစားအေသာက္မ်ားမွ ေဘးရန္မက်ေရာက္ျခင္း ၊ (၄)သုိမွီးသိမ္းဆည္းထားေသာ
ပစၥည္းဥစၥာမ်ား မပ်က္မစီးနိဳင္ျခင္း ႏွင့္ ၊(၅) မိမိကုိယ္ပုိင္ပစၥည္းမ်ားကုိ အေႏွာက္အယွက္မဲ့ ကုိယ္တုိင္
သုံးစြဲနိဳင္ျခင္းအက်ိဳး(၅)မ်ိဳးကုိ ရရွိနိဳင္ပါသည္။ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းနိဳင္ေသာကာလမွာ သီတင္းကၽြတ္
လျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ေန ့မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့ညဥ္ ့ယံကုန္ဆုံးခ်ိန္အထိ ၊(၂၉)ရက္အတြင္း
သာျဖစ္သည္။တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့ မွ ေနာက္တစ္ရက္မကူးမီအခ်ိန္ထိ ယက္လုပ္ခ်ဳပ္ငင္ရေသာ
သကၤန္းကုိ “မသိုးသကၤန္း” -ဟုေခၚပါသည္။ျမန္မာနိဳင္ငံရွိ အထင္ကရေစတီေတာ္ႀကီးမ်ားတြင္ ၊နိဳင္ငံ
ေတာ္အစုိးရမွ ႀကီးမွဴးလ်က္ မသုိးသကၤန္းယက္ျပိဳင္ပြဲမ်ားကုိ ႏွစ္စဥ္က်င္းပျပဳလုပ္ကာ ၊ ရရွိလာေသာ
သကၤန္းေတာ္ျဖင့္ ေစတီေတာ္မွရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ ဗုဒၶဘုရားရွင္အား ေန ့မကူးမီ ပူေဇၚလွဴဒါန္းေလ့ရွိ
ၾကပါသည္။အခ်ိဳ ့အရပ္ေဒသမ်ားတြင္မူ ၊ ပဒုမၼာၾကာပန္းမွ ၾကာမွ်င္မ်ားကုိ ထုတ္ယူ၍ ၾကာသကၤန္း
ေတာ္ ယက္လုပ္ၿပီး ဘုရားရွင္အား ကပ္လွဴပူေဇၚၾကပါသည္။ၾကာသကၤန္းေတာ္ ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းျခင္း
အေလ့အထမွာ ၊ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ေတာထြက္ေတာ္မူစဥ္အခါက ၊ ျဗဟၼာႀကီးက ၾကာသကၤန္း
ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းခဲ့ျခင္းကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ေၾကာင္း ဆုိၾကပါသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလကုိ ပုဂံေခတ္အခါက “တန္ေဆာင္မွဳန္” ဟူ၍ ေရးခဲ့ၾကသည္။အင္း၀ေခတ္(ဘီစီ-
၁၃၆၄-၁၅၅၅)မွစ၍၊ “တန္ေဆာင္မုန္း” ဟု ေရးသားလာၾကေၾကာင္း ဆုိၾကပါသည္။အဓိပၸါယ္မွာ“မီးရွဴး၊
မီးတုိင္ ၊ဆီမီးမ်ားထြန္းလင္းေစေသာလ (၀ါ) အမုိက္အေမွာင္ကုိ မီးအလင္းေရာင္ျဖင့္ ေပ်ာက္လြင့္ေစ
ေသာလ” -ဟု ၊ဆုိလုိပါသည္။“တန္ေဆာင္တုိင္”-ဟူသည္ “အလင္းေရာင္ကုိ ေဆာင္ယူေသာတုိင္(၀ါ)
မီးရွဴးတုိင္ ၊ အလင္းတုိင္” ကုိ ေခၚဆုိျခင္းျဖစ္ပါသည္။ျမတ္စြာဘုရားပြင့္ေတာ္မမူမီကာလက ၊ လူတုိ ့
သည္ ဤလ ဤအခါတြင္ မီးနတ္ျဖစ္ေသာျဖစ္ေသာၾကတၱိကာနကၡတ္ကုိ ပူေဇၚၾကသည္။ၾကတ        ၱိကာ
နကၡတ္ ဆုိသည္မွာ ၊ ညအခါတြင္ထြန္းလင္းေလ့ရွိသည့္ လူသိမ်ားထင္ရွားလွေသာ“ ေဖ်ာက္ဆိတ္
ၾကယ္”ေခၚ ၾကယ္စု ျဖစ္သည္။ဤအခ်ိန္ကာလတြင္ ရာသီဥတု ၾကည္လင္ေသာေၾကာင့္ ၊ လူအမ်ားတုိ ့
သည္ ေတာင္ျမင့္ ၊ေတာင္ထြတ္ တုိ ့သုိ ့မီးတုတ္မ်ား ၊ မီးတုိင္မ်ား စုေ၀းကုိင္ေဆာင္ကာ တက္ေရာက္၍ ၊“ေတာင္ထိပ္ပြဲ” (ေခၚ)“ နကၡတ္ပြြဲ ”က်င္းပေလ့ရွိခဲ့ၾကပါသည္။“ေတာင္ထိပ္နတ္ပြဲသဘင္” ဟူ၍
လည္း ေခၚဆုိခဲ့ၾကပါသည္။ဘုရားပြင့္ေတာ္မူၿပီးကာလတြင္မူ ၊ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္ရွိ ဘုရား
အေလာင္းေတာ္၏ ဆံေတာ္ကိန္း၀ပ္ရာ စူဠာမဏိေစတီေတာ္ သို ့ရည္မွန္းလ်က္ ၊မီးပုံးပ်ံမ်ား ကုိ ပုံပန္း
သ႑ာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳလုပ္၍ ပုိ ့လႊတ္ပူေဇၚေလ့ရိွၾကပါသည္။ ျမန္မာျပည္အထက္ပုိင္း ရွမ္းျပည္နယ္တြင္၊
“မီးပုံပ်ံလႊတ္ပူေဇၚပြဲမ်ား ”ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိၾကပါသည္။ ျမစ္၊ေခ်ာင္း၊အင္း၊အုိင္ နီးေသာ
အရပ္ေဒသမ်ားကမူ ၊ ဤလအခါတြင္ “ရွင္ဥပဂုတၱပူေဇၚပြဲ”ျပဳလုပ္၍ ၊ ဆီမီးမ်ားကုိ ေရေမွ်ာပူေဇၚေလ့
ရွိၾကပါသည္။ပိဋကက်မ္းစာမ်ားတြင္ မပါ၀င္ေသာ္လည္း ၊ေတာင္ဖက္သမုဒၵရာတြင္ ေၾကးျပာႆာဒ္(၀ါ)
ေၾကးေက်ာင္းေဆာင္ေတာ္ျဖင့္ သီတင္းသုံးစံေနေတာ္မူသည္ -ဟု ၊ ယူဆယုံၾကည္လ်က္ ရည္မွန္းပူေဇၚ
ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလအခါတြင္ ေဆးပင္အေပါင္းကုိ ေစါင့္ေသာနတ္တုိ ့သည္ မယ္ဇလီပင္ေစါင့္နတ္
မင္းအား တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လာေရာက္ခစားၾကသည္။မယ္ဇလီဖူးကုိ စားသုံးခဲ့ေသာ္ ၊(၉၆)ပါး
ေသာ ေရာဂါမ်ားကင္းရွင္း၍ ဘုန္းႀကီးအသက္ရွည္နိဳင္သည္ ဟု ၊“သာရေကာမုဒိ” ေဆးက်မ္း ကျပဆုိ
ပါသည္။ထုိ ့ေၾကာင့္ ၊ ျမန္မာ့ေရွးရုိးအစဥ္အလာအရ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ အခါသမယတြင္ ၊မယ္ဇ
လီဖူး ကုိအဆာစုံစြာသုပ္၍ မိသားစု၀င္မ်ားအားလုံးစားသုံးကာ ၊ ပတ္၀န္းက်င္ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားအား
လည္း ၊ မယ္ဇလီဖူးသုပ္အထုပ္ငယ္မ်ားကုိ ေဆး၀ါးအျဖစ္ေပးေ၀လ်က္ ဒါနျပဳေလ့ရွိၾကပါသည္။နကၡတ္၊
ၾကယ္တာရာ စုံညီစြာေပၚထြန္းေသာေၾကာင့္ ၊ေဆးအာနိသင္မ်ား နိဳးၾကြထက္ျမက္ေစ၍ “ေဆးေပါင္းခ
သည့္ည” -ဟုလည္း ၊ယုံၾကည္ၾကသည္။ဤညအခါ၌ ၊ခူး ဆြတ္ တူးေဖၚရရွိေသာ ေဆးပင္ ၊ေဆးရြက္၊
အျမစ္ ၊ အဖု ၊အဥ တုိ ့ကုိ အထူးသိမ္းဆည္းထားကာ အလုိရွိရာအခါ၌ ၊အသုံးျပဳၾကသည္။လျပည့္ေန
ညဥ့္လယ္ လမြန္းတည့္အခ်ိန္၌ ၊ လရိပ္သည္ ေရအျပင္ေပၚက်ေရာက္ေသာအခါ ၊ “လမြန္းတည့္ေရ”
ကုိ ေသာက္သုံး၍ ၊ေဆးအာနိသင္မ်ားျပည့္၀လ်က္ က်န္းမာေရးကုိ ေကာင္းမြန္ေစသည္-ဟု ယူဆၾက
သည္။ဤအခါ၌ ၊ လက္လွမ္းမီရာ ေဆးပင္ ၊ေဆးရြက္တုိ ့ကုိ ခူးဆြတ္ကာစားသုံးေလ့ရွိၾကသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ထြက္ေပၚေသာ“ၾကတၱိကာနကၡတ္”ကုိ နကၡတ္ပညာရွင္တုိ ့က၊ “ေစာရ
နကၡတ္(ေခၚ) သူခုိး နကၡတ္” ဟု ၊ဆုိေလ့ရွိၾကသည္။ထုိ ့ေၾကာင့္ လျပည့္ေန ့ညအခါတြင္ “က်ီးမနိဳးပြဲ”
(ေခၚ)“သူခုိးကာလ” အျဖစ္ ကေလး ၊ လူငယ္မ်ား ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေဆာ့ျမဴးေလ့ရွိၾကသည္။တစ္ညလုံး
နံနက္က်ီးမနိဳးမီတုိင္ေအာင္၊ အိမ္ရွင္မသိေစပဲ  အလြယ္တစ္ကူ ေတြ ့ရွိခ်ီမနိဳင္ေသာပစၥည္းမ်ားကုိယူ၍
လမ္းမတြင္ စုပုံထားျခင္း ၊ပုဆုိး ထမီ ရရာတုိ ့ကုိ အလံထူ၍ထားျခင္း စသည္တုိ ့ျဖင့္ ၊နံနက္အခါ၌ လူ
ရယ္ဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးထားတတ္ၾကသည္။တစ္ညေနခင္းလုံး အိမ္ေပါက္ေစ့လုိက္ကာ အလွဴေငြ
ႏွင့္စားစရာမ်ား အလွဴခံၾကၿပီး၊ တစ္ညခင္းလုံး ခ်က္ျပဳပ္၊စားေသာက္ကာ ျမဴတူး ေပ်ာ္ရႊင္ၾကသည္။ေငြ
ေၾကးျပည့္စုံသူတုိ ့ကမူ ၊ လျပည့္ေန ့ညတြင္ “မေခၚမုံ ့လုံး”(ေခၚ)မုံ ့လုံးေရေပၚမ်ားေကၽြးျခင္း၊ ၾကက္
သားဆန္ျပဳပ္ တုိက္ေကၽြးျခင္း ၊ မယ္ဇလီဖူးသုပ္ေ၀ျခင္းႏွင့္ ပုိက္ဆံႀကဲျခင္း တုိ ့ကုိ ျပဳကာ ၊ ကုသုိလ္
ယူေလ့ရွိၾကသည္။

ေရွးအခါက ဓုတင္ေဆာင္ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္၊ဒါယကာမ်ား လွဴဒါန္းေသာ သကၤန္းကုိ မ၀တ္ရုံပဲ၊
စြန္ ့ပစ္သည့္ အမွိဳက္ပုံ ၊သုႆန္ -စသည္တုိ ့မွ  ဖုံလူး ေပက်ံေနေသာ အထည္စကုိ ၊သကၤန္းခ်ဳပ္ဆုိး
၀တ္ရုံၾကသည္။ထုိရဟန္းေတာ္မ်ား သြားလာတတ္ေသာေနရာမ်ား၌၊လူဒါယကာတုိ ့က သကၤန္းမ်ား ကုိ
ဖုံလူးေပက်ံဟန္ စီမံ၍ ပစ္ထားလွဴဒါန္းကာ ကုသုိလ္ယူၾကသည္။ဤဓေလ့မွ“ ပံ့သုကူ၀ွက္ျခင္း”(ေခၚ)
“ပံ့သုကူပစ္ျခင္း”မ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ယခုအခါ၌ ဘုရား၀င္းစသည္တုိ ့တြင္ သြားေရာက္ပစ္ခ်ထား
၍ ၊“ပံ ့သုကူ အလွဴဒါန” ကုိျပဳေလ့ရွိၾကသည္။လျပည့္ေန ့ညအခါတြင္ ၊ပံ့သုကူပစၥည္း အရွာထြက္ေသာ ကေလး၊လူငယ္လူရြယ္တုိ ့ေပါမ်ားလွပါသည္။

ဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္အခါက ၊တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့တစ္ညတြင္ ၊ရာဇျဂိဳဟ္ျပည့္ရွင္
အဇာတသတ္မင္း၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ၊“သာမညဖလသုတ္ေတာ္”ကုိ ထုတ္ေဖၚေဟာၾကားေတာ္
မူခဲ့ပါသည္။“သာမည ဖလ” ဟူသည္မွာ ၊“ရဟန္းျပဳလုပ္ရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူး” ဟု၊ဆုိလုိပါသည္။
ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား၏ ဂုဏ္ပုဒ္တုိ ့ကုိ ထုတ္ေဖၚေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္၊“သံဃာ
ေတာ္မ်ားေန ့” ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ “သာမည ဖလအခါေတာ္ေန ့” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ယခုအခါတြင္
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့ကုိ သတ္မွတ္က်င္းပၾကပါသည္။

缅甸十二月节日(8
德桑梦月
腾节、德桑带节、僧人节
缅历12月当中,德桑梦月是第八个月,相当于公历十/十一月。那时,雨季已经结束,因此有"雨季完结,德桑梦 月"之说;而且那时,庄稼已经成熟,田野一片金黄,农民们望着收成,喜上眉梢,于是又有农民喜悦,德桑梦月之佳话;又因为谷穗丰满,还有稻穗沉甸 甸,德桑梦月的描
德桑梦月,举行袈裟布施会,此袈裟布施会,于卜甘王朝(公元1671287)便开始盛行。词,来自巴利文,有牢固之意。佛祖出家(37)年,在斋戒解除的德丁聚间,由于见到来参拜的(30罗汉的袈裟的破旧,便允许举行腾袈裟布施会。允许施舍赠送任何种 类的袈裟,因此袈裟布施会成为缅甸佛教徒的一大重要盛事。

缅甸人民的所有种类的布施活动当中,袈裟布施会最为隆重。各乡镇、地区、机关、部门、学校、不分私人团体,都要隆重举行袈裟布施活 动。以袈裟为主,还加以其他用品,挂在称为布施的木架上面,琳琅满目,送往和尚庙宇。为举行每年的袈裟布施会,到处都有筹委会的组
就像天上的雨水自然地从天而降一样,人们对和尚师父的袈裟布施,也是自然地产生。布施袈裟的施主自然地享有以下五项好处:1.出入平安;2.万事 利;3.饮食无病;4.避免失物;5.避邪消灾。袈裟布施活动期限定于德丁聚月盈后一日至德桑梦月盈日夜晚,总共(29)天。德桑梦月盈日深夜 (不能超过第二天)所织袈裟称为玛多袈裟。在缅甸诸多名塔,每年,政府都要举行玛多袈裟纺织比赛。然后就用此参赛获奖玛多织成莲花袈裟披献 给塔中佛像。此活动从佛祖在世时期一直流传保留至今天

德桑梦词意味:解除黑暗,向往光明之意。佛祖未成佛前,人们于该月祭祀火神星座,由于是晴朗季节,人们便点燃火炬,登高祭祀,因此又称之为登高祭神。佛祖成佛后,人们便在该月放天灯,以示庆祝。至今缅北掸邦,还保留德桑梦月盈放天灯的习俗缅甸中部居民,却沿江湖放油灯,祭祀朝拜幸伍伯构菩虽然经书中并无记载,但人们深信,幸伍伯构菩安享于海洋中的宝殿之中。

传,每到德桑梦月,所有草药守神,都要来朝拜嚜舍里药之神;又传,食用嚜舍里可以消解所有疾病;因此每到德桑梦月盈日,人们便要品尝嚜舍里凉拌,大家互相赠送嚜舍里,以保健康长寿。因此又有德桑梦月盈,草药万灵说。人们到夜晚,到处采集草药,以备将来治病之用;并且在月 盈日深夜,当月光高照,月影进入湖中心时,喝月光圣水这时,人们还要食用各种草药,人们深信,这样一定能够消除各种疾病,永保健康,长寿延年

缅甸星相学家相信,德桑梦月有偷星座现,于是每当德桑梦月盈深夜,人们又要举行偷节,年轻人们到了深夜,将放置于外面的纱龙等物品, 让主人知道,移至大路上,或当旗帜,或堆成山,当着玩笑,互相取闹。年轻人们,还将白天挨家挨户捐到的钱,深夜煮食联欢,十分快活!有些富有家庭,还在 德桑梦月盈晚上,或煮汤圆、或煮粥、或凉拌嚜舍里、或撒钱币,当着行善,作为功德,分发隔壁邻居,过路行人
古代出家僧人,不愿穿戴施主们施舍的新袈裟,宁愿穿戴垃圾堆、坟场上捡来的破布做成的旧袈裟。人们于是在和尚僧人经过的路旁,将施舍的袈裟故意弄脏弄旧,藏在路旁施舍,于是形成了藏物习俗,每到德桑梦月盈的晚上,到处有孩子们玩藏物的游

传,释迦牟尼佛祖在世时曾在德桑梦月盈晚上讲玛纳帕拉经,述说出家做僧人的好处。因为该经描述了出家僧人的种种优势长处,因此德桑梦月盈日又称之为僧人日玛纳帕拉讲经日。(中文译者;李祖清老师

(တရုတ္နိဳင္ငံ၊ယူနန္ျပည္နယ္ ၊ကူမင္းၿမိဳ့မွတရုတ္-ျမန္မာႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀ေသာ“မဂၤလာစာေစါင္
-吉祥杂志တြင္ ၂၀၀၅-၂၀၀၆-ခုႏွစ္အတြင္း၌ ေဖၚျပၿပီးသည္ကုိ ျပန္လည္ကူးယူေဖၚျပပါသည္။)